# bg/ted2020-1.xml.gz
# sq/ted2020-1.xml.gz
(src)="1"> Много благодаря , Крис !
(trg)="1"> Faleminderit shumë Chris .
(src)="2.1"> Огромна чест е за мен , че ми се дава възможност да се кача на тази сцена два пъти .
(src)="2.2"> Искрено съм благодарен !
(trg)="2.1"> Dhe me të vërtete është një nder i madh që të kem mundësinë të vij në këtë skenë dy herë .
(trg)="2.2"> Ju jam jashtzakonisht mirënjohës .
(src)="3"> Изключително съм впечатлен от конференцията и искам да благодаря на всички за любезните коментари относно казаното от мен онази вечер .
(trg)="3"> Kjo konference më ka bërë shumë përshtypje dhe do të doja të falemenderoj te gjiithëve për të gjitha komentet e këndshme rreth asaj që kisha për të thënë mbrëmjen e kaluar .
(src)="4"> Казвам го искрено , от части защото -- ( насмешливо хлипане ) -- Имах нужда от това !
(trg)="4"> Dhe e them këtë sinqerisht , pjesërisht sepse -- ( imitim rënkimi ) -- Kam nevojë për këtë !
(src)="5"> ( Смях ) Поставете се на мое място !
(trg)="5"> ( të qeshura ) Vendosni veten tuaj në pozitën time !
(src)="6"> Летях на Еър Форс 2 осем години .
(trg)="6"> Kam fluturar ne Air Force 2 per tetë vite .
(src)="7"> Сега трябва да си свалям обувките , за да се кача на самолет !
(trg)="7"> Tash duhet që ti heq kepucet apo cizmet e mia per te hipur ne aeroplan !
(src)="8"> ( Смях ) ( Аплодисменти ) Ще ви кажа една кратка история , за да ви докажа какво ми коства .
(trg)="8"> ( Të qeshura ) ( Duartrokitje ) Do tju tregoj një histori të shpejtë për të ilustruar si ka qene kjo eksperiencë për mua .
(src)="9"> Истинска история - всяка частичка е истина .
(trg)="9"> Eshtë ngjarje e vërtetë -- cdo pjese e kesaj eshte e vërtetë .
(src)="10"> Скоро , след като с Типър напуснахме -- ( насмешливо хлипане ) -- Белия дом -- ( Смях ) -- шофирахме от дома ни в Нашвил до една наша малка ферма на 80 км източно от Нашвил -
(trg)="10"> Shpejt pasi Tipper dhe Une u larguam nga ( imitim renkimi ) -- Shtëpia e Bardhe -- ( të qeshura ) po udhëtonim prej shtëpisë sonë në Nashville tek nje farme e vogel qe kemi 50 mila ne lindje te Nashville --
(src)="11"> шофирахме сами .
(trg)="11"> duke ngarë makinën vetë .
(src)="12"> Знам , че ви се струва незначително , но ( Смях ) погледнах в огледалото за обратно виждане и изведнъж осъзнах .
(trg)="12"> E di qe ju tingëllon si një send i vogel juve , por -- shikova ne pasqyren e pasme dhe papritur seç më ra në mendsh .
(src)="13"> Отзад го нямаше президентския кортеж .
(trg)="13"> Nuk kishte asnje autokolone prapa meje .
(src)="14"> Чували ли сте за фантомна болка в крайниците ?
(trg)="14"> Keni degjuar per sëmundjen e gjymtyrës fantazme ?
(src)="15"> ( Смях ) Колата ни беше нает Форд Таурус .
(trg)="15"> Kjo ishte një Ford Taurus me qira .
(src)="16"> Беше време за вечеря и започнахме да търсим място за хапване .
(trg)="16"> Ishte koha e darkës , dhe ne filluam të kërkojmë një vend për të ngrënë .
(src)="17"> Карахме по магистрала 40 .
(trg)="17"> Ne ishim në I-40 .
(src)="18"> Стигнахме до изход 238 за Ливан , щата Тенеси .
(trg)="18"> Aritëm ne daljen 238 , Lebanon , Tenesi .
(src)="19.1"> Излязохме от изхода и се огледахме .
(src)="19.2"> Намерихме един Шонийс ресторант .
