# ar/ted2020-10.xml.gz
# ku/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> مع كل الاهتمام المبرر بالإيدز وأنفلونزا الطيور وسنسمع عن ذلك من الطبيب العبقري د / بريليانت أود أن أتحدث عن الوباء الآخر ، وهو أمراض القلب والأوعية الدموية ، والسكري ، وارتفاع ضغط الدم وجميعها يمكن تفاديها تماما على الأقل لـ 95 في المائة من الناس فقط بتغيير نظامهم الغذائي واليومي
(trg)="1"> لەگەڵ ئەو هەموو گرنگیدانە بە نەخۆشی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە هەندێک زانیاری تر لەو بارەیەوە دەبیستین لە لایەن زانای بلیمەت ، دکتۆر بریلیانت دەمەوێت باس لە چەند نەخۆشی یەکی تریش بکەم ، لەوانە نەخۆشی دڵ و مولولەکانی خوێن ، شەکرە و هەروەها بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن کە هەموو ئەم نەخۆشیانە دەکرێت ڕیگریان لێ بکرێت لانی کەم لە % ٩٥ ی خەڵکی دا تەنها بە گۆڕینی سیستمی خۆراکیان و شیوازی ژیانیان
(src)="2"> وما يحدث هو عولمة الحالات المرضية ، بسبب أن الناس بدؤوا يأكلون مثلنا ، ويحيون مثلنا ، و ويموتون مثلنا . وفي جيل واحد ، على سبيل المثال تحولت آسيا من أقل نسب لأمراض القلب ، والسمنة ، والسكري إلى أحد أعلى النسب . وفي أفريقيا ، وفيات أمراض القلب والأوعية الدموية تعادل الإيدز في معظم الدول
(trg)="2"> ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە کە نەخۆشییەکان بە جیهانی بوون ، چونکە خەڵکی وەک ئێمە نان دەخۆن ، وەک ئێمە دەژین ، هەروەها وەک ئێمەش دەمرن بە تایبەتی لە نەوەیەکی دیاری کراودا ، بۆ نمونە ئاسیا لە نزمترین ئاستی ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و شەکرەوە گۆڕدرا بۆ بەرزترین ئاست . لە ئەفریقاش ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ یەکسانە بە ڕێژەی قوربانیانی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە لە زۆربەی وڵاتاندا
(src)="3"> إذن توجد فترة زمنية حرجة علينا صنع فرق هام ليتمكن من التأثير على حياة ملايين البشر ونمارس الطب الوقائي على مستوى علمي
(trg)="3"> کەواتە ئێمە ماوەیەکی کاتی ناسکمان هەیە ، کە پێویستە لەسەرمان گۆڕانکارییەکی گرنگ درووست بکەین کە بتوانێت کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنەها کەس درووست بکات هەروەها کار بکەین لەسەر شیوازێکی پزیشکی لە پێوەرێکی جیهانی دا
(src)="4"> أمراض القلب والأوعية الدموية لا توال تقتل عددا أكبر من البشر -- ليس في هذه دولة فحسب ، ولكن عالميا -- من كل الأمور الأخرى مجموعة ، ومع ذلك يمكن تجنبها تماما تقريبا للجميع
(trg)="4"> نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن ، تا ئێستاش زیاتر و زیاتر خەڵک دەکوژن نەک بەتەنها لەم وڵاتەدا ، بەڵکو لە سەر تا سەری جیهاندا -- لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا دەتوانرێت ڕێگری لە تووشبوونی خەڵکی بەم نەخۆشیانە بکرێت
(src)="5"> ليس فقط تجنبها ، ولكنها في الواقع يمكن عكسها . وعلى مدر الـ 29 عام الماضية تقريبا تمكننا من إظهار بأن تغيير الغذاء ببساطة ونمط المعيشة ، باستخدام هذه الأدوات المتقدمة جدا المكلفة ، والأحدث على الإطلاق للقياس لإثبات مدى قوة هذه الأمور البسيطة غير المكلفة للوقاية يمكن التكون . قياسات الشريان ، قبل وبعد عام ، و صور مقاطع الشريان
(trg)="5"> تەنها هێندە نی یە کە بتوانرێت ڕێگری بکرێن : بەڵکو لە ڕاستیدا دەکرێت پێچەوانەش بکرێنەوە . هەروەها لەم ٢٩ ساڵەی ڕابردوودا توانیمان ئەو ڕاستییە بخەینە ڕوو کە بە گۆڕینی ژەمە خواردنەکان و جۆرێتی ژیانمان دەتوانین ئەو کارە بکەین ، بە بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووی گران بەها , کە پێوەرێکی تەواوە بۆ سەلماندنی بەهێزی ئەو تاکتیکە ساکارانە ئەو ڕاستیەمان سەلماند ، کە وەک کەمترین بڕی تێچوونی چارەسەر کردن تەماشا دەکرێن -- هەر وەها بە پێوانە کردن و لێکۆڵینەوە لە مولولەکانی خوێن بە ئامێری تایبەت لە ماوەی ساڵێکدا و ڕوانین لە مولولەکانی خوێن بە تیشک
