# som/6ni8tIRFnUVl.xml.gz
# sq/6ni8tIRFnUVl.xml.gz
(src)="1"> Abidkay ma ilaabayo maalintaas
(src)="2"> Waxay ahayd gugii 2006
(trg)="1"> Nuk do ta harroj kurrë atë ditë të pranverës së 2006- ës .
(src)="3"> Waxaan dhakhtar qaliin joogta ah
(src)="4"> Ka ahaa Cusbitaalka John Hopkins ,
(src)="5"> Waxan helay fariin degdeg ah
(trg)="2"> Isha kirurg rezident në Spitalin Johns Hopkins në pranim të thirrjeve te urgjences .
(src)="6"> Waxan fariintaka ka hellay E . R- ka " Qolka degdega " 2dii saqda dhexe .
(src)="7"> Si aan u imado una arko haweeynay boog macaan ku leh cagta
(trg)="3"> Rreth orës 2 të mëngjesit u njoftova nga E . R që të shkoj të shoh një grua me ulcerë diabetike në këmbën e saj .
(src)="8"> Weli wan xususan karaa siduu ahaa urtii cadkaa qudhmay markii aan ka qaaday go 'a si aan u arko .
(trg)="4"> Ende e kujtoj atë lloj ere të gjakut të kalbur , tek po e tërhiqja perden që ta shoh atë .
(src)="9"> Qofkastoo meesha joogay waa arkayay in qoftani ad u xanunsanayso weyna u baahnayd inay cusbitaalka ku jirto .
(trg)="5"> Të gjithë aty mendonim që ajo grua ishte shumë sëmurë dhe kishte nevojë të shtrohej në spital .
(src)="10"> Taas lasyma weydiin .
(trg)="6"> Kjo nuk vihej në diskutim .
(src)="11"> Suaasha lay warsaday waxay ahayd mid taas ka duwan ,
(src)="12"> Taaso ahayd , Ma u baahantahay in lugta laga jaro ?
(trg)="7"> Pyetja qe shtroja ishte një tjetër , a kishte ajo nevojë për amputim ?
(src)="13"> Hada , markaan dib u eego habenkaas
(src)="14"> Waxan aad u jeclaan lahaa inaan aamino inaan kula dhaqmay haweeynadaa habeenkas naxariistii iyo dareenkii aan tusay 27- jir dhowaan guursatay taasoo timi ER- ka sadex habeenk a hor iyadoo xumadi ka hayso qaarka danbe taaso markii danbe cadatay inay tahay Kaankaro baahday .
(trg)="8"> Tani , duke kthyer koken pas ne atë natë do të doja dëshperimisht të besoja se e trajtova atë grua , atë natë , me empatinë dhe dhembshurinë e njëjtë që tregova ndaj 27 vjeçares së sapo martuar e cila erdhi në E . R tri ditë perpara me dhimbje mesi e cila doli të jetë kancer pankreatik i avancuar .
(src)="15"> Gabadhaa arinkeeda , waan ogaa inaanan qaban karin wax xaqiiqadii badbaadin kara nolosheeda
(trg)="9"> Në rastin e saj , unë e dija se s' kishte asgjë që mund të bëja që do ti shpëtonte jetën .
(src)="16"> Kaankaradu waxay ahayd mid aad u baahday
(trg)="10"> Kanceri ishte shumë i avancuar .
(src)="17"> Laakiin waxa iga go' nayd inaan xaqiijiyo inaan samayn karo wuxuun suurta gal ka dhigi kara inay
(src)="19"> Waxaan u keenay buste diiran iyo koob buna
(trg)="11"> Por isha i përkushtuar të sigurohesha që do bëja gjithçka të mundshme për ta bërë atë të ndihet më rehat .
(src)="20"> Waxan u keenay oo kale qaar qoyskeeda ah
(trg)="13"> Solla edhe për prindërit e saj .
(src)="21"> Laakiin ta muhiimka ah bal fiiri hada , wax go' aana kuma ridin gabadhaasa sababtoo ah waxba may galabsan ay isugu keento iyadu arintan .
(trg)="14"> Por shikoni , më e rëndësishmja eshte qe unë nuk e paragjykova atë , sepse dukej qartë qe ajo s' kishte bërë gjë qe mund t' ia shkaktonte këtë vetes se saj .
