# arq/ted2020-1183.xml.gz
# ku/ted2020-1183.xml.gz
(src)="1"> Hadi ši ɛamat , hessit ruhi kelli rani ḥaṣel fi keš ġerqa , ' amala , ɛzemt beš ntebbeɛ el-xeṭwat ntaɛ waḥed el-faylasuf marikani kbir , Morgan Spurlock , w njerreb ḥaya jdida f 30 yum .
(trg)="1"> چەند ساڵێک لەمەوبەر هەستم ئەکرد لە چاڵێکدا گیرم خواردووە بۆیە بڕیارم دا کە شوێن پێی فەیلەسوفی مەزنی ئەمریکی ، مۆرگان سپەرلەک هەڵگرم .وە شتێکی نوێ تاقی بکەمەوە بۆ ماوەی ٣٠ رۆژ
(src)="2"> F el-waqeɛ , el-fekra sahla mahla .
(trg)="2"> بیرۆکەکە لە راستیدا زۆر سادەیە
(src)="3"> Xemmu fi keš ḥaja dima bġitu tziduha fi ḥyatkum w jjerbuha f el-30 yum el-majyin .
(trg)="3"> بیر لە شتێ بکەرەوە کە هەمیشە ویستوتە زیادی بکەیت بۆ ژیانت .وە بۆ ماوەی ٣٠ ڕۆژی داهاتوو تاقی بکەرەوە
(src)="4"> Ɛla ḥsab el-šufa , 30 yum huwa el-weqt elli yelzem beš nzidu ṭbiɛa jdida wella neggelɛu keš waḥduxra qdima -- kima el-tefraj ntaɛ el-xbarat -- men ḥyatek .
(trg)="4"> وا دەردەکەوێت کە ٣٠ ڕۆژ ماوەیەکی تەواو بێت بۆ ئەوەی خوویەکی نوێ بۆ ژیانت زیاد بکەیت یاخود کەمی بکەیت وەکو سەیرکردنی هەواڵەکان لە ژیانت
(src)="5"> Kayen ši ṣwaleḥ tɛellemthum b el-mwasya ntaɛ had el-teḥḥediyat dyal 30 yum .
(trg)="5"> چەند شتێک هەیە .کە لەم تەحەدییە ٣٠ ڕۆژانەوە فێری بووم
(src)="6"> El-ḥaja el- 'ewla hiya , bdal ma nfewtu duk el-šhura elli yettensaw , el-weqt : wella el-waḥed yešfa / yeɛqel ɛlih xir .
(trg)="6"> یەکەمیان بریتییە لە لە جێی ئەوەی چەندین مانگ تێپەڕێت بێ ئەوەی هیچت تیا بیر بمێنێ کاتەکە زۆر زیاتر بيرەوەرتر بوو
(src)="7"> Hada kan ṭerf m el-teḥḥedi elli dertu beš neddi teṣwira kul yum , el-mudda ntaɛ šher .
(trg)="7"> ئەمە بەشێک بو لە تەحەدییەکە .کە هەموو ڕۆژێ وێنەیەک بگرم
(src)="8"> W rani ɛaqel , mliḥ mliḥ , win kunt w weš kunt ndir f dak el-nhar .
(trg)="8"> بە تەواوەتی بیرم دێت لە کوێدا بووم .وە چیم دەکرد ئەو ڕۆژە
(src)="9"> Ntbeht tanik belli ki bdit ndir teḥḥediyat waḥduxrin ntaɛ 30 yum : kter w ṣɛab b el-zyada el-tiqa ntaɛi b dati zadet .
(trg)="9"> هەروەها تێبینی ئەوەشم کرد کە لەگەڵ ئەوەی دەستم کرد بە تەحەدی قورستری ٣٠ ڕۆژی متمانەم بە خۆم زیاتر دەبوو
(src)="10"> Tbeddelt men hadak el-meḥmum ntaɛ el-ḥasub elli dima laṣeq f el-biru ntaɛu l hadak el-nuɛ ntaɛ bniyadem elli yṣugu el-derraja beš yruḥu l el-xedma , --
(trg)="10"> لە کەسێکی نا کۆمەڵایەتی ، کە هەمیشە لەسەر کۆمپیوتەرەکەم بوو گۆڕام بۆ کەسێک .کە با پاسکیل دەچێت بۆ کارەکەی
(src)="11"> beš el-waḥed yetsella .
(trg)="11"> هەر بۆ خۆشی
(src)="12"> Wṣel biya el-ḥal , el-ɛam elli fat , ḥetta tšebbeṭt el-jbel ntaɛ Kilimanjaro , el-jbel el-ɛali gaɛ f Friqya .
(trg)="12"> تەنانەت ساڵی پار ، سەرکەوتم بەسەر شاخی کیلیمانجارو .کە بەرزترین شاخە لە ئەفریقادا
(src)="13"> Ɛummer ma txeyyelt ruḥi nwelli netġamer kima n ' hak ḥetta elli bdit had el-teḥḥediyat ntaɛ 30 yum .
(trg)="13"> من هەرگیز وا سەرکێش نەبووم لە پێش ئەوەی .تەحەدییە ٣٠ ڕۆژییەکانم دەست پێبکەم
(src)="14"> Fhemt tanik belli lukan el-waḥed yenwi w yezɛem ṣaḥḥ Yeqder ydir ' eyy ḥaja f 30 yum .
(trg)="14"> هەروەها تێگەیشتم کە ئەگەر بە ڕاستی شتێکت بوێت دەتوانیت هەر شتێك بێ لە ماوەی ٣٠ ڕۆژدا ئەنجامی بدەیت
(src)="15.1"> Keš nhar , bġitu tekketbu keš riwaya ?
(src)="15.2"> Kul šher novombr ,
(trg)="15"> هەرگیز ویستوتە کە ڕۆمانێک بنوسیت ؟
(src)="16"> ɛešrat ntaɛ šhal men ' elf ntaɛ nas , yjjerbu beš yekketbu men walu keš riwaya lihum men 50.000 kelma fi 30 yum .
