# af/ted2020-1736.xml.gz
# be/ted2020-1736.xml.gz
(src)="1.1"> Ek 't in Taiwan grootgeword as die dogter van ’ n kalligraaf .
(src)="1.2"> Een van my kosbaarste herinneringe was toe my ma vir my die skoonheid en vorm van Sjinese karakters gewys het .
(trg)="1.1"> Я расла на Тайване ў сям 'і каліграфера .
(trg)="1.2"> Самым дарагім успамінам дзяцінства была мая маці , калі яна паказвала прыгажосць , абрысы і форму кітайскіх іерогліфаў .
(src)="2"> Van toe af is ek deur dié ongelooflike taal geboei .
(trg)="2"> З таго часу я зачаравана гэтай надзвычайнай мовай .
(src)="3"> Maar vir ’ n buitestander lyk dit so ondeurdringbaar soos die Groot Sjinese Muur .
(trg)="3"> Але для некарыстальнікаў яна здаецца непраходнай нібы Кітайская Сцяна .
(src)="4"> Oor die afgelope paar jaar het ek gewonder of ek hierdie muur kan afbreek , sodat enigiemand wat die skoonheid van dié gesofistikeerde taal wil verstaan en waardeer , dit kan doen .
(trg)="4"> Апошнімі гадамі я раздумвала , як бы зламаць гэтую сцяну , каб кожны , хто хоча , змог бы ўбачыць і зразумець прыгажосць гэтай вытанчанай мовы .
(src)="5"> Ek 't begin dink hoe ’ n nuwe , vinnige manier om Sjinees te leer handig sou wees .
(trg)="5"> Я пачала думаць пра новы метад хуткага вывучэння кітайскай мовы .
(src)="6"> Vandat ek vyf was , het ek begin leer hoe om elke liewe streep vir elke karakter in die korrekte volgorde te teken .
(trg)="6"> З пяці гадоў я пачала вывучаць як пісаць кожную рысачку для пэўнага іерогліфа ў правільнай паслядоўнасці .
(src)="7"> Ek 't 15 jaar lank elke dag nuwe karakters geleer .
(trg)="7"> Я вывучала новыя іерогліфы штодзённа цягам наступных пятнаццаці гадоў .
(src)="8"> Aangesien ons net vyf minute het , is dit beter dat ons ’ n vinnig en makliker manier het .
(trg)="8"> Сёння ў нас толькі пяць хвілін , лепш было б мець прасцейшы і хутчэйшы спосаб .
(src)="9"> ’ n Sjinese leerling sou 20 000 karakters verstaan .
(trg)="9"> Кітайскі вучоны ведае каля 20 000 іерогліфаў .
(src)="10"> Jy 't net 1000 nodig om basies geletterd te wees .
(trg)="10"> Каб валодаць мовай спатрэбіцца толькі 1000 .
(src)="11"> Die top 200 sal jou 40 persent van basiese literatuur laat verstaan -- genoeg om padtekens en spyskaarte te lees , om die basiese idee van webblaaie of koerante te verstaan .
(trg)="11"> Веданне 200 найбольш ужываных дазволіць вам зразумець 40 адсоткаў простай літаратуры - дастаткова каб зразумець дарожныя знакі , меню ў рэстаране , галоўную думку інтэрнэт-старонак або газет .
(src)="12"> Vandag gaan ek met agt begin om julle te wys hoe die metode werk .
(trg)="12"> Сёння я пакажу як працуе метад на прыкладзе васьмі іерогліфаў .
(src)="13"> Is julle gereed ?
(trg)="13"> Вы гатовыя ?
(src)="14"> Maak jou mond so wyd soos moontlik oop totdat dit vierkantig is .
(trg)="14"> Адкройце ваш рот як мага шырэй , пакуль ён не зробіцца квадратным .
(src)="15"> Jy kry ’ n mond .
(trg)="15"> И вы атрымліваеце " рот "
(src)="16"> Dis is ’ n persoon wat gaan stap .
