# af/ted2020-1101.xml.gz
# mk/ted2020-1101.xml.gz
(src)="1"> Ek was net 4 jaar oud toe ek my ma ’ n wasmasjien sien laai vir die eerste keer in haar lewe .
(trg)="1"> Имав само четири години кога ја видов мајка ми како за прв пат во нејзиниот живот става алишта во машина за перење .
(src)="2"> Dit was ’ n wonderlike dag vir haar .
(trg)="2"> Тоа беше незаборавен ден за мојата мајка .
(src)="3.1"> My ouers het jare lank gespaar om die masjien te kon koop .
(src)="3.2"> Op die eerste dag wat ons dit sou gebruik , is selfs Ouma genooi
(trg)="3.1"> Мајка ми и татко ми со години штедеа пари за да можат да ја купат таа машина .
(trg)="3.2"> И , првиот ден кога требаше да се користи , дури и баба ми беше поканета да ја види машината .
(src)="4.1"> om die masjien te sien .
(src)="4.2"> En Ouma was nog meer opgewonde .
(trg)="4"> И таа беше уште повозбудена .
(src)="5"> Regdeur haar lewe het sy water oor die vuur warm gemaak en wasgoed met die hand gewas
(trg)="5"> Во нејзиниот живот таа греела вода на оган и рачно ги перела алиштата за седум деца .
(src)="6.1"> vir sewe kinders .
(src)="6.2"> En nou gaan sy sien hoe elektrisiteit die werk doen .
(trg)="6"> А сега ќе гледаше како електричната енергија ја работи таа работа .
(src)="7"> My ma maak die deur versigtig oop en sy laai die wasgoed in die masjien , só ...
(trg)="7"> Мајка ми внимателно ја отвори вратата , и ги стави алиштата во машината , вака .
(src)="8"> En toe sy die deur toemaak , sê Ouma , " Nee , nee , nee .
(trg)="8"> И тогаш , кога ја затвори вратата , Баба ми рече : „ Не , не , не , не .
(src)="9"> Laat ek die knoppie druk . "
(trg)="9"> Дозволи ми мене да ја вклучам машината “ .
(src)="10"> En Ouma druk die knoppie en sy sê , " O , fantasties !
(trg)="10"> И баба ми ја вклучи машината и рече : „ Фантастично .
(src)="11.1"> Ek wil sien !
(src)="11.2"> Gee vir my ’ n stoel !
(src)="11.3"> Ek wil sien ! "
(src)="11.4"> En sy sit voor die masjien , en sy kyk die hele wasprogram .
(trg)="11.1"> Сакам да го гледам ова .
(trg)="11.2"> Дај ми столица .
(trg)="11.3"> Дај ми столица .
(trg)="11.4"> Сакам да гледам . “ И седна пред машината , и ја гледаше целата програма на перењето .
(src)="12"> Sy was betower .
(trg)="12"> Таа беше вчудоневидена .
(src)="13"> Vir my ouma , was die wasmasjien ’ n wonderwerk .
(trg)="13"> За мојата баба машината за перење алишта беше чудо .
(src)="14"> Vandag , in Swede en ander welaf lande , gebruik mense baie verskillende masjiene .
(trg)="14"> Денес во Шведска и другите богати земји , луѓето користат толку многу различни машини .
(src)="15"> Kyk , die huise is vol masjiene .
(trg)="15"> Погледнете , домовите се полни со машини .
(src)="16"> Ek kan nie eens almal opnoem nie .
(trg)="16"> Не можам ни да ги именувам сите .
(src)="17"> En ook , wanneer hulle wil reis , gebruik hulle vlieënde masjiene wat hulle na afgeleë bestemmings neem .
(trg)="17"> Исто така , кога сакаат да патуваат , користат летечки машини што можат да ги пренесат на оддалечени дестинации .
(src)="18"> En tog is daar so baie mense wat steeds hulle water op ’ n vuur verhit , en hul kos oor vuur kook .
(trg)="18"> Но сепак , во светот има толку многу луѓе кои сѐ уште греат вода на оган и готват храна на оган .
(src)="19"> Soms het hulle nie eens genoeg kos nie .
(trg)="19"> Понекогаш немаат ни доволно храна .