(trg)="19"> Dolëm nga dalja , dhe filluam te kërkojmë për -- gjetëm nje restorant Shoney .
(src)="20"> Верига евтини семейни ресторанти , за тези които не знаят .
(trg)="20"> një linjë restorantesh familjare me kosto të ulët , për ju që nuk e dini .
(src)="21.1"> Влязохме и седнахме на едно сепаре .
(src)="21.2"> Сервитьорката дойде и вдигна голяма шумотевица като разпозна Типър .
(trg)="21"> Hymë brenda. dhe u ulëm ne dyulëse , dhe kamarierja erdhi , bëri një trazirë të madhe përmbi Tipper .
(src)="22.1"> ( Смях ) Взе ни поръчката и отиде при двойката в съседното сепаре .
(src)="22.2"> Толкова си понижи гласа , че трябваше да се напрягам , за да я чуя какво казва .
(trg)="22"> Ajo mori porosine tonë , dhe pastaj shkoi tek çifti ne ulësen pranë nesh , dhe uli zërin aq shumë sa që u duheshte te zgjatem për të dëgjuar se çka fliste .
(src)="23"> А то беше : " Да , това са бившият вицепрезидент Ал Гор и жена му Типър " .
(trg)="23"> Dhe ajo tha " Po , ai eshte ish zëvendëspresidenti Al Gore dhe gruaja e tij Tipper . "
(src)="24"> Мъжът отговори : " Доста надолу е слязъл , май . "
(trg)="24"> Dhe ai tha , " Ka rënë goxha , apo jo ? "
(src)="25"> ( Смях ) Наредиха се някак поредица открития .
(trg)="25"> ( të qeshura ) Më ka ndodhur një seri episodesh epifanike .
(src)="26.1"> Същата истинска история продължава и на следващия ден .
(src)="26.2"> Качих се на самолет за Африка , за да произнеса реч в Нигерия , в град Лагос , по енергийна тема .
(trg)="26"> Diten e ardhshme , duke vazhduar një ngjarje plotësisht të vërtetë , fluturova me një G-5 për në Afrikë për të bërë një fjalim në Nigeri , në qytetin e Lagosit , mbi temën e Energjisë .
(src)="27"> И започнах речта със случката , която тъкмо бях преживял предния ден в Нашвил .
(trg)="27"> Dhe une fillova fjalimin duke treguar atyre ngjarjen se cka pat ndodhur një ditë me parë në Nashville .
(src)="28.1"> И я разказах почти , както я разказах току-що на вас .
(src)="28.2"> Как шофирахме сами с Типър , за Шонийс , веригата евтини семейни ресторанти , за проникновението на мъжа ...
(src)="28.3"> И те се смяха .
(trg)="28.1"> Dhe e rrëfeva pothuaj në të njëjtën mënyrë siç jua thashë edhe ju tani .
(trg)="28.2"> Tipper dhe unë me makinë , Shoney , linjë restorantesh familjare me kosto të ulët , çfarë ai tha -- ato qeshën .
(src)="29"> Изнесох речта и тръгнах към летището , за да се прибирам вкъщи .
(trg)="29"> Dhashë fjalimin tim , dhe shkova serish tek aeroporti për të fluturuar për në shtëpi .
(src)="30"> По време на полета заспах , до един момент през нощта , когато кацнахме на Азорските острови за презареждане на горивото .
(trg)="30"> Me zuri gjumi ne aeroplan , gjer ne mesnate , zbritëm në ishujt Azore për karburant .
(src)="31"> Събудих се , отвориха вратата , излязох да подишам чист въздух и погледнах - един мъж тичаше по пистата .
(trg)="31"> U zgjova , ato hapen deren , dhe shkova jashte për të marrë ajër të pastër , dhe pashë një njeri që vraponte nëpër pistë .
(src)="32.1"> Развяваше лист хартия и крещеше : " Обадете се във Вашингтон !
(src)="32.2"> Обадете се във Вашингтон ! "
(trg)="32.1"> Ai po valezonte një copë letre , dhe bërtiste , " Telefono Washingtonin !
(trg)="32.2"> Telefono Washingtonin ! "
(src)="33.1"> И аз си помислих , посреднощ , по средата на Атлантическия океан , какъв , да му се не види , може да е проблема във Вашингтон ?