(src)="6"> أظهرنا منذ بضعة أشهر -- نشرنا أول دراسة تظهر أنك تستطيع إيقاف أو عكس تقدم سرطان البروستاتا بتغيير النظام الغذائي والمعيشي ، و 70 في المائة تقلص في حجم الورم ، أو إيقاف نمو الورم ، مقارنة بـ 9 في المائة فقط في المجموعة الأخرى
(trg)="6"> چەند مانگێک لەمەوبەر -- هەستاین بە بڵاو کردنەوەی یەکەمین لێکۆڵینەوەمان ، ئەوەی نیشان دەدا کە ئێوە دەتوانن ڕێگری بکەن لە توشبوون بە شیرپەنجەی پڕۆستات بە گۆڕینی جۆرێتی ژیان و ژەمە خواردنەکەکان ، هەروەها لە سەدا ٧٠ ی قەبارەی خانە شێر پەنجەییەکان کەمدەکاتەوە ، یاخود گەشەکردنیان دەوەستێنێت ، بە بەراورد کردنیان لەگەڵ % ٩ ی خانەکانی تر
(src)="7"> وفي المقطع الموضح حركة ورم البروستاتا تظهر بالأحمر -- يمكنك رؤية التقلص بعد عام
(trg)="7"> هەروەها لەم ( ئێم - ئاڕ-ئای ) یەدا دەبینن کە خانە توشبووەکان بە شێرپەنجە ڕەنگیان سورە -- دەتوانن ببینن کە چۆن پاش ساڵێک کەمبوونەتەوە
(src)="8"> الآن يوجد وباء الوزن . ثلثي البالغين و 15 في المائة من الأطفال . المخيف فعلا بالنسبة لي هو أن السكري قد زاد 70 في المائة خلال الأعوام العشر الماضية ، ولابد أن هذا أول جيل يعيش فيه أطفالنا حياة أقصر منا . ذلك مؤسف ، كما أنه يمكن تجنبه
(trg)="8"> ئێستا نەخۆشی قەڵەوی لە ئارادایە : دوو لەسەر سێی لاوان و لەسەدا پانزەی منداڵان ئەم نەخۆشیەیان هەیە ، ئەوەی کە زۆر گرنگە بەلای منەوە ئەوەیە کە ڕێژەی نەخۆشی شەکرە بە ڕێژەی % ٧٠ زیادی کردووە لەم ١٠ ساڵەی ڕابردوودا ، کە پێدەچێت ئەمان ببنە یەکەمین جیل کە تێیدا منداڵەکانمان ژیانێکی کورتتریان هەبێت وەک لە ئێمە ، ئەمە جێگەی داخە ، هەروەها ئەمە دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت
(src)="9"> هذه ليست نتائج انتخابية ، إنهم البشر -- عدد الناس السمناء بالولاية ، بدءا من 85 ، 86 ، 87 -- هذه من موقع مركز التحكم بالأمراض -- 88 ، 89 ، 90 ، 91 -- حصلنا على تصنيف جديد - 92 ، 93 ، 94 ، 95 ، 96 97 ، 98 ، 99 ، 2000 ، 2001 -- تزداد سوءا . نحن نتراجع نوعا ما الآن ماذا يمكننا أن نفعل لهذا الخصوص ؟ في الواقع ، تعلمون أن النظام الذي وجدناه فعالا في عكس أمراض القلب والسرطان هو نظام آسيوي
(trg)="9"> ئەوان تەنها ئەنجامی هەڵبژاردنەکان نین ، بەڵکو ئەوان مرۆڤن -- ژمارەی تووشبوان بە قەڵەوی لە ویلایەتەکەماندا لە ٨٥ ، ٨٦ ، ، ٨٧-ەوە دەستی پێکردووە ، ئەمانە بە گوێرەی وێب سایتی کۆنترۆڵ کردنی نەخۆشییەکان ، ٨٨ ، ٨٩ ، ٩٠ ، ٩١ --- ئێوە ڕیکخستنێکی نوێ دەبینن -- ٩٢ ، ٩٣ ، ٩٤ . ٩٥ ، ٩٦ ، ٩٧ ، ٩٨ ، ٩٩ ، ٢٠٠٠ ، ٢٠٠١ -- تا بێت خراپتر دەبێت ، ئێمە ( بە سێوەیەک لە شێوەکان گەشە دەکەین ( پێکەنین ئێستا ، ئێما دەتوانین لەو بارەیەوە چی بکەین ؟ لە ڕاستیدا . ئێوە دەزانن کە ئەو شیوازە خواردنەی کە ئێمە بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانێت نەخۆشییەکانی دڵ ە شێرپەنجە پێچەوانە بکاتەوە ، شێوازی خواردنی ئاسیاییە
(src)="10"> ولكن الآسيويين بدؤوا يأكلون كما نأكل وهو السبب وراء ظهور الأمراض لديهم كما هو الحال لدينا
(trg)="10"> بەڵام خەڵکی ئاسیاش ئێستا وەک ئێمە نان دەخۆن ئەمەش هۆکاری ئەوەیە کە ئەوانیش نەخۆش دەکەون وەک ئێمە
(src)="11"> لذا فقد عملت مع العديد من شركات الأطعمة الكبيرة . يمكنهم جعلها ممتعة ، وحديثة ومقرمشة ومناسبة للأكل الصحي مثلا -- أنا أرئس مجلس إستشاري لمكدونلدز و بيبسي ، وكونآجرا ، وسيفوي ، وقريبا ديل مونتي ، وقد وجدوا أنه جيد للعمل