(trg)="16"> ، هەموو نۆڤەمبەرێک چەندەها کەس هەوڵدەدەن کە ڕۆمانێکی ٥٠٠٠٠ ووشەیی سەر لە نوو بنووسن .لە ماوەی ٣٠ ڕۆژدا
(src)="17"> Ɛla ḥsab el-šufa , gaɛ elli yliqlek tdiru huwa : tekteb 1.667 kelma kul yum f el-mudda ntaɛ šher .
(trg)="17"> وادەردەکەوێت کە ئەوەی لەسەرتە ئەوەیە کە ڕۆژانە ١٦٦٧ ووشە بنووسیت بۆ مانگێک
(src)="18"> ' Amala hadak weš dert .
(trg)="18"> بۆیە منیش کردم
(src)="19"> Qbel ma nensa , el-serr huwa ki ma truḥš terqed ḥetta tkun ktebt el-kelmat ntawɛek dyal el-nhar .
(trg)="19"> نهێنییەکەی ئەوەیە کە نەخەویت هەتا ووشەکانی ئەو ڕۆژەت دەنوسیت
(src)="20"> Teqder tkun naqeṣ nɛas , bessaḥ tkun kemmelt el-riwaya ntaɛek .
(trg)="20"> لەوانەیە بێبەش بیت لە خەو .بەڵام ڕۆمانەکەت تەواو دەکەیت
(src)="21"> Derwek , zeɛma el-ktab ntaɛi huwa el-riwaya el-marikaniya el-kbira ntaɛ had el-zman ?
(trg)="21"> ئێستا ئایا کتێبەکەی من مەزنترین ڕۆمانی داهاتوی ئەمریکا دەبێت ؟
(src)="22.1"> Lla .
(src)="22.2"> Ktebtu fi šher .
(trg)="22"> ، نەخێر ، من بە مانگێک نووسیم
(src)="24"> Beṣṣaḥ , f el-baqi men ḥyati , lakan tlaqit b John Hodgman , fi keš ḥefla ntaɛ TED , mši lazem nqul-lu , " ' Ana mexteṣ f el-ḥawsaba . "
(trg)="23"> ، ئەمە زۆر ناخۆشە بەڵام تا کۆتایی ژیانم داTED ئەگەر جۆن هۆدجمان ببینم لە ئاهەنگێکی پێویست ناکا بڵێم من زانایەکی کۆمپیوتەرم
(src)="25"> Lla , lla , ida bġit , nnejjem nqul , " ' Ana kateb ntaɛ riwayat . "
(trg)="24"> نا ، نا ، ئەگەر بمەوێت " دەتوانم بلێم " من ڕۆمان نووسم
(src)="26"> ( Ḍeḥk ) W ḍerwek , kayna ḥaja talya nehḍerlkum ɛliha
(trg)="25"> پێکەنین لێرەدا شتێک هەیە کە لە کۆتاییدا دەمەوێت ئاماژەی پێبکەم
(src)="27"> Tɛellemt belli ki kunt ndir keš tebdilat , ṣġar w bla ma nḥebbes el-ṣwaleḥ elli nnejjem nkemmel nwasihum ybanu qrab ywellu daymin .
(trg)="26"> من ئەوە فێربووم کە ، کاتێک گۆڕانکاری بچوک و بەردەوامم دەکرد دەمتوانی بەردەوام بم لەسەریان وە زیاتر دەمانەوە
(src)="28"> Weš ɛlih tanik mɛa keš teḥḥediyat kbar w hbal .
(trg)="27"> شتێکی هەڵە نیە کە هەڵبسیت بە تەحەدییەکی گەورەی شێتانە
(src)="29"> F el-ṣaḥḥ , fiha tselya kbira .
(trg)="28"> لە ڕاستیدا زۆر سەرنجڕاکێشە
(src)="30"> beṣṣaḥ meḍmuna qell beš teqɛed
(trg)="29"> بەڵام کەمتر ئەگەری مانەوەیان هەیە
(src)="31"> Ki smeḥt f el-sukker , el-mudda ntaɛ 30 yum , el-nhar 31 ban kima n ' hak .
(trg)="30"> کاتێک وازم لە شەکر هێنا بۆ ماوەی ٣٠ ڕۆژ ڕۆژی ٣١ بەم شێوەیە بوو
(src)="32"> ( Ḍeḥk ) ' Amala , hada huwa swali likum : Weš rakum testennaw ?
(trg)="31"> پێکەنین پرسیاری من بۆ ئێوە ئەوەیە چاوەڕێی چی دەکەن ؟
(src)="33"> Neḍmenlkum belli el-30 yum el-jayyin ġadi yfutu , tebġu wella tekkerhu , ' amala , ɛlah ma txemmuš f keš ḥaja dima bġitu tseyyuha w teɛṭiwelha keš furṣa
(trg)="32"> من گرەنتی ئەوە دەکەم کە ٣٠ ڕۆژی داهاتوتان هەر لێ دەڕوات گەر پێت خۆش بێت یاخود نا کەواتە بۆ بیر لە شتێ ناکەنەوە کە هەمیشە ویستوتانە بیکەن وە تاقی کەنەوە
(src)="34"> f el-30 yum el-majyin .
(trg)="33"> لە ماوەی ٣٠ ڕۆژی داهاتوودا
(src)="35"> Ṣeḥḥitu .
(trg)="34"> .سۆپاس
(src)="36"> ( Teṣfaq )
(trg)="35"> .چەپلە لێدان
# arq/ted2020-1203.xml.gz
# ku/ted2020-1203.xml.gz
(src)="1"> Kul waḥed fikum ɛendu el-sima el-mejjehda , el-waɛra , elli tzeɛzeɛ kter ( subversive ) w elli kkewnu el-texyar el-ṭabiɛi ( Natural Selection ) l el-ḥin .
(trg)="1"> هەر یەکێک له ئێوه خاوه‌نی به‌هێزترین ، وه مه‌ترسیدارترین نیشانه‌ی ڕوخێنه‌رە کە سروست هەڵیبژاردوە بۆی
(src)="2"> Hiya ṭerf ntaɛ teknolojya , f el-ɛṣab w el-smaɛ , terbeṭ ma bin el-mxuxa ntaɛ el-nas .
