# bg/ted2020-10.xml.gz
# ku/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> С всички основателни притеснeния относно СПИН и птичи грип -- за които ще чуем от брилянтния д-р Брилянт по-късно днес -- искам да говоря за другата пандемия , която е сърдечно-съдови заболявания , диабет , хипертония -- всички , които са напълно предотвратими , за поне 95 % от хората , просто чрез смяна на диетата и начина на живот .
(trg)="1"> لەگەڵ ئەو هەموو گرنگیدانە بە نەخۆشی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە هەندێک زانیاری تر لەو بارەیەوە دەبیستین لە لایەن زانای بلیمەت ، دکتۆر بریلیانت دەمەوێت باس لە چەند نەخۆشی یەکی تریش بکەم ، لەوانە نەخۆشی دڵ و مولولەکانی خوێن ، شەکرە و هەروەها بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن کە هەموو ئەم نەخۆشیانە دەکرێت ڕیگریان لێ بکرێت لانی کەم لە % ٩٥ ی خەڵکی دا تەنها بە گۆڕینی سیستمی خۆراکیان و شیوازی ژیانیان
(src)="2.1"> Това , което се случва е , че се получава глоабализиране на заболяванията , че хората започват да се хранят като нас , да живеят като нас и да умират като нас .
(src)="2.2"> Само за едно поколение , например , Азия се е превърнала от континента с най-ниските нива на сърдечни заболявания , затлъстяване и диабет , до едно от най-високите .
(src)="2.3"> В Африка , смъртността от сърдечно-съдовите заболявания се равнява на тази от ХИВ и СПИН в повечето държави .
(trg)="2"> ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە کە نەخۆشییەکان بە جیهانی بوون ، چونکە خەڵکی وەک ئێمە نان دەخۆن ، وەک ئێمە دەژین ، هەروەها وەک ئێمەش دەمرن بە تایبەتی لە نەوەیەکی دیاری کراودا ، بۆ نمونە ئاسیا لە نزمترین ئاستی ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و شەکرەوە گۆڕدرا بۆ بەرزترین ئاست . لە ئەفریقاش ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ یەکسانە بە ڕێژەی قوربانیانی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە لە زۆربەی وڵاتاندا
(src)="3"> Има критически прозорец на възможност , така че да направим значима промяна , която да може да засегне животите на буквално милиони хора и да практикуваме превентивна медицина в глобален мащаб .
(trg)="3"> کەواتە ئێمە ماوەیەکی کاتی ناسکمان هەیە ، کە پێویستە لەسەرمان گۆڕانکارییەکی گرنگ درووست بکەین کە بتوانێت کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنەها کەس درووست بکات هەروەها کار بکەین لەسەر شیوازێکی پزیشکی لە پێوەرێکی جیهانی دا
(src)="4"> Болестите на сърдечните и кръвоностните съдове все още убиват повече хора -- не само в тази страна , но също и по цял свят -- отколкото всички други , взети заедно , и въпреки това , те са напълно предотвратими за почти всеки .
(trg)="4"> نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن ، تا ئێستاش زیاتر و زیاتر خەڵک دەکوژن نەک بەتەنها لەم وڵاتەدا ، بەڵکو لە سەر تا سەری جیهاندا -- لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا دەتوانرێت ڕێگری لە تووشبوونی خەڵکی بەم نەخۆشیانە بکرێت
(src)="5.1"> Не само са предотвратими , но всъщност са и обратими .
(src)="5.2"> За последнте 29 години , успяхме да демонстрираме , че с проста промяна на начина на хранене и живот , използвайки тези високотехнологични , скъпи , последен вик на модата измервания , за да докажем колко значими могат да бъдат тези прости , нискотехнологични и евтини интервенции .
(src)="5.3"> Количествена артериография , преди и след година , и сърдечни Позитронно-Емисионно Томографични сканирания .
(trg)="5"> تەنها هێندە نی یە کە بتوانرێت ڕێگری بکرێن : بەڵکو لە ڕاستیدا دەکرێت پێچەوانەش بکرێنەوە . هەروەها لەم ٢٩ ساڵەی ڕابردوودا توانیمان ئەو ڕاستییە بخەینە ڕوو کە بە گۆڕینی ژەمە خواردنەکان و جۆرێتی ژیانمان دەتوانین ئەو کارە بکەین ، بە بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووی گران بەها , کە پێوەرێکی تەواوە بۆ سەلماندنی بەهێزی ئەو تاکتیکە ساکارانە ئەو ڕاستیەمان سەلماند ، کە وەک کەمترین بڕی تێچوونی چارەسەر کردن تەماشا دەکرێن -- هەر وەها بە پێوانە کردن و لێکۆڵینەوە لە مولولەکانی خوێن بە ئامێری تایبەت لە ماوەی ساڵێکدا و ڕوانین لە مولولەکانی خوێن بە تیشک
(src)="6"> Преди някоко месеца показахме -- публикувахме първото изследване , показващo , че всъщност може да спрем и oбърнем настъпването на рак на простата , като променим нашата диета и начин на живот , и да забавим със 70 % растежа на тумор , или да потиснем растежа на тумор , сравнено само с 9 % в контролираната група .
