# be/ted2020-1143.xml.gz
# bs/ted2020-1143.xml.gz
(src)="1"> У дзяцінстве я марыў стаць супергероем .
(trg)="1"> Kada sam bio dijete želio sam postati super heroj .
(src)="2"> Я хацеў выратаваць свет і зрабіць усіх шчаслівымі .
(trg)="2"> Želio sam spasiti svijet i sve učiniti sretnim
(src)="3"> Але я ведаў , што для здзяйснення сваіх мрояў мне будзе патрэбна незвычайная моц .
(trg)="3"> Ali znao sam da su mi potrebne super moći da bih ostvario svoje snove .
(src)="4.1"> У той час ў сваіх летуценнях я стаў выпраўляцца ў розныя вандроўкі ў пошуках міжгалактычных рэчаў з планеты Крыптон .
(src)="4.2"> І гэта было вельмі вельмі весела ,
(trg)="4"> Uplovio bih u maštovita putovanja da nađem intergalaktičke predmete sa planete Kripton , Putovanja su bila zabavna , ali nisu bila učinkovita .
(src)="5.1"> але амаль безвынікова .
(src)="5.2"> Калі я стаў дарослым , то зразумеў , што навуковая фантастыка не зробіць мяне надзвычайна моцным .
(src)="5.3"> Таму я вырашыў выправіцца ў падарожжа па сапраўднай навуцы , каб знайсці больш карысныя рэчы .
(trg)="5.1"> Kada sam odrastao , shvatio sam da naučna fantastika nije dobar izvor super moći .
(trg)="5.2"> Zato sam odlučio da započnem putovanje stvarne nauke da bih našao korisnu istinu .
(src)="6.1"> Я распачаў сваю вандроўку ў Каліфорніі з даследвання фотаздымкаў студэнтаў з выпускных альбомаў універсітэта Бэрклі за апошнія трыццаць год .
(src)="6.2"> У ім спрабавалася ацаніць поспех і дабрабыт кожнага са студэнтаў
(trg)="6"> Svoje putovanje sam počeo u Kaliforniji sa tridesetogodišnjom studijom kalifornijskog univerziteta Berkleya koja je ispitala fotografije studenata u starom godišnjaku , te nastojala izmjeriti uspjeh i blagostanje kroz njihov život .
(src)="7.1"> на працягу ўсяго іхняга жыцця .
(src)="7.2"> Шляхам ацэньвання іх усмешак даследчыкі былі здольныя прадказаць паспяховаць і працягласць шлюбаў кожнага са студэнтаў , якіх вынікаў яны дасягнуць на агульным тэсце дабрабыту , і як яны будуць уздзейнічаць на іншых людзей .
(trg)="7"> Kroz mjerenje njihovih osmjeha , istraživači su bili u mogućnosti da predvide koliko će ispunjen i dugotrajan biti brak ispitanika , koliko dobro će uraditi opće testove blagostanja te koliko će inspirativno djelovati na druge .
(src)="8"> У другім альбоме я спыніўся на фотаздымку Барака Абамы .
(trg)="8"> U drugom godišnjaku , naišao sam na sliku Barry Obame
(src)="9"> Калі я ўпершыню убачыў яго фота , я быў упэўнены , што яго звышмоц зыходзіць з яго прышпільнага каўняра .
(trg)="9"> Kada sam vidio njegovu sliku pomislio sam da njegove super moći dolaze od njegove kragne .
(src)="10"> Але зараз я ведаю , што гэта ўсё праз яго ўсмешку .
(trg)="10"> Ali sada znam da je sve bilo do njegovog osmjeha .
(src)="11"> Іншы эўрыка-момант адбыўся ў 2010 з прычыны даследвання дзяржаўнага ўніверсітэта Уэйн , у якім разглядаліся карткі гульцоў вышэйшай лігі папярэдніх 1950 году часоў .
(trg)="11"> Još jedan a-ha ! momenat se desio tokom istraživačkog projekta Wayne državnog univerziteta 2010 . godine koji se ticao bejzbol kartica igrača Glavne lige prije 1950tih godina .
(src)="12"> Даследчыкі прыйшлі да высновы , што велічыня ўсмешкі можа прадказаць працягласць жыцця .
(trg)="12"> Istraživači su pronašli da širina igračevog osmjeha može predvidjeti dužinu njegovog života .