(trg)="11"> من لەگەڵ چەندین کۆمپانیای گەورەی خواردەمەنیدا کارم کردووە . دەتوانن خۆراکی خۆش و بە تام و هەروەها گونجاو لە ڕووی تەندروستییەوە ئامادە بکەن ، بۆ نمونە ، من بەڕێوبەرایەتی " ماکدۆناڵد و پیپسی و کۆناگرا و سەیف وەی " و هەروەها بەم زووانەش بەڕیوبەرایەتی " دێڵ مۆنت " دەکەم ، ئەوان دەڵێن ئەمە بازرگانییەکی باشە
(src)="12"> السلطات التي تراها في مكدونالدز أتت من العمل -- ستكون لديهم سلطة آسيوية في بيبسي ، ثلثي زيادة دخلهم أتت من أطعمتهم الأفضل
(trg)="12"> ئەو زەڵاتانەی کە لە ماکدۆناڵد پێشکەش دەکرێن بەرهەمی کار کردنن -- بە نیازن زەڵاتەی ئاسیاییش بهێنن . لە کۆمپانیای پیپسیش ، دوو لەسەر سێی هۆکاری گەشەکردنیان خواردنە باشەکانیانە
(src)="13"> لذا إذا تمكنا من فعل ذلك ، سنتمكن من تفريغ الموارد لشراء الأدوية التي نحتاجها فعلا لعلاج الإيدز والملا ريا ولتجنب أنفلونزا الطيور . شكرا
(trg)="13"> کەواتە ئەگەر بتوانین بەم شێوەیە کار بکەین ، ئەوکاتە دەتوانین ئەو داهاتانە بپارێزین کە بەکاریان دەهێنین بۆ کڕینی دەرمانی پێویست بۆ چارەسەرکردنی ئایدز و مەلاریا وە هەروەها ئەنفلۆنزای باڵندە . سوپاس
# ar/ted2020-1006.xml.gz
# ku/ted2020-1006.xml.gz
(src)="1"> هل تشعرون بالعجز التام عندما تواجهون مشكلة متشعبة جداً ؟
(trg)="1"> ئایا هەرگیز هەستت کردووە نقوم بویت کاتێ روبەڕوی کێشەیەکی ئاڵۆز بویتەوە ؟
(src)="2"> حسناً .. اتمنى أن أغير وجهة نظركم في هذا الخصوص في أقل من ثلاث دقائق
(trg)="2"> باشە ، هیوام وایە لە ماوەی کەمتر لە سێ خۆلەکدا ئەمە بگۆڕین
(src)="3"> لذا أتمنى أن أقنعكم أن الشئ المتشعب .. لا يعني دوماً التعقيد ..
(trg)="3"> هیوادارم قایلت بکەم بەوەی ئاڵۆز هەمیشە مانای ئاڵۆسکاو ناگەیەنێت
(src)="4"> بالنسبة لي .. الرغيف الفرنسي الطازج الخارج من الفرن متشعب .. بينما خبز البصل والزيتون الاخضر بالجبن .. هو التعقيد ..
(trg)="4"> بە لای منەوە ، نانێکی باگێتی باش کە تازە لە فڕن دەرهێنرابێت شتێکی ئاڵۆزە بەڵام نانێکی کاری و پیاز و زەیتونی سەوز و پەنیر شتێکی ئاڵۆسکاوە .
(src)="5"> انا عالم بيئي .. انا ادرس التشعب .. وانا احب التشعب
(trg)="5"> من کەسێکی ژینگەناسم و ئاڵۆزی دەخوێنم .
(src)="6"> وانا ادرس هذا التعقيد .. في الطبيعة .. في العلاقات بين الفصائل
(trg)="6"> من حەزم لە ئاڵۆزییە . و لێکۆڵینەوە لە ئاڵۆزییەکانی جیهانی سروشتیدا و لە پەیوەندییەکانی نێوان توخمەکاندا دەکەم .
(src)="7"> ها هي شبكة غذائية .. او شبكة تغذية الفصائل فيما بينها .. والتي - الفصائل - تعيش في بحيرة ألبين في جبال كاليفورنيا
(trg)="7"> ئەمە تۆڕی خۆراکە یاخود نەخشەی خۆراکی نێوان توخمەکان کە لە دەریاچەکانی ئەلپاینی ناو چیاکانی کالیفۆرنیا دەژین .
(src)="8"> وهذا ما يحدث لتلك الشبكة الغذائية عندما يتم ادخال نوع جديد من الاسماك لم يكن موجوداً من ذي قبل
(trg)="8"> ئەو تۆڕی خۆراکەش بەم جۆرە دەگۆڕێت کاتێ ماسییەکی بۆ زیاد بکرێ کە پێشتر لەو ژینگەیەدا نەبوبێت
(src)="9"> فكما نرى سوف تختفي كل الفصائل التي تم تحديدها باللون الفضي
(trg)="9"> ئەو هەمو توخمە خۆڵەمێشییانە لەناودەچن
(src)="10"> وبعضها سوف يتعرض للانقراض
(trg)="10"> هەندێکیان لە راستیدا لەسەر لێواری لەناوچونن .
(src)="11"> والبحيرة التي تعيش فيها الاسماك . نلاحظ فيها وجود البعوض اكثر .. رغم ان الاسماك تأكل البعوض
(trg)="11"> ئەو دەریاچانەی کە ماسییان هەیە مێشولەیان زۆرترە ، هەرچەندە ماسییەکان دەیانخۆن .
(src)="12"> ان هذه النتائج والآثار كلها كانت غير متوقعة .. ولكننا اليوم نتوصل الى طرق لتوقعها وتحديدها
(trg)="12"> ئەم کاریگەرییانە هەمویان نەزانراو بون . بەڵام ئێستا بۆمان دەرکەوتووە کە پێشبینیکراون .