(trg)="6"> چەند مانگێک لەمەوبەر -- هەستاین بە بڵاو کردنەوەی یەکەمین لێکۆڵینەوەمان ، ئەوەی نیشان دەدا کە ئێوە دەتوانن ڕێگری بکەن لە توشبوون بە شیرپەنجەی پڕۆستات بە گۆڕینی جۆرێتی ژیان و ژەمە خواردنەکەکان ، هەروەها لە سەدا ٧٠ ی قەبارەی خانە شێر پەنجەییەکان کەمدەکاتەوە ، یاخود گەشەکردنیان دەوەستێنێت ، بە بەراورد کردنیان لەگەڵ % ٩ ی خانەکانی تر
(src)="7"> В тази магнитно-резонансна томография и спектроскопия , дейността на тумора на простата е показана в червено - може да видите да намалява с всяка изминала година .
(trg)="7"> هەروەها لەم ( ئێم - ئاڕ-ئای ) یەدا دەبینن کە خانە توشبووەکان بە شێرپەنجە ڕەنگیان سورە -- دەتوانن ببینن کە چۆن پاش ساڵێک کەمبوونەتەوە
(src)="8.1"> Сега има епидемия от затлъстяване .
(src)="8.2"> Две трети от възрастните и 15 % от децата .
(src)="8.3"> Това , което ме тревожи е , че диабета се увеличи със 70 % през последните 10 години , и това може да е първото поколение , в което децата живеят по-малко , отколкото родителите им .
(src)="8.4"> Това е жалко , и е предотвратимо .
(trg)="8"> ئێستا نەخۆشی قەڵەوی لە ئارادایە : دوو لەسەر سێی لاوان و لەسەدا پانزەی منداڵان ئەم نەخۆشیەیان هەیە ، ئەوەی کە زۆر گرنگە بەلای منەوە ئەوەیە کە ڕێژەی نەخۆشی شەکرە بە ڕێژەی % ٧٠ زیادی کردووە لەم ١٠ ساڵەی ڕابردوودا ، کە پێدەچێت ئەمان ببنە یەکەمین جیل کە تێیدا منداڵەکانمان ژیانێکی کورتتریان هەبێت وەک لە ئێمە ، ئەمە جێگەی داخە ، هەروەها ئەمە دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت
(src)="9.1"> Това не са резултати от избори , това са хора -- броя хора , които са затлъстели , по щат , започвайки от ' 85 , ' 86 , ' 87 -- това са резултати от страницата на Центъра за Контрол и Профилактика на Заболяванията -- ' 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 -- получаваме нова категория -- ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 -- става по-зле .
(src)="9.2"> Един вид деградираме .
(src)="9.3"> Какво може да направим за това ?
(src)="9.4"> Ами , знаете ли , диетата , която открихме , че обръща сърдечните и раковите заболявания е азиатска диета .
(trg)="9"> ئەوان تەنها ئەنجامی هەڵبژاردنەکان نین ، بەڵکو ئەوان مرۆڤن -- ژمارەی تووشبوان بە قەڵەوی لە ویلایەتەکەماندا لە ٨٥ ، ٨٦ ، ، ٨٧-ەوە دەستی پێکردووە ، ئەمانە بە گوێرەی وێب سایتی کۆنترۆڵ کردنی نەخۆشییەکان ، ٨٨ ، ٨٩ ، ٩٠ ، ٩١ --- ئێوە ڕیکخستنێکی نوێ دەبینن -- ٩٢ ، ٩٣ ، ٩٤ . ٩٥ ، ٩٦ ، ٩٧ ، ٩٨ ، ٩٩ ، ٢٠٠٠ ، ٢٠٠١ -- تا بێت خراپتر دەبێت ، ئێمە ( بە سێوەیەک لە شێوەکان گەشە دەکەین ( پێکەنین ئێستا ، ئێما دەتوانین لەو بارەیەوە چی بکەین ؟ لە ڕاستیدا . ئێوە دەزانن کە ئەو شیوازە خواردنەی کە ئێمە بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانێت نەخۆشییەکانی دڵ ە شێرپەنجە پێچەوانە بکاتەوە ، شێوازی خواردنی ئاسیاییە
(src)="10"> Но хората в Азия започват да се хранят като нас , поради което , започват да се разболяват , като нас .
(trg)="10"> بەڵام خەڵکی ئاسیاش ئێستا وەک ئێمە نان دەخۆن ئەمەش هۆکاری ئەوەیە کە ئەوانیش نەخۆش دەکەون وەک ئێمە
(src)="11.1"> Работя с много големи хранителни компании .
(src)="11.2"> Те могат да направят да е забавно , и секси , и модно , и хрупкаво , и удобно , да се ядат по-здравословни храни .
(src)="11.3"> Например -- аз ръководя консултативния съвет на МакДоналдс , и ПепсиКо , и КонАгра , и Сейфуей , и скоро Дел Монте , и те откриват , че това е добре за бизнеса им .