(src)="13.1"> Напрыклад , гульцы , якія не ўсміхаліся на фотаздымках , пражылі ў сярэднім каля 72,9 год .
(src)="13.2"> Для параўнання , гульцы з шырокай усмешкай пражылі ў сярэднім амаль 80 год .
(trg)="13"> Igrači koji se nisu smiješili na svojim slikama u prosjeku su živjeli samo 72.9 godina , dok su igrači sa širokim osmjehom živjeli u prosjeku skoro 80 godina .
(src)="14"> ( Смех ) Выдатнай навіною з 'яўляецца тое , што мы нараджаемся з усмешкай .
(trg)="14"> ( Smijeh ) Dobre vijesti su da se rađamo nasmijani .
(src)="15"> Выкарыстанне 3D тэхналогій надало нам магчымасць убачыць , што дзіця нават у працэссе развіцця ў матцы здольнае ўсміхацца .
(trg)="15.1"> Koristeći tehnologiju 3D ultrazvuka možemo vidjeti da bebe izgledaju nasmijano , čak i u stomaku .
(trg)="15.2"> Kada se rode --
(src)="16.1"> Пасля нараджэння немаўляты працягваюць усміхацца .
(src)="16.2"> Спачатку , галоўным чынам , калі спяць .
(trg)="16"> bebe nastavljaju da se smiješe -- u početku , najčešće dok spavaju .
(src)="17"> І нават сляпыя дзеткі ўсміхаюцца , калі пачуюць гук чалавечага голасу .
(trg)="17"> Čak se i slijepe bebe smiješe kada čuju ljudski glas .
(src)="18"> Усмешка з 'яўляецца одной з асноўных , біялагічна сталых форм выразаў
(trg)="18"> Smijanje je jedan od osnovnih , biološki uniformisanih izražaja svih ljudi .
(src)="19.1"> усіх людзей .
(src)="19.2"> Павал Экман , славуты даследчык чалавечых мінаў з Папуа Новай Гвінеі высветліў , што нават людзі з племені Фораў , якія не мелі ніякіх стасункаў з заходняй культурай і вядомыя сваімі незвычайнымі абрадамі канібалізму , усміхаліся пры розных абставінах дакладна як мы з вамі .
(trg)="19"> U studijima rađenim u Papaua Nova Gvineja , Paul Ekman , najpriznatiji svjetski istraživač izraza lica , je otkrio da se čak i članovi pelemna Fore , koji su potpuno odsječeni od zapadne kulture , a također poznati po neuobičajnim kanibalističkim ritualima , pripisuju osmijehe opisima situacija na isti način kao što bih i ja .
(src)="20"> Такім чынам , ад Папуа Новай Гвінеі да Галівуда і сучаснага мастацтва Пекіна , мы ўсе ўсміхаемся , как выказаць радасць і задавальненне .
(trg)="20"> Dakle , od Papau Nove Gvineje do Holivuda i sve do moderne umjetnosti u Pekingu , često se smiješimo , a smijemo se da bismo iskazali radost i zadovoljstvo .
(src)="21"> Хто з аўдыторыі ўсміхаецца больш за 20 разоў на дзень ?
(trg)="21"> Koliko osoba u ovoj prostoriji se nasmije više od 20 puta dnevno ?
(src)="22"> Уздымеце рукі !
(trg)="22"> Podignite ruku ako ste to vi .
(src)="23"> Ого , нечакана !
(trg)="23.1"> Oh wow .
(trg)="23.2"> Izvan ove prostorije ,
(src)="24.1"> Па-за гэтым пакоем больш за траціну людзей усміхаецца больш за 20 разоў на дзень .
(src)="24.2"> У той час як менш за 14 адсоткаў усміхаецца менш
(trg)="24"> više od jedne trećine se nasmije više od 20 puta na dan , dok se manje od 14 posto nasmije manje od pet puta .
(src)="25.1"> за 5 разоў на дзень .
(src)="25.2"> Насамрэч , менавіта дзеці маюць цудоўную супермоц менавіта таму , что ўсміхаюцца каля 400 разоў на дзень .
(trg)="25"> Ustvari , oni koji posjeduju najnevjerovatnije super moći su zapravo djeca koja se smiju više od 400 puta na dan .
(src)="26"> Ці думалі вы аб тым , чаму знаходжанне ў коле дзяцей , якія заўсёды ўсміхаюцца , прымушае Вас саміх усміхацца часцей ?
