# az/ted2020-1143.xml.gz
# be/ted2020-1143.xml.gz
(src)="1"> Uşaq ikən mən həmişə super bir qəhrəman olmaq istəyirdim .
(trg)="1"> У дзяцінстве я марыў стаць супергероем .
(src)="2"> Dünyanı xilas edib hamını xöşbəxt etmək arzusunda idim .
(trg)="2"> Я хацеў выратаваць свет і зрабіць усіх шчаслівымі .
(src)="3"> Ancaq bilirdim ki , arzularımın həyata keçməsi üçün qeyri-adi bacarıqlara malik olmalı idim .
(trg)="3"> Але я ведаў , што для здзяйснення сваіх мрояў мне будзе патрэбна незвычайная моц .
(src)="4.1"> Və , beləliklə də , Kripton ( Supermen ve s. qəhrəmanların gəldiyi planet ) planetindən interqalaktik obyektlər tapmaq üçün xəyali səyahətlər edirdim .
(src)="4.2"> Bu , əlbəttə ki , çox əyləncəli , lakin nəticəsiz idi .
(trg)="4.1"> У той час ў сваіх летуценнях я стаў выпраўляцца ў розныя вандроўкі ў пошуках міжгалактычных рэчаў з планеты Крыптон .
(trg)="4.2"> І гэта было вельмі вельмі весела ,
(src)="5"> Böyüyüb anlayanda ki , elmi- fantastik ədəbiyyat qeyri-adi bacarıqların əldə olunması üçün yaxşı mənbə deyil , mən faydalı və istifadə oluna biləcək həqiqəti tapmaq üçün elmi səyahətə çıxmaq qərarına gəldim .
(trg)="5.1"> але амаль безвынікова .
(trg)="5.2"> Калі я стаў дарослым , то зразумеў , што навуковая фантастыка не зробіць мяне надзвычайна моцным .
(trg)="5.3"> Таму я вырашыў выправіцца ў падарожжа па сапраўднай навуцы , каб знайсці больш карысныя рэчы .
(src)="6.1"> Səyahətimi Kaliforniyanın Berkley Universitetinin 30-illik bir tədqiqatı ilə başladım .
(src)="6.2"> Bu tədqiqat köhnə bir məzun albomundaki tələbə şəkillərini təhlil etməklə həmin tələbələrin həyatlarında əldə etdiyi uğurları və nə dərəcə xoşbəxt olduqlarını ölçmək məqsədini daşıyırdı .
(trg)="6.1"> Я распачаў сваю вандроўку ў Каліфорніі з даследвання фотаздымкаў студэнтаў з выпускных альбомаў універсітэта Бэрклі за апошнія трыццаць год .
(trg)="6.2"> У ім спрабавалася ацаніць поспех і дабрабыт кожнага са студэнтаў
(src)="7"> Tələbələrin gülüşlərini ölçməklə tədqiqatçılar onların evliliklərinin müddətini və keyfiyyətini , xöşbəxtlik haqda standartlaşdırılmış testlərdə əldə edə biləcəkləri nəticələrini və digər insanlar üçün nə dərəcə ilhamlandırıcı olmalarını proqnoz etməyə nail oldular .
(trg)="7.1"> на працягу ўсяго іхняга жыцця .
(trg)="7.2"> Шляхам ацэньвання іх усмешак даследчыкі былі здольныя прадказаць паспяховаць і працягласць шлюбаў кожнага са студэнтаў , якіх вынікаў яны дасягнуць на агульным тэсце дабрабыту , і як яны будуць уздзейнічаць на іншых людзей .
(src)="8"> Digər bir məzun albomunda mən Barry Obamanın ( Barack Obama ) şəklinə rast gəldim .
(trg)="8"> У другім альбоме я спыніўся на фотаздымку Барака Абамы .
(src)="9"> Onun şəklini ilk dəfə görəndə fikirləşdim ki , onun super bacarıqları onun köynəyinin super yaxalığından gəlirdi .
(trg)="9"> Калі я ўпершыню убачыў яго фота , я быў упэўнены , што яго звышмоц зыходзіць з яго прышпільнага каўняра .
(src)="10"> Lakin indi başa düşürəm ki , hər şeyin səbəbi onun gülüşü idi .
(trg)="10"> Але зараз я ведаю , што гэта ўсё праз яго ўсмешку .