(src)="22"> Hadaba wuxu xal sida yahayba , habeno yar kadib anoo taagan isla qolkaa E . R- ka gawrasadayna in bukaankayga macaanka qaba uu u bahanyahay in lugta laga jaro
(src)="23"> Maxaan ugu hayaa arinka adag dhexidiisa gabadha ?
(trg)="15"> Atehere , si eshte e mundur qe disa nete me pas , tek qendroja ne te njejten dhome te urgjences dhe i vendosur qe pacientja ime diabetike kish nevoje per amputim , perse ja thashe kete ne nje menyre kaq te hidhur ?
(src)="24"> Waxaad arkaysaa , si ka duwan gabadhii habeenkii hore gabadhaan waxay leheed macaanka nooca 2aad
(trg)="16"> Dallimi eshte qe ne ndryshim me gruan e nje nate me pare , kjo grua vuante nga diabeti i tipit 2 .
(src)="25"> Wayna buurneyd
(trg)="17"> Ajo ishte e shendoshe .
(src)="26"> Waxaynu dhamaanten ognahay inay tani ka timi cunto layska cuno iyo iyadoon jimicsi dheera la samayn , hagaag ?
(trg)="18"> Dhe te gjithe e dime qe kjo vjen si rezultat i te ngrenit shume dhe mungeses se aktivitetit fizik , apo jo ?
(src)="27"> Waxan uga jeeda , siday u adagtahay suurtagalnimadaasi
(trg)="19"> Dua te them , sa e veshtire mund te jete ?
(src)="28"> Markii aan hoos u eego iyadoo sariirta saran , anaa isla hadlay
(src)="29"> Hadii inuun aad isku dayi lahayd inaad inuun taxadartid kumaad sugnaateen xaaladatan waqtigan isaga ah adigoo la jooga dhakhtar aanad weligaa hore u arag kasoo ka shekaynaya inuu lugtada goosto
(trg)="20"> Teksa e shihja te shtrire mendoja me vete , sikur shume pak te te interesonte , nuk do te ishe ne kete gjendje tani me nje mjek qe nuk e kishe pare kurre me pare duke u pergatitur per te te prere kemben .
(src)="30"> Maxan isugula haboonahay inaan go 'an ku rido gabadhan ?
(trg)="21"> Perse u ndjeva i justifikuar qe gjykoja ndaj saj ?
(src)="31"> Waxan jecelahay inaan dhaho ma garanayo
(trg)="22"> Do desha te thoja qe nuk e di .
(src)="32"> Laakiin xaqiiqdii waan garanayaa
(trg)="23"> Por ja qe nuk eshte e vertete .
(src)="33"> Waad arki kartaa dhalinyaranimada i qaaday
(src)="34"> Dhibteeda waxa kenay ban iska xisaabsaday
(trg)="24"> Me kryelartesine e rinise sime , mendova se e kisha psikologjisur ate .
(src)="35"> Cuntaday iska badisay .
(trg)="25"> Ajo ka ngrene shume .
(src)="36"> Nasiib daraa ku dhacday
(trg)="26"> Ajo ka qene pa fat .
(src)="37"> Macaanbay qaaday .
(trg)="27"> U semur me diabet .
(src)="38"> Khalaas .
(trg)="28"> Kaq qe puna .
(src)="39"> Si dadban , waqtigas noloshayda kamidka ah
(src)="40"> Waxaan waday baadhitaan- cilmiyeed cudurka kansarka
(src)="41"> Daawanyn difaac ku salaysan oo loo hello melanomaha , khaas ahaan´
(trg)="29"> Cuditerisht , ne ate kohe , po hulumtoja rreth kancerit , terapite e sistemit imunitar per kancer te lekures , per te qene me ekzakt , nga kisha mesuar se duhej te kisha dyshime per gjithcka , te mos merrja te mireqene gje dhe ti masja me standardet me te larta shkencore .
(src)="43"> Laakin markay timado cudurka macaanka oo kale ah
(src)="44"> Kaaso dila dadka maraykanka sideed jeer in kabadan melanoma- aha
(src)="45"> Weligay ismaan weydiin arintaa laysla wada garanayo
(trg)="30"> Nderkohe , kur vjen fjala tek diabeti i cili vret 8 here me shume amerikane se melanoma , nuk e vura kurre ne prove dijen e deri atehershme .