(src)="33.2"> Тогава се сетих , че можеше да са куп неща .
(trg)="33.1"> U mendova me vete , në mes të natës , në mes të Atlantikut , çfarë problemi mund të kenë në Washington ?
(trg)="33.2"> Atëherë mu kujtua se mund të ishte një nga shumë gjëra .
(src)="34"> ( Смях )
(trg)="34"> ( të qeshura )
(src)="35.1"> Но в последствие се оказа , че екипът ми е много притеснен , защото една новинарска агенция в Нигерия вече беше написала история за речта ми .
(src)="35.2"> Вече била отпечатана и в градове из целите американски щати .
(trg)="35.1"> Por cka doli të kishte qenë ishte se shtabi im ishte mërzitur sepse një nga sherbimet kabllore ne Nigeri tashmë kishte shkruar një artikull mbi fjalimin tim .
(trg)="35.2"> Dhe ishte tashmë i shtypur në qytetet pereth krejt Shteteve te Bashkuara te Amerikes
(src)="36"> И в Монтърей също , проверих .
(trg)="36"> -- kontrollova , dhe ishte shtypur ne Monterey .
(src)="37.1"> Историята започваше така ...
(src)="37.2"> Бившият вицепрезидент Ал Гор обяви вчера в Нигерия : " Със съпругата ми Типър отворихме евтин семеен ресторант на име Шонийс и го управляваме сами " .
(src)="37.3"> ( Смях ) Още преди да стъпя обратно на американска земя Дейвид Летърман и Джей Лено вече бяха подхванали историята - единият ми беше сложил голяма бяла готварска шапка .
(src)="37.4"> Типър казваше : " Още един бургер с картофки ! "
(trg)="37"> Dhe artikulli fillonte , " Ish zëvendëspresidenti Al Gore shpalli në Nigeri dje , " Shoqja ime Tipper dhe unë kemi çelur një restorant per familje me kosto të ulët , i quajtur Shoney 's , dhe ne e menaxhojme vetë . " ( të qeshura ) Para se të mbërrija në tokë amerikane , David Letterman dhe Jay Leno sapo kishin filluar -- njëri prej tyre me kishte mua në një kapelë kryekuzhinieri , Tipper thoshte , " Edhe një burger , me patate ! "
(src)="38"> След три дни получих дълго , писано на ръка писмо от моя приятел , партньор и колега Бил Клинтън , в което пишеше : " Поздравления за новия ресторант , Ал ! "
(trg)="38"> Tre ditë më vonë , mora një letër të këndshme , të gjatë , e shkruar me dorë nga shoku dhe partneri dhe kolegu Bill Clinton që thoshte , " Përgëzime per restorantin e ri , Al ! "
(src)="39"> ( Смях ) С него обичаме да се поздравяваме за успехите в живота на другия .
(trg)="39"> ( të qeshura ) Ne duam të festojmë sukseset e njëri-tjetrit në jetë .
(src)="40"> Смятах да изнасям реч за " Информационна екология " .
(trg)="40"> Unë do te flisja për ekologjinë informatike .
(src)="41"> Но си мислех ... след като планирам да направя излизането си на сцената на TED доживотен навик , може би е по-добре да говоря за това друг път .
(trg)="41"> Por mendova , meqë planifikoj të bëj zakon te përjetshëm rikthimin në TED , ndoshta mund të flas për këtë një herë tjetër .
(src)="42"> ( Аплодисменти ) Крис Андерсън : Става !
(trg)="42"> ( Duartrokitje ) Chris Anderson : Dakort !
(src)="43.1"> Ал Гор : Искам да се съсредоточа върху това , което много от вас са искали да доразвия .
(src)="43.2"> Как можете да помогнете за климатичните промени ?
(trg)="43.1"> Al Gore : Dua te fokusohem në atë qe shumë prej jush keni shpreh dëshire te shtjelloj imtësisht .
(trg)="43.2"> Cfarë ju mund të bëni për krizën klimatike ?
(src)="44.1"> Искам да започна с ...
(src)="44.2"> Ще покажа някои нови образа и ще обобщя само четири - пет .
(trg)="44"> Dua të filloj me -- Do të shfaq ca imazhe te reja , dhe do të përmbledh vetëm katër apo pesë .
(src)="45"> А сега - презентацията .