(src)="11.1"> Digər aha-momenti Wayne Dövlət Universitetinin apardığı tədqiqatdan gəldi .
(src)="11.2"> Bu tədqiqat 1950-ci illərə qədər Əsas Liqa oyunçularının beysbol kartlarını analiz etdi .
(trg)="11"> Іншы эўрыка-момант адбыўся ў 2010 з прычыны даследвання дзяржаўнага ўніверсітэта Уэйн , у якім разглядаліся карткі гульцоў вышэйшай лігі папярэдніх 1950 году часоў .
(src)="12"> Tədqiqatçılar aşkar etdilər ki , oyunçunun gülüşünün növü ( uzunluğu ) onun həyatının uzunluğu haqqında qabaqcadan xəbər verə bilər .
(trg)="12"> Даследчыкі прыйшлі да высновы , што велічыня ўсмешкі можа прадказаць працягласць жыцця .
(src)="13"> Şəkillərdə gülümsəməyən oyunçular orta hesabla yalnız 72.9 il , gülüşləri parlaq olan oyunçular isə təxminən 80 ilə qədər yaşayırdılar .
(trg)="13.1"> Напрыклад , гульцы , якія не ўсміхаліся на фотаздымках , пражылі ў сярэднім каля 72,9 год .
(trg)="13.2"> Для параўнання , гульцы з шырокай усмешкай пражылі ў сярэднім амаль 80 год .
(src)="14"> ( Gülüş ) Yaxşı xəbər ondan ibarətdir ki , biz üzümüzdə gülüş ilə doğuluruq .
(trg)="14"> ( Смех ) Выдатнай навіною з 'яўляецца тое , што мы нараджаемся з усмешкай .
(src)="15.1"> Hal-hazırda biz 3D ultrasəs texnologiyası vasitəsilə uşaqların hətta ana bətnində olarkən gülümsəmələrini görə bilərik .
(src)="15.2"> Doğulduqdan sonra da
(trg)="15"> Выкарыстанне 3D тэхналогій надало нам магчымасць убачыць , што дзіця нават у працэссе развіцця ў матцы здольнае ўсміхацца .
(src)="16"> körpələr gülümsəməyə davam edirlər ilkin zamanlar əsasən yatarkən .
(trg)="16.1"> Пасля нараджэння немаўляты працягваюць усміхацца .
(trg)="16.2"> Спачатку , галоўным чынам , калі спяць .
(src)="17"> Hətta görə bilməyən körpələr də insan səsini eşidəndə gülümsəyirlər .
(trg)="17"> І нават сляпыя дзеткі ўсміхаюцца , калі пачуюць гук чалавечага голасу .
(src)="18"> Gülüş bioloji nöqteyi-nəzərdən bütün insanlara məxsus olan ən sadə ifadələrdən biridir .
(trg)="18"> Усмешка з 'яўляецца одной з асноўных , біялагічна сталых форм выразаў
(src)="19"> Papua Yeni Gvineyada aparılan tədqiqatlarda Pol Ekman , dünyanın üz ifadələri üzrə ən tanınmış tədqiqatçısı , aşkar edib ki , hətta Fore qəbiləsinin üzvləri , hansı ki , Qərbi mədəniyyətdən tamamilə əlaqəsi olmayan və qeyri-adi adamyeyən ritualına görə tanınan bir qəbilədir , sizin və mənim gülüşümə səbəb olan şeylərə gülümsəyirlər .
(trg)="19.1"> усіх людзей .
(trg)="19.2"> Павал Экман , славуты даследчык чалавечых мінаў з Папуа Новай Гвінеі высветліў , што нават людзі з племені Фораў , якія не мелі ніякіх стасункаў з заходняй культурай і вядомыя сваімі незвычайнымі абрадамі канібалізму , усміхаліся пры розных абставінах дакладна як мы з вамі .
(src)="20"> Beləliklə də , Papua Yeni Gvineyadan tutmuş Hollivud və Çinin Beijing şəhərinin müasir mədəniyyətinə qədər biz hamımız gülümsəyirik və sevinc və razı olduğumuzu gülüş ilə ifadə edirik .
(trg)="20"> Такім чынам , ад Папуа Новай Гвінеі да Галівуда і сучаснага мастацтва Пекіна , мы ўсе ўсміхаемся , как выказаць радасць і задавальненне .
