# bi/ted2020-248.xml.gz
# kk/ted2020-248.xml.gz
(src)="1"> Hao nao ol nius we i kamaot long ol niuspepa mo narafala wei emi stiarem ol lukluk we yumi gat long saed long wol tedei ?
(trg)="1"> Жаңалықтар әлем туралы көзқарасымызға қалай әсер етеді ?
(src)="2.1"> Hem nao wol we yumi luk luk long hem .
(src)="2.2"> Ol difren graon blong wol i luk olsem ia .
(trg)="2"> Мынау жер бедеріне қатысты әлемнің көрінісі .
(src)="3"> Mo ol nius emi jenjem tin-ting blong ol man Amerika olsem ia nao
(trg)="3"> Ал мынау америкалықтар жаңалық есебінен әлемді қарай көретіні .
(src)="4.1"> Map ia .
(src)="4.2"> Map ia i soem nam blong ol seken we olgeta nwetwok blong nius blong Amerika mo ol rigin nius oganaesesen i bin yusum blong talemaot stori long saed blong ol nius long everi kantri raon long wol , long Februari 2007-wan yia i pas nomo .
(trg)="4.1"> Мынау карта ( Қол шапалақ ) секундына Америкадағы ақпарат ұйымдары қай жаңалыққа тоқталғанын көрсетіп тұр .
(trg)="4.2"> Әр ел бойынша , 2007 жылдың ақпан айынан дерек .
(src)="5"> Nao long manis ia nao Not Korea i bin agri blong pispisim ol niuklia wok blong olgeta .
(trg)="5"> Мынау Солтүтстік Корея ядро қаруын бөлшектеуге келіскен ай .
(src)="6"> Long Indonesia i gat wan bigfala wota i bin ron
(trg)="6"> Сол уақытта Индонезияда су тасқыны болды .
(src)="7"> mo long Paris , IPCC i bin rilisim wan stadi we i talemaot wok blong ol man long saed long global woming .
(trg)="7"> Парижде IPCC адамның ғаламдық жылынуға тікелей әсер ететін баяндады .
(src)="8"> U.S. nomo hemi bin risponsibol from 79 % long ful kavarej blong ol nius ia
(trg)="8"> Америка әлемдегі барлық жаңалық таратудың 79 пайызына ие .
(src)="9"> mo taem we yumi tekemaot U.S. mo luk luk long narafala 21 % yumi luk plante long Iraq – hemia bigfala grin samting ia long wei – i nogat tumas narafala samting
(trg)="9"> Картадан Американың осы үлесін алып , қалған 21 пайызына қарасақ Иракты көреміз , ортадағы үлкен жасыл , қалғандары кішкентай .
(src)="10"> Tugeta kavarej blong Rasia , Jaena mo India i kasem 1 % nomo .
(trg)="10"> Ресей , Қытай және Үндістан туралы ақпарат бар болғаны бір пайызды құрайды .
(src)="11"> Taem we mifala i putum tugeta ol storian long nius ia mo karemaot wan storian nomo hemi soem olsem wanem nao wol hemi luk luk
(trg)="11"> Барлық жаңалықты сараптап , бір оқиғаны алып тастағанда әлем былай көрінді .
(src)="12.1"> Wanem nao storian ia ?
(src)="12.2"> Hemi nius blong ded blong Anna Nicole Smith .
(trg)="12.1"> Қандай оқиға дейсіз бе ?
(trg)="12.2"> Анна Николь Смиздің өлімі .
(src)="13.1"> Storian ia i bin go long everi kantri long wol be i no kasem Iraq nomo .
(src)="13.2"> Mo storian ia i risivim 10 taem bitem kavarej blong ripot blong IPCC .
(trg)="13.1"> Бұл жаңалық Ирақтан басқа барлық оқиғаны ығыстырды .
(trg)="13.2"> Сөйтіп IPCC есебінде он есе көп кездесті .
(src)="14"> mo storian hemi koraon bageken ; olsem yumi save finis – i bin gat planti nius i go raon abaot woman ia Britney .
(trg)="14.1"> Дәл осы жағдай қайталанып отыр .
(trg)="14.2"> Соңғы кездері Бритниге көп назар ауды .
(src)="15"> Be from wanem nao yumi no harem tumas nius long saed blong ol narafala kantri long wol ?
(trg)="15"> Бірақ неге әлем жаңалықтарын естімейміз ?
(src)="16"> Wan stamba tingting hemi from se ol netwok blong nius oli bin katem haf namba blong ol ofis blong olgeta ovasi .
(trg)="16"> Бір себебі жаңалық агенттіктері шетелдегі тілшілер қосынын қысқартты .