(trg)="45"> Tani , prezantimi .
(src)="46"> Подновявам я всеки път щом я показвам .
(trg)="46"> E rifreskoj këtë prezantim çdo herë që e shfaq .
(src)="47"> Добавям нови образи , защото научавам повече за тях с всяка презентация .
(trg)="47"> Unë shtoj imazhe të reja sepse mësoj me shumë për të cdo herë .
(src)="48"> Като почистване на плажа .
(trg)="48"> Eshtë si eksplorimi në plazh , e dini ?
(src)="49"> С всеки прилив и отлив намираш нови мидени черупки .
(trg)="49"> Cdo here qe zbatica vjen dhe shkon , ju gjeni guacka të reja .
(src)="50"> За последните два дни регистрирахме нови януарски температурни рекорди .
(trg)="50"> Vetëm në dy ditet e fundit , kemi matur rekorde te reja temperaturash ne Janar .
(src)="51"> И това е само за Съединените щати .
(trg)="51"> Kjo është vetëm per Shtetet e Bashkuara të Amerikës .
(src)="52"> Средната температура отчитана досега за месец януари е -0,5 градуса C. А миналият месец беше 4 градуса C.
(trg)="52.1"> Mesatarja historike për Janarin është 31 gradë .
(trg)="52.2"> Muajin e kaluar ishte 39.5 gradë .
(src)="53"> Сега , знам че искахте малко повече лоши новини за околната среда , шегувам се , но това са обобщаващите слайдове ,
(trg)="53"> E di që donit më shumë lajme të këqija reth mjedisit -- Bëj shaka -- por këto janë informacionet e përsëritura ,
(src)="54"> след тях ще отделя внимание на нов материал за това , което вие бихте могли да направите .
(trg)="54"> dhe më pas do të përqëndrohem në materialin e ri se cka mund të bëni .
(src)="55"> Но ми се щеше да доразвия някои от тези .
(trg)="55"> Por do të doja te shtjelloj me shumë disa prej këtyre .
(src)="56"> Първо , тук сме предвидили очаквания принос на САЩ към глобалното затопляне , погледнати от гледна точка на бизнеса .
(trg)="56"> Fillimisht , këtu është parashikuar rritja e kontributit të SH.B. për ngrohjen globale , nën biznes si zakonisht .
(src)="57"> Ефикасноста в крайното потребление на електричество и крайното потребление на всички видове енергия е разковничето .
(trg)="57"> Efikasiteti në perdorimin e energjise elektrike dhe të gjithë energjive është fruti më afër tokës .
(src)="58"> Ефикасност и съхранение : това не е разход , а печалба .
(trg)="58"> Efikasiteti dhe ruajtja : nuk është kosto , është fitim .
(src)="59"> Знакът е обратен .
(trg)="59"> Shenja është gabim .
(src)="60.1"> Не е отрицателен , положителен е .
(src)="60.2"> Това са инвестиции , които сами се изплащат .
(trg)="60"> Nuk është negative , është pozitive .
(src)="61"> Но също така са много ефективни в отклоняването ни от пътя .
(trg)="62"> Por ato janë poashtu shume efektive ne shmangien e rrugës tonë .
(src)="62.1"> Колите и камионите ...
(src)="62.2"> Говорих за това в презентацията , но искам да го погледнете в перспектива .
(trg)="63"> Veturat dhe kamionat -- diskutova mbi këtë në prezantimin tim , por dua që ju ta keni në perspektive .
(src)="63"> Това е лесна и ясна цел за обмисляне , и би трябвало да бъде , но сградите са по-голям източник на замърсяване , допринасящо за глобалното затопляне , отколкото колите и камионите .
(trg)="64"> Eshtë një objektiv i lehtë dhe i dukshem shqetësimi , dhe i tillë duhet të jetë , por ka më shumë ndotje të ngrohjes globale që vijnë nga ndërtesat sesa nga veturat dhe kamionat .
(src)="64"> Колите и камионите дават големи отражения , а ние сме с най-ниските стандарти в света ,
(trg)="65"> Veturat dhe kamionat kanë efekt të konsiderueshëm , dhe ne kemi standardet më të ulëta në botë ,
(src)="65.1"> и би трябвало да отчетем това .