(src)="13"> إذا اريد اليوم ان اشارككم بمعلومتين تعلمانهم من التشعب الموجود في الطبيعة .. والتي يمكنك ان تطبق على المشاكل الاخرى
(trg)="13"> ئێستا دەمەوێ چەند تێگەیشتنێکی گرنگتان بدەمێ سەبارەت بەو ئاڵۆزییەی لە ئێمە لە لێکۆڵینەوەی ژینگەدا فێری بوین کە رەنگە بە سەر کێشەکانی تریش دا بچەسپێت .
(src)="14"> الاولى هي .. قوة العرض البصري للمشكلة .. وهي طريقة ناجعة لفك التشعب فالتمثيل البصري يشجعك على طرح اسئلة لم تكن تخطر ببالك من ذي قبل
(trg)="14"> یەکەمیان بریتییە کە توانا سادەکەی ئامێرە باشەکانی بینین کە یارمەتیمان دەدەن ئاڵۆزییەکە رون بکەینەوە و هانت دەدەن ئەو پرسیارانە بکەیت کە پێشتر نەتکردون
(src)="15"> فعلى سبيل المثال .. يمكننا تحديد كيفية تدفق الكربون عبر النظم الغذائية في النظام البيئي او ان نحدد التواصل بين الكائنات للفصائل المعرضة للإنقراض في حديقة يوسيمت الوطنية
(trg)="15"> بۆ نمونە ، دەتوانیت بەرنامەی زیادکردنی کاربۆن دابنێیت لە رێگەی زنجیرەی دابینکردنەکانی ناو ژینگەکەوە یاخود پەیوەندیییە ناوەکییەکانی ناو یەکەی ژینگەکانی ئەو رەگەزانەی لەژێر مەترسی لەناوچوندان لە پارکی نەتەوەیی یۆسمیت دا .
(src)="16"> والامر الثاني هو .. انه ان اردت ان تتوقع أثر فصيلة على أخرى فانه ان ركزت فحسب على هذه العلاقة .. وقمت بتهميش العلاقات الاخرى .. فان التوقع والتخمين سيصبح أصعب .. من اذا قمت بالنظر من خطوة أبعد .. وبإعتبار كل النظام .. وكل الفصائل وكل الصلات ومن ذلك المكان .. خارج المشكلة يمكننا ان نشحذ التوقع بمعلومات اكثر وتأثيرات أكبر
(trg)="16"> دوای ئەوە ئەگەر بتەوێت پێشبینی ئەوە بکەیت کە کاریگەریی رەگەزێک چیە لەسەر رەگەزێکی تر تەنیا ئەگەر تەرکیز بکەیتە سەر ئەو پەیوەندییە و پاشان هەمو ئەوانی تر بشاریتەوە ئەوە لە راستیدا کەمتر پێشبینیکراوە وەک لەوەی بگەڕێیتەوە بۆ دواوە ، و هەمو سیستمەکە لەبەرچاو بگریت - واتە هەمو رەگەزەکان و هەمو پەیوەندییەکان و لەو جێگایەوە بایەخەکە لەسەر ئەو بازنەی کاریگەرییە دەبێت کە لە هەموی گرنگترە .
(src)="17"> ونحن نكتشف تبعاً لابحاثنا ان العقدة تتأثر على الاقل بمستويين أكبر من محيطها
(trg)="17"> ئێمەش لە رێگەی لێکۆڵینەوەکانمان بۆمان دەرکەوتووە کە زۆر جار نزیک لەو خاڵەوە کە بایەخی پێ دەدەیت لە ماوەی نێوان یەک یان دو پلە .
(src)="18"> إذاً ... كلما ارتقيت إلى مستوى " وسعت دائرة التحليل " فإن امكانية الوصول الى حلول بسيطة تكبر وتلك الحلول عادة ماتكون حلول بسيطة .. ومختلفة عن تلك التي نتوقع
(trg)="18"> کەواتە تا زیاتر بگەڕێیتەوە دواوە ، ئاڵۆزی لە ئامێز بگریت هەلی زیاتر هەیە کە وەڵامە سادەکان بدۆزیتەوە کە هەمیشە لەو وەڵامە سادەیە جیاوازە کە بەوە دەستت پێ کردبو .
(src)="19"> حسناً لننظر الآن الى مشكلة واقعية متشعبة جداً .. تخص الحكومة الامريكية
(trg)="19"> با تەماشای کێشەیەکی زۆر ئاڵۆز بکەین لە رێگەی حکومەتی ئەمریکاوە
(src)="20"> ان هذا المخطط يمثل استراتيجية مكافحة التمرد في افغانستان
(trg)="20"> ئەمە نەخشەی ستراتیجی روبەڕوبەنەوەی یاخیبونی ئەمریکایە لە ئەفغانستان
(src)="21"> وقد ظهر في الصفحة الاولى لجريدة نيويورك تايمز منذ شهرين
(trg)="21"> ئەمە چەند مانگێک لەمەوبەر لە لاپەڕەی یەکەمی نیویۆرک تایمزدا بو
(src)="22"> وقد تم السخرية منه بواسطة الاعلام .. لأن تلك الاستراتيجية معقّدة جداً
(trg)="22"> دەستبەجێ راگەیاندنەکان گاڵتەیان پێ کرد بەوەی کە بە شێوەیەکی شێتانە ئاڵۆزە .
(src)="23"> وكان الهدف منها هو جلب الدعم الشعبي للحكومة الافغانية
(trg)="23"> و ئامانجەکە وەک باسکرابو بریتی بو لە زیادکردنی پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەتی ئەفغانستان .
