# af/ted2020-286.xml.gz
# is/ted2020-286.xml.gz
(src)="1"> Van julle ken waarskynlik die storie van die twee verkoopsmanne wat in die 1900 's Afrika besoek het .
(trg)="1"> Mörg ykkar þekkja söguna af sölumönnunum tveimur sem fóru til Afríku í upphafi síðustu aldar .
(src)="2.1"> Hulle 's gestuur om te kyk of daar geleentheid is om skoene te verkoop .
(src)="2.2"> Hulle stuur toe telegramme terug na Manchester toe .
(trg)="2.1"> Þeir voru sendir þangað til að athuga hvort þar væru tækifæri í skósölu .
(trg)="2.2"> Og þeir sendu skeyti heim til Manchester .
(src)="3.1"> Die een skryf : " Situasie hopeloos .
(src)="3.2"> Stop .
(src)="3.3"> Hulle dra nie skoene nie . "
(trg)="3.1"> Annar þeirra skrifaði : " Vonlaus staða .
(trg)="3.2"> Stopp .
(src)="4.1"> Die ander een skryf : " Uitstekende geleentheid .
(src)="4.2"> Hulle 't nog nie skoene hier nie . "
(trg)="4.1"> Þeir ganga ekki í skóm . "
(trg)="4.2"> Og hinn skrifaði : " Stórkostleg tækifæri .
(trg)="4.3"> Þeir hafa enn ekki eignast skó . "
(src)="5"> ( Gelag ) Daar 's ’ n soortgelyke situasie in die wêreld van klassieke musiek , want party mense dink dat klassieke musiek besig is om uit te sterf .
(trg)="5.1"> Þeir hafa enn ekki eignast skó . "
(trg)="5.2"> Nú er svipuð staða uppi í heimi klassískrar tónlistar , því sumt fólk heldur að klassísk tónlist sé deyjandi .
(src)="6"> En dan is daar van ons wat dink dis nog net die begin van veel groter dinge .
(trg)="6"> Og svo eru það sum okkar sem halda að því fari fjarri .
(src)="7"> Eerder as om statistiek en tendense aan te haal en julle te vertel van al die orkeste wat ontbind , en die platemaatskappye wat sluit , het ek gedink ons kan vanaand ’ n eksperiment doen .
(trg)="7"> Og í stað þess að hella okkur út í tölfræði og stefnur og segja ykkur frá öllum hljómsveitunum sem eru að leggja upp laupana og plötuútgáfunum sem eru að fara á hausinn þá datt mér í hug að við myndum gera smá tilraun í kvöld - tilraun .
(src)="8"> Dis nie regtig ’ n eksperiment nie , want ek weet wat die uitkoms is .
(trg)="8"> Reyndar , er þetta ekki raunveruleg tilraun því ég veit hvernig hún fer .
(src)="9"> ( Gelag ) Maar dis iets soos ’ n eksperiment .
(trg)="9"> En þetta er svona tilraunalíki .
(src)="10"> Nou , voor ons -- ( Gelag ) -- voor ons begin , moet ek twee dinge doen .
(trg)="10.1"> En áður en við En þetta er svona tilraunalíki .
(trg)="10.2"> En áður en við áður en við byrjum þarf ég að gera tvo hluti .
(src)="11"> Die een is dat ek julle wil herinner hoe ’ n sewejarige kind klink wanneer hy klavier speel .
(trg)="11"> Í fyrsta lagi vil ég minna ykkur á hvernig sjö ára barn hljómar þegar það spilar á píanó .
(src)="12"> Miskien het julle so ’ n kind by die huis .
(trg)="12"> Kannski eigið þið þetta barn heima .
(src)="13"> Hy klink omtrent so .
(trg)="13"> Hann hljómar nokkurn veginn svona .
(src)="14"> ( Musiek ) Ek sien sommige van julle herken hierdie kind .
(trg)="14"> ( Píanóleikur ) Ég sé að einhver ykkur kannast við þetta barn .
(src)="15"> As hy ’ n jaar lank oefen en les neem , is hy nou agt en dan klink hy so .