(trg)="2"> ئه‌وه پارچه‌یه‌که له هه‌سته ده‌ماری ته‌کنه‌لۆژیای ده‌نگی بۆ لێکدانه‌وه‌ی مێشکی خه‌ڵکانی تر
(src)="3"> Bayna belli rani nehḍer ɛla el-qudra ntaɛ el-luġa , laxeṭerš hiya elli txellikum teġġersu fekra men ɛqelkum nišan f el-ɛqel ntaɛ waḥdaxer , w yeqqedru huma tanik ysseyu ydirulek nefs el-ši , bla tešraṭ xdama wella Sidi Ɛebbaz .
(trg)="3"> من ده‌رباره‌ی زمانی ئێوه قسه ده‌که‌م ، به‌دڵنیاییه‌وه چونکە ئەوە ڕێگه‌تان پێ ده‌دات به‌چه‌سپاندنی بیرێک له مێشکتاندا ڕاسته‌وخۆ بۆ ناو مێشکی که‌سێکی تر وه ئه‌وان ده‌توانن هه‌وڵ بده‌ن هه‌مان شت له ئێوه بکه‌ن به بێ ئه‌وه‌ی هه‌ریه‌کێک له ئێوه نه‌شته‌رگه‌ری ئه‌نجام بدات
(src)="4"> F had el-syaq , ki tkun tehḍer , rak testeɛmel , f el-waqeɛ , waḥed el-škel ntaɛ el-telemetri ( nqil bla-xiṭ ) mši mextalef bezzaf ɛla el-telekomand ntaɛ el-tilivizyu ntaɛek .
(trg)="4"> له‌جیاتی ئه‌وه ، ئه‌و کاته‌ی قسه‌ده‌که‌ن لەڕاستیدا ئێوه شێوەیەک لە پێوانەی دوور بەکاردەهێنن زۆر جیاواز نیه له ئامێری کۆنتڕۆڵی ته‌له‌فزیۆنه‌کانتان
(src)="5.1"> Kima n ' hak !
(src)="5.2"> Win el-mašina tkun qayma ɛla el-bɛit ntaɛ ḍḍew teḥt-ḥmer ( ' infraruj ) , el-luġa ntaɛkum tkun qayma ɛla el-bɛit el-bɛit , bla smir , ntaɛ el-ḥess .
(trg)="5"> ته‌نها ئه‌وه‌یه ، له‌کاتێکدا ئه‌و ئامێره پشت ده‌به‌ستێت به‌لێدانی ڕوناکی ژێر تیشکی سور زمانتان پشت به‌لێدانه‌کان دەه‌به‌ستێ لێدانی پچڕ پچڕی ده‌نگ
(src)="6"> W ġir kima testeɛmel el-telekomand beš tbeddel el-ɛdadat el-dexlaniya ntaɛ el-tilivizyu ntaɛek ɛla ḥsab ma teršeqlek , testeɛmel el-luġa ntaɛek beš tbeddel el-ɛdadat f daxel ɛqel bnadem ɛla ḥsab el-fayda ntaɛek .
(trg)="6"> هه‌روه‌ک و چۆن ئامێری کۆنتڕۆڵ به‌کارده‌هێنیت بۆ گۆڕین و ڕێکخستنی ناوه‌وه‌ی ته‌له‌فزیۆنه‌کانتان بۆئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ باری هه‌ست و هۆشتاندا بگونجێت زمانی خۆتان به‌کارده‌هێنن بۆ گۆڕینی ڕێکخستنی ناوه‌وه‌ی مێشکی کەسێکی تر بۆئه‌وه‌ی له‌گه‌ڵ حەزەکانتا بگونجێ
(src)="7"> El-luġat hiya jinat tehḍer ( mehdara ) , teddi el-ṣwaleḥ elli baġyethum
(trg)="7"> زمانه‌کان جیناتی قسه‌کردنن ئه‌و شتانه به‌ده‌ست ده‌هێنن که ده‌یانه‌وێت
(src)="8"> W , hnaya , ġir txxeylu el-ɛjeb fi keš ġuryan ki yetkaka l had el-ši w yebda ylaġi keš ḥess yxelli el-ṣwaleḥ yetḥerku fi keš bit : tqul kelli keš ɛefsa ntaɛ sḥur - w twali ḥetta yweṣṣelhum l fummu .
(trg)="8"> ته‌نها ئەو هه‌ستە سەیرە له منداڵدا بێنه به‌رچاوی خۆت کاتێک بۆ یەکەم جار منداڵ ئه‌و هەستەی بۆ دێت ، بۆت ده‌رده‌که‌وێت ته‌نها به‌وتنی ده‌نگێک ده‌توانێت شتێکی ده‌ست بکه‌وێت و به‌ژوره‌که‌دا بڕوات هه‌روه‌ک ئه‌وه‌ی به جادوو کردن شته‌کانی ده‌ست که‌وتبێت له‌وانه‌یه شته‌که بخاته ده‌میه‌وه
(src)="9"> Ḍerwek , el-qudra ntaɛ el-luġa f el-tzeɛziɛ ɛtarfu biha , mɛa el-ɛhud : B sebba 't el-ɛessa ( el-raqaba ) , kayen ktuba ma tnejjemš teqrahum. ɛbarat ( hedrat ) ma teqderš testeɛmelhum w kelmat ma tnejjemš tqulhum .
(trg)="9"> ئێستا زمان هێزی ڕوخێنەرە به‌درێژایی سەردەمەکان هه‌ستی پێکرابوو له چاودێری ، له ناو کتێبه‌کاندا ناتوانن بیخوێننه‌وه وه ناتوانن ده‌سته‌واژه‌کان به‌کاربهێنن وه ئه‌و وشانه‌ی که ناتوانن بیڵێن
(src)="10"> F el-waqeɛ , el-ḥkaya dyal el-burj ntaɛ Babel f el- 'Injil ḥiya ḥejjaya w tenbih ɛla el-quwwa ntaɛ el-luġa .
(trg)="10"> له‌ڕاستیدا ، چیرۆکی تاوەرەکەی بابل له کتێبی پیرۆزدا ئه‌فسانه و ئاگادارکه‌ره‌وه‌یه ده‌رباره‌ی هێزی زمان
(src)="11"> Ɛla ḥsab had el-ḥkaya , el-bniyadem el-lwala weṣlu l el-fhama belli mɛa el-stiɛmal ntaɛ el-luġa beš yexxedmu mɛa beɛḍ , yeqqedru yebniw burj yweṣṣelhum , qbala , l el-sma .