(trg)="11"> من لەگەڵ چەندین کۆمپانیای گەورەی خواردەمەنیدا کارم کردووە . دەتوانن خۆراکی خۆش و بە تام و هەروەها گونجاو لە ڕووی تەندروستییەوە ئامادە بکەن ، بۆ نمونە ، من بەڕێوبەرایەتی " ماکدۆناڵد و پیپسی و کۆناگرا و سەیف وەی " و هەروەها بەم زووانەش بەڕیوبەرایەتی " دێڵ مۆنت " دەکەم ، ئەوان دەڵێن ئەمە بازرگانییەکی باشە
(src)="12.1"> Салатите , които виждате в МакДоналдс , идват в резултат на нашата работа -- те ще имат азиатски салати .
(src)="12.2"> В Пепси , две трети от техния ръст на печалбите идва от по-добрите им храни .
(trg)="12"> ئەو زەڵاتانەی کە لە ماکدۆناڵد پێشکەش دەکرێن بەرهەمی کار کردنن -- بە نیازن زەڵاتەی ئاسیاییش بهێنن . لە کۆمپانیای پیپسیش ، دوو لەسەر سێی هۆکاری گەشەکردنیان خواردنە باشەکانیانە
(src)="13.1"> И така , ако може да направим това , ще може да освободим средства за закупуване на лекарства , от които наистина се нуждаем , за лечение на СПИН , ХИВ и малария , и за предотвратяване на птичия грип .
(src)="13.2"> Благодаря ви .
(trg)="13"> کەواتە ئەگەر بتوانین بەم شێوەیە کار بکەین ، ئەوکاتە دەتوانین ئەو داهاتانە بپارێزین کە بەکاریان دەهێنین بۆ کڕینی دەرمانی پێویست بۆ چارەسەرکردنی ئایدز و مەلاریا وە هەروەها ئەنفلۆنزای باڵندە . سوپاس
# bg/ted2020-1006.xml.gz
# ku/ted2020-1006.xml.gz
(src)="1"> Случвало ли ви се е да сте напълно обезкуражени , когато сте изправени пред сложен проблем ?
(trg)="1"> ئایا هەرگیز هەستت کردووە نقوم بویت کاتێ روبەڕوی کێشەیەکی ئاڵۆز بویتەوە ؟
(src)="2"> Е , надявам се да променя това за по-малко от три минути .
(trg)="2"> باشە ، هیوام وایە لە ماوەی کەمتر لە سێ خۆلەکدا ئەمە بگۆڕین
(src)="3"> Та , надявам се да ви убедя , че сложното не винаги е еднакво с обърканото .
(trg)="3"> هیوادارم قایلت بکەم بەوەی ئاڵۆز هەمیشە مانای ئاڵۆسکاو ناگەیەنێت
(src)="4"> За мен , добре замесено хлебче , току-що извадено от пещта е сложно , но хлебче с къри , лук , зелени маслини , маково семе и кашкавал е объркано .
(trg)="4"> بە لای منەوە ، نانێکی باگێتی باش کە تازە لە فڕن دەرهێنرابێت شتێکی ئاڵۆزە بەڵام نانێکی کاری و پیاز و زەیتونی سەوز و پەنیر شتێکی ئاڵۆسکاوە .
(src)="5"> Аз съм еколог , и изучавам сложността .
(trg)="5"> من کەسێکی ژینگەناسم و ئاڵۆزی دەخوێنم .
(src)="6.1"> Обичам сложността .
(src)="6.2"> И аз я изучавам в естествения свят , взаимовръзките между видовете .
(trg)="6"> من حەزم لە ئاڵۆزییە . و لێکۆڵینەوە لە ئاڵۆزییەکانی جیهانی سروشتیدا و لە پەیوەندییەکانی نێوان توخمەکاندا دەکەم .
(src)="7"> Ето една хранителна мрежа , или карта на хранителните вериги между видовете , които живеят във високопланинските езера в Калифорния .
(trg)="7"> ئەمە تۆڕی خۆراکە یاخود نەخشەی خۆراکی نێوان توخمەکان کە لە دەریاچەکانی ئەلپاینی ناو چیاکانی کالیفۆرنیا دەژین .
(src)="8"> И това е онова , което се случва с тази хранителна мрежа , когато се добави нов вид риба , който никога не е живял там преди .
(trg)="8"> ئەو تۆڕی خۆراکەش بەم جۆرە دەگۆڕێت کاتێ ماسییەکی بۆ زیاد بکرێ کە پێشتر لەو ژینگەیەدا نەبوبێت
(src)="9"> Всички видове в сиво изчезват .
(trg)="9"> ئەو هەمو توخمە خۆڵەمێشییانە لەناودەچن
(src)="10"> Всъщност някои са на прага на изчезване .
(trg)="10"> هەندێکیان لە راستیدا لەسەر لێواری لەناوچونن .
(src)="11"> И езерата с риба имат повече комари , въпреки че те ги ядат .
(trg)="11"> ئەو دەریاچانەی کە ماسییان هەیە مێشولەیان زۆرترە ، هەرچەندە ماسییەکان دەیانخۆن .
(src)="12"> Всички тези ефекти са неочаквани , но ние открихме , че те са предсказуеми .