(src)="24"> وهو امرٌ متشابك جداً كما هو واضح ولكن هل هي معقّدة ؟
(trg)="24"> ئاشکرایە کە کێشەیەکی ئاڵۆزە بەڵام ئایا ئالۆسکاوە ؟
(src)="25"> حسناً .. عندما رأيت هذه الصفحة في جريدة التايمز .. قلت في نفسي .. رائع .. هناك شيء يمكنني ان أصل نفسي به ..
(trg)="25"> کاتێ کە ئەمەم لەسەر لاپەڕەی یەکەمی تایمز بینی وتم " زۆر باشە ، دواجار شتێکم بینی کە بتوانم پەیوەندی پێوە ببەستم
(src)="26"> يمكنني ان انخرط في هذا الامر حتى النخاع !
(trg)="26"> دەتوانم خۆمی پێوە سەرقاڵ بکەم . "
(src)="27"> حسناً لنقم بالامر .. انها المرة الاولى في العالم التي يتم استخدام هذه الشبكة " التي تشبه الاسباغتي " كشبكة منتظمة
(trg)="27"> باشە با دەست پێ بکەین . کەواتە بۆ یەکەمجار با دەستپێبکەین یەکەم تێگەیشتنی جیهان لەسەر نەخشەی سپاگێتی وەک تۆڕێکی رێکخراو
(src)="28"> ان هذه الدوائر هي التي نحاول أن نؤثر عليها اي جلب الدعم الشعبي للحكومة
(trg)="28"> ئەو خاڵەی بازنەی بە دەوردا کێشراوە ئەوەیە کە ئێمە هەوڵ دەدەین کاری تێ بکەین - واتە پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەت .
(src)="29"> وكما نرى يمكننا ان ننظر الى المشكلة .. من مستوى تواصل واحد .. الى مستويين .. الى ثلاث مستويات .. وهذا يخرج ثلاثة ارباع المخطط من قائمة التأثير
(trg)="29"> ئێستاش دەتوانین تەماشای بکەین ، پلەیەک ، دو پلە و تا سێ پلە لە خاڵەکە دور بکەوینەوە و سێ بەشی نەخشەکە دەسڕینەوە کە دەکەوێتە دەرەوەی بازنەی کاریگەرییەکەوە
(src)="30"> داخل مجال التأثير هذا الكثير من هذه العقد لا يمكن التأثير عليها .. مثل قسوة التأثير والبعض منها .. والاقلية هي عمليات عسكرية
(trg)="30"> لەناو ئەو بازنەیەدا زۆربەی ئەو خاڵانە کاریان لەسەر ناکرێت ، بۆ نمونە نەگونجاوی زەوی ناوچەکە و تەنیا بەشێکی زۆر کەمی لە کردەوەی سەربازی پێکهاتووە .
(src)="31"> والكثير منها هي اعمال غير قتالية .. تقع ضمن تصنيفين المشاركة الفعالة مع الخصومات العرقية والمعتقدات الدينية وشفافية وعدالة التنمية الاقتصادية وتقديم الخدمات
(trg)="31"> زۆربەیان ناتوندوتیژن و بە گشتی دابەش دەکرێن بۆ دو جۆر : بەشداری چالاکانە لە کێبڕکێی رەگەزی و بیروباوەڕی ئایینی و گەشەیەکی رەوا و ئاشکرای ئابوری و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان
(src)="32"> أنا لست خبيراً في هذا المجال .. ولكن هذا ما استنتجته من هذا المخطط خلال 24 ثانية ..
(trg)="32"> من نازانم ئەمە چیە ، بەڵام دەتوانم ئەمە لە نەخشەکە تێ بگەم لە ماوەی ٢٤ چرکەدا .
(src)="33"> عندما ترى مخططا مثل هذا .. لا تخف
(trg)="33"> کاتێ تۆ نەخشەیەکی لەم جۆرە دەبینیت ، دەمەوێت نەترسیت
(src)="34"> بل تحمس .. واشعر بالارتياح
(trg)="34"> دەمەوێت خۆشحاڵ بیت . دەمەوێت ئاسودە بیت .
(src)="35"> لان الاجوبة البسيطة سوف تكون بين يديك ..
(trg)="35"> چونکە رەنگە وەڵامی سادە دەربکەون .
(src)="36"> فقد اكتشفنا .. ان البساطة عادة تقع على الطرف الاخر من التشعب المعقد ..
(trg)="36"> ئێمە لە سروشتەوە فێری ئەوە بوین کە زۆر جار سادەیی دیوەکەی تری ئاڵۆزی پێکدەهێنێت .
(src)="37"> لذا في اي مشكلة تواجهك .. كلما عدت خطوة او اثنتين الى الوراء .. لكي تصل الى الشبكة المتشعبة جداً ستسهل عملية وصولك الى الحلول من اذا بقيت تنظر ضمن نطاق المشكلة وضمن تلك التفاصيل الصغيرة المتعلقة بها
(trg)="37"> کەواتە بۆ هەمو کێشەیەک ، تا زیاتر بگەڕێیتەوە بۆ دواوە و ئاڵۆزی قبوڵ بکەیت هەلێکی باشترت دەبێت بۆ دوبارە نزیکبونەوە بۆ ناو ئەو وردەکارییە سادانە کە زۆرترین گرنگییان هەیە .
