# bi/ted2020-248.xml.gz
# nl/ted2020-248.xml.gz
(src)="1"> Hao nao ol nius we i kamaot long ol niuspepa mo narafala wei emi stiarem ol lukluk we yumi gat long saed long wol tedei ?
(trg)="1"> Inhoeverre bepaalt het nieuws ons beeld van de wereld ?
(src)="2.1"> Hem nao wol we yumi luk luk long hem .
(src)="2.2"> Ol difren graon blong wol i luk olsem ia .
(trg)="2"> Dit is de wereld op basis van hoe hij er uitziet -- van landmassa .
(src)="3"> Mo ol nius emi jenjem tin-ting blong ol man Amerika olsem ia nao
(trg)="3"> En dit is hoe nieuws bepaalt wat Amerikanen zien .
(src)="4.1"> Map ia .
(src)="4.2"> Map ia i soem nam blong ol seken we olgeta nwetwok blong nius blong Amerika mo ol rigin nius oganaesesen i bin yusum blong talemaot stori long saed blong ol nius long everi kantri raon long wol , long Februari 2007-wan yia i pas nomo .
(trg)="4"> ( Applaus ) -- Deze kaart laat het aantal seconden zien dat Amerikaanse nieuwsorganisaties besteedden aan nieuwsberichten per land , in februari 2007 -- slechts een jaar geleden .
(src)="5"> Nao long manis ia nao Not Korea i bin agri blong pispisim ol niuklia wok blong olgeta .
(trg)="5"> Dit was een maand waarin Noord-Korea toezegde zijn nucleaire installaties te ontmantelen .
(src)="6"> Long Indonesia i gat wan bigfala wota i bin ron
(trg)="6"> Er waren massale overstromingen in Indonesië .
(src)="7"> mo long Paris , IPCC i bin rilisim wan stadi we i talemaot wok blong ol man long saed long global woming .
(trg)="7"> En in Parijs publiceerde het IPCC haar studie die de menselijke invloed op klimaatopwarming bevestigde .
(src)="8"> U.S. nomo hemi bin risponsibol from 79 % long ful kavarej blong ol nius ia
(trg)="8"> Het nieuws werd voor 79 procent bepaald door berichten over Amerika .
(src)="9"> mo taem we yumi tekemaot U.S. mo luk luk long narafala 21 % yumi luk plante long Iraq – hemia bigfala grin samting ia long wei – i nogat tumas narafala samting
(trg)="9"> Laten we de Verenigde Staten achterwege en bekijken we de overige 21 procent , dan zien we een heleboel Irak -- dat grote groene ding daar -- en weinig anders .
(src)="10"> Tugeta kavarej blong Rasia , Jaena mo India i kasem 1 % nomo .
(trg)="10"> De berichtgeving over Rusland , China en India , haalde samen maar een procent .
(src)="11"> Taem we mifala i putum tugeta ol storian long nius ia mo karemaot wan storian nomo hemi soem olsem wanem nao wol hemi luk luk
(trg)="11"> Toen we alle berichtgeving analyseerden en slechts één onderwerp verwijderden , zagen we een wereld die er zo uitzag .
(src)="12.1"> Wanem nao storian ia ?
(src)="12.2"> Hemi nius blong ded blong Anna Nicole Smith .
(trg)="12.1"> Welk onderwerp was dat ?
(trg)="12.2"> De dood van Anna Nicole Smith .
(src)="13.1"> Storian ia i bin go long everi kantri long wol be i no kasem Iraq nomo .
(src)="13.2"> Mo storian ia i risivim 10 taem bitem kavarej blong ripot blong IPCC .
(trg)="13"> Dit onderwerp overstemde elk land behalve Irak , en kreeg 10 keer zoveel aandacht als het IPCC rapport .
(src)="14"> mo storian hemi koraon bageken ; olsem yumi save finis – i bin gat planti nius i go raon abaot woman ia Britney .
(trg)="14.1"> En de cyclus gaat door .
(trg)="14.2"> Britney heeft vrij veel aandacht gekregen de laatste tijd .
(src)="15"> Be from wanem nao yumi no harem tumas nius long saed blong ol narafala kantri long wol ?
(trg)="15"> Waarom horen we niet meer over de wereld ?
(src)="16"> Wan stamba tingting hemi from se ol netwok blong nius oli bin katem haf namba blong ol ofis blong olgeta ovasi .
(trg)="16"> Ten eerste : nieuwsorganisaties hebben het aantal buitenlandse bureaus met de helft gereduceerd .