(trg)="15"> Ef það æfir sig í heilt ár og mætir í tíma , er það núna orðið átta ára gamalt og hljómar svona .
(src)="16"> ( Musiek ) Dan oefen hy nog ’ n jaar en neem les -- nou 's hy nege .
(trg)="16"> ( Píanóleikur ) Svo æfir það sig í annað ár og mætir í tíma , nú er það níu ára gamalt .
(src)="17"> ( Musiek ) Dan oefen hy nog ’ n jaar en neem les -- nou 's hy tien .
(trg)="17"> -- Svo æfir það sig í annað ár og mætir í tíma , nú er það tíu ára .
(src)="18"> ( Musiek ) Op daardie stadium gooi hulle gewoonlik tou op .
(trg)="18"> ( Píanóleikur ) Á þeim punkti gefast þau venjulega upp .
(src)="19"> ( Gelag ) ( Applous ) Maar as jy nog een jaar gewag het , sou jy dit gehoor het :
(trg)="19.1"> Á þessum tímapunkti gefast þau venjulega upp .
(trg)="19.2"> ( Fagnaðarlæti ) En ef þú hefðir beðið , beðið í eitt ár í viðbót ,
(src)="20"> ( Musiek ) Wat gebeur het , is nie wat julle dalk dink nie , dat hy skielik passievol en betrokke geraak het , ’ n nuwe onderwyser gekry het , puberteit bereik het , of wat ook al .
(trg)="20"> hefðirðu heyrt þetta : ( Píanóleikur ) Það sem gerðist var kannski ekki það sem þið hélduð , sem er að hann hefði skyndilega orðið ástríðufullur , áhugasamur , æft sig , fengið nýjan kennara , orðið kynþroska eða hvað sem er .
(src)="21"> Wat in werklikheid gebeur het , is dat die klemtone verminder is .
(trg)="21"> Það sem gerðist í raun var að áherslurnar minnkuðu .
(src)="22"> Julle sien , die eerste keer het hy elke noot beklemtoon .
(trg)="22"> Sjáðu til , fyrsta sinn sem hann spilaði var áhersla á hvern tón .
(src)="23"> ( Musiek ) En die tweede , met die klem op elke tweede noot .
(trg)="23.1"> var áhersla á hvern tón .
(trg)="23.2"> Og annað árið var áhersla á aðra hverja nótu .
(src)="24"> ( Musiek ) Julle kan dit sien deur na my kop te kyk .
(trg)="24.1"> Og annað árið var áhersla á aðra hverja nótu .
(trg)="24.2"> Það sést á hausnum á mér .
(src)="25"> ( Gelag ) Die negejarige plaas die klem op elke vierde noot .
(trg)="25.1"> Það sést á hausnum á mér .
(trg)="25.2"> Níu ára , níu ára setur áherslu á fjórðu hverju nótu .
(src)="26"> ( Musiek ) En die tienjarige op elke agt note .
(trg)="26.1"> setur áherslu á fjórðu hverju nótu .
(trg)="26.2"> Og sá tíu ára á áttundu hverja nótu .
(src)="27"> ( Musiek ) En die 11-jarige , een klem op die hele frase .
(trg)="27.1"> Og sá tíu ára á áttundu hverja nótu .
(trg)="27.2"> En sá ellefu ára setur áherslu á allan frasann .
(src)="28"> ( Musiek ) Ek weet nie hoe ons hier beland het nie .
(trg)="28.1"> En sá ellefu ára setur áherslu á allan frasann .
(trg)="28.2"> Ég veit - ég veit ekki hvernig ég komst í þessa stöðu
(src)="29"> ( Gelag ) Ek 't nie gesê ek gaan my skouer oor beweeg , my lyf beweeg nie .
(trg)="29"> Ég veit - ég veit ekki hvernig ég komst í þessa stöðu Ég sagði ekki að ég myndi færa axlirnar yfir , færa líkamann .
(src)="30"> Nee , die musiek het my omgestoot , dis hoekom ek dit een-boud-spel noem .
(trg)="30"> Nei , tónlistin hrinti mér , og þess vegna kalla ég þetta einnar kinnar leik .