(src)="21"> Hazırda bu zalda olan neçə insan gün ərzində 20 dəfədən artıq gülümsəyir ?
(trg)="21"> Хто з аўдыторыі ўсміхаецца больш за 20 разоў на дзень ?
(src)="22"> Əgər bu sizə aiddirsə əlinizi qaldırın .
(trg)="22"> Уздымеце рукі !
(src)="23.1"> Buna bir bax !
(src)="23.2"> Bu zaldan kənarda
(trg)="23"> Ого , нечакана !
(src)="24.1"> bizlərdən təxminən üçdə bir hissəsi gündə 20 dəfədən artıq gülümsəyir .
(src)="24.2"> 14 faizdən az olan hissəmiz isə gündə 5 dəfədən az gülümsəyir .
(trg)="24.1"> Па-за гэтым пакоем больш за траціну людзей усміхаецца больш за 20 разоў на дзень .
(trg)="24.2"> У той час як менш за 14 адсоткаў усміхаецца менш
(src)="25"> Əslində isə , ən möhtəşəm bacarıqlara malik olanlar uşaqlardır - onlar gündə nə az nə çox 400 dəfə gülümsəyirlər .
(trg)="25.1"> за 5 разоў на дзень .
(trg)="25.2"> Насамрэч , менавіта дзеці маюць цудоўную супермоц менавіта таму , что ўсміхаюцца каля 400 разоў на дзень .
(src)="26"> Heç özünüzə sual vermisiniz ki , belə tez-tez gülümsəyən uşaqların ətrafında olmağın özü sizi niyə gülümsəməyə vadar edir ?
(trg)="26"> Ці думалі вы аб тым , чаму знаходжанне ў коле дзяцей , якія заўсёды ўсміхаюцца , прымушае Вас саміх усміхацца часцей ?
(src)="27"> İsveçin Uppsala Universitetinin son tədqiqatı göstərdi ki , gülümsəyən bir insana baxarkən qaşqabaqlı olmaq çox çətindir .
(trg)="27"> Нядаўнія даследванні ва ўніверсітэце Упсала ў Швецыі высветлілі , што часам вельмі цяжка насуплівацца , калі глядзець на некага , хто ўсміхаецца .
(src)="28"> Siz , yəgin ki , bu niyə belədir sualını verirsiniz .
(trg)="28"> Чаму ?
(src)="29"> Ona görə ki , gülümsəmə prosesi " yoluxucudur " və o , sifət əzələlərimizin idarəsini yatırır .
(trg)="29.1"> Таму что праз эвалюцыю ўсмешка стала заразнай .
(trg)="29.2"> Усмешка заглушае той кантроль , які мы заўжды маем над мускуламі твару .
(src)="30"> Gülüşü təqlid etmək və onu fiziki cəhətdən yaşamaq gülüşün doğru və ya süni olmasını başa düşməkdə kömək edir və gülümsəyən insanın emosional vəziyyətini anlamağa imkan yaradır .
(trg)="30.1"> Перайманне ўсмешкі і фізічнае яе адчуванне дапамагае нам размяжоўваць сапраўднасць ці ілжывасць усмешкі .
(trg)="30.2"> Такім чынам , мы здольныя зразумець эмацыйнае становішча чалавека .
(src)="31.1"> Fransanın Clermont-Ferrand Universitetinin son tədqiqatlarından birində iştirakçılar gülüşün təbii və ya süni olmasını təyin etmək tapşırığını almışdılar .
(src)="31.2"> İştirakçılar bunu gülüş əzələlərini yatırmaq üçün ağızlarında karandaş tutaraq etməli idilər .
(trg)="31"> У нядаўнім даследванні ўніверсітэта Клермон-Ферранд у Францыі людзям было дадзена заданне вызначыць сапраўднасць ці ілжывасць усмешкі падчас трымання алоўка ў роце для таго , каб паслабіць мускулы , якія адказваюць за ўсмешку .
(src)="32.1"> Ağızlarında karandaş olmadan tədqiqat iştirakçıları asanlıqla gərar verirdilər .
(src)="32.2"> Lakin ağızlarında karandaş ilə gülüşü təqlid edə bilmədikləri halda onların qiymətləndirmə bacarıqları məhdud idi .
(trg)="32.1"> Без алоўка вызначыць тып усмешкі было вельмі лёгка .