(src)="65.2"> Но то е част от предизвикателството .
(trg)="66.1"> prandaj duhet bërë dicka mbi këtë cështje .
(trg)="66.2"> Por është pjesë e enigmës .
(src)="66"> Ефикасността на транспортна е също толково важна , колкото и автомобилите !
(trg)="67"> Efikasiteti i mjeteve të tjera të transportit është po aq i rëndësishëm sa veturat dhe kamionat !
(src)="67"> При настоящите нива на технологична ефикасност , възобновяемата енергия може да направи огромна разлика заедно , с това което Винод , Джон Доер и други ,
(trg)="68"> Energjitë e ripërtëritshme në nivelet aktuale të efikasitetit teknologjik mund të bëjnë kaq ndryshime , dhe me çka Vinod , dhe John Doerr , dhe të tjerë ,
(src)="68"> много от присъстващите - хора пряко ангажирани с това - тази графика ще расте много по-бързо , отколкото настоящите прогнози .
(trg)="69"> shumica prej jush këtu -- shumë njerëz drejperdrejt të përfshire në këtë -- ky hendek do të zmadhohet më shpejt se sa parashikimet e tanishme tregojnë .
(src)="69"> Улавяне и съхранение на въглерода - това означава съкращението CCS ( Carbon capture and sequestration ) - е на път да стане невероятно приложение , което ще ни позволи да продължим да ползваме изкопаеми горива по безопасен начин .
(trg)="70"> Kapja dhe sekuestrimi i karbonit -- shpjegon shkurtesën CCS -- ka gjasa të bëhet aplikimi vrasës do te na mundesoj neve te vazhdojme te perdorim lendet djegese ne mënyre që eshte e sigurt .
(src)="70"> Обаче все още сме далеч от това .
(trg)="71"> Por nuk kemi arritur ende atje .
(src)="71.1"> Добре .
(src)="71.2"> Сега , какво можете да направите вие ?
(trg)="72.1"> Ok .
(trg)="72.2"> Tani , çfarë mund të bëni ju vetë ?
(src)="72"> Намалете емисиите в своя дом .
(trg)="73"> Reduktoni mbetjet ne shtëpitë tuaja .
(src)="73"> Повечето от тези разходи са също доходоносни .
(trg)="74"> Shume prej këtyre shpenzimeve jane gjthashtu dhe fitimprurëse .
(src)="74"> Изолирайте , проектирайте по-добре , купувайте зелено електричество , където можете .
(trg)="75"> Izolim , dizenjim më i mirë , blerja e energjisë elektrike të gjelbërt kur mundeni .
(src)="75"> Споменах автомобилите - купете си хибрид .
(trg)="76"> Përmenda automobilat -- blej hibrid .
(src)="76"> Ползвайте електрифициран транспорт .
(trg)="77"> Shfrytëzo trenat .
(src)="77"> Открийте и другите възможности , които са много по-добри .
(trg)="78"> Zbulo disa mundësi të tjera që janë më mire .
(src)="78"> Важно е .
(trg)="79"> Eshtë me rëndësi .
(src)="79"> Бъдете екологичен потребител .
(trg)="80"> Bëhu konsumator i gjelbert .
(src)="80"> Имате избор с всяка покупка , между нещата , които имат повече , или по-малко , увреждащ ефект върху глобалните климатични промени .
(trg)="81"> Ti ke zgjedhjen me gjithçka që blen , rreth sendeve qe kanë efekte te ashpërta apo me pak efekte te ashpërta ndaj krizës globale klimatike .
(src)="81.1"> Помислете за това .
(src)="81.2"> Вземете решение да живеете живот без въглеродни емисии .
(trg)="82.1"> Merrni këtë parasysh .
(trg)="82.2"> Bën zgjedhjen për të jetuar një jetë karbon -eutrale .
(src)="82"> Тези от вас , които са добри в брандирането , с удоволствие бих приел съвета и помощта ви как да кажа това по начин , който да достигне до повече хора .
(trg)="83"> Ju të cilët jeni të mirë në krijimin e markave të produkteve Do të dëshiroja keshillat dhe ndihmën tuaj si ta them këtë në një farë mënyre që të bind shumicën e njerëzve .
(src)="83"> По-лесно е отколкото мислите .
(trg)="84"> Eshë më e lehtë seç mendoni .