(src)="46"> Waxan isaga malaynayay uun in dhacdooyinka cudurada la xidhiidha ay ahaayeen cilmi hore u degsanaa
(trg)="31"> Pranova te mireqene , cdo hallke te zinxhirit te shkaqeve patologjike qe te conte ne te .
(src)="47"> Saddex sano ka dib , ayaan ogaaday sidaan u khaldanaa
(trg)="32"> Tre vite me pas , zbulova se isha shume gabim .
(src)="48"> Laakiin waqtigaan , anigaa bukaan ahaa .
(trg)="33"> Por kete here , isha pacienti .
(src)="49"> Ka sokow anoo saddex ilaa afar saacadood maalin kasta jimicsada raacana qorshaha cunto ee ugu suuban
(src)="50"> Waxaa kordhay miisankayga , waxana igu dhacay wax
(src)="51"> loogu yeedho " Metobolic syndorome "
(trg)="34"> Edhe pse beja ushtrime fizike 3- 4 ore ne dite , dhe zbatimin i piramides ushqimore me perpikmeri , kisha shtuar shume ne peshe dhe kisha zhvilluar dicka te ashtuquajtur sindroma e metabolizmit .
(src)="52"> Qaarkiin inaad maqasheen ba laga yaabaa .
(trg)="35"> Disa nga ju mund edhe te kene degjuar per te .
(src)="53"> Dheecanka isulin- ta ayaan difaac u yeeshay
(trg)="36"> Isha bere imun ndaj insulines .
(src)="54"> Waad filan kartaa in insulin- tu tahay dheecan muhiima kaasoo maamula sida jidhkeenu u go' aamiyo cuntada aynu cuno . hadii aan gubno iyo hadii aan keedinaba
(trg)="37"> Mund ta mendoni insulinen si ky hormon i gjithepushtetshem qe kontrollon se cfare ben trupi yne me ushqimet qe hame , nese i ruajme ose i djegim .
(src)="55"> Tan afka suuqa waxa loogu yeedhaa habaynta shidaalka
(trg)="38"> Ne gjuhen mjekesore kjo quhet " ndarje e energjise " .
(src)="56"> Habada awood u waayida inaad so sartid insulin waafiya waa nolol seegis
(trg)="39"> Mos prodhimi i mjaftueshem i insulines nuk pajtohet me jeten .
(src)="57"> Insulin difaac u yeelashaduna . sida magaceeda ka muuqata waa marka unugyadu difaac u yeeshaan saamaynta insulinta shaqadeeda wadata markaad insulinta difaac u yeelatid
(trg)="40"> Dhe rezistence ndaj insulines , sikunder sugjeron dhe emri , ndodh atehere kur qelizat behen gjithnje e me rezistente nga efektet e insulines qe perpiqet te beje punen e saj .
(src)="58"> Wadadaadi macaanku kugu dhici lahaa bad haysaa
(src)="59"> Taaso ah waxa dhaca marka ganaacaagu uu iska hayn kari waayo iska cabinta samayna kari wayo insulin waafiya
(trg)="41"> Kur behesh rezistent ndaj insulines , kthehesh ne diabetik , c' ka ndodh kur pankreasi nuk mund te perballoje rezistencen dhe te prodhoje mjaftueshem insuline .
(src)="60"> Markaa sonkorta dhiigaaga ayaa kacda
(src)="61"> Dhacdooyoin xidhiidha oo xanuuno ah ayaa sidii tusbaxii furma kasoo keensada wadna xanuun kansar , ilaa cudurka Alzheimer iyo weliba jidh goyn , sida arinka gabadha sanado yar ka hor
(trg)="42"> FIllon ngritja e sasise se sheqerit ne gjak , dhe nje ujvare problemesh patologjike dalin jashte kontrolli , c' ka mund te cojne ne probleme me zemren , kancer , ose edhe Alzaimer , dhe amputim , pikerisht si ajo grua disa vite me pare .