(trg)="16"> А гэта чалавек , які ідзе шпацыраваць .
(src)="17"> Persoon .
(trg)="17"> " Чалавек " .
(src)="18.1"> As die vorm van die vuur ’ n persoon is , met arms aan beide kante , as of sy verwoed gil : " Help !
(src)="18.2"> Ek 's aan die brand ! " -- Hierdie simbool is werklik oorspronklik van die vorm van vlamme , maar ek hou daarvan om so te dink .
(src)="18.3"> Wat ook al vir jou werk .
(trg)="18.1"> А вось " агонь " - іерогліф падобны да чалавека з дзвюма рукамі , які быццам бы апантанна крычыць : " Ратуйце !
(trg)="18.2"> Гару ! " - Насамрэч гэты іерогліф паходзіць з формы полымя , вы можаце запомніць любы з гэтых спосабаў .
(src)="19"> Dis ’ n boom .
(trg)="19"> Гэта дрэва .
(src)="20"> Boom .
(trg)="20"> " Дрэва " .
(src)="21"> Dis ’ n berg .
(trg)="21"> Гэта " гара " .
(src)="22"> Die son .
(trg)="22"> " Сонца " .
(src)="23"> Die maan .
(trg)="23"> " Месяц " .
(src)="24"> Die simbool vir deur lyk soos ’ n paar kroeg deure in die Wilde Weste .
(trg)="24.1"> " Дзверы " .
(trg)="24.2"> Падобны на дзверы ў салун з вестэрнаў .
(src)="25"> Ek noem hierdie agt karakters radikale .
(trg)="25"> Я называю гэтыя восем іерогліфаў каранямі .
(src)="26"> Hulle is die boustene vir jou om baie meer karakters te maak .
(trg)="26"> З іх дапамогай можна пабудаваць яшчэ шмат іерогліфаў .
(src)="27"> ’ n Persoon .
(trg)="27"> " Чалавек "
(src)="28"> As iemand agterna loop , is dit " om te volg . "
(trg)="28"> Калі ёсць хтосьці за ім - гэта азначае " ісці следам " .
(src)="29"> Soos die gesegde lui : twee is ’ n paar , drie onpaar .
(trg)="29"> Як кажуць , два -кампанія , тры - " натоўп " .
(src)="30"> As ’ n persoon hul arms wyd uitstrek , sê hierdie persoon : " Dit was só groot . "
(trg)="30"> А тут быццам чалавек выпрастаў шырока рукі і кажа " вось такі быў вялікі " .
(src)="31"> Die persoon binne die mond , die persoon is vasgevang .
(trg)="31"> Калі чалавек у роце - ён " у пастцы " .
(src)="32"> Hy is ’ n gevangene , net soos Jona in die walvis .
(trg)="32"> Ён у турме , як Ёна ў кіце .
(src)="33.1"> Een boom is ’ n boom .
(src)="33.2"> Twee bome saam is ’ n bos .
(trg)="33.1"> Адно дрэва - гэта проста " дрэва " .
(trg)="33.2"> Два дрэвы побач - " лес " .
(src)="34"> Drie bome saam skep ’ n woud .
(trg)="34"> Тры дрэвы - і атрымоўваецца " пушча " .
(src)="35"> Sit ’ n plank onder die boom , dan kry ons die fondasie .
(trg)="35"> Пакладзі дашку пад дрэва - і будзе " падмурак " .
(src)="36.1"> Sit ’ n mond bo-op die boom : dis idioot .
(src)="36.2"> ( Gelag ) Maklik om te onthou , aangesien ’ n pratende boom nogal idioties is .
(trg)="36.1"> А рот над дрэвам - " дурань " .
(trg)="36.2"> ( Смех ) Лёгка запомніць , бо дрэва , якое размаўляе - гэта неяк па-дурацку .
(src)="37"> Onthou julle nog vuur ?
(trg)="37"> Памятаеце агонь ?
(src)="38"> Twee vure saam : ek kry baie warm .