(trg)="32.2"> Але з алоўкам у роце , які перашкаджаў людзям у перайманні ўсмешкі , якую яны бачылі , вызначыць тып усмешкі было значна складаней .
(src)="33"> ( Gülüş ) Çarlz Darvin " Növlərin mənşəyi " kitabında təkamül nəzəriyyəsi ilə yanaşı sifətin cavab reaksiyası nəzəriyyəsi haqqında da yazmışdır .
(trg)="33"> ( Смех ) У дадатак да тэарытычнай працы " Паходжанне відаў " , Чарльз Дарвін апісаў тэорыю зваротнай мімічнай сувязі .
(src)="34"> Onun nəzəriyyəsinə əsasən gülümsəmə əməlinin özü sadəcə olaraq özümüzü yaxşı hiss etməyimizin nəticəsi yox , tam əksinə , yaxşı əhval-ruhiyyəmizin səbəbidir .
(trg)="34"> У якой ён cцвярджае , што менавіта ўсмешка станоўча ўздзейнічае на самаадчуванне , а не добрае самаадчуванне з 'яўляецца прычынай усмешкі .
(src)="35.1"> Darvin öz tədqiqatında Guillaume Duchennedan sitat gətirir .
(src)="35.2"> Bu Fransız nevroloq gülüş yaratmaq və stimulyasiya etmək üçün elektrik zərbələrindən istifadə edib .
(trg)="35"> У сваім даследванні Дарвін цытуе французскага неўролага Гіёма Дзюшэна , які выкарыстоўваў электрычныя штуршкі для выклікання і стымулявання ўсмешкі .
(src)="36"> Xahiş edirəm , bunu evinizdə sınamayın .
(trg)="36"> Калі ласка , не рабіце гэта самастойна .
(src)="37"> ( Gülüş ) Oxşar bir Alman elmi işində tədqiqatçılar sifət maqnit-rezonans tomoqrafiyası ( MRT ) şəkillərindən istifadə etməklə gülüş əzələlərini sıxışdıran botoks inyeksiyasından öncə və sonra baş verən beynin fəaliyyətini ölçürdülər .
(trg)="37"> ( Смех ) У падобным даследванні ў Германіі навукоўцы выкарыстоўвалі тэхналогію МРТ для вымярэння дзейснасці мозгу перад і пасля ўпырсквання ботакса , які паслабляе мускулы , якія адказваюць за ўмешку .
(src)="38"> Bu elmi iş Darvinin nəzəriyyəsini təsdiq etdi və onu göstərdi ki , sifətin cavab reaksiyası beyinin emosional məzmununun nevroloji prosesləşdirilməsini dəyişir və bunu insanların özlərini daha yaxşı hiss etmələrinə kömək edən bir şəkildə edir .
(trg)="38"> Вынікі гэтага даследвання супалі з тэорыяй Дарвіна : зваротная міміка твару змяняе работу нейронаў , што станоўча ўздзейнічае на наш эмацыйны стан і мы адчуваем сябе лепш , калі ўсміхаемся .
(src)="39"> Gülümsəmə beynimizin mükafatlandırma mexanizminə təkan verir və bunu hətta şokoladın - ən məşhur həzz-gətirici bir səbəbkarın - edə bilmədiyi şəkildə edir .
(trg)="39"> Усмешка стымулюе сістэму ўзнагароджвання мозга больш эффектыўна ў параўнанні з такім усеагульна прынятым стымулятарам задавальнення як шакалад .
(src)="40"> Britaniya tədqiqatçıları kəşf etdilər ki , bir gülüş beyində 2000 ədəd şokoladın yaratdığı qədər stimullaşdırılmaya səbəb ola bilər .
(trg)="40"> Брытанскія даследчыкі сцвярджаюць , што усяго адна ўсмешка стымулюе мозг такім жа чынам як 2 000 шакаладак .
(src)="41.1"> ( Gülüş ) Bu hələ harasıdır .
(src)="41.2"> Elə həmin tədqiqata əsasən gülümsəmə prosesi 16 min funt sterlinq almaq qədər stimullaşdırıcıdır .
(trg)="41.1"> ( Смех ) Яшчэ цікавы факт .
(trg)="41.2"> Гэтае ж даследванне выявіла , што ўсмешка мае такі самы эфект , як атрыманне 16 тысяч фунтаў стэрлінгаў наяўнымі .