(src)="62"> Anoo cabsidaas qaba , waxaan ku mashqulay si aan u bedelka cuntadayda anoo ku daraya kana goynaya waxad badankiis u arki kartaan wax xaqiiqadii layaableh ,
(trg)="43"> Me kete problem , nisa te ndryshoj dieten time ne menyre drastike , duke hequr e shtuar gjera qe ju do ti gjenit padyshim shokuese .
(src)="63"> Taasan samaayey waxana lumiyay 40 pound anoon aadna u jimicsan
(trg)="44"> Bera keshtu dhe humba 20 kg , ndonese beja me pak ushtrime fizike .
(src)="64"> Hadaba sidaa arki kartaanba hada waxan filayaa inan culays xad dhaafa lahayn
(trg)="45"> Sikunder mund te shihni , nuk jam me mbipeshe .
(src)="65"> Ta muhiimka ah , difaac uma lihi hada insulint- ta
(trg)="46"> Cka eshte me e rendesishme eshte qe nuk kam me rezistence ndaj insulines .
(src)="66"> Laakiin ta kasii muhiimsan , waxaa isoo baxday sadexdan su' aalood ee dab ka kulul ee aan i seegayn
(trg)="47"> Por edhe me e rendesishme , jane keto tre pyetjet qe me kane mbetur dhe te cilat nuk duan te me hiqen :
(src)="67"> Siday taasi iigu dhacday hadii aan sii loogu talla gally wax kasta u samaynaayay ?
(trg)="48"> Si me ngjau kjo gje kur une mendohej se po beja gjithcka si duhej ?
(src)="68"> Hadii arinkii laysla wafaqsanaa ee nafaqadu uu socon waayay suurta gal ma tahay inay qof kalena ka socon weyday ?
(trg)="49"> Nese shkenca rreth te ushqyerit te shendetshem ka qene e rreme , a thua e tille ishte dhe per te tjere ?
(src)="69"> Markaan hoosta ka xariiqay su' aalahaas
(src)="70"> Waxaan si waaliya ugu hamuumay inaan isku dayo fahanka xidhiidhka runta ah ee ka dhexeeya cayilnaanta iyo difaac u yeelashada insulin
(trg)="50"> Dhe ne analizimin e ketyre pyetjeve u bera pothuajse i fiksuar ne te perpjekurit per te kuptuar lidhjen e vertete midis obezitetit dhe rezistences se insulines .
(src)="71"> Hada , culimada badankeedu waxay aminsanyihin in cayilaantu ay tahay waxa keena difaac u yeelashada insulin
(trg)="51"> Tanime , shume hulumtues besojne se obeziteti eshte si rrjedhoje e resistences ndaj insulines .
(src)="72"> Caqli ahaana , hadaad rabtid inaad dawaysid difaac u yeelashada insulin waa in dadku miisaan lumiyaa , miyaanay ahayn ?
(trg)="52"> Logjikisht , kur do te trajtosh rezistencen ndaj insulines , i detyron njerezit te bien ne peshe , apo jo ?
(src)="73"> Waxaad dawaysay cayilnaantii
(trg)="53"> Trajton obezitetin .
(src)="74"> Laakiin ka waran hadaynu dhanka kale ka eegno ?
(trg)="54"> Po sikur te jete pikerisht e kunderta ?
(src)="75"> Ka waran hadaynay cayilnaantu ahayn sababta difaac u yeelashada insulin ?
(trg)="55"> Po sikur obeziteti te mos jete shkaku i rezistences ndaj insulines ?
(src)="76"> Ka waran hadii ay calamad u tahay dhibato sii qoto dheer
(src)="77"> Figta buur barafa oo la garanayo ?
(trg)="56"> Ne fakt , po sikur te jete sintoma e nje problemi shume me te madh , maja e nje ajsbergu ?
(src)="78"> Waan garanayaa inay doqonimo tahay waayo xaqiiqadii badhtankaynu kaga jirnaa cayilnaan baahday , laakiin dhegta ii raarici
(trg)="57"> E di qe tingellon pak e cuditshme , pasi jemi ne mesin e nje epidemie obeziteti , por me degjoni pak .
(src)="79"> Ka waran hadii cayilnaantu tahay qaab la dagalamaya dhibaato kaloo qarsoon oo ka socota unuga dhexdiisa si hoose ?