(src)="38"> شكراً لكم
(trg)="38"> سوپاس
(src)="39"> ( تصفيق )
(trg)="39"> -چەپڵە
# ar/ted2020-101.xml.gz
# ku/ted2020-101.xml.gz
(src)="1"> شكراً جزيلاً
(trg)="1"> .زۆر سوپاس
(src)="2"> و الان سأروي لكم قصة
(trg)="2"> .ئێستا ، چیرۆکێکتان بۆ دەگێڕمەوە
(src)="3"> عندما نزلت من الطائرة بعد رحلة طويلة من غرب انجلترا حاسوبي " المحمول " خاصتي تعطل و ... < u > اوه < / u > شيء من هذا القبيل و كان العرض بأكمله عليه على كل حال كل شيء قد اتلف
(trg)="3"> ، کاتێک ، بە فڕۆکەکە گەشتم کرد و گەیشتم ، دوای گەشتێکی درێژ لە ڕۆژئاوای ئینگلاند ، کۆمپیتەرەکەم ، لاپتۆپە خۆشەوستەکەم ، تێکچوو .. وەها بوو .. ئۆه .. کەمێک لەوە ئەچوو .. ئەو لە ئەنجامدا .بەهەرحاڵ ، هەموو شتەکان تەقینەوە
(src)="4"> و عندما ذهبت هنا الى فنيّ تكنلوجيا المعلومات اصلح شاب محترم حاسوبي و قال لي " ماذا تفعلين هنا ؟ "
(trg)="4"> من لێرە چوومە لای پسپۆرانی ئایتی .بەڕێزێک کۆمپیتەرەکەی بۆ چاکردمەوە " گوتیشی ، " تۆ چیدەکەی لێرە ؟
(src)="5"> اجبته " انا اعزف على الة التشيلو , و اغني قليلاً " ثم قال لي " و انا ايضاً اعزف التشيلو نوعاً ما "
(trg)="5"> " ، گوتم " چەلۆ دەژەنم و کەمێکیش گۆرانی دەڵێم " .گوتی ، " ئۆە ، منیش لەو جۆرە چەلۆیە دەژەنم
(src)="6"> فقلت له " هل تفعل حقاً ؟ "
(trg)="6"> " منیش گوتم ، " بەڕاست تۆش ؟
(src)="7"> على كل حال ، أنتي هنا لمعاملة ، لانه رائع , و اسمه مارك
(trg)="7"> ، بەهەرحاڵ ، کەواتە بۆ مەشقکردن لێرەی .لەبەرئەوەی ئەو مەزنەوە ، ئەو ناوی مارکە
(src)="8"> ( تصفيق ) وايضا شاركت زميلي توماس دولبي في مسلسل جريمة
(trg)="8"> ( چەپڵە ) هەروەها منیش بەهۆی هاوڕێکەمەوە .ثوماس دولبی خراومەتە ناو ئەو کارەوە
(src)="9"> ( تصفيق ) هذه الغنية اسمها " ابعد من الشمس "
(trg)="9"> ( چەپڵە ) ئەم گۆرانیە بە ناوی " .دوورتر لە خۆر "
(src)="10"> ( موسيقى ) ♫ ناديتك متوترا و انا في وجه الريح ♫ ♫ لكنك لم تسمعني .... ♫ ♫ وانت محراث بحاجة الى تربة ضعيفة ♫ ♫ و قد عاملتك معاملة حسنة ♫ ♫ لتعطي الزهار ♫ و قد كنت طيبا جدا معك ♫ ♫ ♫ ابعد عني من الشمس ♫ ♫ ابعد مما كنت اعتقد ♫ ♫ عندما اتجه شمالا اشعر ببرد شديد ♫ ♫ لكن قلبي مثل الحمم الدفينة ♫ ♫ انت لا تستحق ♫ ♫ انت لا تستحق ♫ ♫ و بعيونك المخادعة ♫ ♫ تغازل الرشيقات ♫ ♫ لا يمكنك رؤيتي . ♫ ♫ لا يمكنك رؤيتي ... ♫ ♫ و اذا قررت ان هذه النهاية ♫ ♫ ستكون كذلك ♫ ♫ انت لا تستحق ♫ ان البحر يتجمد ♫ ♫ ال الافق ♫ ♫ و انا احب انني أُحب ♫ ♫ ا نت لم تكن الشخص المناسب ♫ ♫ من وجهة نظر جيردا ♫ ♫ انت الان شظايا لما كنت عليه ♫ ♫ و ان كل العث الذي يطير ليلاً ♫ ♫ يصدق ان ضوء الكهربائي هو النور ♫ ♫ انت لا تستحق ♫ ♫ انت لا تستحق ♫ ♫ و بعيونك المخادعة ♫ ♫ تغازل الرشيقات ♫ ♫ لا يمكنك رؤيتي , لا يمكنك ♫ ♫ و اذا قررت ان هذه النهاية ♫ ♫ ستكون كذلك ♫ ♫ انت لا تستحق ♫ ♫ ابعد عني من الشمس ♫ ♫ ابعد مما كنت اعتقد ♫ ♫ عندما اتجه شمالا اشعر ببرد شديد ♫ ♫ لكن قلبي مثل الحمم الدفينة ♫ ♫ انت لا تستحق ♫ ♫ انت لا تستحق ♫ ♫ و بعيونك المخادعة ♫ ♫ تغازل الرشيقات ♫ ♫ لا يمكنك رؤيتي , لا يمكنك ♫ ♫ و اذا قررت ان هذه النهاية ستكون كذلك ♫ ( تصفيق ) شكراًجزيلاً لكم