(src)="42"> Bu , hər gülüşə 25 min dollar deməkdir .
(trg)="42"> 25 тысяч даляраў за ўсмешку - няблага .
(src)="43"> Və bu heç də pis deyil .
(trg)="43"> Давайце падлічым :
(src)="44"> Təsəvvürünüzə gətirin , 25 mini 400 dəfəyə vursaq bir neçə uşaq özünü hər gün Mark Zuckerberg ( Facebook ixtiraçısı və dünyanın ən gənc zənginlərindən biri ) kimi hiss edə bilər .
(trg)="44.1"> 25 тысяч даляраў памножыць на 400 усмешак ...
(trg)="44.2"> Некаторыя дзеці адчуваюць сябе як Марк Цукерберг кожны дзень !
(src)="45"> Və çoxlu şokolad yeməkdən fərqli olaraq çoxlu gülümsəmək sizi daha sağlam edə bilər .
(trg)="45"> І ў адрозненні ад шакалада , усмешка зробіць вас толькі больш здаровымі .
(src)="46"> Gülümsəmə kortizol , adrenalin və dopamin kimi stress-gətirici hormonların dərəcəsini aşağı salmaq və xoş əhval-ruhiyyəyə görə cavabdeh olan endorfin kimi hormonunun sayını artırmaq və ümumi qan təzyiqini aşağı salmaq gücünə malikdir .
(trg)="46.1"> Усмешка дапамагае знізіць узровень такіх гармонаў , як картызол , адрэналін і дапамін , якія павышаюць узровень стрэса .
(trg)="46.2"> І адначасова павышае узровень гармонаў , якія станоўча ўздзейнічаюць на настрой ,
(src)="47"> Və əgər bu da inandırıcı deyilsə gülümsəmək başqalarının gözlərində daha xoşagəlimli görünür .
(trg)="47.1"> напрыклад , эндарфіна , а таксама ўсмешка зніжае кравяны ціск .
(trg)="47.2"> І калі гэтага не дастаткова , вось яшчэ факт -
(src)="48"> Penn State Universitetinin son tədqiqatı aşkar etdi ki , gülümsəyən insan nəinki daha xoşagələn və mülayim hətta daha savadlı görünür .
(trg)="48.1"> калі вы усміхаецеся , людзі бачаць вас прыгажэйшымі .
(trg)="48.2"> Даследванне дзяржаўнага ўніверсітэта Пэн сведчыць , што ўсмешка дазваляе вам не толькі выглядаць больш прывабна і ветліва , але і больш кампетэнтна .
(src)="49.1"> Beləliklə , siz gözəl və savadlı görünmək , stressinizi aşağı salmaq , evlilik həyatınızı yaxşılaşdırmaq , və ya çoxlu kalori almadan özünüzü yüksək keyfiyyəltli şokolad yemiş kimi ya da illər boyu geyinmədiyiniz köhnə bir jaketin cibindən 25 min dollar tapmış kimi hiss etmək , ya da ətrafınızda hamıya kömək edə biləcək super bacarığı aşkar etmək daha uzun , sağlam və xoşbəxt həyat yaşamaq istəyirsinizsə gülümsəyin .
(src)="49.2"> ( Alqışlar )
(trg)="49"> Такім чынам , калі ў вас узнікне жаданне выглядаць выдатна і кампетэнтна , знізіць узровень стрэса , палепшыць нешта ў шлюбе , адчуць , што вы з 'елі цэлы пачак высокаякаснага шакаладу без павелічэння вагі , ці адчуць , што вы знайшлі 25 тысяч даляраў у кішэні старога пінжака , які вы даўно не апраналі або адчуць надзвычайную моц , якая дапаможа вам і людзям вакол жыць даўжэй , быць здаровымі і шчаслівымі - проста ўсміхайцеся !
# az/ted2020-1183.xml.gz
# be/ted2020-1183.xml.gz
(src)="1"> Bir neçə il bundan əvvəl özümü bir adətdə alışmış kimi hiss etdim buna görə də görkəmli Amerikan filosofu Morgan Spurlock-un ayaq izləri ilə gedərək 30 gün ərzində yeni bir şeyi sınamağı qərara aldım .