(trg)="12"> ئەم کاریگەرییانە هەمویان نەزانراو بون . بەڵام ئێستا بۆمان دەرکەوتووە کە پێشبینیکراون .
(src)="13"> Та аз искам да споделя с вас няколко важни прозрения за сложността , които ние научаваме от изследването на природата , които може и да са приложими към други проблеми .
(trg)="13"> ئێستا دەمەوێ چەند تێگەیشتنێکی گرنگتان بدەمێ سەبارەت بەو ئاڵۆزییەی لە ئێمە لە لێکۆڵینەوەی ژینگەدا فێری بوین کە رەنگە بە سەر کێشەکانی تریش دا بچەسپێت .
(src)="14"> Първо е простата сила на добрите изразни средства , които помагат да се разгадае сложността и ви окуражават да задавате въпроси , за които не сте се сещали преди .
(trg)="14"> یەکەمیان بریتییە کە توانا سادەکەی ئامێرە باشەکانی بینین کە یارمەتیمان دەدەن ئاڵۆزییەکە رون بکەینەوە و هانت دەدەن ئەو پرسیارانە بکەیت کە پێشتر نەتکردون
(src)="15"> Например , можете да изобразите пътя на въглерода през производствените вериги в една фирмена екосистема или взаимовръзките на местата , обитаеми от застрашени видове в националния парк Йосемити .
(trg)="15"> بۆ نمونە ، دەتوانیت بەرنامەی زیادکردنی کاربۆن دابنێیت لە رێگەی زنجیرەی دابینکردنەکانی ناو ژینگەکەوە یاخود پەیوەندیییە ناوەکییەکانی ناو یەکەی ژینگەکانی ئەو رەگەزانەی لەژێر مەترسی لەناوچوندان لە پارکی نەتەوەیی یۆسمیت دا .
(src)="16"> Следващото нещо е , че ако искате да предскажете ефекта на един вид върху друг и се фокусирате само върху тази връзка , и игнорирате останалите , в същност става по-малко предсказуемо отколкото ако погледнете от далече , обърнете внимание на цялата система – всички видове , всички връзки – и от това място се съсредоточите на сферата на влияние , която е най-значима .
(trg)="16"> دوای ئەوە ئەگەر بتەوێت پێشبینی ئەوە بکەیت کە کاریگەریی رەگەزێک چیە لەسەر رەگەزێکی تر تەنیا ئەگەر تەرکیز بکەیتە سەر ئەو پەیوەندییە و پاشان هەمو ئەوانی تر بشاریتەوە ئەوە لە راستیدا کەمتر پێشبینیکراوە وەک لەوەی بگەڕێیتەوە بۆ دواوە ، و هەمو سیستمەکە لەبەرچاو بگریت - واتە هەمو رەگەزەکان و هەمو پەیوەندییەکان و لەو جێگایەوە بایەخەکە لەسەر ئەو بازنەی کاریگەرییە دەبێت کە لە هەموی گرنگترە .
(src)="17"> Ние отркиваме чрез нашите изследвания , че често тя е много близо до точкато която ви интересува на едно или две отстояния .
(trg)="17"> ئێمەش لە رێگەی لێکۆڵینەوەکانمان بۆمان دەرکەوتووە کە زۆر جار نزیک لەو خاڵەوە کە بایەخی پێ دەدەیت لە ماوەی نێوان یەک یان دو پلە .
(src)="18"> Така че колкото повече се отдалечите и приемете сложността , толкова се подобряват шансовете ви за намиране на прости отговори , и често те са различни от простия отговор , с който сте започнали .
(trg)="18"> کەواتە تا زیاتر بگەڕێیتەوە دواوە ، ئاڵۆزی لە ئامێز بگریت هەلی زیاتر هەیە کە وەڵامە سادەکان بدۆزیتەوە کە هەمیشە لەو وەڵامە سادەیە جیاوازە کە بەوە دەستت پێ کردبو .
(src)="19"> И така да превключим на други обороти и да погледнем един наистина сложен проблем с благодарности към правителството на САЩ .
(trg)="19"> با تەماشای کێشەیەکی زۆر ئاڵۆز بکەین لە رێگەی حکومەتی ئەمریکاوە
(src)="20"> Това е диаграма на стратегията на САЩ срещу афганистанските въстаници .
(trg)="20"> ئەمە نەخشەی ستراتیجی روبەڕوبەنەوەی یاخیبونی ئەمریکایە لە ئەفغانستان
(src)="21"> Тя беше на първа странциа в Ню Йорк Таймс преди няколко месеца –
(trg)="21"> ئەمە چەند مانگێک لەمەوبەر لە لاپەڕەی یەکەمی نیویۆرک تایمزدا بو
(src)="22"> моментално осмяна от медиите за това , че е толкова маниакално объркана .
(trg)="22"> دەستبەجێ راگەیاندنەکان گاڵتەیان پێ کرد بەوەی کە بە شێوەیەکی شێتانە ئاڵۆزە .
(src)="23"> И обявената цел беше да се повиши общата подкрепата за афганистанското правителство .