(trg)="38"> Два агні побач - і будзе " спякотна " .
(src)="39"> Drie vure saam , dis baie vlamme .
(trg)="39"> Тры агні - " полымя "
(src)="40"> Sit die vuur onder die twee bome : dit brand .
(trg)="40"> Намалюй агонь пад двума дрэвамі і атрымаеш " гарэнне " .
(src)="41"> Vir ons is die son ’ n bron van voorspoed .
(trg)="41"> Для нас сонца - гэта крыніца дабрабыту .
(src)="42"> Twee sonne saam : voorspoedig .
(trg)="42"> Два сонцы разам - " заможні " .
(src)="43"> Drie saam : dis skitter .
(trg)="43"> Тры сонцы - " бліскаўкі " .
(src)="44"> Die son en die maan skyn saam : dis helderheid .
(trg)="44"> Сонца і месяц побач азначае " яркасць " .
(src)="45"> Dit beteken ook môre , na ’ n dag en ’ n nag .
(trg)="45"> Таксама гэта азначае " заўтра " - пасля дня і ночы .
(src)="46"> Die son kom op oor die horison .
(trg)="46"> Сонца ўздымаецца над гарызонтам .
(src)="47.1"> Sonsopkoms . ’ n Deur .
(src)="47.2"> Sit ’ n plank in die deur : dis ’ n deurgrendel .
(trg)="47.1"> " Світанак " .
(trg)="47.2"> " Дзверы " .
(trg)="47.3"> Дашка ў дзвярах - " засаўка " .
(src)="48"> Sit ’ n mond in die deur : vra vrae .
(trg)="48"> Рот у дзвярах " пытацца " .
(src)="49.1"> Klop-klop .
(src)="49.2"> Is enigiemand tuis ?
(trg)="49.1"> Тук-тук .
(trg)="49.2"> Ці ёсць хто дома ?
(src)="50"> Die persoon sluip by die deur uit , hy ontsnap , vermy .
(trg)="50"> Чалавек , які крадзецца ўздоўж дзвярэй - спрабуе " уцякаць " , " знікаць " .
(src)="51"> Aan die linkerkant het ons ’ n vrou .
(trg)="51"> Злева - " жанчына " .
(src)="52"> Twee vroue saam , hulle het rusie .
(trg)="52"> Дзве жанчыны разам і будзе " спрэчка " .
(src)="53"> ( Gelag ) Drie vroue saam , wees versigtig , dis egbreuk .
(trg)="53"> ( Смех ) Тры жанчыны - асцярожна , гэта " блудадзейства " .
(src)="54"> So ons is amper deur 30 karakters .
(trg)="54"> Цяпер мы ведаем амаль 30 іерогліфаў .
(src)="55"> Met hierdie metode sal die eerste agt radikale jou toelaat om 32 te bou .
(trg)="55"> Дзякуючы гэтаму метаду , выкарыстоўваючы восемь каранёў можна пабудаваць 32 іерогліфа .
(src)="56"> Die volgende groep van agt karakters sal ’ n nog 32 bou .
(trg)="56"> З наступных васьмі іерогліфаў - яшчэ 32 .
(src)="57"> So met baie min moeite sal jy ’ n paar honderd karakters kan leer , net so baie soos ’ n Sjinese agtjarige ken .
(trg)="57"> Даволі лёгка вы можаце вывучыць некалькі соцен іерогліфаў , што на ўзроўні васьмігадовага кітайца .
(src)="58"> Sodra ons die karakters ken , begin ons frases bou .
(trg)="58"> Пасля таго , як мы вывучылі іерогліфы , мы можам пачаць будаваць фразы .
(src)="59.1"> Byvoorbeeld , die berg en die vuur saam , gee ons vuurberg .
(src)="59.2"> Dis ’ n vulkaan .
(trg)="59.1"> Напрыклад , гара і агонь побач - вогненная гара .
(trg)="59.2"> " Вулкан " .
(src)="60"> Ons weet dat Japan die land van die opkomende son is .