(src)="17"> I gat smol ofis blong nius blong ABC nomo i stap long Nairobi , New Delhi , mo Mumbai Be i nogat wan ofis blong nius long Afrika , India mo Saot Amerika - ol ples ia nao oli haos blong bitim tu billion man
(trg)="17.1"> ABC Найробиде , Жаңа Дели мен Мумбайда бір адамнан қалдырды , күллі Африкада , Үндістан мен Оңтүстік Америкада тілшілері жоқ .
(trg)="17.2"> Ол аймақта 2 млрд. адам тұрады .
(src)="18"> Long tru laef , storian long saed blong woman ia Britney hemi jip nomo
(trg)="18"> Шындығында Бритни туралы жаңалық жасау арзан .
(src)="19.1"> mo taem i nogat tumas nius long saed blong ol narafala kantri hemi no gud .
(src)="19.2"> Taem yumi luk luk ol ples we ol man oli go blong kasem nius
(trg)="19"> Әлем туралы жаңалықтың жетіспеушілігі адамдар жаңалықты қайдан көретініне байланысты күрделене түседі .
(src)="20"> nius long TV blong netwok we i stap long wanwan kantri blong yumi -USA- hemi big wan moa be sori tumas ol storian ia i gat 12 % nomo i stap kavaremap intanasonal nius
(trg)="20"> Жергілікті жаңалықтар көбейгенімен бар болғаны 12 пайызын халықаралық жаңалыққа арнайды .
(src)="21"> Be olsem wanem long saed blong intanet ?
(trg)="21"> Интернет ше ?
(src)="22"> Ol popula websaet blong nius i nogat tumas nius long hem .
(trg)="22"> Танымал интернет сайттарда жағдай мәз емес .
(src)="23"> Long las yia , Pew mo Colombia J-School , olgeta oli bin luk luk long planti nuis storian , we i bitim 14,000 stori we i kamaot long fored blong google
(trg)="23.1"> Былтыр Пью және Колумбия Журналистика мектебі 1400 жаңалықты зерттеді .
(trg)="23.2"> Барлығын Google-дың негізгі бетінен алды .
(src)="24"> mo olgeta ia tu i stap storian long ol semak nuis nomo we i bin kamaot finis
(trg)="24"> Сөйтсе , олар да күнделікті ақпаратпен шектелген .
(src)="25"> mo tu , stadi ia , i telemoat se ol nuis netwok blong US oli stap storian long saed blong ol narafala kantri mo ol storian ia oli semak long ol storian blong ol AP waea sevis mo reutas. mo olgeta ia i no tanem nius ia nating blong mekem sua se ol man oli save kasem evri samting long storian ia
(trg)="25.1"> Э-контентке жасалған тура сондай зерттеу америкалықтардың халықаралық жаңалығы AP мен Reuters көшірмесі болып шықты .
(trg)="25.2"> Әрі бұл жаңалықтардың өзіне қандай қатысы барын адамдар оңай түсіне алмайды .
(src)="26"> sapos yu putum tugeta olgeta samting ia , bae hemi save telemoat from wanem nao ol man we oli bin finisim Univesiti mo ol man Amerika we oli no skul gud oli no save plante abot wol bitim ol fren blong olgeta 20 yia i pas finis
(trg)="26"> Осының бәрін ескеретін болсаңыз , бүгінгі университет түлегі оқымаған америкалықтар секілді әлем туралы 20 жыл бұрынғыға қарағанда неге аз білетінін ұғасыз .
(src)="27"> mo sapos yu ting se hemi from se ol man Amerika i no gat tumas interes hemi no stret ting ting
(trg)="27"> Бұның бәрі біздің аз қызыққанымыздан десеңіз , қателесесіз .
(src)="28"> i no long taem nating i pas , taem mifala i bin toktok long ol man Amerika we oli stap folem ol nius oltaem oli bin go antap long 50 %
(trg)="28"> Соңғы кездері шетел жаңалықтарын үнемі қадағалайтын америкалықтар 50 пайызға артқан .
(src)="29"> Stret kwestin hemi : hemia stret luk luk long wol we yumi wantem blong ol man Amerika long wol tedei we i nogat gudfala koneksen oltaem .
(trg)="29"> Ең бастысы : өзара байланысы артып бара жатқан әлем туралы америкалықтар қате түсінік қалыптастырғанын қалаймыз ба ?
(src)="30"> Mi save se yumi save mekem i moa gud .
(trg)="30"> Біз бұны жөндей аламыз деп ойлаймын .
(src)="31.1"> Bae yumi save mekem o nogat ?
(src)="31.2"> Tank yu tumas .
(trg)="31.1"> Немқұрайлы болмайық .
(trg)="31.2"> Рақмет .