(trg)="23"> و ئامانجەکە وەک باسکرابو بریتی بو لە زیادکردنی پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەتی ئەفغانستان .
(src)="24"> Определено сложен проблем , но дали е объркан ?
(trg)="24"> ئاشکرایە کە کێشەیەکی ئاڵۆزە بەڵام ئایا ئالۆسکاوە ؟
(src)="25.1"> Е , когато я видях на първа странциа на Таймс , си помислих , " Супер .
(src)="25.2"> Нещо което с което мога да съм съпричастен .
(trg)="25"> کاتێ کە ئەمەم لەسەر لاپەڕەی یەکەمی تایمز بینی وتم " زۆر باشە ، دواجار شتێکم بینی کە بتوانم پەیوەندی پێوە ببەستم
(src)="26"> Мога да си пробвам зъбите на това . "
(trg)="26"> دەتوانم خۆمی پێوە سەرقاڵ بکەم . "
(src)="27.1"> Ми нека го направим .
(src)="27.2"> Значи , за първи път световна премиера на поглед към тази диаграма като подредена мрежа .
(trg)="27"> باشە با دەست پێ بکەین . کەواتە بۆ یەکەمجار با دەستپێبکەین یەکەم تێگەیشتنی جیهان لەسەر نەخشەی سپاگێتی وەک تۆڕێکی رێکخراو
(src)="28"> Заградения връх е това което се опитваме да променим – обща поддръжка за правителството .
(trg)="28"> ئەو خاڵەی بازنەی بە دەوردا کێشراوە ئەوەیە کە ئێمە هەوڵ دەدەین کاری تێ بکەین - واتە پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەت .
(src)="29"> И сега можем да погледнем една , две , или три степени надалеч от този връх и да остраним три-четвърти от диаграмата извън тази сфера на влияние .
(trg)="29"> ئێستاش دەتوانین تەماشای بکەین ، پلەیەک ، دو پلە و تا سێ پلە لە خاڵەکە دور بکەوینەوە و سێ بەشی نەخشەکە دەسڕینەوە کە دەکەوێتە دەرەوەی بازنەی کاریگەرییەکەوە
(src)="30"> В тази сфера , на повечето от върховете не можем да повлияем , като суровия терен , и доста малко множество са военни действия .
(trg)="30"> لەناو ئەو بازنەیەدا زۆربەی ئەو خاڵانە کاریان لەسەر ناکرێت ، بۆ نمونە نەگونجاوی زەوی ناوچەکە و تەنیا بەشێکی زۆر کەمی لە کردەوەی سەربازی پێکهاتووە .
(src)="31"> Повечето са ненасилствени и попадат в две основни категории : Активно взаимодействие с етническите противници и религиозни вярвания и , значимо , прозрачно икономическо развитие и осигуряване на услуги .
(trg)="31"> زۆربەیان ناتوندوتیژن و بە گشتی دابەش دەکرێن بۆ دو جۆر : بەشداری چالاکانە لە کێبڕکێی رەگەزی و بیروباوەڕی ئایینی و گەشەیەکی رەوا و ئاشکرای ئابوری و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان
(src)="32"> Не разбирам от това , но това е което мога да разчета от тази диаграма за 24 секунди .
(trg)="32"> من نازانم ئەمە چیە ، بەڵام دەتوانم ئەمە لە نەخشەکە تێ بگەم لە ماوەی ٢٤ چرکەدا .
(src)="33"> Когато видите диаграма като тази , искам да не се страхувате .
(trg)="33"> کاتێ تۆ نەخشەیەکی لەم جۆرە دەبینیت ، دەمەوێت نەترسیت
(src)="34.1"> Искам да сте развълнувани .
(src)="34.2"> Икам да сте успокоени .
(trg)="34"> دەمەوێت خۆشحاڵ بیت . دەمەوێت ئاسودە بیت .
(src)="35"> Защото прости отговори могат да се появят .
(trg)="35"> چونکە رەنگە وەڵامی سادە دەربکەون .
(src)="36"> В природата откриваме , че простотата често лежи от другата страна на сложното .
(trg)="36"> ئێمە لە سروشتەوە فێری ئەوە بوین کە زۆر جار سادەیی دیوەکەی تری ئاڵۆزی پێکدەهێنێت .
(src)="37"> И така , за всеки проблем , колкото повече се отдалечите и обхванете сложността , толкова по-добри шансове имате да се фокусирате на простите детайли , които имат най-голямо значение .
(trg)="37"> کەواتە بۆ هەمو کێشەیەک ، تا زیاتر بگەڕێیتەوە بۆ دواوە و ئاڵۆزی قبوڵ بکەیت هەلێکی باشترت دەبێت بۆ دوبارە نزیکبونەوە بۆ ناو ئەو وردەکارییە سادانە کە زۆرترین گرنگییان هەیە .
(src)="38"> Благодаря ви .
(trg)="38"> سوپاس
(src)="39"> ( Аплодисменти )
(trg)="39"> -چەپڵە
# bg/ted2020-101.xml.gz
# ku/ted2020-101.xml.gz
(src)="1"> Благодаря ви много .