(src)="31"> ( Musiek ) Dit kan ook die ander boud wees .
(trg)="31.1"> og þess vegna kalla ég þetta einnar kinnar leik .
(trg)="31.2"> Það má vera hin rasskinnin .
(trg)="31.3"> Það má vera hin rasskinnin .
(src)="32"> ( Musiek ) ’ n Man het een keer na ’ n aanbieding gekyk waar ek met ’ n jong pianis gewerk het .
(trg)="32.1"> Vitiði , einu sinni var herra sem sá fyrirlestur hjá mér þegar ég var að vinna með ungum píanista .
(trg)="32.2"> Hann var forstjóri fyrirtækis í Ohio .
(src)="33"> Hy was die president van ’ n maatskappy in Ohio .
(trg)="33"> Og ég var að vinna með ungum píanista
(src)="34"> Ek 't met die jong pianis gewerk en gesê : " Die moeilikheid met jou is , jy 's ’ n twee-boud-speler .
(trg)="34"> og ég sagði : " Vandinn við þig er að þú ert tveggja-kinna leikari .
(src)="35"> Jy moet ’ n een-boud-speler wees . "
(trg)="35.1"> þú ætti að vera einnar-kinnar leikari .
(trg)="35.2"> Og ég ýtti við honum svona þegar hann var að spila .
(src)="37"> En skielik het die musiek lewe gekry -- opgestyg .
(trg)="36"> Og allt í einu tók músíkin á loft , hún tók flugið .
(src)="38"> Die gehoor het na hul asems gesnak toe hulle die verskil hoor .
(trg)="37"> Áhorfendur gripu andann á lofti þegar þeir heyrðu muninn .
(src)="39"> Toe kry ek ’ n brief van dié man .
(trg)="38"> Og svo fékk ég bréf frá þessum herra .
(src)="40"> Hy skryf : " Ek was so geroer .
(trg)="39.1"> Hann sagði : " Ég var svo hrærður .
(trg)="39.2"> Ég kom heim og umbreytti fyrirtækinu mínu
(src)="41"> Ek 't teruggegaan en my hele firma omskep in ’ n een-boud-maatskappy . "
(trg)="40"> í einnar-kinnar fyrirtæki .
(src)="42"> ( Gelag ) Die ander ding wat ek wou doen , is om julle oor julleself te vertel .
(trg)="41.1"> í einnar-kinnar fyrirtæki .
(trg)="41.2"> Hitt sem mig langaði að gera er að segja ykkur nokkuð um ykkur sjálf .
(src)="43"> Daar is 1600 mense hier .
(trg)="42"> Það eru 1600 manns hér , held ég .
(src)="44"> Ek skat dat 45 van julle waarskynlik ’ n absolute passie vir klassieke musiek het .
(trg)="43"> Ég hugsa að um líklega 45 ykkar eru mjög ástríðusöm um klassíska tónlist .
(src)="45.1"> Julle is mal oor klassieke musiek .
(src)="45.2"> Jul radio 's is altyd op klassiek ingestel .
(trg)="44.1"> Þið dáið klassíska tónlist .
(trg)="44.2"> Útvarpið er alltaf stillt á klassísku stöðina .
(src)="46.1"> Julle 't CD 's in julle motors en julle woon simfoniekonserte by .
(src)="46.2"> Julle kinders speel instrumente .
(trg)="45.1"> Og þið eruð með geisladiska í bílnum og þið farið á synfóníuna .
(trg)="45.2"> Og börnin ykkar spila á hljóðfæri .
(trg)="45.3"> Þið getið ekki ímyndað ykkur lífið án klassískrar tónlistar .
(src)="48"> Dis die eerste groep ; ’ n redelike klein een .
(trg)="46"> Það er fyrsti hópurin , hann er frekar smár .
(src)="49"> Dan 's daar ’ n groter groep .
(trg)="47"> Síðan er það annar hópur , mun stærri .
(src)="50"> Dis mense wat niks teen klassieke musiek het nie .
(trg)="48"> Þetta er fólk sem er alveg sama um klassíska tónlist .