(trg)="58"> Po sikur obeziteti te jete nje kamuflazh i nje problemi shume me te rende qe i ka rrenjet ne qelize ?
(src)="80"> Ma soo jeedinayo in cayilaantu tahay mid aan dhibaato lahayn
(src)="81"> laakin waxaan sheegayaa ma laga yaabaya inay tahay
(src)="82"> laba daran ta door roon
(trg)="59"> Nuk jam duke sugjeruar ketu qe obeziteti eshte beninj , por ate qe po sugjeroj eshte qe mund te jete e keqja me e vogel e dy te keqijave te metabolizmit .
(src)="83"> Waxaad u malayn kartaa in difaac u yeelashada insulin ay tahay xadi ka dhinmay nafaheena oo aynu ku meelayn lahayn shidaal sidaan hore usoo carabaabay qaadashada kaloriskaa cuntada ah iyo gubida qaarkood si habsami ah iyadoo qaarna kadyinaysa
(trg)="60"> Mund ta mendoni rezistencen ndaj insulines si aftesia e limituar e vetes per te shperndare karburantin , sikunder iu referova para nje minute , te marresh kalorite qe sigurojme me ushqimin dhe ne menyre proporcionale te djegim nje pjese e te ruajme tjetren .
(src)="84"> Markaynu difaac u yeelano insulin- ta habkii isu dheelitiranka ayaa xaladiisii ka weecda
(trg)="61"> Kur behemi rezistent ndaj insulines , homeostaza ne kete lloj ballancimi prishet .
(src)="85"> Hadaba markan , marka insulin ku tiraahdo unuga
(src)="86"> Waxan rabaa inaad tamar gubtid habada markan uu unugu jawaab celin ku dhaho
(trg)="62"> Pra tanime , kur insulina i thote qelizes , dua te djegesh me shume energji sesa qeliza e konsideron te sigurt , ne te vertete ajo pergjigjet ,
(src)="87"> " Maya mahadsandid , marabo inaan tamar gubo , waan keydinayaa " sababtoo ah unugyada duxda ayaa ka maqan isku dhiska farsamo unugeed ee unugyada kalle leeyihiin
(trg)="63"> " Jo faleminderit , do ta ruaj kete energji . "
(trg)="64"> Dhe duke qene se ne qelizat e dhjamit nuk i gjen ato makineri komplekse qelizore qe gjendet ne qeliza te tjera , eshte vendi me i mire per ti ruajtur .
(src)="89"> Hadaba badankeena , 75 million oo maraykani jawaabta saxda ah ee ay u hayaan difaac u yeelashada insulin inay tahay in loo keydiyo dux ahaan , ka bedelan cagsigeeda insulin difaac loo yeeshaa waxaa keena cayilnaan
(trg)="65"> Shume prej nesh , rreth 75 milion Amerikane , pergjigja e rezistences ndaj insulines mund te jete qe ta ruaj ne formen e dhjamit e jo e kunderta , te kesh rezistence insuline ne pergjigje te dhjamosjes .
(src)="90"> Tani runtii waa arin dul ka xaadis ah
(src)="91"> laakiin fahanku intaa wu u ka sii qot dheeryahay
(trg)="66"> Kjo eshte ne te vertete nje ndryshim i vogel , por me pasoja te renda .
(src)="92"> Bal eeg dhacdadaan isku xidhan ee soo socota
(trg)="67"> Konsideroni analogjine e meposhtme :
(src)="93"> Ka fikir haar kaa gaadhay boqonta kadib markii aad lugta gashatay miiskii shaahu saarnaa
(trg)="68"> Mendoni per gerricjet qe pesoni ne lekure kur ne menyre rastesore perplasni gjurin ne tavolinen e kafes .
(src)="94"> Xaqiiqadii , haartu way ku dhibaysaa , sida iska cadna ka helaysid midab bedelkaa kugu dhacay , lakiin sidaynu wada ogsoonahay haartu ma aha dhibaatada xaqiiqadii waa taa ka caksigeeda , waa jawaabta caafimaad ee dhibaatada dhamaan unugyda difaaca ee goobta dhawaca kusoo ururay rabana inay badaadiyana unugydada kana hortaga faafitaanka
(trg)="69"> Padyshim qe plaga dhemb shume dhe ju nuk e pelqeni faktin qe eshte nxire , por te gjithe e dime qe plaga ne vetvete nuk eshte problemi .