(trg)="26"> Jeste li se ikada zapitali zašto kada smo oko djece koja se često smiješe i mi se smiješimo češće ?
(src)="27"> Нядаўнія даследванні ва ўніверсітэце Упсала ў Швецыі высветлілі , што часам вельмі цяжка насуплівацца , калі глядзець на некага , хто ўсміхаецца .
(trg)="27"> Nedavna studija Univerziteta Uppsala u Švedskoj otkrila je da je jako teško namrštiti se dok gledamo nekoga ko se smiješi .
(src)="28"> Чаму ?
(trg)="28"> Pitate se zašto ?
(src)="29.1"> Таму что праз эвалюцыю ўсмешка стала заразнай .
(src)="29.2"> Усмешка заглушае той кантроль , які мы заўжды маем над мускуламі твару .
(trg)="29"> Zato što je osmijeh evolutivno zarazan , te potiskuje kontrolu koju obično imamo nad mišičima lica .
(src)="30.1"> Перайманне ўсмешкі і фізічнае яе адчуванне дапамагае нам размяжоўваць сапраўднасць ці ілжывасць усмешкі .
(src)="30.2"> Такім чынам , мы здольныя зразумець эмацыйнае становішча чалавека .
(trg)="30"> Oponašajući osmijeh i doživljujući ga fizički pomaže nam da shvatimo da li je naš osmijeh lažan ili stvaran , tako da možemo razumjeti emocionalno stanje osobe koja se smiješi .
(src)="31"> У нядаўнім даследванні ўніверсітэта Клермон-Ферранд у Францыі людзям было дадзена заданне вызначыць сапраўднасць ці ілжывасць усмешкі падчас трымання алоўка ў роце для таго , каб паслабіць мускулы , якія адказваюць за ўсмешку .
(trg)="31"> U nedavnoj studiji oponašanja na Univerzitetu Clermont-Ferrand u Francuskoj ispitanici su bili pitani da odrede da li je osmijeh stvaran ili lažan dok drže olovku u ustima da bi potisnula mišiće potrebne za osmijeh .
(src)="32.1"> Без алоўка вызначыць тып усмешкі было вельмі лёгка .
(src)="32.2"> Але з алоўкам у роце , які перашкаджаў людзям у перайманні ўсмешкі , якую яны бачылі , вызначыць тып усмешкі было значна складаней .
(trg)="32"> Bez olovke , ispitanici su bili odlični suci , ali sa olovkom u ustima kada nisu mogli oponašati osmijeh koji su vidjeli , njihov sud je bio slabiji .
(src)="33"> ( Смех ) У дадатак да тэарытычнай працы " Паходжанне відаў " , Чарльз Дарвін апісаў тэорыю зваротнай мімічнай сувязі .
(trg)="33"> ( Smijeh ) Kao dodatak teoriji evolucije u " Porijeklu vrsta " , Charles Darwin je također napisao teoriju facijalnog povratnog odgovora .
(src)="34"> У якой ён cцвярджае , што менавіта ўсмешка станоўча ўздзейнічае на самаадчуванне , а не добрае самаадчуванне з 'яўляецца прычынай усмешкі .
(trg)="34"> Njegova teorija kaže da čin osmijeha sam po sebi čini da se osjećamo bolje -- a ne da osmijeh bude samo rezultat dobrog osjećanja .
(src)="35"> У сваім даследванні Дарвін цытуе французскага неўролага Гіёма Дзюшэна , які выкарыстоўваў электрычныя штуршкі для выклікання і стымулявання ўсмешкі .
(trg)="35"> U svojoj studiji , Darwin zapravo citira francuskog neurologa , Guillaume Duchenne , koji je koristio električne podražaje mišića na licu da bi izazvao i stimulirao osmijehe .
(src)="36"> Калі ласка , не рабіце гэта самастойна .
(trg)="36"> Molim vas da ovo ne pokušavate kod kuće .
(src)="37"> ( Смех ) У падобным даследванні ў Германіі навукоўцы выкарыстоўвалі тэхналогію МРТ для вымярэння дзейснасці мозгу перад і пасля ўпырсквання ботакса , які паслабляе мускулы , якія адказваюць за ўмешку .
(trg)="37"> ( Smijeh ) U srodnoj njemačkoj studiji , istraživači su koristili slike nastale funkcionalnom magnetnom rezonancom da izmjere aktivnosti mozga prije i poslije ubrizgavanja botoksa koji paralizira mišiće potrebne za osmjeh .