(trg)="11"> به‌گوێره‌ی ئه‌و چیرۆکه ، مرۆڤەکانی پێشوو ده‌سته‌واژه‌ی زمانیان په‌ره پێداوە ئه‌وه بوو ، زمانی خۆیان بەکارەدهێنا بۆ ئه‌وه‌ی به‌یه‌که‌وه ئیش بکه‌ن ده‌یانتوانی بورجێک دروست بکه‌ن که له‌وانه‌یه بورجه‌که له‌توانایدا ببوایه هه‌مویان ببات بۆبەهەشت
(src)="12"> Temmatik , ' Allah zɛef men had el-muḥawala beš ytṣṣelṭu ɛlih , ḥeṭṭem el-burj , w beš yetyeqqen belli ma yɛawduš yebniweh , ferket el-nas ki ɛṭalhum luġat mextalfa -- xelleṭhalhum ki ɛṭalhum luġat mextalfa .
(trg)="12"> لە ئێستادا خوا توڕه ده‌بوو له هه‌وڵدانمان بۆ زه‌وت کردنی هێزه‌که‌ی بورجه‌که‌ی تێک ده‌شکاند و جەختی لەسەر ئەوە دەکردەوە که بورجه‌که دەبێت وا بشکێت هه‌رگیز دوباره دروست نه‌کرێته‌وه خوا خه‌ڵکانی پەرشوو بڵاو کردوه و زمانی جیاوازی پێدان وه‌سه‌ری لێ تێک داون بە پێدانی زمانی جیاواز
(src)="13"> W hada yweṣṣel l el-tmesxira el-hayla belli el-luġat kayna beš ma txellinaš netwaṣlu .
(trg)="13"> ئەم پێشەنگیەش بوە هۆی جیاوازییەکی جوان زمانه‌کانمان بۆتە هۆی ئەوەی بتوانین پەیوەندی بەیەکترەوە بکەین
(src)="14"> Ḥetta el-yum , ɛla balna belli kayen kelmat ma nnejmuš nesteɛmluhum , jumel ma neqqedruš nquluhum , laxaṭerš ' ida qulnahum , yeqqedru yḍayquna , yeḥḥebsuna , w ḥetta yeqqetluna .
(trg)="14"> هه‌تاوه‌کو ئه‌مڕۆش ئێمه ده‌زانین که زۆرێک لە وشه هەن کە ناتوانین به‌کاریان بێنین ده‌سته‌واژه‌کانیش که ناتوانین دەریان ببڕین لەبەرئەوەی ئه‌گه‌ر ئێمه ئه‌وه بکه‌ین له‌وانه‌یه به‌رۆکمان بگرن ، زیندانیمان بکەن یان بمانکوژن
(src)="15"> W gaɛ hada men nefxa 't nefs texrej men fwamna .
(trg)="15"> هه‌موو ئه‌مانە له‌ده‌رکردنیکی هه‌واوه‌یه که له ده‌ممان دێته ده‌ره‌وه
(src)="16.1"> Šuftu !
(src)="16.2"> Gaɛ had el-haraj ɛla sima waḥda m el-simat ntaweɛna yxellina nqulu belli , ṣeḥḥ , kayen ḥaja , hnaya , testahel el-tefsir .
(trg)="16"> ئێستا هه‌موو ئه‌م ژاوەژاوە ده‌رباره‌ی یه‌کێک لە خاسیەتەکانی ئێمەیە کە پێمان ده‌ڵێت شتێک هه‌یه شایه‌نی ئەوەیە شیکردنه‌وه ی بۆ بکرێت
(src)="17"> W hadi hiya kifeš w ɛleš tṭewret had el-sima el-metmeyza , w ɛlah tṭewret ġir ɛend el-jnas ntaweɛna ?
(trg)="17"> وه ئه‌وشته چۆن و بۆچی ئایا ئه‌مه په‌ره‌سه‌ندنێکی نائاسایی خاسیەتەکە بوو وه بۆخاسیەتەکە په‌ره‌ی سه‌ند ته‌نها له‌ڕه‌گه‌زی ئێمه‌دا
(src)="18"> El-ḥaṣul , hadi ḥeyya tdehheš šwiya win beš nelqaw keš jwab l had el-swal , lazem ɛlina nruḥu l el-stiɛmal ntaɛ el-duzan ɛend el-šempanziyat .
(trg)="18"> ئێستا ئه‌مه که‌مێک سه‌رسوڕهێنه‌ره بۆ ئه‌وه‌ی وەڵامێک بۆ ئه‌م پرسیاره ده‌ست بکه‌وێت پێویسته له‌سه‌رمان بچین ئامێر به‌کاربهێنین له شەمپانزییەکان
(src)="19"> Had el-šempanziyat yesteɛmlu duzan , w ḥna ɛendna hadi kelli ' išara ɛla el-ɛqel ntaɛhum .
(trg)="19"> ئێستا ئه‌م شەمپانزیانه ئامێر به‌کارده‌هێنن ئێمه به‌کارهێنانی ئه‌م ئامێرانه له لایان شەمپانزیه‌کانه‌وه به نیشانه‌ی زیره‌کیان داده‌نێین
(src)="20"> Beṣṣaḥ , la kanu ṣeḥḥ ɛendhum f el-ras , ɛlah yesteɛmlu meṭreg beš yxxewšu ɛla el-termit m el- 'erḍ bdal men meɛwel ?
(trg)="20"> به‌ڵام ئه‌گه‌ر شەمپانزیەکان به‌ڕاستی زیره‌ک بونایه بۆچی چیلکەیان بەکاردەهێنا بۆ ئەوەی مێروولە سپیەکان دەربهێنن لە زەوی ئەی بۆ خاکەنازیان بەکارنەهێناوە ؟
(src)="21"> W la kanu ṣeḥḥ ɛendhum f el-ras , ɛlah yhhersu gergaɛ w yḥelluh b keš ḥajra ?