(src)="20"> En hulle lewe onder die broodlyn .
(trg)="20"> И живеат под границата на сиромаштијата .
(src)="21"> Daar is twee miljard medemense wat op minder as $ 2 ’ n dag leef .
(trg)="21"> Има две милијарди човечки суштества како нас кои живеат со помалку од два долари дневно .
(src)="22"> En die rykste mense daar -- daar 's een miljard mense -- hulle leef bo , wat ek die " luglyn " noem , omdat hulle meer as $ 80 ’ n dag spandeer op hulle verbruik .
(trg)="22.1"> А најбогатите луѓе таму -- има една милијарда луѓе -- тие живеат на линијата што ја викам воздушна линија , бидејќи тие трошат повеќе од 80 долари на ден за своја потрошувачка .
(trg)="22.2"> Но , ова се само една , две , три милијарди луѓе ,
(src)="23"> Maar dis slegs drie miljard mense , terwyl daar sewe miljard mense in die wêreld is , so daar moet vier miljard mense wees , wat tussen armoede en die luglyn leef .
(trg)="23"> а очигледно во светот има седум милијарди луѓе , значи мора да има уште една , две , три , четири милијарди луѓе кои живеат помеѓу линијата на сиромаштијата и воздушната линија .
(src)="24"> Hulle het elektrisiteit , maar die vraag is : Hoeveel het wasmasjiene ?
(trg)="24"> Тие имаат електрична енергија , но прашањето е колку од нив имаат машини за перење алишта ?
(src)="25"> Ek 't die data ondersoek , en gevind , inderdaad , dat die wasmasjien tot onder die luglyn deurgedring het , en vandag is daar ’ n addisionele een miljard mense wat bo die " wasgoedlyn " leef .
(trg)="25"> Ги проверив пазарните податоци и открив дека , навистина , машината за перење алишта продрела под воздушната линија и денес има дополнителни една милијарда луѓе во светот кои живеат над линијата на перењето .
(src)="26"> ( Gelag ) Hulle verbruik meer as $ 40 per dag .
(trg)="26"> ( Смеа ) Тие трошат повеќе од 40 долари на ден .
(src)="27"> So twee miljard het toegang tot wasmasjiene .
(trg)="27"> Значи две милијарди имаат пристап до машини за перење алишта .
(src)="28"> En die oorblywende vyf miljard , hoe was hulle ?
(trg)="28"> А останатите пет милијарди , како се перат тие ?
(src)="29"> Of , meer presies , hoe was die meeste vroue in die wêreld ?
(trg)="29"> Или да бидеме попрецизни , како перат најголем број од жените во светот ?
(src)="30"> Want dit bly harde werk vir vroue om te was .
(trg)="30"> Бидејќи перењето останува тешка работа за жените .
(src)="31"> Hulle was só : met die hand .
(trg)="31"> Тие перат вака : со раце .
(src)="32"> Dis ’ n harde , tydrowende arbeid , wat hulle vir ure elke week moet doen .
(trg)="32"> Тоа е тешка работа која одзема многу време , што мора да ја работат со часови секоја недела .
(src)="33"> En soms moet hulle ook water van vêr af bring om tuis te was , of hulle moet die wasgoed na ’ n stroompie vêr weg vat .
(trg)="33.1"> И понекогаш исто така мора да носат вода од далеку за да исперат дома .
(trg)="33.2"> Или мора да ја однесат облеката до некој оддалечен поток .
(src)="34"> En hulle wil ’ n wasmasjien hê .
(trg)="34"> И ја сакаат машината за перење алишта .
(src)="35"> Hulle wil nie so baie van hulle lewe spandeer om harde werk te doen wat relatiewe lae produktiwiteit het nie .
(trg)="35"> Тие не сакаат да трошат толку голем дел од нивниот живот работејќи вака тешка работа со толку релативно ниска продуктивност .
(src)="36"> En daar 's niks anders aan hulle wens as die van my ouma nie .
(trg)="36.1"> И во нивната желба нема ништо поразлично од тоа што беше желба за мојата баба .
(trg)="36.2"> Погледајте , пред две генерации во Шведска --
(src)="37"> Kyk , twee generasies terug in Swede -- skep water by die stroom , op die vuur verhit en was soos dit .