(src)="38"> Вынікі гэтага даследвання супалі з тэорыяй Дарвіна : зваротная міміка твару змяняе работу нейронаў , што станоўча ўздзейнічае на наш эмацыйны стан і мы адчуваем сябе лепш , калі ўсміхаемся .
(trg)="38"> Rezultati su potvrdili Darwinovu teoriju tako što su pokazali da facijalni izraz podešava neurološke procese emocionalnog sadržaja u mozgu na način da se osjećamo bolje kada se smijemo .
(src)="39"> Усмешка стымулюе сістэму ўзнагароджвання мозга больш эффектыўна ў параўнанні з такім усеагульна прынятым стымулятарам задавальнення як шакалад .
(trg)="39"> Smijanje stimuliše mehanizam na način koji čak ni čokolada -- poznati uzročnik zadovoljstva -- ne može postići .
(src)="40"> Брытанскія даследчыкі сцвярджаюць , што усяго адна ўсмешка стымулюе мозг такім жа чынам як 2 000 шакаладак .
(trg)="40"> Britanski istraživači su otkrili da jedan osmijeh može proizvesti isti nivo moždane stimulacije kao i do 2,000 tabli čokolade .
(src)="41.1"> ( Смех ) Яшчэ цікавы факт .
(src)="41.2"> Гэтае ж даследванне выявіла , што ўсмешка мае такі самы эфект , як атрыманне 16 тысяч фунтаў стэрлінгаў наяўнымі .
(trg)="41.1"> ( Smijeh ) Čekajte .
(trg)="41.2"> Ista studija je otkrila da je smijanje stimulativno kao i dobijanje 16,000 funti u gotovini .
(src)="42"> 25 тысяч даляраў за ўсмешку - няблага .
(trg)="42"> To je kao 30 hiljada maraka po osmjehu .
(src)="43"> Давайце падлічым :
(trg)="43"> Nije loše .
(src)="44.1"> 25 тысяч даляраў памножыць на 400 усмешак ...
(src)="44.2"> Некаторыя дзеці адчуваюць сябе як Марк Цукерберг кожны дзень !
(trg)="44"> Razmislite o tome ovako : 30,000 puta 400 -- jako puno se djece osjeća kao Mark Zuckerberg svakoga dana .
(src)="45"> І ў адрозненні ад шакалада , усмешка зробіць вас толькі больш здаровымі .
(trg)="45"> Za razliku od čokolade , dosta smijanja vas zaista može učiniti zdravijim .
(src)="46.1"> Усмешка дапамагае знізіць узровень такіх гармонаў , як картызол , адрэналін і дапамін , якія павышаюць узровень стрэса .
(src)="46.2"> І адначасова павышае узровень гармонаў , якія станоўча ўздзейнічаюць на настрой ,
(trg)="46"> Smijanje može pomoći da se smanji nivo stresom izazvanih hormona kao što je kortizol , adrenalin i dopamin , povećati nivo hormona za dobro raspoloženje kao što je endorfin i smanjiti sveukupni krvni pritisak .
(src)="47.1"> напрыклад , эндарфіна , а таксама ўсмешка зніжае кравяны ціск .
(src)="47.2"> І калі гэтага не дастаткова , вось яшчэ факт -
(trg)="47"> A ako ni to nije dosta , smijanje vas može učiniti ljepšim u očima drugih .
(src)="48.1"> калі вы усміхаецеся , людзі бачаць вас прыгажэйшымі .
(src)="48.2"> Даследванне дзяржаўнага ўніверсітэта Пэн сведчыць , што ўсмешка дазваляе вам не толькі выглядаць больш прывабна і ветліва , але і больш кампетэнтна .
(trg)="48"> Nedavna studija Penn Univerziteta je otkrila da dok se smijete ne samo da se činite više dopadljivim i uljudnijim , već se činite sposobnijim .
(src)="49"> Такім чынам , калі ў вас узнікне жаданне выглядаць выдатна і кампетэнтна , знізіць узровень стрэса , палепшыць нешта ў шлюбе , адчуць , што вы з 'елі цэлы пачак высокаякаснага шакаладу без павелічэння вагі , ці адчуць , што вы знайшлі 25 тысяч даляраў у кішэні старога пінжака , які вы даўно не апраналі або адчуць надзвычайную моц , якая дапаможа вам і людзям вакол жыць даўжэй , быць здаровымі і шчаслівымі - проста ўсміхайцеся !
