# pt/VsnFkSExkNVB.xml.gz
# sa/VsnFkSExkNVB.xml.gz
(src)="1"> Quando damos nomes a moléculas orgânicas , o mais importante é pensar em quantos carbonos formam a cadeia ou o anel que estamos a analisar .
(trg)="3"> Kiedy nazywamy cząsteczki organiczne , podstawą jest
(trg)="4"> liczba atomów węgla , które tworzą łańcuch albo pierścień , na który patrzymy .
(src)="2"> Assim , vamos supor que tenho algo mais ou menos assim .
(trg)="5"> Powiedzmy , że mam coś takiego .
(src)="3"> E espero que esteja razoavelmente familiarizado com o que isto representa .
(trg)="6"> Mam nadzieję , że już wiecie
(src)="4"> E eu vou recapitular um pouco .
(trg)="7"> Ale zrobię małą powtórkę .
(src)="5"> Vamos supor que tenho algo mais ou menos assim .
(trg)="8"> Powiedzmy , że mam coś takiego .
(src)="7"> E a primeira pergunta que devemos fazer é : quantos carbonos estão aqui ?
(trg)="9"> I pierwsze pytanie pytanie , które powinienem zadać to ile węgli tu jest ?
(src)="8"> E alguns de vocês podem dizer : esperem , como é que isso é uma molécula ?
(trg)="10"> Niektórzy z was mogą powiedzieć , czekaj , czy to jest w ogóle cząsteczka ?
(src)="9"> E só como revisão , cada vértice representa um carbono .
(trg)="11"> I tak dla powtórzenia , końcowy punkt każdej lini oznacza węgiel .
(src)="10"> Então aqui está um carbono , outro carbono , outro carbono , outro carbono , outro carbono e outro carbono .
(trg)="12"> Więc , to jest węgiel , to jest węgiel i to jest węgiel , to jest węgiel , to jest węgiel , to jest węgiel .
(src)="11"> E temos um , dois , três , quatro , cinco , seis carbonos e não há ligações duplas .
(trg)="13"> I mamy jeden , dwa , trzy , cztery , pięć , sześć węgli i nie mamy wiązań podwójnych .
(src)="12"> Então se tivermos todas estas informações , estamos prontos para dar um nome a esta molécula .
(trg)="14"> Jeśli masz wszystkie te informacje , jesteś gotowy by nazwać tą cząsteczkę .
(src)="13"> E antes de realmente dar- lhe um nome , deixe- me mencionar todos os diferentes prefixos .
(trg)="15"> Zanim jednak ją nazwę , podam wam wszystkie potrzebne przedrostki .
(src)="14"> Se tiver um carbono , o prefixo é met - .
(trg)="16"> Jeśli mamcie jeden węgiel , przedrostek to met -
(src)="15"> Se tiver dois carbonos , o prefixo é et - .
(trg)="17"> Jeśli macie dwa węgle , przedrostek to et -
(src)="16"> E é bom memorizar pelo menos até ao décimo .
(trg)="18"> Dobrze jest zapamiętać przynajmniej do 10
(src)="17"> E a seguir vão- se repetindo .
(trg)="19"> To właściwie potem się powtarza .
(src)="18"> Se tiver três carbonos , o prefixo é prop - .
(trg)="20"> Jeśli masz trzy węgle , przedrostek brzmi prop -
(src)="19"> Prop - como propano , e já ouviu falar de etano e metano .
(trg)="21"> Prop - jak propan , i pewnie także słyszałeś o etanie i metanie .
(src)="20"> Já vamos ver isso tudo .
(trg)="22"> Zaraz zobaczysz na czym to polega .
(src)="21"> Quatro [ carbonos ] , o prefixo é but - .
(trg)="23"> Cztery , bierzesze wtedy but -
(src)="22"> Cinco , e depois de cinco os prefixos acabam por se tornar nos que associamos a vários destes números .
(trg)="24"> Pięć , i po pięciu mamy tradycyjne przedrostki , które można skojarzyć z tymi numerami .
(src)="23"> Então , com cinco , é pent - , como em pentágono .
(trg)="25"> Więc pięć to pent - , jak pentagon .
(src)="24"> Seis , é hex - , como em hexágono .
(trg)="26"> Sześć , to hex , jak heksagon .
(src)="25"> Sete é hept - .
(trg)="27"> Siedem to hept - ,
(src)="26"> Oito é oct - , como em octógono .
(trg)="28"> Osiem to okt - , jak oktagon .
(src)="27"> Nove é non - .
(trg)="29"> Dziewięć to non - .
(src)="28"> Dez is dec - .