(trg)="70"> Ne fakt , eshte e kunderta , eshte nje pergjigje e shendetshme ndaj nje traume , jane qelizat imunitare qe vrapojne aty ku ndodhi demtimi qe te ndihmojne qelizat e atyshme dhe te ndalojne perhapjen e infeksionit ne pjese te tjera te trupit .
(src)="96"> Hada ka fikir hadaynu haarta u haysano dhibaatada dhex gallona mu' asaso daaweed weyn iyo waxyaaba kallaynu ku dhayayno haaraha ku duugid kareemo , xumad dilayaal , sii wad
(src)="97"> Dhamaan iyadoo layska indha- tirayo in dadku weli ay lugta ku jiidanayaan miiskii shaahu saarnaa
(trg)="71"> Tani , imagjinoni sikur ne te mendonim se plaga eshte faktikisht problemi , dhe zhvillojme cdo kerkim dhe kulture mjeksore rreth trajtimit te plageve : krem maskimi , ilace kunder dhimbjes , e shume te tjere , duke injoruar teresisht faktin qe njerezit jane ende duke perplasur kercirin ne tavolina kafeje .
(src)="98"> Intebay ka si wanagsanaan lahayd inakoo sababta abaara -- dadka u sheegna inay ka taxadiraan markay qolalka fadhiga dhexmarayaan -- halkaygu aynu saameynta eegi lahayn ?
(trg)="72"> Sa me mire do te ish po te trajtonim shkaqet -- duke i thene njerezve te jene me te kujdesshem teksa ecin neper sallon -- ne vend te efektit qe krijohet ?
(src)="99"> Iyadoo laysla hello sababta iyo saamaynta si saxa waa waxa farqiga keena aduunkoo dhan
(trg)="73"> Te kuptosh shkakun dhe efektin , ben te gjithe diferencen e mundshme .
(src)="100"> Markii si kale loo eego , suuqa samaynta daawadu weli si fiican buu saamigiisu u shaqayn karaa
(src)="101"> laakiin waxba uma siyaadayaan dadka lugaha haaraha ku leh
(trg)="74"> Ta kesh gabim , industria farmaceutike mund te vazhdoje te jete fitimprurese per investuestit e saj por per njerezit me kerci te vrare nuk permiresohet asgje .
(src)="102"> Sabab iyo Saamayn
(trg)="75"> Shkaku dhe efekti .
(src)="103"> Hadaba waxaan soo jeedinaya waxa weeye
(src)="104"> laga yaabe inay sabab iyo saamayn khalada tahay cayilnaanta iyo difaac u yeelashada insulin
(trg)="76"> Ajo c' ka jam duke sugjeruar eshte se ndoshta kemi shkakun dhe efektin e gabuar kur falsim per obezitet dhe rezistence ndaj insulines .
(src)="105"> Laga yaabee inaynu is weydiinayno suurta gal ma tahay in Difaac u yelashada insulin ay sababto miisaan cudurkuna lug ma la leeyahay cayilnaanta ugu yaraan dadka oo dhan ? ka waran hadii cayilnantu ay jawaab jidh ahaneed u tahay dhibaato sii mug weyn baahsanaan heer aan la ogayn ah
(trg)="77"> Ndoshta duhet ta pyesim veten , a eshte e mundur qe rezistenca ndaj insulines shkakon rritje ne peshe dhe semundje qe lidhen me obezitetin , te pakten ne shumicen e njerezve ?
(trg)="78"> Po sikur te qenit obez eshte thjesht nje pergjigje e metabolizmit ndaj dickaje shume me teper kercenuese , nje epidemi e fshehur , ajo per cka duhet te shqetesohemi me shume ?
(src)="107"> Hada aynu eegno xaqiiqooyin wax ina tusinaya
(trg)="79"> Le ti hedhim nje sy fakteve .