(src)="51"> ( Gelag ) Jy kom tuis na ’ n lang dag en jy kry ’ n glasie wyn en gaan sit gemaklik .
(trg)="49.1"> Þetta er fólk sem er alveg sama um klassíska tónlist .
(trg)="49.2"> Skiljiði , þið komið heim eftir langan dag og þið fáið ykkur vínglas og hallið ykkur .
(src)="52"> ’ n Bietjie Vivaldi in die agtergrond doen geen skade nie .
(trg)="50.1"> Smá Vivaldi í bakgrunni spillir ekki .
(trg)="50.2"> Smá Vivaldi í bakgrunni spillir ekki .
(src)="53"> Dis die tweede groep .
(trg)="51"> Það er annar hópurinn .
(src)="54.1"> Nou die derde groep .
(src)="54.2"> Dis mense wat nooit klassieke musiek luister nie .
(trg)="52.1"> Og þá er það þriðji hópurinn .
(trg)="52.2"> Það er fólk sem hefur aldrei hlustað á klassíska tónlist .
(src)="55"> Dis eenvoudig nie deel van jou lewe nie .
(trg)="53"> Það er bara ekki partur af ykkar lífi .
(src)="56"> Jy tel dit dalk nes sekondêre rook by die lughawe op , maar --
(trg)="54"> Þið kannski heyrið það eins og óbeinar reykingar á flugvelli , en
(src)="57"> ( Gelag ) -- en miskien ’ n mars uit Aïda wanneer jy die saal instap .
(trg)="55.1"> Þið kannski heyrið það eins og óbeinar reykingar á flugvelli , en -- kannski smá mars úr Aídu. þegar þið gangið niður ganginn .
(trg)="55.2"> Annars heyrið þið hana aldrei .
(src)="59"> Dis waarskynlik die grootste groep .
(trg)="56"> Það er líklega stærsti hópurinn .
(src)="60"> En dan is daar ’ n baie klein groepie .
(trg)="57.1"> Og síðan er það mjög smár hópur .
(trg)="57.2"> Það er fólkið sem heldur að það sé laglaust .
(src)="62"> ’ n Verbasende aantal mense dink hulle is .
(trg)="58"> Ótrúlegur fjöldi fólks heldur að það sé laglaust .
(src)="63"> Ek hoor dikwels : " My man is toondoof . "
(trg)="59"> Reyndar , heyri ég oft , " Maðurinn minn er laglaus . "
(src)="64"> ( Gelag ) Die waarheid : Jy kan nie toondoof wees nie .
(trg)="60.1"> Reyndar , heyri ég oft , " Maðurinn minn er laglaus . "
(trg)="60.2"> En í raun getið þið ekki verið laglaus .
(src)="65"> Niemand is nie .
(trg)="61.1"> Enginn er laglaus .
(trg)="61.2"> Ef þið væruð laglaus þá gætuð þið ekki skipt um gír
(src)="66"> As jy toondoof was , sou jy nie die ratte kon verwissel in jou motor met ’ n handrat nie .
(trg)="62"> á beinskiptum bíl .
(src)="67"> Jy sou nie die verskil kon hoor tussen iemand van Texas en iemand van Rome nie .
(trg)="63.1"> Þið gætuð ekki þekkt muninn á einhverjum frá Texas og einhverjum frá Róm .
(trg)="63.2"> Og síminn .
(src)="68"> En die telefoon .
(trg)="64.1"> Síminn .
(trg)="64.2"> Ef móðir ykkar hringir
(src)="69.1"> Die telefoon .
(src)="69.2"> As jou ma op die elendige telefoon bel en sê : " Hallo , " dan weet jy wie dit is én in watter bui sy is .
(trg)="65"> úr einhverjum ömurlegum síma , hún hringir og segir " Halló , " og þið vitið ekki bara hver þetta er , þið vitið líka í hvaða skapi hún er .
(src)="70.1"> Jy het ’ n wonderlike oor .
(src)="70.2"> Almal het ’ n wonderlike oor .
(trg)="66.1"> Þið eruð með frábært eyra .
(trg)="66.2"> Allir eru með frábært eyra .