(trg)="49.1"> Dakle kadgod želite da izgledate odlično i sposobno , da smanjite stres ili poboljšate brak , ili se osjećate kao da ste upravo pojeli gomilu kvalitetne čokolade -- bez povećanja unosa kalorija -- ili kao da ste pronašli 30,000 maraka u džepu stare jakne koju niste nosili godinama , ili ako želite da dobijete super moć koja će pomoći i vama i svima oko vas da živite duže , zdravije , sretnije , Osmjehujte se .
(trg)="49.2"> ( Aplauz )
# be/ted2020-1183.xml.gz
# bs/ted2020-1183.xml.gz
(src)="1"> Некалькі гадоў таму я адчуў , быццам я засеў у каляіне , і тады я вырашыў пайсці шляхам , вялікіга амерыканскага філосафа , Моргана Спарлака , і паспрабаваць зрабіць нешта новае за 30 дзён .
(trg)="1"> Prije par godina , osjećao sam se kao da sam upao u kolotečinu , tako da sam odlučio da idem stopama velikog američkog filozofa , Morgana Spurlocka , i pokušam raditi nešto novo 30 dana .
(src)="2"> Ідэя насамрэч вельмі простая .
(trg)="2"> Ideja je zapravo prilično jednostavna .
(src)="3"> Уявіце сабе тое , што вы заўжды хацелі паспрабаваць у жыцці , і зрабіце гэта на працягу наступных 30 дзён .
(trg)="3"> Razmislite o onome što ste uvijek željeli uvesti u svoj život i pokušajte to raditi narednih 30 dana .
(src)="4"> Выявілася , што 30 дзён - менавіта тая адпаведная колькасць часу , каб дадаць новую звычку , або пазбавіцца ад старой — як , напрыклад , прагляд навінаў — з вашага жыцця .
(trg)="4"> Ispada da je otprilike toliko dovoljno da ubacite neku novu naviku ili da izbacite neku naviku - kao što je gledanje vijesti - iz svog života .
(src)="5"> Я навучыўся таму-сяму праз гэтыя 30-дзённыя выпрабаванні .
(trg)="5"> Nekoliko stvari sam naučio tokom ovih 30-dnevnih izazova .
(src)="6"> Па-першае , замест руцінных , нічым не пазначаных месяцаў , час стаў нашмат больш запамінальным .
(trg)="6"> Prvo , mjeseci nisu proletjeli tek tako , nego je vrijeme itekako bilo vrijedno pomena .
(src)="7"> Гэты здымак з майго выпрабавання , калі я рабіў па фотаздымку кожны дзень месяца .
(trg)="7"> Ovo je bio dio izazova kad sam slikao mjesec dana , svaki dan .
(src)="8"> І я дакладна памятаю , дзе я быў і што рабіў у той дзень .
(trg)="8"> A tačno se sjećam gdje sam bio i šta sam radio tog dana .
(src)="9"> Я таксама заўважыў , што чым больш я рабіў і чым складаней былі 30-дзённыя выпрабаванні , тым больш мая ўпэненасць у сабе расла .
(trg)="9"> Također sam primijetio kako sam počeo izvoditi veći broj težih 30-dnevnih izazova , moje samopouzdanje je raslo .
(src)="10"> І з вечна-сідзячага праграміста я ператварыўся ў тыпа , што едзе на працу на ровары
(trg)="10"> Od štrebera koji je visio za računarom pretvorio sam se u tipa koji ide bajkom na posao .
(src)="11"> проста дзеля задавальнення .
(trg)="11"> Iz zabave !
(src)="12"> Летась , я апынуўся на вяршыні Кіліманджара , найвышэйшай гары ў Афрыцы .
(trg)="12"> ( Smijeh ) Čak prošle godine , popeo sam se na Kilimandžaro , najvišu planinu u Africi .
(src)="13"> Мне ніколі не падабаліся прыгоды , пакуль я не распачаў свае 30-дзённыя выпрабаванні .
(trg)="13"> Nikad ne bih bio toliki avanturist da nije 30-dnevnih izazova .
(src)="14"> Я таксама ўцяміў , што калі ты нечага сапраўды вельмі хочаш , то ўсяго можна дасягнуць за гэтыя 30 дзён .