(src)="108"> Waxaynu ognahay in 30 million oo Maraykan cayilani oo ku nool wadanka aanay lahayn difaaca insulin sida oo ay tahayna , uma muuqato inay inaba uga khatar badanyihiin cudurka dadka dhuudhuuban
(trg)="80"> E dime qe 30 milion amerikane obeze ne USA nuk vuajne nga rezistenca e insulines .
(trg)="81"> Dhe meqenese ra fjala , ato nuk duket te jene ne ndonje rrezik me te madh per semundje se njerezit e dobet .
(src)="109"> Taa cagsigeeda, waxaynu ognahay in 6Milyan oo dad dhuudhuuban ah oo dalka maraykanka ku nool inay difaaca insulinta leeyihiin sida aawadedna . u muuqda inay uga khatar badan yihiin cudur jidh cunteedka aan hore usoo sheegay mar loo eego dhigooda cayilan hada ma garanyo sababta laakiin laga yaabe inay tahay unugyadooda oo aan gawrasan wixii saxda ahaa ee ku qaban lahayeen tamarta dheeriga ah
(trg)="82"> Nderkohe , dime qe 6 milione njerez te dobet ne USA jane rezistent ndaj insulines , dhe meqenese ra fjala , ata mendohet te jene ne rrezik me te madh per ato semundje metabolike qe permenda me siper , ne dallim nga grupi i obezeve .
(trg)="83"> Une nuk e di pse , por ndoshta kjo vjen si rezultat i faktit qe ne rastin e tyre , qelizat nuk e kane kuptuar ende se c' duhet te bejne me tepricen e energjise .
(src)="110"> Hadaba hadii aad cayilnan karto difaacna u yelan kartid insulin caatana ahaan kartid oo aad yeelan kartid ,
(src)="111"> Waxay tusaysaa in cayilnaantu noqonkarto lagu khadamaha waxa socda
(trg)="84"> Pra nqse nje njeri mund te jete obez dhe mund te mos kete rezistence ndaj insulines , ose mund te jete i dobet e ta kete , kjo tregon se obeziteti mund te jete nje kamuflazh per ate qe po ndodh .
(src)="112"> Ka waran hadaynu dagaalkii khaladka ahaa ku dirirayno
(src)="113"> la dirirayno cayilnaan halkii difaac u yeelashada Insulin
(trg)="85"> Pra , po sikur te jemi duke luftuar nje lufte te gabuar , te luftojme obezitetin ne vend te rezistences ndaj insulines ?
(src)="114"> Kasii darane , ka waran hadaynu hiifayno cayilnaha oo micneheedu yahay dhibanahoo la hiifay
(trg)="86"> Edhe me keq , po sikur fajesimi i obezeve do te thote qe po fajesojme viktimat ?
(src)="115"> Ka waran hadii fikirka asaasiga ee cayilnaanta aynu ka qabnaa uu khaldanyahay
(trg)="87"> Po sikur disa nga idete tona thelbesore mbi obezitetin jane gabim ?
(src)="116"> Qof ahaan , uma sii dul yeelan karo guracnantan baas
(src)="117"> Xaqiiqadu waa inay gees u baxdaa
(trg)="88"> Personalisht , nuk mund ta kem me luksin e arrogances mos flasim pastaj per luksin e sigurise se plote .
(src)="118"> Fikirkaygaan ka qabaa ku dhexjirka arinkan
(src)="119"> Laakiin cid kasta waan u furan ahay
(trg)="89"> Kam idete e mia te asaj c' ka mund te jete problemi , por jam e hapur per sugjerime .
(src)="120"> Markan , mala- awaalkayga , sababtoo ah qof kasti wuu weydiiyaa wuxu yahay
(trg)="90"> Hipoteza ime , sepse te gjithe me pyesin , eshte kjo .
(src)="121"> Hadaad isweydiisid , muxu unugu inuu ilaaliyo isku dayaya marka ay difaac u yeelato insulin sabatoo malahayga ma aha cunta badan waxay u badantahay glucose farabadan ; dhiig macaan waxaynu hada ognahay macmaanka la miiray inuu kor qaadi karo macaanka dhiiga waqti kooban sababaana jirta lagu aamina karo in sonkortu ay toos u keento difaac u yeelashada insulin
(trg)="91"> Nese e pyesni veten , se nga se perpiqet te mbrohet qeliza kur behet rezistente ndaj insulines , pergjigja ndoshta nuk eshte , teprice ushqimore .