(trg)="1"> Некалькі гадоў таму я адчуў , быццам я засеў у каляіне , і тады я вырашыў пайсці шляхам , вялікіга амерыканскага філосафа , Моргана Спарлака , і паспрабаваць зрабіць нешта новае за 30 дзён .
(src)="2"> Bu ideya əslində çox sadədir .
(trg)="2"> Ідэя насамрэч вельмі простая .
(src)="3"> Hər zaman həyatınıza əlavə etmək istədiyiniz bir şeyi düşünün və növbəti 30 gün ərzində bunu sınayın .
(trg)="3"> Уявіце сабе тое , што вы заўжды хацелі паспрабаваць у жыцці , і зрабіце гэта на працягу наступных 30 дзён .
(src)="4"> Sən demə , 30 gün yeni bir adət yaratmaq , məsələn xəbərlərə baxmaq , və ya hansısa adəti ləğv etmək üçün tam kifayətdir .
(trg)="4"> Выявілася , што 30 дзён - менавіта тая адпаведная колькасць часу , каб дадаць новую звычку , або пазбавіцца ад старой — як , напрыклад , прагляд навінаў — з вашага жыцця .
(src)="5"> Mən bu 30 günlük sınaqları edərkən bir neçə şey öyrəndim .
(trg)="5"> Я навучыўся таму-сяму праз гэтыя 30-дзённыя выпрабаванні .
(src)="6"> İlk olaraq , ayların gəlib keçərək unudulması əvəzinə vaxt daha yadda qalan oldu .
(trg)="6"> Па-першае , замест руцінных , нічым не пазначаных месяцаў , час стаў нашмат больш запамінальным .
(src)="7"> Sınaq üçün mən bir ay ərzində hər gün bir şəkil çəkdim .
(trg)="7"> Гэты здымак з майго выпрабавання , калі я рабіў па фотаздымку кожны дзень месяца .
(src)="8"> Və həmin gün harada olduğumu və nə etdiyimi tamamilə xatırlayıram .
(trg)="8"> І я дакладна памятаю , дзе я быў і што рабіў у той дзень .
(src)="9"> Həmçinin gördüm ki , daha çətin 30 günlük sınaqlar etdikcə mənim özümə inamım artdı .
(trg)="9"> Я таксама заўважыў , што чым больш я рабіў і чым складаней былі 30-дзённыя выпрабаванні , тым больш мая ўпэненасць у сабе расла .
(src)="10"> Mən stolundan ayrılmayan kompyuter ustasından əyləncə üçün işə velosiped ilə gedən
(trg)="10"> І з вечна-сідзячага праграміста я ператварыўся ў тыпа , што едзе на працу на ровары
(src)="11"> bir şəxsə çevrildim .
(trg)="11"> проста дзеля задавальнення .
(src)="12"> Hətta keçən il mən Afrikanın ən uca zirvəsi olan Klimancaro dağına çıxdım .
(trg)="12"> Летась , я апынуўся на вяршыні Кіліманджара , найвышэйшай гары ў Афрыцы .
(src)="13"> Mən 30 günlük sınaqlara başlamadan əvvəl heç vaxt bu qədər macəraçı ola bilməzdim .
(trg)="13"> Мне ніколі не падабаліся прыгоды , пакуль я не распачаў свае 30-дзённыя выпрабаванні .
(src)="14"> Həmçinin öyrəndim ki , əgər nəyisə çox istəyirsənsə 30 gün ərzində istənilən hər şeyi edə bilərsən .
(trg)="14"> Я таксама ўцяміў , што калі ты нечага сапраўды вельмі хочаш , то ўсяго можна дасягнуць за гэтыя 30 дзён .
(src)="15.1"> Heç roman yazmaq istəmisiniz ?
(src)="15.2"> Hər Noyabr
(trg)="15.1"> Вам калі-небудзь хацелася напісаць раман ?
(trg)="15.2"> Кожны лістапад
(src)="16"> on minlərlə insan öz 50,000 sözlük romanını 30 gün ərzində başdan yazmağa cəhd edir
(trg)="16"> дзясяткі тысячаў людзей спрабуюць з нуля напісаць свой уласны раман на 50 000 слоў за 30 дзён .
(src)="17"> Deməli , bütün etməyin gərəkən bir ay ərzində hər gün 1 667 söz yazmaqdır .
(trg)="17"> Атрымліваецца , што ўсё , што трэба зрабіць — гэта напісаць 1667 слоў ў дзень на працягу месяца .