(trg)="21"> ئه‌گه‌ر به‌ڕاستی زیره‌ک بونایه بۆ شەمپانزیه‌کان گوێزی شکاو به‌به‌رد ئه‌شکێنن ؟
(src)="22"> Ɛlah ma yruḥuš l keš ḥanut w yešru škara ntaɛ gergaɛ elli keš waḥed hhersu men qbel ?
(trg)="22"> ئه‌گه‌ر شەمپانزیه‌کان زیره‌ک بن بۆ ناچن بۆ دوکانێک و عه‌لاگه‌یه‌ک گوێز بکڕن که که‌سێکی تر پێشتر گوێزه‌کانی شکاندوه بۆیان ؟
(src)="23.1"> Ɛlah lla ?
(src)="23.2"> Ki tšuf : Dak huwa weš rana ndiru .
(trg)="23"> بۆ نا ؟ مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه ، لەبەرئەوە ئێمەش وادەکەین
(src)="24"> Ḍerwek : Ɛlah el-šempanzi ma ydirš kima n ' hak meɛnatu belli rahum naqṣin weš el-xubara ntaɛ ɛilm el-nefs w el- 'antropolojya ysemmuh el-teɛlam el- 'ijtimaɛi .
(trg)="24"> ئێستا هۆکاری ئه‌وه‌ی که شەمپانزیه‌کان ئەوە ناکەن ئه‌وه‌یه که ده‌رونناسەکان و مرۆڤناسەکان پێی ده‌ڵێن که‌م و کوڕی له‌فێربونی کۆمه‌ڵایه‌تی
(src)="25"> Yban belli rahum mexṣuṣin qudra beš yetɛelmu men ġirhum b el-nsix w el-teqlid wella , sahel mahel , b el-tefraj .
(trg)="25"> دیاره ئه‌وان که‌موکوڕیان له‌توانادا هه‌یه تاکو لە کەسانی ترەوە فێرببن به‌لاسایی کردنه‌وه‌ی یان چاولێکردن یان ته‌نها به‌سه‌یرکردن
(src)="26"> W f el-tali , ma yeqqedruš yetsegmu b el-fkar ntaɛ el-ġir wella yetɛelmu m el-ġelṭat ntaɛ el- 'uxrin -- yestfadu m el-ḥekma ntaɛ el- 'uxrin .
(trg)="26"> وه‌ک ده‌رئه‌نجامێک شەمپانزیه‌کان ناتوانن که‌ڵک وه‌ر گرن له‌بیرۆکه‌ی که‌سانی تر یان له هه‌ڵه‌ی که‌سانی تره‌وه فێربن یاخود سود له ژیری که‌سانی تره‌وه وه‌ربگرن
(src)="27"> W hakda telqahum rahum ydiru dat el-ši men dara w jdid w zid .
(trg)="27"> له‌به‌رئه‌مه‌یه شەمپانزیه‌کان هه‌مان شت دەکەنەوە دوباره و دوباره و دوباره
(src)="28"> F el-waqeɛ , neqqedru nruḥu melyun ɛam w nwellu w had el-šempanziyat rahum ɛad ydiru dat el-ši , b dat el-mṭareg beš yxxerju el-termit w dat el-hjer beš yḥellu el-gergaɛ .
(trg)="28"> له ڕاستیدا ، ده‌توانین بۆ ملیۆنه‌ها ساڵ لەمەوپێش بڕۆین و بگه‌ڕێینه‌وه دەبینین ئه‌م شەمپانزیانه هەر هەمان شتیان کردۆتەوە به‌هه‌مان چیلکه‌خەریکی دەرهێنانی مێرولەی سپی بوون لە زەویدا وه هه‌مان ئه‌و به‌ردانه‌یان بۆ شکاندنی گوێزه‌کان به‌کاریان هێناوە
(src)="29"> Ḍerwek , had el-ši yban kelli tekebbur wella keš heḍra 't zux .
(trg)="29"> ئێستا له‌وانه‌یه ئه‌مه لوت به‌رزی بێت ، یاخود شانازی به‌خۆوه کردنێکی ته‌واو بێت
(src)="30"> Kifeš neɛɛerfu had el-ši ?
(trg)="30"> ئێمه چۆن بزانین ئه‌مه وایە ؟
(src)="31"> Laxaṭerš hada huwa , b el-dat , weš jdudna , el-Homo erectus , kanu ydiru .
(trg)="31"> چونکە ئەمە بەتەواوەتی ئەوەیە که باو و باپیرانمان لە مێژەوە کردویانە
(src)="32"> Had el-qruda elli yeqqedru yewweqfu ɛašu f el-savanna ntaɛ Friqya hadi qrib zuj mlayen ɛam men qbel , w ṣenɛu had el-šefrat el-mxxeyrin elli yetwalmu ɛalama mɛa yeddikum .
(trg)="32"> ئه‌م مه‌یمونانه‌ی کە لێرەدا وەستاون له ساڤانا له ئه‌فه‌ریقا په‌ره‌ی سه‌ند دوو ملیۆن ساڵ له‌مه‌وبه‌ر مه‌یمونه‌کان ئه‌م ده‌سکە ته‌وره نایابانەیان دروست کردوه کە بەشێوەیەکی زۆر جوان دەگونجێت بگیرێت بەدەستەوە
(src)="33"> Beṣṣaḥ la tmeɛɛenna f el-baqaya ntaɛ el-ḥjer , nšufu belli ṣenɛu qrib dat el-šefrat ntaɛ el-yeddin men dara w jdid w zid l melyun ɛam .
(trg)="33"> به‌ڵام ئه‌گه‌ر سه‌یری تۆماری پاشماوه‌ی بەبەردبوەکان بکەین ده‌بینین که ئه‌وانیش هه‌مان ده‌سکی ته‌وریان دروست کردوه دوباره و دوباره ودوباره بۆ یه‌ک ملیۆن ساڵ
(src)="34"> Teqqdru ttebɛuha ɛla ḥsab el-baqaya ntaɛ el-ḥjer .
(trg)="34"> ده‌توانن شوێنیان بکه‌ون به‌نێو تۆماری بەبەردبوەکان
(src)="35"> Ḍerwek , lakan nxemmu šwiya šḥal ɛaš el-Homo erectus , weš kan weqt jilhum , hada ysawi qrib 40.000 jil m el-waldin l wladhum , w ɛibad waḥduxrin yetfferju , bla ma had el-šefra tetbeddel .