(trg)="60"> Вядома , што Японія - краіна ўзыходзячага сонца .
(src)="61"> Hierdie is ’ n son geplaas met die oorsprong , omdat Japan oos van Sjina lê .
(trg)="61"> Тут сонца на падмурку зямлі , таму што Японія знаходзіцца на ўсходзе ад Кітая .
(src)="62"> So met son en oorsprong saam maak ons Japan .
(trg)="62"> Такім чынам , сонца разам з падмуркам - " Японія " .
(src)="63"> ’ n Persoon agter Japan ; wat kry ons ?
(trg)="63"> Чалавек каля Японіі -
(src)="64"> ’ n Japanese persoon .
(trg)="64"> японец .
(src)="65"> Die karakter links is twee berge wat opmekaar gestapel is .
(trg)="65"> Іерогліф злева - дзве гары , адна на адной .
(src)="66"> In Antieke Sjina beteken dit verbanning , omdat die Sjinese keisers hul politiese vyande verban oor berge .
(trg)="66"> У старадаўнім Кітаі гэта азначала " выгнанне " , таму што кітайскія імператары высылалі сваіх ворагаў у выгнанне за горы .
(src)="67"> Deesdae het verbanning verander na uitgaan .
(trg)="67"> У нашы дні , " выгнанне " ператварылася ў " выходзіць " .
(src)="68"> ’ n Mond wat vir jou sê waar om uit te gaan is ’ n uitgang .
(trg)="68"> Рот , які кажа вам выходзіць - гэта " выхад " .
(src)="69"> Hierdie is ’ n skyfie wat my herinner dat ek moet ophou praat en die verhoog verlaat .
(trg)="69"> Гэты слайд нагадвае мне , што хопіць балбатаць і пара сыходзіць са сцэны .
(src)="70.1"> Dankie .
(src)="70.2"> ( Applous )
(trg)="70.1"> Дзякую .
(trg)="70.2"> ( Апладэсменты )
# af/ted2020-1890.xml.gz
# be/ted2020-1890.xml.gz
(src)="1"> Ek 's ’ n man wat uit sy hart uit probeer lewe , so net voor ek begin , wou ek julle vertel , as ’ n Suid-Afrikaaner , dat een van die mans wat my die meeste geïnspireer het ’ n paar uur gelede oorlede is .
(trg)="1.1"> Я з катэгорыі людзей , што спрабуюць жыць ад сэрца .
(trg)="1.2"> Да таго , каб распачаць , хачу сказаць , што чалавек , які шмат на мяне паўплываў , бо я пахожу з Паўднёва- Афрыканскай Рэспублікі , − адыйшоў у іншы свет некалькі гадзін таму .
(src)="2"> Nelson Mandela het die einde van sy " long walk to freedom " bereik .
(trg)="2"> Нэльсан Мандэла дайшоў да канца свайго доўгага шляху да свабоды .
(src)="3"> So hierdie praatjie is vir hom .
(trg)="3"> Таму я прысвячаю гэтую прамову яму .
(src)="4"> Ek 't in verwondering grootgeword ,
(trg)="4"> Я вырас у цудоўным асяроддзі .
(src)="5"> tussen daardie diere ,
(trg)="5"> Я вырас паміж гэтых жывёлаў .
(src)="6"> in die wilde oostelike deel van Suid-Afrika , op ’ n plek genaamd Londolozi Wildreservaat .
(trg)="6"> Я вырас у дзікай усходняй частцы ПАР , у мясціне пад назвай запаведнік Ландалозі .
(src)="7"> Dis waar my familie al vir vier generasies in die safari-bedryf is .
(trg)="7"> Тут мая сям 'я прапоноўвае паездкі сафары ўжо чатыры пакаленні .
(src)="8"> Vir so lank as wat ek kan onthou , was dit my werk om mense in die natuur uit te neem , so dit was seker my voorland om die geleentheid te hê om van my natuurervarings daar buite in hierdie byeenkoms in te bring .