(trg)="37"> полнење вода од поток , греење на оган со дрва и рачно перење .
(src)="38"> Hulle wil die wasmasjien hê op presies dieselfde manier .
(trg)="38"> Тие ја посакувааат машината за перење на точно истиот начин .
(src)="39"> Maar wanneer ek ’ n lesing aanbied vir omgewingbewuste studente sê hulle : " Nie almal in die wêreld kan karre en wasmasjiene hê nie . "
(trg)="39"> Но , кога држам предавања на студенти што се загрижени за животната средина , тие ми велат : „ Не , сите во светот не може да имаа автомобили и машини за перење алишта “ .
(src)="40"> Hoe kan ons dié vrou vertel dat sy nie ’ n wasmasjien gaan hê nie ?
(trg)="40"> Како да ѝ кажеме на оваа жена дека таа нема да има машина за перење алишта ?
(src)="41"> En dan vra ek my studente , oor die laaste twee jaar : " Hoeveel van julle gebruik nie ’ n kar nie ? "
(trg)="41"> И тогаш ги прашувам моите студенти , ги прашувам веќе две години : „ Колкумина од вас не користитe автомобил ? “
(src)="42"> En somige steek hulle hande trots op
(trg)="42"> И некои од нив гордо ја креваат својата рака и велат дека не користат автомобил .
(src)="43.1"> en sê , " Ek gebruik nie ’ n kar nie . "
(src)="43.2"> En dan vra ek die regtig moeilike vraag : " Hoeveel van julle was julle jeans en beddegoed per hand ? "
(trg)="43"> Но , тогаш го поставувам навистина тешкото прашање : „ Колкумина од вас рачно ги перат фармерките и чаршафите ? “
(src)="44"> En niemand steek hulle hand op nie .
(trg)="44"> И нкој не крева рака .
(src)="45"> Selfs die gehardes in die groenbeweging
(trg)="45"> Дури и најпосветените во зеленото движење користат машини за перење алишта .
(src)="46.1"> gebruik wasmasjiene .
(src)="46.2"> ( Gelag ) So hoekom gebruik almal dit en hulle dink ander sal dit nie stop nie ?
(trg)="46"> ( Смеа ) Па како тогаш ова што сите го користат и мислат дека другите нема да престанат да го користат ; што е толку посебно со тоа ?
(src)="47"> Wat is so spesiaal ?
(trg)="47"> Морав да направам анализа за енергијата што се користи во светот .
(src)="49"> Hier .
(trg)="48"> Еве сме .
(src)="50"> Julle sien die sewe miljard mense bo :
(trg)="49"> Погледајте , тука гледате седум милијарди луѓе :
(src)="51"> die lugmense , die wasmense , die gloeilampmense en die vuurmense .
(trg)="50"> луѓето што летаат , луѓето што перат , луѓето со сијалица и луѓето со оган .
(src)="52"> Een eenheid soos dié is ’ n fossielbrandstof-eenheid :
(trg)="51"> Една ваква единица е енергетска единица на фосилно гориво -- нафта , јаглен или гас .
(src)="53.1"> olie , steenkool of gas .
(src)="53.2"> Dis meeste van die elektrisiteit en energie in die wêreld .
(trg)="52"> Од нив се произведува најмногу од светската електрична енергија .
(src)="54"> Dis 12 eenhede verbruik in die hele wêreld , en die rykste een miljard gebruik ses daarvan .
(trg)="53"> 12 единици се користат во целиот свет и најбогатата милијарда користи шест од нив .
(src)="55"> Helfte van die energie word verbruik deur ’ n sewende van die bevolking .
(trg)="54"> Половина од енергијата се користи од една седмина од светската популација .
(src)="56"> En dié wat wasmasjiene het , maar nie ’ n huis vol ander masjiene nie , hulle gebruik twee .
(trg)="55"> А овие што имаат машини за перење , но не и цела куќа полна со други машини тие користат две единици .
(src)="57"> Hierdie groep gebruik drie , een elk .
(trg)="56.1"> Оваа група користи три , една за секој .
(trg)="56.2"> И тие исто така имаат електрична енергија .
(src)="58"> Hulle 't ook elektrisiteit .
(trg)="57"> И таму не користат ни по една единица .