(trg)="35"> ئێستا ئه‌گه‌ر ئێمه هه‌ندێک خه‌مڵاندن بکه‌ین که بۆماوه‌ی چه‌ند ئه‌و مرۆڤانه‌ی ملیۆنه‌ها ساڵ له‌مه‌و به‌ر هه‌بوون ژیاون وە ئەو نەوەیە کەوتونەتە چی سەردەمێکەوە که نزیکه‌ی ( ٤٠ ، ٠٠٠ ) نه‌وه بوون له دایک و باوکه‌وه بۆ وه‌چه ، وە بەسەیرکردنی تاکەکەسی بۆمان دەردەکەوێت ده‌سکی ته‌وره‌که گۆڕانی به‌سه‌ردا نه‌هاتبوو
(src)="36"> El-ḥala rahi ɛad mši bayna belli el-qrab lina men jiha 't el-jinat , el-Nyandertal , kan ɛendhum teɛlam ' ijtimaɛi .
(trg)="36"> هه‌تاوه‌کو ئه‌مه ڕوون نیه که نزیکترین خزمه ڕه‌چه‌ڵه‌کیه‌کانمان ، نیارده‌رتاڵیه‌کانە فێربوونی کۆمه‌ڵایه‌تیان هه‌بوو
(src)="37"> Yaqin kima yelzem , el-duzan ntaweɛhum kanu mɛeqdin kter ɛla el-duzan ntaɛ Homo erectus , beṣṣaḥ huma tanik bbeynu ġir quzza tebdal f mudda 't 300.000 ɛam wella qrib belli had el-jnas , el-Nyandertal , kanu ɛayšin f Örasya .
(trg)="37"> بێگومان ، ئامێری نیارده‌رتاڵیه‌کان زۆر ئاڵۆزتر بوو له‌چاو ئامێره‌کانی ئه‌و مرۆڤانه‌ی که ملیۆنه‌ها ساڵ له‌مه‌وبه‌ر ژیاون به‌ڵام نیارده‌رتاڵیه‌کانیش به هه‌مان شێوه گۆڕانێکی که‌میان نیشانداوە زیاتر له ( ٣٠٠ ، ٠٠٠ ) هەزار ساڵ یاخود ئەوەندە ئەم ڕەگەزانە ، نیارده‌رتاڵیه‌کان له ئه‌وراسیا ژیاون
(src)="38"> Ṣaḥḥa , weš yeɛnilna hada huwa belli , b xlaf el-mtel el-qdim , " el-šadi yšuf w el-šadi ydir , " El-ḥaja elli tdehheš hiya belli gaɛ el-hwayeš el- 'uxrin ma ynnejmuš ṣaḥḥ ydiru had el-ši -- ɛla el- 'aqqel , mši bezzaf .
(trg)="38"> باشه ، که‌واته ئه‌مه چیمان پێ ده‌ڵێت پێچەوانەی قسەی کۆنمان پێدەڵێن مەیمون دەبینێت ، مەیمون دووبارەی دەکاتەوە له‌ڕاستیدا سه‌رسوڕمانه‌که ئه‌وه‌یه که هه‌موو گیانله‌به‌ره‌کانی تر به‌ڕاستی ناتوانن هه‌مان ئه‌وکاره بکه‌ن ، به‌لایه‌نی که‌مه‌وه وه‌ک و مه‌یمون ناتوان ئەو کارە بکەنەوە
(src)="39"> W ḥetta had el-teṣwira tban kelli meġšuša -- ḥaja jaya men Sirk Barnum & amp ; amp ; Bailey .
(trg)="39"> تەنانەت ئه‌م ڕه‌سمه که مۆرکێکی گومان لێکراوی هه‌یه به‌وه‌ی که گوایه ساخته‌یه له‌چاو ئه‌و ڕه‌سمه‌دا شتێک له‌لایەن بارنوم و بایلی سیرک
(src)="40"> Beṣṣaḥ , b el-mqarna , neqqedru netɛɛelmu .
(trg)="40"> به‌ڵام به به‌راورد کردن ئێمه ده‌توانین فێربین
(src)="41"> Neqqedru netɛɛelmu ki netfferju f el-nas el- 'uxrin w ki nnesxu w nqqeldu weš yeqqedru ydiru .
(trg)="41"> ده‌توانین فێربین به‌سه‌یرکردنی که‌سانی تر وه دوباره کردنه‌وه‌ی شته‌کان یان چاولێکردنی شته‌کان ئه‌وان ده‌توانن چی بکه‌ن
(src)="42"> Neqqedru , temmatik , nxxeyru , men bin ṣeff ntaɛ xtiyarat , el-mxeyyer fihum .
(trg)="42"> له‌دوایدا ده‌توانین هه‌ڵبژێرین ، له ناو کۆمه‌ڵێک هەڵبژاردندا باشترین دانه‌یان هه‌ڵبژێرین
(src)="43"> Neqqedru nestfadu m el-fkarat
(trg)="43"> ده‌توانین سود له‌بیرۆکه‌ی که‌سانی تره‌وه وه‌ربگرین
(src)="44"> Neqqedru nebniw ɛla el-rzana ntaɛhum .
(trg)="44"> ده‌توانین خۆمان بنیات بنێین لە ژیری ئەوانەوە
(src)="45"> W f el-tali , el-fkarat ntaweɛna tetɛerrem , w el-teknolojya ntaɛna tetqeddem .
(trg)="45"> وه له ئه‌نجامدا ، بیرۆکه‌کانمان کۆده‌که‌ینه‌وه هه‌روه‌ها پڕۆسەی تەکنەلۆژیمان بەردەوام بێت
(src)="46"> W had el-mwalma ntaɛ el-taqafa b el-teɛram , kima ysemmuha el-mexteṣṣin ntaɛ el- 'antropolojya : el-teɛram ntaɛ el-fkarat , hiya el-mes 'ula ɛla kul ši , mdawer bik fi ḥyatek ntaɛ kul yum , el-mɛɛemra ṣadaɛat w haraj
(trg)="46"> ئه‌مه ڕاهاتنی کەڵەکەبونی کەلتورییە هەروەک زاناکان ئەم ناوەیان لێناوە ئەمە کۆکردنەوەی بیرۆکەکانە به‌رپرسیاری هه‌موو شتێکی دەوروپشتی تۆیه له شپرزەیی و جەنجاڵی ژیانی ڕۆژانه‌ی ئێوه‌دا
(src)="47"> Rani neqṣed belli el-ɛalem tbeddel men kul jiha ɛla elli nnejmu neɛɛerfu ɛlih hadi 1.000 wella 2.000 ɛam .