(trg)="10"> ( مۆسیقا ) ♫ بە زنجیرە بایەکدا بانگم کردیت ♫ ♫ ... بەڵام تۆ نەتبیست ♫ ♫ تۆ ئەو ڕووەکەی کە پێویستت بە خاکی هەژارە ♫ ♫ من زۆر باش مامەڵەم لەگەڵ کردوویت ♫ ♫ تا دەستبەرداری گوڵەکان ببم ... ♫ ♫ ئۆهـ من زۆر شت بووم بۆ تۆ ... ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووری خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچم بۆ باکور تا زۆرم سەرمابێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوە دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ دەریاکە لە سەرەوە دەیبەستێ ♫ ♫ تا بەر بە ڕوناکی بگرێت ♫ من لەگەڵ خۆشەویستیدا ♫ ♫ لە خۆشەویستیدام ♫ تۆ هەرگیز ئەو کەسە گونجاوە نیت ♫ لە چاوەکانی گێردا دا ♫ ♫ ( گێردا ناوی کسێکە ) ♫ پریشنگەکانی ئەو شتەی تۆی لێوە هاتیت ♫ ♫ هەموو ئەو پەپوولە بچوکانە شەوان دەفڕن ♫ ♫ تروسکەی ڕووناکی باوەڕ دەدرەوشێتەوە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووریی خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچمە باکور ، زۆرم سەرمام دەبێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ ... تۆ ناتوانی بمبینی ، نا ♫ ئەگەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەڕ دەکەم ( چەپڵە ) .زۆر سوپاس
# ar/ted2020-1012.xml.gz
# ku/ted2020-1012.xml.gz
(src)="1"> حسناً لقد حدث شيء طريف في مسيرتي لكي أصبح طبيبة اعصاب عالمية .. لقد انجبت طفلاً وهذا لا يعني انني تخليت
(trg)="1"> شتێکی خۆش ڕوویدا له ڕێگه‌مدا بۆ ئه‌وه‌ی زیره‌ک بم له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان منداڵێکم هه‌بوو ئه‌وه ئەوە نیه کە ده‌مه‌وێت بیڵێم
(src)="2"> عن مسيرتي في ان اصبح طبيبة أعصاب عالمية لامعة ..
(trg)="2"> هه‌تا ئێستا من هه‌وڵم نه‌داوه زیره‌ک ببم ، له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان
(src)="3"> عذراً تيد ..
(trg)="3"> ببوره ، تێد
(src)="4"> ولكني بدأت بمسيرة توصلني لكي أكون واحدة من أمهر القلقات في هذا العالم
(trg)="4"> به‌ڵام ، هه‌وڵمدا تازیره‌ک بم شه‌ڕ که‌رێک ( هه‌وڵ ده‌رێک ) له‌ناو باشترینه‌کان
(src)="5"> واحدة من صديقاتي اللاتي تخرجن معي " ماري " قالت لي .. أتعلمين " كيم "
(trg)="5"> یه‌کێک له هاوڕێ کچه‌کانم له خوێندنگای ماسته‌ردا ، ماری وتی ، کیم من دۆزیمه‌وه
(src)="6"> انت لست عصبية أكثر من الآخرين .. ولكنك صريحة أكثر .. بعصبيتك أكثر من الآخرين "
(trg)="6"> ئه‌وه نیه که تۆ ده‌ترسی زیاتر له که‌سانی تر ئه‌وه‌یه که تۆ زیاتر ڕاستگۆیت له‌باره‌ی که تۆ چه‌ند ده‌ترسی
(src)="7"> ولكي أفضح نفسي أكثر .. قررت ان احضر بعض الصور لكي اتشاركها معكم
(trg)="7"> زۆر به‌نهێنی هه‌ندێک وێنه‌م هێناوه تا نیشانی ئێوه‌ی بده‌م
(src)="8"> آووووووو
(trg)="8"> واوووو
(src)="9"> سوف أقول .. " يوليو "
(trg)="9"> من ته‌نها ده‌ڵێم ، ته‌مموز
(src)="10"> ( ضحك ) والشبكة .. شبكة الباعوض
(trg)="10"> پێکه‌نین بێ ده‌نگی
(src)="11"> من أجل الحماية ..
(trg)="11"> بۆ دڵنیایی
(src)="12"> عوامات مياه من اجل مياه بعمق إنش واحد
(trg)="12"> به‌ڵاکانی ئاو ئینجێک ئاو
(src)="13"> وأخيراً .. إبني مرتدي الحلة الكاملة .. لاجل رحلة مدتها ساعة ونصف إلى كوبر ماونتين
(trg)="13"> دواتر ، له‌کۆتایدا هه‌موویان خۆیان کۆکرده‌وه بۆ ( ٩٠ ) خوله‌که‌که‌ی ڕۆشتن بۆ شاخه‌کانی کۆپێر
(src)="14"> هل أدركتم المنحى الآن ..
(trg)="14"> ئێوه تۆزێک هه‌ست به‌وه ده‌که‌ن
(src)="15"> حسناً .. إن إبني " فاندر " وهو عمره 9 سنوات الآن ..
(trg)="15"> منداڵه‌که‌م ، ڤاندێر ئێستا ( ٨ ) ساڵانه
(src)="16"> وبدلاً من ان يتقوض بسبب خوفي الشديد و قلقلي عليه .. قرر لعب كرة القدم ..
(trg)="16"> له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی نه‌فره‌تی لێکراوه له‌گه‌ڵ تواناکانی یاری کردنم ئه‌و یاری تۆپی پێ ده‌کات
(src)="17"> فهو مهتم بكرة القدم ..