(trg)="14"> Također sam shvatio da kada nešto žarko želite , možete uraditi bilo šta u periodu od 30 dana .
(src)="15.1"> Вам калі-небудзь хацелася напісаць раман ?
(src)="15.2"> Кожны лістапад
(trg)="15"> Jeste li ikada željeli napisati roman ?
(src)="16"> дзясяткі тысячаў людзей спрабуюць з нуля напісаць свой уласны раман на 50 000 слоў за 30 дзён .
(trg)="16"> Svakog novembra , desetine hiljada ljudi od nule pokuša napisati roman od 50.000 riječi , za 30 dana .
(src)="17"> Атрымліваецца , што ўсё , што трэба зрабіць — гэта напісаць 1667 слоў ў дзень на працягу месяца .
(trg)="17"> Ispada , sve što treba da uradite je da napišete 1.667 riječi svaki dan , i tako mjesec dana .
(src)="18"> Так я і зрабіў .
(trg)="18"> To sam i uradio .
(src)="19"> Дарэчы , галоўны сакрэт — не класціся спаць , пакуль не напішаце патрэбную дзённую норму слоў .
(trg)="19"> Usput , tajna je u tome da ne idete u krevet dok ne napišete navedeni broj riječi svaki dan .
(src)="20"> Можа вы і будзеце недасыпаць , але затое напішаце свой уласны раман .
(trg)="20"> Možda ćete biti lišeni sna , ali ćete završiti roman .
(src)="21"> Ці мая кніга — лепшы сучасны раман Амерыкі ?
(trg)="21"> Sad , je li moja knjiga sljedeći veliki američki roman ?
(src)="22.1"> Не .
(src)="22.2"> Я ж напісаў яе за месяц .
(trg)="22"> Ne .
(src)="23"> Яна жахлівая .
(trg)="23"> Napisao sam je za mjesec dana .
(src)="24"> Але да канца свайго жыцця , калі я сустрэну Джона Ходжмана на TED вечарыне , мне не прыйдзецца сарамліва казаць : " Я спецыяліст па інфармацыйным тэхналогіям " .
(trg)="24.1"> Užasna je .
(trg)="24.2"> ( Smijeh ) Ali ako ikada u budućnosti upoznam Johna Hodgmana na TED zabavi , ne moram reći , " Ja sam informatičar " .
(src)="25"> Не , калі я захачу , я магу сказаць , " Я пісьменнік-раманіст " .
(trg)="25.1"> Ne , ne .
(trg)="25.2"> Ako želim , mogu reći , " Ja sam romanopisac " .
(src)="26"> ( Смех ) Напрыканцы я хачу згадаць яшчэ адну рэч .
(trg)="26"> ( Smijeh ) Ovo je posljednja stvar koju bih želio spomenuti .
(src)="27"> Я зразумеў , што калі я рабіў невялічкія , паступовыя змены , такія , што я мог бесклапотна працягваць рабіць , яны пэўней станавіліся маімі штодзённымі звычкамі .
(trg)="27"> Naučio sam da kada pravim male , održive promjene , stvari koje mogu nastaviti raditi , veća je vjerovatnoća da će se zadržati .
(src)="28"> Няма нічога дрэннага ў вялікіх , вар 'яцкіх выпрабаваннях .
(trg)="28"> Nema ništa loše u velikim , ludim izazovima .
(src)="29"> Насамрэч , яны найвесялейшыя .
(trg)="29"> Naprotiv , izuzetno su zabavni .
(src)="30"> Але ў іх звычайна меней шанцаў замацавацца .
(trg)="30"> Ali mala je šansa da će se zadržati .
(src)="31"> Калі я не еў цукру 30 дзён , 31-шы дзень выглядаў вось гэтак .
(trg)="31"> Kad sam se odrekao šećera na 30 dana , 31 . dan je ovako izgledao .
(src)="32"> ( Смех ) Вось маё вам пытанне : Чаго яшчэ вы чакаеце ?
(trg)="32"> ( Smijeh ) Moje pitanje za vas glasi : Šta čekate ?
(src)="33"> Я вам гарантую , што наступныя 30 дзён усё роўна пройдуць , хочацца вам таго , ці не , таму — чаму б не прыпомніць пра штосьці , што вам заўжды хацелася паспрабаваць , і чаму б не распачаць рабіць гэта
(trg)="33.1"> Garantujem vam da će narednih 30 dana proći htjeli vi to ili ne .