(src)="84"> Наистина е .
(trg)="85"> Vërtetë është .
(src)="85"> Много от нас тук вече са взели това решение , наистина е много лесно .
(trg)="86"> Shumica prej nesh këtu ka bërë atë zgjedhje dhe është shume e lehtë .
(src)="86"> Намалете емисиите въглероден диоксид с всеки избор , който правите , и си купете или набавете екологично чисти енергоизточници за остатъка , които не сте успели да намалите .
(trg)="87"> reduktoni emisionet e dioksidit të karbonit me një seri zgjedhjesh që bëni , dhe pastaj bleni ose fitoni kompensime për tepricën të cilën nuk e keni reduktuar plotësisht .
(src)="87"> Това , което имам предвид е доразвито на climatecrisis.net .
(trg)="88"> E gjitha kjo spjegohet tek climatecrisis.net .
(src)="88"> Там има калкулатор за въглеродните емисии .
(trg)="89"> Ekziston një llogaritës karboni .
(src)="89"> Разработчиците обединиха , с моята активна намеса , водещите софтуерни програмисти в света в името на тази мистериозна наука за калкулирането на въглеродни емисии , за да разработят удобен за потребителя калкулатор .
(trg)="90"> Participant Productions mblodhi , me angazhimin tim aktivë , prijësit e programuesëve në botë ne këtë shkence misterioze te llogaritjes se karbonit për të ndërtuar llogaritësin e karbonit për të gjithë konsumatorët bashkohor .
(src)="90"> Можете много точно да изчислите колко са вашите СО2 емисии , и ще ви бъдат предложени начини за намаляването им .
(trg)="91"> Mund te llogarisni ne mënyre precize sasinë e CO2 që lëshoni , dhe më pastaj do tju jepet variante për ta reduktuar .
(src)="91"> Когато филмът излезе на екран през май , това ще бъде обновено до версия 2.0 и ще имаме екологично чисти енергоисточници на един клик разстояние .
(trg)="92"> Dhe deri tek dalja e filmit ne Maj , kjo do te freskohet me versionin 2.0 dhe do te kete mundësi për blerjen e paketave kompensuese .
(src)="92"> Създайте бизнеса си , така че да не излъчва въглеродни емисии .
(trg)="93"> Më pas , konsidero qe te besh biznesin tuaj karbon neutral .
(src)="93"> Някои от нас вече го направиха , и не е толко трудно , колкото си мислите .
(trg)="94"> Sërish , disa prej nesh e kanë bërë këtë , dhe nuk eshte aq rëndë sa që mendoni .
(src)="94"> Интегрирайте екологични решения в нововъведенията си , независимо дали сте от технологичния , развлекателния , проектантския или архитектурния сектор .
(trg)="95"> Integroni zgjedhje klimatike ne të gjitha zbulimet tuaja , pa marë parasysh se jeni nga komuniteti i teknologjisë , argëtimit , dizenjmit apo arkitekturës .
(src)="95"> Инвестирайте в устойчивото .
(trg)="96"> Investo në mënyrë të qëndrueshme .
(src)="96"> Маджора спомена за това .
(trg)="97"> Majora përmendi këtë .
(src)="97"> Слушайте , ако сте инвестирали в мениджъри , на които плащате въз основа на годишното им представяне , никога повече не се оплаквайте от докладите на управлението за тримесечието .
(trg)="98"> Dëgjoni , nese keni investuar para me menaxherë që ju paguani në baze të performancës se tyre vjetore , mos u ankoni sërish për menaxhimin e CEO përmes raportit tremujor
(src)="98"> С времето , хората правят само това , за което им се плаща .
(trg)="99"> Me kalimin e kohës . , njerëzit bëjnë atë cka i paguani per te bërë .
(src)="99"> Ако мислят колко ще получат от вашия капитал , който те са инвестирали , на базата на краткосрочни възвръщения , ще получавате краткосрочни решения .
(trg)="100"> Dhe nëse gjykojnë se sa do të paguhen ne kapitalin tuaj që ata kanë investuar , bazuar në fitimet afat shkurta , ju do të keni vendime afatshkurta .
(src)="100"> Много може да се говори за това .
(trg)="101"> Shumë më shumë për të thënë në lidhje me atë .