(trg)="17"> ئه‌و حه‌زی له‌یاری تۆپی پێ بوو
(src)="18"> ويريد تعلم قيادة دراجة هوائية بعجلة واحدة ..
(trg)="18"> ده‌یه‌وێت بزانێت چۆن یه‌ک چه‌رخه‌یه‌ک لێ بخوڕێت
(src)="19"> إذا لماذا أقلق ؟
(trg)="19"> که‌واته بۆچی من خه‌م ده‌خۆم ؟
(src)="20"> لان هذا ما أفعله .. وهذا ما أعلمه ..
(trg)="20"> چونکه ئه‌مه ئه‌وه‌یه که من ده‌مویست بیکه‌م ، ئه‌مه‌یه که من ده‌یڵێمه‌وه
(src)="21"> انه ما أدرسه .. انه ما أعالجه ..
(trg)="21"> ئه‌وه‌یه که ده‌یخوێنم ، ئه‌وه که هه‌ڵسوکه‌وتی له‌گه‌ڵ ده‌که‌م
(src)="22"> وانا اعلم ان الاطفال يصابون بارتجاج الدماغ كل عام
(trg)="22"> وه ده‌زانم که منداڵان هه‌موو ساڵێک نه‌خۆش ده‌که‌ون
(src)="23"> في الحقيقة اكثر من اربع ملايين شخص يصابون بإرتجاج دماغي كل عام وهذه المعلومات هي للاطفال الذين اعمارهم اقل من 14 عاماً والذين تم تسجيل حالاتهم في غرف الطوارىء
(trg)="23"> له‌ڕاستیدا ، هه‌موساڵێک زیاتر له ( ٤ ) ملیۆن که‌س نه‌خۆش ده‌که‌ون و به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئه‌و داتایانه له‌ناو منداڵانی خوار ( ١٤ ) ساڵن له‌ژووری فریاگوزاریه‌کاندا ده‌بینرێ
(src)="24"> وعندما يصاب الطفل بإرتجاج دماغ فنحن نعتقد ان الامر متعلق بدغدغة في الدماغ .. او الرنين في الاذنين .. ولكن ما هو في الحقيقة ؟
(trg)="24"> کاتێک منداڵان به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئێمه باسی ئه‌وان ده‌که‌ین کاتێک زه‌نگه‌کان لێده‌دات به‌ڵام ئێمه به‌ڕاستی باسی چی ده‌که‌ین ؟
(src)="25"> لننظر هنا ..
(trg)="25"> با ته‌ماشا بکه‌ین
(src)="26"> انه مقطع من فلم " ستاركي وهاتش " انه حادث سيارة
(trg)="26"> باشه ، " ستارسکی و هوتچ " به‌بێ هیچ شتێک ، به‌ڵێ که‌واته ، ڕووداوێکی ئوتومبێل
(src)="27"> بسرعة 40 ميل في الساعة .. امام حاجز ثابت
(trg)="27"> ٤٠ میل له کاتژمێرێکدا بۆ گه‌شتن به به‌ربسته جێگیره‌که
(src)="28"> مما يعني ارتطام بقوة 35 ج " ارتطام يعادل 35 مرة قوة جذب الارض "
(trg)="28"> ٣٥ جی ئێس
(src)="29"> اما عن ضربة من ملاكم ثقيل الوزن مباشرة في الوجه فهي تعادل 58 ج
(trg)="29"> مشته کۆڵێکی به‌رزکردنه‌وه‌ی قورسایی بۆکسێک له ده‌موو چاوت بدات ٥٨ جی ئێس
(src)="30"> في حال لم تنتبهوا جيداً ..
(trg)="30"> ئه‌گه‌ر تێنه‌گه‌یشتویت ، جارێکی تر باسی ده‌که‌ینه‌وه
(src)="31"> لننظر مرة اخرى ..
(trg)="31"> ته‌ماشای لای ڕاستی شاشه‌که‌وه بکه
(src)="32"> مالذي تقولونه ..
(trg)="32"> چی ده‌ڵێیت ؟
(src)="33"> كم درجة قوة الجاذبية الارضية .. ؟
(trg)="33"> چه‌ند ( جی ئێس ) هه‌یه ؟
(src)="34.1"> إقتربتم ..
(src)="34.2"> 72
(trg)="34"> نزیک ٧٢
(src)="35"> هل من الجنون ان نعرف انها 103 ج !
(trg)="35"> شێتانه ده‌بێت ئه‌گه‌ر بزانیت ١٠٣ جی ئێس
(src)="36"> ان متوسط القيمة التي تنتج من الارتطام هي 95 ج
(trg)="36"> تێکڕای کاریگه‌ری بورانه‌وه‌که ٩٥ جی ئێسه
(src)="37"> حسناً عندما لا يقوم الشاب من على الارض نحن نقول انه لابد وانه اصيب بارتجاج دماغي ولكن ماذا عن الشاب الاخر ..
(trg)="37"> ئێستا ، کاتێک منداڵه‌که‌ی لای ڕاست هه‌ڵناستێت ده‌زانی که بورانه‌وه‌که ، له‌هۆش چوونە به‌ڵام ، ئه‌ی منداڵه‌که‌ی لای چه‌پ
(src)="38"> الشاب الاخر الذي خرج من الملعب ..
(trg)="38"> یان ئه‌و یاریزانه‌ی یاریگا به‌جێ ده‌هێڵێت ؟