(trg)="33.2"> Zašto onda ne biste razmislili o onome što ste uvijek željeli da probate i da to pokušate raditi !
(src)="34"> у наступныя 30 дзён ?
(trg)="34"> Narednih 30 dana .
(src)="35"> Дзякуй .
(trg)="35"> Hvala .
(src)="36"> ( Воплескі )
(trg)="36"> ( Aplauz )
# be/ted2020-1678.xml.gz
# bs/ted2020-1678.xml.gz
(src)="1"> Якая будучыня ў адукацыі ?
(trg)="1"> Kakva je buducnost ucenja ?
(src)="2"> У мяне насамрэч ёсць план , але каб распавесці пра яго , мне трэба распачаць з гісторыі , каб акрэсліць маю ідэю .
(trg)="2"> Ja imam plan , ali kako bih vam objasnio kakav je plan , moram vam ispricati malu pricu , kako bih vam ga docarao .
(src)="3"> Я паспрабаваў зразумець , адкуль з 'явіўся той стыль навучання , які мы зараз бачым у школах ?
(trg)="3"> Pokusao sam pronaci koje je porijeklo danasnjeg skolovanja , odakle je poteklo ?
(src)="4"> Можна , вядома , зірнуць далёка ў мінулае , але калі ўявіць сабе выключна сённяшнія школы , вельмі лёгка даведацца , з чаго ўсё пачалося .
(trg)="4"> Mozemo se vratiti daleko u proslost , ali ako pogledamo danasnje skolovanje kakvo jeste , lako je shvatiti odakle je poteklo .
(src)="5.1"> А пачалося ўсё 300 год таму , праз апошнюю і найвялікшую імперыю нашае планеты .
(src)="5.2"> [ Брытанская імперыя ] Толькі ўявіце сабе патрэбнасць кіраваць гэткай імпрэзай , кіраваць па сутнасці ўсёй планетай , не карыстаючыся ні кампутарамі , ні тэлефонамі , калі дадзеныя былі толькі пісанымі на паперы , і распаўсюджанымі на суднах .
(trg)="5.1"> Stvoreno je prije tristotinjak godina , od strane zadnjeg i najveceg carstva na svijetu .
(trg)="5.2"> [ " Britansko carstvo " ] Zamislite pokusaj upravljanja predstavom , pokusaj upravljanja planetom , bez kompjutera , bez telefona , s podacima ispisanim rukom na papiru , koji se prenose brodovima .
(src)="6"> Але сістэма часоў каралевы Вікторыі ўмудрылася .
(trg)="6"> Viktorijanci su u tome uspjeli .
(src)="7"> Тое , што яны адолелі , -- неверагодна .
(trg)="7"> Napravili su nesto cudesno .
(src)="8"> Яны стварылі глабальны кампутар , зроблены з людзей .
(trg)="8"> Stvorili su globalni kompjuter sacinjen od ljudi .
(src)="9"> І ён з намі да гэтае пары .
(trg)="9"> U upotrebi je i danas .
(src)="10"> Ён завецца бюракратычна-адміністратыўная машына .
(trg)="10"> Zove se birokratska administrativna masina .
(src)="11"> Каб машына працавала , ёй патрэбна вельмі шмат людзей .
(trg)="11"> Kako bi ta masina radila , potrebno je mnogo ljudi .
(src)="12"> Яны прыдумалі машыну , каб вырабляць такіх людзей -- школу .
(trg)="12"> Stvorena je nova masina za proizvodnju tih ljudi : skola .
(src)="13"> Школы былі , каб ствараць людзей , якія пасля іх сканчэння рабіліся часткай бюракратычна-адміністратыўнай машыны .
(trg)="13"> Skole proizvode ljude koji onda postaju dio birokratske administrativne masine .
(src)="14"> Яны ўсе мусілі быць падобнымі адно да аднога ,
(trg)="14"> Ti ljudi moraju biti identicni .
(src)="15"> яны ўсе павінны былі ведаць 3 прадметы : чыстапісанне , таму што дадзеныя былі рукапісанымі , чытанне , і яны мусілі ўмець памнажаць , падзяляць , дадаваць і адымаць у галаве .
(trg)="15"> Moraju znati tri stvari : Moraju imati dobar rukopis zato sto se podaci ispisuju rucno ; moraju znati citati ; moraju znati mnoziti , djeliti , zbrajati i oduzimati u glavi .