(src)="60"> Dit maak 12 van hulle .
(trg)="58"> Тоа се вкупно 12 единици .
(src)="61"> Maar die hoof bekommernis vir die omgewing-belangstellende studente -- en hulle is reg -- is oor die toekoms .
(trg)="59"> Но главната грижа за студентите загрижени за животна средина - и тие се во право - е за иднината .
(src)="62"> Wat is die tendense ?
(trg)="60.1"> Какви се трендовите ?
(trg)="60.2"> Ако само ги продолжиме ,
(src)="63.1"> As hulle net verleng , sonder enige gevorderde analise , tot 2050 , is daar twee dinge wat energieverbruik kan verhoog .
(src)="63.2"> Eerste , bevolkingsgroei .
(src)="63.3"> Tweede , ekonomiese groei .
(trg)="61.1"> без напредна анализа , до 2050 година , има две нешта што може да ја зголемат употребата на енергија .
(trg)="61.2"> Прво , раст на популацијата .
(trg)="61.3"> Второ , економски раст .
(src)="64"> Bevolkingsgroei sal hoofsaaklik onder die armste mense plaasvind , want hulle ervaar hoë kindersterftes en hulle het baie kinders per vrou .
(trg)="62.1"> Раст на популацијата воглавно ќе се случи меѓу сиромашните луѓе бидејќи тие имаат висока смртност на деца и имаат многудетни мајки .
(trg)="62.2"> И со тоа добивате две дополнителни ,
(src)="65"> Met dit kom twee ekstra , maar energieverbruik sal nie baie verander nie .
(trg)="63.1"> но тоа нема многу да ја смени употреба на енергијата .
(trg)="63.2"> Тоа што ќе се случи е економски раст .
(src)="67"> Die mees welaf hier in die opkomende ekonomieë -- ek noem hulle die Nuwe Ooste -- hulle sal oor die luglyn spring .
(trg)="64"> Најдобриот овде во економиите што се во издигање -- јас ги викам „ Новиот Исток “ -- тие ќе ја прескокнат воздушната линија .
(src)="68"> " Whap ! " sê hulle .
(trg)="65"> „ Опа ! “ - ќе речат тие .
(src)="69"> En hulle sal begin om so baie te gebruik soos die Ou Weste reeds gebruik .
(trg)="66"> И ќе почнат да користат исто тоолку колку што Стариот Запад веќе користи .
(src)="70"> En dié mense , hulle wil ’ n wasmasjien hê .
(trg)="67"> И овие луѓе , тие ја сакаат машината за перење алишта .
(src)="71"> Soos ek gesê het : daar gaan hulle .
(trg)="68.1"> Ви реков .
(trg)="68.2"> Тие ќе одат таму .
(src)="72"> Hulle energieverbruik sal verdubbel .
(trg)="69"> И ќе ја дуплираат употребата на енергија .
(src)="73"> En ons hoop dat die arm mense elektriese lig sal kry .
(trg)="70"> И се надеваме дека сиромашните луѓе ќе дојдат до електричната сијалица .
(src)="74"> Hulle kry twee-kind-families sonder ’ n stop in bevolkingsgroei .
(trg)="71.1"> И ќе добијат семејство со две деца без да се сопре растот на популацијата .
(trg)="71.2"> Но вкупната потрошувачка на енергија
(src)="75"> Maar die totale energieverbruik sal verhoog tot 22 eenhede .
(trg)="72"> ќе порасне на 22 единици .
(src)="76"> En dié 22 eenhede -- steeds gebruik die rykstes die meeste .
(trg)="73"> И од овие 22 единици богатите повторно ќе користат најмногу .
(src)="77"> So wat moet gedoen word ?
(trg)="74"> Па , што треба да се направи ?
(src)="78"> Omdat die risiko , die hoë waarskynlikheid van klimaatsverandering ,
(trg)="75"> Бидејќи ризикот , високата веројатност за климатски промени е реална .
(src)="79"> ’ n werklikheid is .
(trg)="76"> Реална е .
(src)="80"> Natuurlik moet hulle meer energiedoeltreffend wees .
(trg)="77"> Се разбира тие мора да бидат поефикасни со енергијата .
(src)="81"> Hulle moet gedrag verander op ’ n manier .