(src)="18"> Mən bunu etdim .
(trg)="18"> Так я і зрабіў .
(src)="19"> Bu arada , bunun sirri günlük lazımi sözləri yazmadan yatmamaqdır .
(trg)="19"> Дарэчы , галоўны сакрэт — не класціся спаць , пакуль не напішаце патрэбную дзённую норму слоў .
(src)="20"> Siz yuxusuz qala bilərsiniz amma romanı bitirəcəksiniz .
(trg)="20"> Можа вы і будзеце недасыпаць , але затое напішаце свой уласны раман .
(src)="21"> Mənim romanım Amerikanın möhtəşəm romanlarından biri oldumu ?
(trg)="21"> Ці мая кніга — лепшы сучасны раман Амерыкі ?
(src)="22.1"> Xeyr .
(src)="22.2"> Mən onu bir aya yazdım axı .
(trg)="22.1"> Не .
(trg)="22.2"> Я ж напісаў яе за месяц .
(src)="23"> O çox pisdir .
(trg)="23"> Яна жахлівая .
(src)="24"> Amma mən əgər həyatım boyu John Hodgman ( tanınmış yazıçı ) ilə TED yığıncağımda görüşsəm ona , " Mən kompyuter alimiyəm " demək məcburiyyətində deyiləm .
(trg)="24"> Але да канца свайго жыцця , калі я сустрэну Джона Ходжмана на TED вечарыне , мне не прыйдзецца сарамліва казаць : " Я спецыяліст па інфармацыйным тэхналогіям " .
(src)="25"> Xeyr , əgər istəsəm deyə bilərəm ki , " Mən yazıçıyam "
(trg)="25"> Не , калі я захачу , я магу сказаць , " Я пісьменнік-раманіст " .
(src)="26"> ( Gülüş ) Mənim qeyd etmək istədiyim sonuncu bir şey də var .
(trg)="26"> ( Смех ) Напрыканцы я хачу згадаць яшчэ адну рэч .
(src)="27"> Mən öyrəndim ki kiçik , davamlı və durmadan edə biləcəyim dəyişikliklər etdikdə onların məndə adət olma ehtimalı çox idi .
(trg)="27"> Я зразумеў , што калі я рабіў невялічкія , паступовыя змены , такія , што я мог бесклапотна працягваць рабіць , яны пэўней станавіліся маімі штодзённымі звычкамі .
(src)="28"> Böyük və çılğın hərəkətlər etmək heç də yanlış deyil .
(trg)="28"> Няма нічога дрэннага ў вялікіх , вар 'яцкіх выпрабаваннях .
(src)="29"> Əslində , onlar çox əyləncəlidirlər .
(trg)="29"> Насамрэч , яны найвесялейшыя .
(src)="30"> Amma onların sizdə adət olma ehtimalı azdır .
(trg)="30"> Але ў іх звычайна меней шанцаў замацавацца .
(src)="31"> Mən şəkəri 30 günlük atanda 31-ci gün belə görünürdü .
(trg)="31"> Калі я не еў цукру 30 дзён , 31-шы дзень выглядаў вось гэтак .
(src)="32"> ( Gülüş ) Beləliklə sizdən soruşuram : Nəyi gözləyirsiniz ?
(trg)="32"> ( Смех ) Вось маё вам пытанне : Чаго яшчэ вы чакаеце ?
(src)="33"> Mən sizi əmin edirəm ki , siz istəsəniz də , istəməsəniz də növbəti 30 gün gəlib keçəcək Bəs onda nə üçün həmişə sınamaq istədiyiniz bir şey düşünüb növbəti 30 gün ərzində
(trg)="33"> Я вам гарантую , што наступныя 30 дзён усё роўна пройдуць , хочацца вам таго , ці не , таму — чаму б не прыпомніць пра штосьці , што вам заўжды хацелася паспрабаваць , і чаму б не распачаць рабіць гэта
(src)="34"> bunu sınamayasınız ?
(trg)="34"> у наступныя 30 дзён ?
(src)="35"> Təşəkkürlər .
(trg)="35"> Дзякуй .
(src)="36"> ( Alqış )
(trg)="36"> ( Воплескі )
# az/ted2020-1469.xml.gz
# be/ted2020-1469.xml.gz
(src)="1"> Hamının maraqlandığı suala mənim cavabım var .