(src)="17"> I gat smol ofis blong nius blong ABC nomo i stap long Nairobi , New Delhi , mo Mumbai Be i nogat wan ofis blong nius long Afrika , India mo Saot Amerika - ol ples ia nao oli haos blong bitim tu billion man
(trg)="17"> Afgezien van ABC-eenmansbureaus in Nairobi , New Delhi en Mumbai , zijn er in heel Afrika , India of Zuid-Amerika geen nieuwsbureaus te vinden van de grote nieuwsorganisaties -- regio 's waar meer dan twee miljard mensen wonen .
(src)="18"> Long tru laef , storian long saed blong woman ia Britney hemi jip nomo
(trg)="18"> De realiteit is dat het goedkoper is om over Britney te berichten .
(src)="19.1"> mo taem i nogat tumas nius long saed blong ol narafala kantri hemi no gud .
(src)="19.2"> Taem yumi luk luk ol ples we ol man oli go blong kasem nius
(trg)="19"> Dit tekort aan aandacht voor globale berichten is nog zorgwekkender als we zien waar mensen hun nieuws vandaan halen .
(src)="20"> nius long TV blong netwok we i stap long wanwan kantri blong yumi -USA- hemi big wan moa be sori tumas ol storian ia i gat 12 % nomo i stap kavaremap intanasonal nius
(trg)="20"> Lokale nieuwsprogramma 's vormen de meerderheid en die besteden helaas slechts voor 12 procent aandacht aan internationaal nieuws .
(src)="21"> Be olsem wanem long saed blong intanet ?
(trg)="21"> Hoe staat het met het internet ?
(src)="22"> Ol popula websaet blong nius i nogat tumas nius long hem .
(trg)="22"> De populairste nieuwssites doen het niet veel beter .
(src)="23"> Long las yia , Pew mo Colombia J-School , olgeta oli bin luk luk long planti nuis storian , we i bitim 14,000 stori we i kamaot long fored blong google
(trg)="23"> Vorig jaar analyseerden Pew en de Columbia School voor Journalistiek 14.000 berichten die op de Google News homepage verschenen .
(src)="24"> mo olgeta ia tu i stap storian long ol semak nuis nomo we i bin kamaot finis
(trg)="24"> Die gingen in feite allemaal over dezelfde 24 gebeurtenissen .
(src)="25"> mo tu , stadi ia , i telemoat se ol nuis netwok blong US oli stap storian long saed blong ol narafala kantri mo ol storian ia oli semak long ol storian blong ol AP waea sevis mo reutas. mo olgeta ia i no tanem nius ia nating blong mekem sua se ol man oli save kasem evri samting long storian ia
(trg)="25"> Een studie naar elektronische inhoud toonde aan dat verslaggeving uit de VS over wereldnieuws vaak bestaat uit herkauwde verhalen van de AP en Reuters nieuwsdiensten , en dat ze het niet in zijn context plaatsen zodat mensen niet snappen hoe het hen aangaat .
(src)="26"> sapos yu putum tugeta olgeta samting ia , bae hemi save telemoat from wanem nao ol man we oli bin finisim Univesiti mo ol man Amerika we oli no skul gud oli no save plante abot wol bitim ol fren blong olgeta 20 yia i pas finis
(trg)="26"> Dit alles zou kunnen verklaren waarom de huidige afgestudeerden en minder hoog opgeleide Amerikanen minder van de wereld weten dan die van 20 jaar geleden .
(src)="27"> mo sapos yu ting se hemi from se ol man Amerika i no gat tumas interes hemi no stret ting ting
(trg)="27"> Als je denkt dat dat is omdat we niet geïnteresseerd zijn , vergis je je .
(src)="28"> i no long taem nating i pas , taem mifala i bin toktok long ol man Amerika we oli stap folem ol nius oltaem oli bin go antap long 50 %
(trg)="28"> Recent steeg het aandeel Amerikanen die zeggen dat ze het wereldnieuws meestal volgen tot meer dan 50 procent .
(src)="29"> Stret kwestin hemi : hemia stret luk luk long wol we yumi wantem blong ol man Amerika long wol tedei we i nogat gudfala koneksen oltaem .
(trg)="29"> De eigenlijke vraag is : willen we dit verstoorde wereldbeeld voor Amerikanen in onze in toenemende mate verbonden wereld ?
(src)="30"> Mi save se yumi save mekem i moa gud .
(trg)="30"> Ik weet dat we het beter kunnen .
(src)="31.1"> Bae yumi save mekem o nogat ?
(src)="31.2"> Tank yu tumas .
(trg)="31.1"> Kunnen we het ons veroorloven het niet beter te doen ?
(trg)="31.2"> Dank u .