(trg)="47"> مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه که جیهان به‌شێوەیه‌کی گشتی گۆڕاوه بەهۆی ئەوەوە دەزانین و تێدەگەین هەتاکو ١ ، ٠٠٠ هەزار ساڵ یان ٢ ، ٠٠٠ هەزار ساڵ لەمەوبەر
(src)="48"> W gaɛ hada ɛla jal el-mwalma el-taqafiya elli tetɛerrem mɛa el-weqt .
(trg)="48"> وه هه‌موو ئه‌و گۆڕانانه به‌هۆی ڕاهاتنی کەڵەکەبونی که‌لتوریه‌وه‌یه
(src)="49"> el-krasa elli rakum qaɛdin ɛlihum , el-ḍwaw f had el-mesmeɛ , el-mikrofon ntaɛi , el-iPad w el-iPod elli rakum rafdinhum -- kul ši natija ntaɛ mwalma taqafiya metɛerma .
(trg)="49"> ئه‌و کورسیانه‌ی له‌سه‌ری داده‌نیشین ، وه ئه‌و ڕوناکیانه‌ی که له‌م هۆڵه‌دا ده‌یبینن مایکرۆفۆنه‌که‌م ، ئایپاده‌کان و ئای پۆده‌کان که ئێوه هه‌ڵتانگرتوه له‌گه‌ڵ خۆتاندا هه‌مووی ئەنجامی ڕاهاتنی کەڵەکەبونی کەلتوریه
(src)="50"> Ḍerwek , l šḥal men waḥed yebġi yɛelleq , el-mwalwa el-taqafiya el-metɛɛerma wella el-teɛlam el- 'ijtimaɛi hiya xedma mefriya : el-tali ntaɛ el-ḥkaya .
(trg)="50"> ئێستا بۆ زۆرێک له لێدوانەکان ڕاهاتنی کەڵەکەبونی که‌لتوری ، یان فێربونی کۆماڵه‌یاتی کارێکه ته‌واو کراوه ، وه ئه‌مه کۆتایی چیرۆکه‌که‌یه
(src)="51"> El-jnas ntaweɛna ynnejmu yeṣṣenɛu ṣwaleḥ , el-ši elli yxellina nqulu belli tqeddemna b sira ma ɛerfethaš jnas waḥduxra .
(trg)="51"> ڕه‌گه‌زه‌کانمان ده‌توانن شت بنیات بنێن له‌به‌ر ئه‌وه ئێمه به‌ڕێگه‌یه‌ک سه‌رکه‌وتوین و په‌ره‌مان سه‌ندووه که هیچ ڕه‌گه‌زێکی که به‌و شێوه‌یه‌ی ئێمه نه‌بوون
(src)="52"> F el-waqeɛ , neqqedru ḥetta neṣṣenɛu " ṣwaleḥ el-denya " -- kima rani ɛad qult , gaɛ el-ṣwaleḥ elli meddawrin bina .
(trg)="52"> له‌ڕاستیدا ، هه‌تاوه‌کو ئێمه ده‌توانین ( هۆکاری ژیان ) دروست بکه‌ین هه‌روه‌ک وتم ، هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی که له‌ده‌ورمانن
(src)="53"> Beṣṣaḥ f el-ṣeḥḥ , yban belli hadi mudda , qrib 200.000 sna men qbel ki banet el-jnas ntaweɛna w kesbu el-teɛlam el- 'ijtimaɛi , belli hadi hiya el-bedya ntaɛ el-tarix dyalna , w mši el-nihaya ntaɛ tarixna .
(trg)="53"> به‌ڵام له‌ڕاستیدا ، ئه‌و شتانه واده‌رده‌که‌ون که هه‌ندێک جار ده‌وروبه‌ری ( ٢٠٠ ، ٠٠٠ ) ساڵ له‌مه‌وبه‌ر ئه‌وکاته‌ی بۆیه‌که‌م جار ڕه‌گه‌زه‌کانی ئێمه په‌یدا بوون وه فێربوونی کۆمه‌ڵایه‌تیان ده‌ستکه‌وتوە که له‌ڕاستیدا ئه‌مه سه‌ره‌تای ده‌ست پێکردنی چیرۆکه‌که‌مان بوو نه‌ک کۆتایی چیرۆکه‌که‌مان
(src)="54"> Laxaṭerš el-ksib ɛendna ntaɛ el-teɛlam el- 'ijtimaɛi ġadi yexleq muɛḍila ' ijtimaɛiya w men jiha 't el-teṭwar , w ḥelha , neqqedru nqulu , yeqder yqerrer mši ġir el-sira f el-mustaqbel ntaɛ el-nefsiya ntaɛna beṣṣaḥ gana el-sira f el-mustaqbel dyal el-ɛalem b kmalu .
(trg)="54"> له‌به‌رئه‌وه‌ی ده‌ست که‌وتنی فێربونی کۆمه‌ڵایه‌تی ئێمه له‌وانه‌یه گیروگرفتێکی کۆمه‌ڵایه‌تی و په‌ره‌سه‌ندن دروست بکات دادپەروەریە ئەگەر بڵێین بڕیاردان بڕیاردانه‌که ته‌نها داهاتوی خولی ده‌رونی ئێمه یه‌کلایی ناکاته‌وه به‌ڵکو داهاتوی خولی هه‌موو جیهان یه‌کلا ده‌کاته‌وه
(src)="55"> W elli yhemm kter hnaya , elli ywajebna ɛlah ɛendna luġa .