(trg)="8"> Здаўна , з самых першых маіх успамінаў , я займаўся вывазам людзей на прыроду , і я лічу прыемным паваротам лёсу тое , што сёння мне пашанціла прынесці некаторыя з прыгодаў майго жыцця на прыродзе вам .
(src)="9.1"> Afrika is ’ n plek waar mense nog onder die sterre sit en om kampvure stories vertel .
(src)="9.2"> So wat ek vandag met julle deel is die eenvoudige medisyne van ’ n paar kampvuurstories , stories oor helde van die hart .
(trg)="9.1"> У Афрыцы да сей пары людзі сядзяць пад засыпаным зоркамі небам каля агню і расказваюць пра былое .
(trg)="9.2"> Тое , чым я б хацеў падзяліцца сёння з вамі − гэта простая мудрасць некаторых апавяданняў , пра тых герояў , што жывуць ад сэрца .
(src)="10.1"> My stories is nie die stories wat julle op die nuus sal hoor nie .
(src)="10.2"> Dis waar dat Afrika ’ n harde plek is , maar ek weet ook dat Afrika se mense , diere en ekosisteme ons kan leer oor ’ n wedersyds verbonde wêreld .
(trg)="10.1"> Мае апавяданні не з тых , якія можна пачуць у навінах .
(trg)="10.2"> Хоць гэта і праўда , што жыццё ў Афрыцы суровае , але я ведаю гэты кантынент , як месца , дзе людзі , жывёлы і экалагічныя сістэмы вучаць нас пра больш звязаны свет .
(src)="11"> Toe ek nege jaar oud was , het President Mandela by my gesin kom bly .
(trg)="11"> Калі мне было 9 , да маёй сям 'і гасцяваць прыехаў прэзідэнт Мандэла .
(src)="12"> Hy was pas vrygelaat na 27 jaar in aanhouding , en dit was ’ n tyd van aanpassing tot sy skielike status as globale ikoon .
(trg)="12"> Яго толькі вызвалілі з 27-гадовага зняволення , і гэта быў перыяд дапасавання да яго раптоўнага статусу глабальнага куміра .
(src)="13"> Lede van die ANC het gedink dat hy in die bos tyd sou hê om te rus en herstel , uit die publieke oog , en dis waar dat leeus geneig is om ’ n baie goeie afskrikmiddel vir die pers en paparazzi te wees .
(trg)="13.1"> Члены партыі Афрыканскі Нацыянальны Кангрэс вырашылі , што ў глубінцы ў яго з 'явіцца мажлівасць адпачыць і набрацца моцы , далей ад вачэй свету .
(trg)="13.2"> Праўда , калі кажуць , што збольшага львы − добрыя адпуджвальнікі як звычайнай , так і скандальнай прэсы .
(src)="14"> ( Gelag ) Maar dit was ’ n bepalende tyd vir my as ’ n jong seun .
(trg)="14"> ( Смех ) Для мяне , хлапчука , гэта быў вырашаючы час .
(src)="15"> Ek 't vir hom ontbyt in die bed geneem ; daarna , in ’ n ou sweetpak en pantoffels , het hy in die tuin gaan wandel .
(trg)="15"> Я прыносіў яму ў ложак сняданак , а пасля , у старым трыко і тапках , ён хадзіў па садзе .
(src)="16"> Saans het ek met my familie gesit om die haasoorantenna-TV , vol sneeu , en gekyk na beelde van dieselfde stil man in die tuin omring deur groot skares , soos tonele van sy vrylating elke aand uitgesaai is .
(trg)="16"> Увечары мы з сям 'ёй сядалі вакол тэлевізара з антэнай і памехамі і глядзелі на адбіткі таго ж самага ціхага чалавека з саду , але тут вакол яго былі сотні тысячаў людзей , бо сюжэт пра яго вызваленне паказвалі штодзённа .
(src)="17"> Hy was besig om vrede te bring na ’ n verdeelde en onstuimige Suid-Afrika , een man met ’ n ongelooflike sin vir sy menslikheid .