(trg)="1"> Я ведаю адказ на пытанне , якое шмат каго хвалюе .
(src)="2"> Sual budur ki , niyə görə X ( iks ) hərfi məchulluq işarəsidir ?
(trg)="2"> Пытанне такое : чаму літара Х гэта нешта невядомае ?
(src)="3.1"> Bilirəm , biz onu riyaziyyat dərsində öyrənmişik , lakin bu gün X-a mədəniyyətin hər sahəsində rastlaşırıq .
(src)="3.2"> X mükafatı , məxfi materiallar ( X files ) , X layihəsi , Ted X.
(trg)="3"> Спачатку я вывучаў гэта на ўроках матэматыкі , а цяпер я бачу гэта паўсюль у культуры - Прыз X ( The X prize ) , X-файлы ( the X-Files ) , Праект Х ( Project X ) , TEDx .
(src)="4"> Bəs o hardan meydana çıxıb ?
(trg)="4"> Адкуль гэта ўсё ?
(src)="5.1"> Təqribən 6 il əvvəl mən qərara gəldim ki , Ərəb dili öyrənəcəyəm .
(src)="5.2"> Həddindən artıq məntiqli bir dildir .
(trg)="5"> Каля шасці гадоў таму я вырашыў вывучыць арабскую , якая аказалася звышлагічнай мовай .
(src)="6.1"> Ərəb dilində söz , ifadə və ya cümlə yazmaq bərabərlik yaratmaq kimidir .
(src)="6.2"> Çünki hər bir hissə həddindən artıq dəqiqdir və özündə çox məlumatı ehtiva edir .
(trg)="6"> Напісаць слова ці фразу , альбо сказ на арабскай гэта як пабудаваць раўнанне , таму што кожная частка вельмі выразная і нясе шмат інфармацыі .
(src)="7"> Bu səbəbdəndir ki , bizim çox zaman qərbin hesab etdiyimiz elm , riyaziyyat , mühəndislik əslində bizim eranın ilk əsrlərində farslar , ərəblər , türklər tərəfindən işlənib hazırlanmışdır .
(trg)="7"> Гэта адна з прычын чаму шмат з таго , што мы лічым заходняй навукай , матэматыкай і інжынерыяй было насамрэч вынайдзена ў першых пяці стагоддзях нашай эры персамі , арабамі і туркамі .
(src)="8"> Bura həmçinin ərəb dilində əl-cəbr adlanan kiçik sistem də daxildir .
(trg)="8"> Сярод вынаходніцтваў невялікая сістэма , якую яны назвалі аль-джэбр .
(src)="9"> Və əl-cəbr təqribən “ dağınıq parçaların birləşmə sistemi ” kimi tərcümə olunur .
(trg)="9"> Груба аль-джэбр перакладаецца як " сістэма аб 'яднання несумеверных частак . "
(src)="10"> Əl-cəbr ingilis dilinə algebra olaraq gəldi .
(trg)="10"> Цяпер аль-джэбр вядома як алгебра .
(src)="11"> Bu , bir çox misallardan yalnız biridir .
(trg)="11"> Адзін прыклад з многіх .
(src)="12"> Bu riyazi müdrikliyi daşıyan ərəb mətnləri nəhayət ki , 11 və 12-ci əsrlərdə Avropaya ; daha dəqiq desək İspaniyaya ayaq açdı .
(trg)="12"> Арабскія тэксты , якія змяшчалі мудрасць матэматыкі нарэшце трапілі ў Еўропу - дакладней у Іспанію - каля 11-12 стагоддзяў .
(src)="13"> Onlar gələndə bu müdrikliyi Avropa dilinə tərcümə etmək üçün böyük maraq yarandı .
(trg)="13"> І калі яны з 'явіліся , быў агромністы попыт на пераклад гэтых тэкстаў на еўрапейскія мовы .
(src)="14"> Lakin bəzi problemlər var idi .
(trg)="14"> Але былі і праблемы .
(src)="15"> Bu problemlərdən biri ərəb dilində mövcud olan bəzi səslərin tələffüzünün avropalılar tərəfindən mütəmadi məşq etmədən mümkünsüz olmasıdır .
(trg)="15"> Адна з іх , што некаторыя арабскія гукі немагчыма было вымавіць еўрапейцамі без шматлікіх гадоў практыкі .