(trg)="78"> Мора да го сменат однесувањето на некој начин .
(src)="82"> Hulle moet ook begin groen energie produseer , baie meer groen energie .
(trg)="79"> Исто така мора да почнат да произведуваат зелена енергија , многу повеќе зелена енергија .
(src)="83"> Maar tot hulle dieselfde energieverbruik per persoon het , moet hulle nie raad gee aan ander -- wat om te doen of nie te doen nie .
(trg)="80"> Но се додека имаат исто количество на енергетска потрошувачка по човек , тие не треба да им даваат совети на другите што да прават и што да не прават .
(src)="84"> ( Applous ) Hier kan ons meer groen energie kry van orals .
(trg)="81"> ( Аплауз ) Овде можеме да добиеме повеќе зелена енергија .
(src)="85"> Dis wat ons hoop mag gebeur .
(trg)="82.1"> Се надеваме дека ова може да се случи .
(trg)="82.2"> Тоа е вистинскиот предизвик за иднината .
(src)="87"> Maar ek verseker julle dat hierdie vrou in die favela in Rio : sy wil ’ n wasmasjien hê .
(trg)="83.1"> Но можам да Ве уверам дека оваа жена во Рио , таа сака машина за перење алишта .
(trg)="83.2"> Таа беше среќна со нејзината министерка за енергија
(src)="88"> Sy 's baie gelukkig met haar minister van energie wat elektrisiteit vir almal verskaf het -- so gelukkig dat sy vir haar gestem het .
(trg)="84"> која обезбеди електрична енергија за сите - толку среќна што дури гласаше за неа .
(src)="89"> En sy word Dilma Rousseff , die pas gekose president van een van die grootste demokrasieë in die wêreld -- van minister van energie tot president .
(trg)="85"> И таа е Дилма Русев избраната претседателка на една од најголемите демократии во светот што стана претседателка откако беше министер за енергија .
(src)="90"> As jy ’ n demokrasie het , sal mense stem vir wasmasjiene .
(trg)="86"> Ако имате демократија , луѓето ќе гласаат за машини за перење алишта .
(src)="91"> Hulle 's mal oor hulle .
(trg)="87"> Луѓето ги сакаат машините .
(src)="92"> En wat is die wonder hiervan ?
(trg)="88"> А што е магијата со машините ?
(src)="93"> My ma 't die wonder van die masjien verduidelik die heel , heel eerste dag .
(trg)="89"> Мајка ми ја објасни магијата за оваа машина во првиот ден .
(src)="94"> Sy 't gesê , " Nou Hans ,
(trg)="90"> Рече : „ Сега Ханс , ги ставивме алиштата да се перат .
(src)="95"> ons het die wasgoed gelaai .
(trg)="91"> Машината ќе работи .
(src)="97"> En nou kan ons biblioteek toe gaan . "
(trg)="92"> А ние можеме да одиме во библиотеката . “ Бидејќи магијата е ова :
(src)="98"> Want dis die wonder : jy doen die wasgoed , en wat kry jy uit die masjien ?
(trg)="93"> ги ставате алиштата во машината и што добивата назад од неа ?
(src)="99"> Jy kry boeke uit die masjien , kinderboeke .
(trg)="94"> Добивате книги од машините , детски книги .
(src)="100"> My ma 't tyd gehad om vir my te lees .
(trg)="95"> И мајка ми најде време да ми чита .
(src)="101"> Sy was mal daaroor .
(trg)="96"> Таа го сакаше ова .
(src)="102.1"> Ek kry die " ABC 's . "
(src)="102.2"> Dis waar my beroep as professor begin het , toe my ma tyd gehad het om vir my te lees .
(trg)="97"> Добив „ АБВ . “ Мојата професорска кариера започна кога мајка ми почна да ми чита .
(src)="103"> Sy 't ook boeke vir haarself gekry .
(trg)="98"> Исто така таа зеде книги за себе си .
(src)="104"> Sy 't dit reggekry om Engels te studeer en dit te leer as ’ n vreemde taal .
(trg)="99"> Успеа да учи англиски јазик и го научи тој странски јазик .
(src)="105"> En sy lees soveel romans , so baie verskillendes .
(trg)="100"> И прочита толку многѕ книги , толку многу различни книги .