(src)="71"> So niemand is toondoof nie .
(trg)="67"> Það er enginn laglaus .
(src)="72"> Maar ek sê julle wat .
(trg)="68"> En vitiði hvað .
(src)="73"> Dit help nie ek gaan voort met die ding , met so ’ n groot gaping tussen dié wat verstaan , en wat passievol en lief vir klassieke musiek is , en diegene wat glad geen aanklank daarmee het nie .
(trg)="69"> Ég get ekki haldið áfram þar sem er svona stór gjá milli þeirra sem skilja , elska og hafa ástríðu fyrir klassískri tónlist , og þeirra sem hafa ekkert samband við hana .
(src)="74"> Die toondoof mense is nie meer hier nie .
(trg)="70.1"> Þessi laglausu , þeir eru ekki lengur hér .
(trg)="70.2"> En jafnvel milli þessara þriggja hópa , er of stór gjá .
(src)="76"> Ek gaan dus nie voortgaan totdat elkeen in hierdie vertrek , op die onderste vloer en in Aspen , en almal wat hierna kyk , geleer het om klassieke musiek lief te hê en te verstaan nie .
(trg)="71"> Svo ég ætla ekki að halda áfram fyrr en hver einasta manneskja í herberginu hérna niðri og í Aspen , og allir aðrir sem á horfa elskar og skilur klassíska tónlist .
(src)="77"> So dis wat ons gaan doen .
(trg)="72"> Þannig að það er það sem við ætlum að gera .
(src)="78"> Julle sien dat ek nie die geringste twyfel het dat dit gaan werk nie , as julle na my gesig kyk , nè ?
(trg)="73"> Takið eftir að það er ekki nokkur vafi í huga mér að þetta komi til með að ganga , sem þið sjáið framan í mér , ekki satt ?
(src)="79"> Dis een van die eienskappe van ’ n leier : Hy het geen twyfel aan die mense wat hy lei se vermoë om dit te bereik waaroor hy droom nie .
(trg)="74"> Það er eitt af einkennum leiðtoga að hann efast ekki í augnablik um getu fólksins sem hann leiðir til að láta drauma hans rætast .
(src)="80"> Dink net , as Martin Luther King gesê het : " Ek het ’ n droom .
(trg)="75"> Hugsið ykkur ef Martin Luther King hefði sagt , " Ég á mér draum .
(src)="81"> Maar ek 's nie seker of hulle kans sien nie . "
(trg)="76"> En ég er bara ekki viss hvort þau geti gert eitthvað í því . "
(src)="82.1"> ( Gelag ) Goed .
(src)="82.2"> Ek gaan ’ n stuk van Chopin gebruik .
(trg)="77.1"> En ég er bara ekki viss hvort þau geti gert eitthvað í því . "
(trg)="77.2"> Allt í lagi .
(trg)="77.3"> Þannig að ég ætla að leika stykki eftir Chopin .
(src)="83"> Dis ’ n pragtige prelude van Chopin .
(trg)="78"> Þetta er fallega prelúdía eftir Chopin .
(src)="84"> Van julle sal dit ken .
(trg)="79"> Sum ykkar þekkja hana .
(src)="85"> ( Musiek ) Weet julle wat dink ek het waarskynlik nou gebeur ?
(trg)="80"> -- Vitiði hvað gerðist líklega hérna í herberginu ?
(src)="86"> Toe ek begin het , het julle gedink : " Dit klink so pragtig . "
(trg)="81.1"> Þegar ég byrjaði , hugsuðuð þið , " En hvað þetta hljómar fallega . "
(trg)="81.2"> Þegar ég byrjaði , hugsuðuð þið , " En hvað þetta hljómar fallega . "
(src)="87"> ( Musiek ) " Ek dink nie ons moet vir die volgende somervakansie na dieselfde plek toe gaan nie . "
(trg)="82"> " Við ættum ekki að fara aftur á sama stað í sumarfrí á næsta ári . " í sumarfrí á næsta ári . "
(src)="88"> ( Gelag ) Dis snaaks , nè ?