(trg)="1"> .زۆر سوپاس
(src)="2"> Имам една история за вас .
(trg)="2"> .ئێستا ، چیرۆکێکتان بۆ دەگێڕمەوە
(src)="3"> Като слязох от самолета след много дълго пътуване от Западна Англия моят компютър - любимият ми лаптоп се беше побъркал и имаше - ох ! - нещо такова - и на екрана ... както и да е , цялото нещо беше гръмнало .
(trg)="3"> ، کاتێک ، بە فڕۆکەکە گەشتم کرد و گەیشتم ، دوای گەشتێکی درێژ لە ڕۆژئاوای ئینگلاند ، کۆمپیتەرەکەم ، لاپتۆپە خۆشەوستەکەم ، تێکچوو .. وەها بوو .. ئۆه .. کەمێک لەوە ئەچوو .. ئەو لە ئەنجامدا .بەهەرحاڵ ، هەموو شتەکان تەقینەوە
(src)="4"> Отидох при компютърджиите тук и един господин поправи моя компютър , а после каза : " Какво правите тук ?
(trg)="4"> من لێرە چوومە لای پسپۆرانی ئایتی .بەڕێزێک کۆمپیتەرەکەی بۆ چاکردمەوە " گوتیشی ، " تۆ چیدەکەی لێرە ؟
(src)="5.1"> " , а аз отвърнах : " Свиря на чело и пея малко . "
(src)="5.2"> Той каза : " О , и аз свиря малко на чело . "
(trg)="5"> " ، گوتم " چەلۆ دەژەنم و کەمێکیش گۆرانی دەڵێم " .گوتی ، " ئۆە ، منیش لەو جۆرە چەلۆیە دەژەنم
(src)="6"> Възкликнах : " Наистина ли ? "
(trg)="6"> " منیش گوتم ، " بەڕاست تۆش ؟
(src)="7"> Както и да е - предстои ви наслада , защото той е фантастичен - казва се Марк .
(trg)="7"> ، بەهەرحاڵ ، کەواتە بۆ مەشقکردن لێرەی .لەبەرئەوەی ئەو مەزنەوە ، ئەو ناوی مارکە
(src)="8"> ( Аплодисменти ) Към мен се присъедини и съучастникът ми , Томас Долби .
(trg)="8"> ( چەپڵە ) هەروەها منیش بەهۆی هاوڕێکەمەوە .ثوماس دولبی خراومەتە ناو ئەو کارەوە
(src)="9"> ( Аплодисменти ) Песента се казва " По-далеч от Слънцето " .
(trg)="9"> ( چەپڵە ) ئەم گۆرانیە بە ناوی " .دوورتر لە خۆر "
(src)="10"> ( Музика ) ♫ Вързана във вятъра , те повиках , ♫ ♫ но ти не чу ... ♫ ♫ Ти си рало , което има нужда от бедна почва , ♫ ♫ а аз се държах с теб твърде добре , ♫ ♫ за да се откажеш от цветята ... ♫ ♫ О , бях твърде богата за теб ... ♫ ♫ По-далеч от слънцето от мен , ♫ ♫ по-далеч , отколкото бих искала . ♫ ♫ Като отивам на север , ми става тъй студено , ♫ ♫ сърцето ми е лава под камък . ♫ ♫ Ти не си достоен , ♫ ♫ ти не си достоен ... ♫ ♫ С преценяващите си очи , ♫ ♫ в които се въртят цифри , ♫ ♫ ти не ме виждаш . ♫ ♫ Не ме виждаш ... ♫ ♫ И ако си го казвам достатъчно , ♫ ♫ ще го повярвам . ♫ ♫ Ти не си достоен . ♫ ♫ Морето замръзва ... ♫ ♫ за да хване светлината . ♫ ♫ Влюбена съм в любовта , ♫ ♫ а ти никога не беше подходящият . ♫ ♫ В очите на Герда ♫ ♫ парченца от това , в което си се превърнал ♫ ♫ и всички пеперуди , летящи нощем ♫ ♫ вярват , че електрическата светлина е ярка . ♫ ♫ Не си достоен , ♫ ♫ не си достоен . ♫ ♫ С преценяващите си очи , ♫ ♫ в които се въртят цифри ♫ ♫ ти не ме виждаш , не . ♫ ♫ И ако си го казвам достатъчно , ♫ ♫ ще го повярвам . ♫ ♫ Не си достоен . ♫ ♫ По-далеч от слънцето от мен ♫ ♫ по-далеч , отколкото бих те поставила . ♫ ♫ Като тръгна на север , ми става тъй студено , ♫ ♫ сърцето ми е лава под камък . ♫ ♫ Ти не си достоен , ♫ ♫ не си достоен . ♫ ♫ С преценяващите си очи , ♫ ♫ в които се въртят цифри ♫ ♫ ти не ме виждаш , не ... ♫ ♫ И ако си го казвам достатъчно , ще го повярвам . ♫ ( Аплодисменти ) Много благодаря .