(trg)="92"> Por me gjasa , teprice glukoze : sheqeri ne gjak .
(trg)="93"> E dime qe dritherat e perpunuara e ngrene nivelin e sheqerit ne gjak ne nje kohe afatshkurter , dhe ka edhe arsye per te besuar se sheqeri mund te coje direkt ne rezistence ndaj insulines .
(src)="122"> Hadaba hadaad qaabkan maskaxeed ka shaqaysiisid waxaan filayaa in ay suurta gal tahay korodhka qaadashada macmaanada la miiray ay keenayso baahitaanka cayilnaanta iyo macaanka iyadoo keenayso difaac u yeelasha insulin bal eeg , ma aha cunta badsasho iyo ciyaar badsasho toona
(trg)="94"> Nqse keto procese psikologjike vihen ne pune , hedh hipotezen qe mund te jete shkaku i marrjes se drithrave te perpunuara , sheqerit ne mase , ajo cka sjell epidemine e obezitetit dhe diabetit , por nepermjet rezistences ndaj insulines , dhe jo si efekt i mbingopjes ose mos berjes ushtrime fizike .
(src)="123"> Markaa lumiyay 40 pound sanad yar ka hor
(src)="124"> SI fudud waxaan yareeyay waxyaabahaa
(src)="125"> Tasoo qiraal ahaan keentay inaan dhinac u jeesto anoo ku salleeyay khibaraday shakhsiga ah
(trg)="95"> Kur humba 20 kg disa vite me pare , e bera thjesht duke kufizuar keto gjera , cka sugjeron qe kam nje anesi bazuar ne eksperiencen time personale .
(src)="126"> Taasi maaha in dhinac u baydhidaydu ay khalad tahay ku darsoo muhiimku waa in wax kasta si cilmi ah loo sugi karo
(trg)="96"> Por kjo nuk do te thote qe anesia ime eshte e gabuar , dhe me e rendesishmja , te gjitha keto mund te provohen shkencerisht .
(src)="127"> laakiin ta koowaad waa aqbalida suurtagalnimada ah in fikirkeena hada ee cayilnaanta macaanka iyo insulta ku saabsani uu khalad yahay sidaa awaadeedna waa inay tijaabo galla arinku
(trg)="97"> Por , shkalla e pare eshte te pranosh mundesine se besimi yne rreth obezitetit , diabetit dhe rezistences ndaj insulines mund te jene te gabuara dhe si rrjedhoje duhen testuar .
(src)="128"> Waan ugu khamaarayaa xirfadayda arinkaas
(trg)="98"> Ve bast karrieren time ne kete gje .
(src)="129"> Maanta waxan u huriyaa waqtigaya arintaas
(src)="130"> Waana aadayaa meelkastoo cilmigu ila gallo
(trg)="99"> Sot , ja dedikoj te gjithe kohen time punes mbi kete problem , dhe do te shkoj kudo te me coje shkenca .
(src)="131"> Waxaan goaansaday waxanan dib u samayn doonin iska dhigida mid jawaabo haysta anoon haysan
(trg)="100"> Kam vendosur qe ajo c' ka nuk mundem dhe nuk do te bej me eshte te pretendoj qe i kam pergjigjet kur nuk i kam ato .
(src)="132"> In badan waan isla baxay anoon garanayn
(trg)="101"> Kam qene i perulur per gjithcka nuk njoh
(src)="133"> Laakiin sanadii danbe , waxan nasiib u yeeshay inaan arinkan kalla shaqyeeyo kooxda ugu yaabka badan ee macaanka iyo cayilnaanta baadha ee dalka
(src)="134"> Arinka ugu wanaagsanina wuxu yahay
(src)="135"> Sidii Abraham Lincoln markuu isku gedaamay koox kuwii kasoo horjeeday ah
(trg)="102"> Vitin e fundit , kam qene mjaf me fat qe kam punuar mbi kete problem me nje grup te mrekullueshem hulumtuesish te obezitetit dhe diabetit ne vend , dhe pjesa me e bukur eshte qe , sikunderse Abraham Lincoln e rrethoi veten me nje grup pune rivalesh , dhe ne kemi bere te njejten gje .