(trg)="83.1"> Merkilegt , finnst ykkur ekki .
(trg)="83.2"> Merkilegt hvernig þessar hugsanir
(src)="89"> Dis snaaks hoe sulke dinge in ons gedagtes insluip .
(trg)="84"> fljóta allt í einu inn í hugann .
(src)="90"> ( Applous ) As die stuk lank is en jy 't ’ n lang dag gehad , mag jy selfs insluimer .
(trg)="85.1"> Og auðvitað -- -- auðvitað ef stykkið er langt og þið hafið átt langan dag , er möguleiki á að þið dottið .
(trg)="85.2"> Þá gefur sessunautur ykkar ykkur olnbogaskot
(src)="91.1"> Dan pomp jou metgesel jou in die ribbes en sê : " Word wakker !
(src)="91.2"> Dis kultuur ! "
(src)="91.3"> En dan voel jy nog slegter .
(trg)="86.1"> og segir , " Vaknaðu !
(trg)="86.2"> Þetta er menning ! "
(trg)="86.3"> Og lætur ykkur líða enn verr .
(src)="92"> ( Gelag ) Maar het dit al ooit by jou opgekom dat die rede waarom jy vaak word met klassieke musiek nie jou skuld is nie , maar ons s 'n ?
(trg)="87"> En hefur ykkur einhverntíman dottið í hug að ástæðan fyrir því að ykkur syfjar undir klassískri tónlistin , er ekki ykkar vegna , heldur okkar vegna ?
(src)="93"> Het iemand gedink , terwyl ek gespeel het : " Waarom gebruik hy soveel klemtone ? "
(trg)="88"> Hugsaði eitthvert ykkar meðan ég lék , " Af hverju notar hann svona margar áherslur ? "
(src)="94"> As ek dit met my kop gedoen het , sou julle beslis so gedink het .
(trg)="89"> Ef ég hefði hreyft höfuðið hefðuð þið tekið eftir því .
(src)="95"> ( Musiek ) En vir die res van julle lewens sal julle altyd bewus wees van die klemtone wanneer julle na klassieke musiek luister .
(trg)="90.1"> Ef ég hefði hreyft höfuðið hefðuð þið tekið eftir því .
(trg)="90.2"> Og það sem eftir lifir , í hvert sinn sem þið heyrið klassíska tónlist munið þið alltaf vita að þið getið heyrt þessar áherslur .
(src)="96"> Kom ons kyk wat regtig hier aangaan .
(trg)="91.1"> Við skulum sjá hvað er í raun að gerast hérna .
(trg)="91.2"> Við erum með H. Þetta er H. Næsti tónn er C.
(src)="98"> Die volgende noot is ’ n C.
(trg)="92"> Og hlutverk C er að gera H sorgmætt .
(src)="99"> En die C se taak is om die B treurig te maak .
(trg)="93"> Og það virkar , ekki satt ?
(src)="100"> En dit werk , of hoe ?
(trg)="94"> Og hlutverk C er að gera H sorgmætt .
(src)="101"> ( Gelag ) Komponiste weet dit .
(trg)="95.1"> Og það virkar , ekki satt ?
(trg)="95.2"> Tónskáld vita það .
(trg)="95.3"> Ef þeir vilja sorgmædda tónlist
(src)="102"> As hulle treurige musiek wil hê , speel hulle net dié twee note .
(trg)="96"> leika þeir bara þessa tvo tóna .
(src)="103"> ( Musiek ) Maar basies is dit net ’ n B , met vier treuriges .
(trg)="97"> -- En í raun er þetta bara H , með fjórum sorgmæddum .
(src)="104"> ( Gelag ) Nou gaan dit af na A.
(trg)="98.1"> En í raun er þetta bara H , með fjórum sorgmæddum .
(trg)="98.2"> Og nú sígur það niður í A , svo G og að lokum F.
(src)="106"> En dan na F.
(trg)="99"> Þannig að við erum með H , A , G , F. Og ef við höfum H , A G , F ,
(src)="108"> En as ons B , A , G , F het , wat verwag ons volgende ?
(trg)="100"> hverju eigum við þá von á næst ?