(trg)="10"> ( مۆسیقا ) ♫ بە زنجیرە بایەکدا بانگم کردیت ♫ ♫ ... بەڵام تۆ نەتبیست ♫ ♫ تۆ ئەو ڕووەکەی کە پێویستت بە خاکی هەژارە ♫ ♫ من زۆر باش مامەڵەم لەگەڵ کردوویت ♫ ♫ تا دەستبەرداری گوڵەکان ببم ... ♫ ♫ ئۆهـ من زۆر شت بووم بۆ تۆ ... ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووری خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچم بۆ باکور تا زۆرم سەرمابێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوە دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ دەریاکە لە سەرەوە دەیبەستێ ♫ ♫ تا بەر بە ڕوناکی بگرێت ♫ من لەگەڵ خۆشەویستیدا ♫ ♫ لە خۆشەویستیدام ♫ تۆ هەرگیز ئەو کەسە گونجاوە نیت ♫ لە چاوەکانی گێردا دا ♫ ♫ ( گێردا ناوی کسێکە ) ♫ پریشنگەکانی ئەو شتەی تۆی لێوە هاتیت ♫ ♫ هەموو ئەو پەپوولە بچوکانە شەوان دەفڕن ♫ ♫ تروسکەی ڕووناکی باوەڕ دەدرەوشێتەوە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووریی خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچمە باکور ، زۆرم سەرمام دەبێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ ... تۆ ناتوانی بمبینی ، نا ♫ ئەگەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەڕ دەکەم ( چەپڵە ) .زۆر سوپاس
# bg/ted2020-1012.xml.gz
# ku/ted2020-1012.xml.gz
(src)="1.1"> Така , нещо странно се случи по пътя ми да се превърна в брилянтна , невропсихоложка от световна класа : Родих бебе .
(src)="1.2"> И това не означава ,
(trg)="1"> شتێکی خۆش ڕوویدا له ڕێگه‌مدا بۆ ئه‌وه‌ی زیره‌ک بم له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان منداڵێکم هه‌بوو ئه‌وه ئەوە نیه کە ده‌مه‌وێت بیڵێم
(src)="2"> че някога станах брилянтна невропсихоложка от световна класа .
(trg)="2"> هه‌تا ئێستا من هه‌وڵم نه‌داوه زیره‌ک ببم ، له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان
(src)="3"> Съжалявам TED .
(trg)="3"> ببوره ، تێد
(src)="4"> Но аз се превърнах в относително проницателен , безспорен суетливец на световно ниво .
(trg)="4"> به‌ڵام ، هه‌وڵمدا تازیره‌ک بم شه‌ڕ که‌رێک ( هه‌وڵ ده‌رێک ) له‌ناو باشترینه‌کان
(src)="5"> Една от моите приятелки от университета , Мери , ми каза , " Ким , сега ми стана ясно .
(trg)="5"> یه‌کێک له هاوڕێ کچه‌کانم له خوێندنگای ماسته‌ردا ، ماری وتی ، کیم من دۆزیمه‌وه
(src)="6"> Ти не си по-невротична , отколкото всички останали , просто ти си по-честна , по отношение на това колко си невротична . "
(trg)="6"> ئه‌وه نیه که تۆ ده‌ترسی زیاتر له که‌سانی تر ئه‌وه‌یه که تۆ زیاتر ڕاستگۆیت له‌باره‌ی که تۆ چه‌ند ده‌ترسی
(src)="7"> Така че в духа на пълното разкриване , донесох няколко снимки да споделя с вас .
(trg)="7"> زۆر به‌نهێنی هه‌ندێک وێنه‌م هێناوه تا نیشانی ئێوه‌ی بده‌م
(src)="8"> Ооооо .
(trg)="8"> واوووو
(src)="9"> Само ще кажа , юли .
(trg)="9"> من ته‌نها ده‌ڵێم ، ته‌مموز
(src)="10"> ( Смях ) Зззакопчавам
(trg)="10"> پێکه‌نین بێ ده‌نگی
(src)="11"> за безопасност .
(trg)="11"> بۆ دڵنیایی
(src)="12"> Водни крила -- един инч от вода .
(trg)="12"> به‌ڵاکانی ئاو ئینجێک ئاو
(src)="13"> И после , най-накрая , всичко е готово за 90 минутно пътуване с кола до Копър Маунтън ( Медната планина ) .
(trg)="13"> دواتر ، له‌کۆتایدا هه‌موویان خۆیان کۆکرده‌وه بۆ ( ٩٠ ) خوله‌که‌که‌ی ڕۆشتن بۆ شاخه‌کانی کۆپێر
(src)="14"> Така че можете да получите усещане за това .
(trg)="14"> ئێوه تۆزێک هه‌ست به‌وه ده‌که‌ن
(src)="15"> Моето бебе , Вендър , е сега на осем години .
(trg)="15"> منداڵه‌که‌م ، ڤاندێر ئێستا ( ٨ ) ساڵانه
(src)="16"> И , въпреки че съм прокълната с моите атлетични способности , той играе футбол .
(trg)="16"> له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی نه‌فره‌تی لێکراوه له‌گه‌ڵ تواناکانی یاری کردنم ئه‌و یاری تۆپی پێ ده‌کات
(src)="17"> Той иска да играе американски футбол .