(trg)="55"> وه گرنگترینیان بۆ یه‌کلایی کردنه‌وه‌ی ئه‌مه ئه‌وه‌یه پێمان ده‌ڵێ بۆ ئێمه زمانمان هه‌یه
(src)="56"> W el-sebba elli xellat had el-muɛḍila tban hiya belli , ɛla ḥsab el-šufa , el-teɛlam el- 'ijtimaɛi ma huwa ġir sriqa b el-ɛin .
(trg)="56"> وه هۆکاری ئه‌وه‌ی که گیروگرفت په‌یدا بوو ئه‌وه‌یه ، که‌وا ده‌رده‌که‌وێ ، فێربونی کۆمه‌ڵایه‌تی دزینی بیرۆکه‌یه
(src)="57"> Lakan neqder netɛellem ki netferrej fik , neqder nexwen el-fkar el-mxeyrin ntawɛek , w neqder nestfad m el-juhud ntawɛek , bla ma nḍeyyeɛ nefs el-weqt w el-jehd elli ṣrefthum beš tṭewwerhum .
(trg)="57"> ئه‌گه‌ر من به‌سه‌یرکردنی تۆ فێر بووم به‌سه‌یر کردنه‌که‌م ده‌توانم باشترین بیرۆکه‌ت بدزم وه ده‌توانم سود له کۆششه‌کانی تۆ ببینم به‌بێ ئه‌وه‌ی کاتی بۆ دابنێم یان وزه سه‌رف بکه‌م که تۆ ده‌یکه‌یت لە گەشەپێکردنیاندا
(src)="58"> La qdert nšuf weš men genj steɛmelt beš teqbeṭ ḥutta , wella nšuf kifeš tsennen el-šaqur ntaɛek beš ywelli xir , wella la tebbeɛtek l jnin 'tek dyal el-fuggaɛ , neqder nestfad m el-meɛrifa , el-rzana w el-ṣenɛat ntawɛek , w twali ḥetta nṣeyyed hadik el-ḥutta qbel ma tṣeyyedha .
(trg)="58"> ئه‌گه‌ر بتوانم چاودێری و بکه‌م چ فێڵێک به‌کارده‌هێنی بۆگرتنی ماسیه‌ک یاخود ده‌توانم چاودێریت بکه‌م که‌چۆن پارچه‌ی ده‌سکی ته‌وره‌که لێده‌که‌یته‌وه بۆئه‌وه‌ی ده‌سکه‌که باشتر بکه‌ی یان ئه‌گه‌ر به‌نهێنیه‌وه به‌دواتابێم بۆئه‌و پارچه زه‌ویه و که قارچکی تێدایه ده‌توانم سود له زانیاری و ژیری و به‌هره‌کانت وه‌ربگرم وه له‌وانه‌یه بتوانم ماسیه‌که‌ش بگرم پێش ئەوەی تۆ بیکەیت
(src)="59"> El-teɛlam el- 'ijtimaɛi huwa , f el-ṣeḥḥ , sriqa b el-šufa
(trg)="59"> به‌ڕاستی فێربونی کۆمه‌ڵایه‌تی دزینی بیرۆکه‌یه
(src)="60"> W ɛend el-jnas elli kesbet had el-ši , xirlek txebbi el-fkar ntawɛek el-mxeyrin , beš ma yexwenhumlek ḥetta waḥed .
(trg)="60"> وه له‌هەموو ڕه‌گه‌زێکدا ئه‌م فێربونی کۆمه‌ڵایه‌تیه پەیدابوە ئەوە شتێکی پێویستە بۆ تۆ بۆئه‌وه‌ی باشترین بیرۆکه‌کان بشاریته‌وه نه‌وه‌ک یه‌کێک بیرۆکه‌کان لە تۆ بدزێ
(src)="61"> Amala , hadi waḥed 200.000 ɛam men qbel , qablet el-jnas ntaweɛna had el- 'ezma .
(trg)="61"> له‌به‌رئه‌وه ( ٢٠٠ ، ٠٠٠ ) هەزار ساڵ له‌مه‌وبه‌ر ، هه‌ندێ جار ڕه‌گه‌زه‌کانمان به‌ره‌نگاری ئه‌م دژواریه بونه‌ته‌وه
(src)="62"> W kanu ɛendna ġir zuj xyarat beš netɛamlu mɛa el-mnawšat elli ybanu mɛa had el-sriqa b el-šufa .
(trg)="62"> له‌ڕاستیدا ته‌نها دوو هه‌ڵبژاردنمان هه‌بوو بۆئه‌وه‌ی ڕێبکه‌وین له‌گه‌ڵ ئه‌م ناکۆکیانه‌دا که له‌وانه‌یه دزینی بیرۆکه ئه‌م ناکۆکیانه‌مان بۆ بێنێت
(src)="63"> Waḥda men had el-xyarat hiya ki nenɛazlu fi mejmuɛat ntaɛ ɛaylat ṣġar .
(trg)="63"> یه‌کێک له‌و هه‌ڵبژاردنانە ئه‌وه بوو که ده‌مانتوانی بگه‌ڕێینه دواوه بۆ پۆلی خێزانه بچوکه‌کان
(src)="64"> Laxaṭerš el-fayda m el-fkar w el-meɛrifa ntaɛna tebqa tdur ġir ɛend ḥbabna .
(trg)="64"> له‌به‌رئه‌وه‌ی دواتر سودی بیرۆکه و زانیاریه‌کانمان هه‌ڵده‌قوڵێت بۆ خزمه‌کانمان
(src)="65"> Zeɛma rana xeyyerna had el-ši , hadi ši 200.000 ɛam men qbel , la kunna ɛla ḥsab el-šufa ɛayšin kima kannu el-Nyandertal ki dxelna el-xeṭra el- 'ewla l el- 'Örop hadi 40.000 ɛam men qbel .
(trg)="65"> ئێمه ئه‌م هه‌ڵبژارده‌یه‌مان هه‌ڵبژاردوه ٢٠٠ ، ٠٠٠ هەزار ساڵ له‌مه‌وبه‌ر له‌وانه‌بوو هێشتا وه‌ک و نیارده‌رتاڵیه‌کان ژیانمان بەسەربردایە کاتێک بۆ یه‌که‌م جار پێش ( ٤٠ ، ٠٠٠ ) هەزار ساڵ له‌مه‌وبه‌ر چوینه ئه‌وروپاوه