(trg)="17"> Ён прыносіў мір падзеленнай і бязлітаснай рэспубліцы , адзін чалавек з неверагодным пачуццём гуманнасці .
(src)="18"> Mandela het dikwels gesê dat sy vonnis hom die vermoë gegee het om na binne te keer en te dink , om binne-in homself die dinge wat hy vir Suid -Afrika begeer het , te skep : vrede , versoening , harmonie .
(trg)="18"> Мандэла не раз казаў , што падарункам ад адстрогу стала мажлівасць засяродзіцца ў сабе і думаць , стварыць у сабе тое , што ён хацеў найбольш для ПАР : мір , згоду , гармонію .
(src)="19"> Deur hierdie daad van ontsaglike openhartigheid het hy gestalte gegee aan wat ons in Suid-Afrika " ubuntu " noem .
(trg)="19"> Праз гэты ўчынак аграмаднай шчырасці , што мы ў ПАР завем " убунту " .
(src)="20"> Ubuntu : Ek is , deur jou .
(trg)="20"> Убунту − я існую таму , што ты існуеш .
(src)="21"> Of , mense is nie mense sonder ander mense nie .
(trg)="21"> Ці − людзі не людзі без іншых людзей .
(src)="22"> Dis nie ’ n nuwe idee of waarde nie , maar dit is een waarop ons in hierdie tye beslis kan bou .
(trg)="22"> Гэта не новая ідэя ці вартасць , але я лічу яе за вартую аснову , асабліва ў нашыя часы .
(src)="23"> Daar word selfs gesê dat in die kollektiewe bewussyn van Afrika , ons die diepste dele ervaar van ons eie menslikheid deur ons interaksies met ander .
(trg)="23"> На самой справе , кажуць , што праз калектыўную падсвядомасць як ў Афрыцы мы маем доступ да найглыбейшага разумення нашае асабістае гуманнасці , што прыходзіць праз нашыя ўзаемаадносіны з іншымі .
(src)="24"> Ubuntu is nou in hierdie kamer .
(trg)="24"> Убунту здараецца і тут зараз .
(src)="25"> Julle skep ’ n ruimte vir my om die diepste waarheid van wie ek is , uit te druk .
(trg)="25"> Вы трымаеце месца для майго раскрыцця для вас схаваных частак маёй істоты .
(src)="26"> Sonder julle is ek net ’ n man wat praat met ’ n leë kamer , en ek 't verlede week baie tyd daaraan spandeer , en dis niks soos dié nie .
(trg)="26.1"> Без вас я − толькі хлапчына , што размаўляе з пустым пакоем .
(trg)="26.2"> Я доўга гэтым займаўся на тым тыдні , і адчуванне вельмі рознае .
(src)="27"> ( Gelag ) As Mandela die nasionale en internasionale ubuntu-vergestalting was , dan is die man wat my persoonlik die meeste oor die waarde geleer het dié man , Solly Mhlongo .
(trg)="27"> ( Смех ) Калі Мандэла быў нацыянальным і інтэрнацыянальным увасабленнем убунту , чалавек , што больш за ўсіх навучыў мяне гэтай якасці асабіста − вось , Солі Млонга .
(src)="28"> Solly is onder ’ n boom gebore 60 kilometer van waar ek grootgeword het in Mosambiek .
(trg)="28"> Cолі нарадзіўся пад дрэвам , за 60 кіламетраў ад таго месца , дзе ў Мазамбіку нарадзіўся я .
(src)="29"> Hy sou nooit baie geld hê nie , maar hy was een van die rykste mans wat ek ooit ontmoet het .
(trg)="29"> Яго фартунай ніколі не сталі грошы , але замест таго ён стаў найбагацейшым з усіх маіх знаёмых .
(src)="30"> Solly het as kind sy pa se beeste opgepas .
(trg)="30"> Солі вырас даглядаючы жывёл свайго бацькі .