(trg)="17"> ئه‌و حه‌زی له‌یاری تۆپی پێ بوو
(src)="18"> Той иска да се научи как да кара едноколесен велосипед .
(trg)="18"> ده‌یه‌وێت بزانێت چۆن یه‌ک چه‌رخه‌یه‌ک لێ بخوڕێت
(src)="19"> Така че защо трябва да се притеснявам ?
(trg)="19"> که‌واته بۆچی من خه‌م ده‌خۆم ؟
(src)="20.1"> Защото това е , което правя .
(src)="20.2"> Това е , което преподавам .
(trg)="20"> چونکه ئه‌مه ئه‌وه‌یه که من ده‌مویست بیکه‌م ، ئه‌مه‌یه که من ده‌یڵێمه‌وه
(src)="21.1"> Това е , което уча .
(src)="21.2"> Това е , което лекувам .
(trg)="21"> ئه‌وه‌یه که ده‌یخوێنم ، ئه‌وه که هه‌ڵسوکه‌وتی له‌گه‌ڵ ده‌که‌م
(src)="22"> И знам , че децата претърпяват мозъчни сътресения всяка година .
(trg)="22"> وه ده‌زانم که منداڵان هه‌موو ساڵێک نه‌خۆش ده‌که‌ون
(src)="23"> Всъщност , повече от 4 милиона души получават сътресения всяка година , и тези данни са само за деца под 14 години , които са наблюдавани в спешните отделения .
(trg)="23"> له‌ڕاستیدا ، هه‌موساڵێک زیاتر له ( ٤ ) ملیۆن که‌س نه‌خۆش ده‌که‌ون و به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئه‌و داتایانه له‌ناو منداڵانی خوار ( ١٤ ) ساڵن له‌ژووری فریاگوزاریه‌کاندا ده‌بینرێ
(src)="24"> И така , когато децата получат сътресение , казваме че чуват звънци , че са им ударили камбаната , но за какво говорим наистина ?
(trg)="24"> کاتێک منداڵان به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئێمه باسی ئه‌وان ده‌که‌ین کاتێک زه‌نگه‌کان لێده‌دات به‌ڵام ئێمه به‌ڕاستی باسی چی ده‌که‌ین ؟
(src)="25"> Нека да видим .
(trg)="25"> با ته‌ماشا بکه‌ین
(src)="26.1"> Добре .
(src)="26.2"> " Старски и Хъч " , може би .
(src)="26.3"> Да .
(src)="26.4"> И така автомобилна катастрофа .
(trg)="26"> باشه ، " ستارسکی و هوتچ " به‌بێ هیچ شتێک ، به‌ڵێ که‌واته ، ڕووداوێکی ئوتومبێل
(src)="27"> 40 мили ( 65 км . )
(trg)="27"> ٤٠ میل له کاتژمێرێکدا بۆ گه‌شتن به به‌ربسته جێگیره‌که
(src)="28"> в час в неподвижна преграда -- 35 G-та .
(trg)="28"> ٣٥ جی ئێس
(src)="29"> Боксьор от тежка категория ви удря право в лицето -- 58 G-та .
(trg)="29"> مشته کۆڵێکی به‌رزکردنه‌وه‌ی قورسایی بۆکسێک له ده‌موو چاوت بدات ٥٨ جی ئێس
(src)="30"> В случай , че пропуснахте това , вижте го още веднъж .
(trg)="30"> ئه‌گه‌ر تێنه‌گه‌یشتویت ، جارێکی تر باسی ده‌که‌ینه‌وه
(src)="31"> Гледайте в дясната част на екрана .
(trg)="31"> ته‌ماشای لای ڕاستی شاشه‌که‌وه بکه
(src)="32"> Какво ще кажете ?
(trg)="32"> چی ده‌ڵێیت ؟
(src)="33"> Колко много G-та ?
(trg)="33"> چه‌ند ( جی ئێس ) هه‌یه ؟
(src)="34.1"> Близко .
(src)="34.2"> 72 .
(trg)="34"> نزیک ٧٢
(src)="35"> Лудост ли ще бъде да знаете , че е 103 G-та .
(trg)="35"> شێتانه ده‌بێت ئه‌گه‌ر بزانیت ١٠٣ جی ئێس
(src)="36"> Средното въздействие при мозъчно сътресение е 95 G-та .
(trg)="36"> تێکڕای کاریگه‌ری بورانه‌وه‌که ٩٥ جی ئێسه
(src)="37.1"> Сега , когато детето в дясно не стана , ние знаехме , че има мозъчно сътресение .
(src)="37.2"> Но какво да кажем за детето в ляво ,
(trg)="37"> ئێستا ، کاتێک منداڵه‌که‌ی لای ڕاست هه‌ڵناستێت ده‌زانی که بورانه‌وه‌که ، له‌هۆش چوونە به‌ڵام ، ئه‌ی منداڵه‌که‌ی لای چه‌پ
(src)="38"> или за атлета , който напуска терена ?
(trg)="38"> یان ئه‌و یاریزانه‌ی یاریگا به‌جێ ده‌هێڵێت ؟