(trg)="30"> Dziesięć to dek - ,
(src)="29"> E depois disso começa a seguir um padrão , e não vamos ter que lidar com coisas muito além das dezenas , mas eu vou escrever aqui só por curiosidade .
(trg)="31"> A potem pojawia się coś w rodzaju wzorca tak naprawdę wystarczy do dziesięciu , ale napiszę to tutaj , tak dla ciekawości .
(src)="30"> Onze é undec - .
(trg)="32"> Jedenaście to undek - ,
(src)="32"> - eu não sou um deles - mas sei que 1 em francês é un , ou em espanhol , uno .
(trg)="33"> I dla tych , którzy znają francuski , ja nie znam , ale wiem , że jeden po francusku to une , a po hiszpańsku , uno .
(src)="33"> Então é 1 e 10 , 11 .
(trg)="34"> Więc mamy 1 i 10 , czyli 11
(src)="34"> Doze é dodec - .
(trg)="35"> Dwanaście do dodek - ,
(src)="35"> Do ou dos , se estiver a falar em espanhol , para 2 .
(trg)="36"> Do albo dos , jeśli mówisz po hiszpańsku , dla 2 .
(src)="36"> Dec para 10 , 2 e 10 , dá 12 .
(trg)="37"> Dek dla 10 , 2 i 10 , daje 12
(src)="37"> Treze , podemos imaginar como vai ser .
(trg)="38"> Trzynaście , możesz sobie wyobrażać jak to będzie .
(src)="38"> É tridec - .
(trg)="39"> To jest tridek - ,
(src)="39"> Catorze é tetradec - .
(trg)="40"> Czternaście to tetradek - ,
(src)="40"> Um tetrápode é algo com quatro pernas .
(trg)="41"> Tetrapod to coś co ma cztery nogi .
(src)="41"> E depois disso , torna- se bastante sistemático .
(trg)="42"> I potem to staje się bardzo uporządkowane .
(src)="42"> Quinze é pentadec - .
(trg)="43"> Dla piętnastu mamy pentadek - ,
(src)="43"> Repare que é pent - , 5 e 10 .
(trg)="44"> Zauważ , pent - , 5 i 10 .
(src)="44"> 16 é hexadec - .
(trg)="45"> Szesnaści to hexadek - ,
(src)="45"> Dezassete é heptadec - .
(trg)="46"> Siedemnaście to heptadek - ,
(src)="46"> E assim por diante .
(trg)="47"> To się powtarza .
(src)="47"> Acho que não preciso continuar - é hexadec - , heptadec - , octodec - é dezoito , dezanove é nonadec - ,
(trg)="48"> Nie sądze , że muszę -- tak czy inaczej , to heksadek - , heptadek - , octodek - dla osiemnastu , dziewiętnaści to nanadek - , i potem jest 2z czyli eiko -
(src)="49"> Mas já nem vamos por aí .
(trg)="49"> Ale w to nie będziemy już wchodzić .
(src)="50"> O que temos já chega .
(trg)="50"> Bo dla naszych celów wystarczy .
(src)="51"> Quero dizer , eu poderia ir até dezasseis : é hexadec - .
(trg)="51"> To znaczy , wrócę do góry , szesnaście to hexadek - ,
(src)="52"> E isto é apenas a quantidade de carbonos que estão na cadeia mais longa .
(trg)="52"> To oznacza jak dużo węgli jest w naszym najdłuższym łańcuchu .
(src)="53"> O que desenhei aqui é apenas uma cadeia .
(trg)="53"> To co narysowałem tu to po prostu łańcuch .
(src)="54"> Então podemos imediatamente - vamos tentar dar- lhe um nome .
(trg)="54"> Możemy od razu -- spróbujmy go nazwać .
(src)="55"> Bem , quantos carbonos temos aqui ?
(trg)="55"> Coż , ile węgli tutaj mamy ?
(src)="56"> Bem , temos um , dois , três , quatro , cinco , seis carbonos .
(trg)="56"> Cóż , mamy jeden , dwa , trzy , cztery , pięć , sześć węgli .
(src)="57"> Então vamos usar hex - como prefixo .
(trg)="57"> Więc będziemy mieli heks - jako przedrostek .
(src)="58"> E para obter o sufixo para este prefixo , ou o tipo de raiz , procura- se por alguma ligação dupla .
(trg)="58"> I żeby mieć , myślę , przyrostek do tego przedrostka , albo coś w rodzaju rdzenia , musimy zobaczyć czy są tu jakieś podwójne wiązania .
(src)="59"> E não há ligações duplas aqui .
(trg)="59"> I tutaj nie ma żadnych wiązań podwójnych .
(src)="60"> E se não temos ligações duplas nesta cadeia de carbonos , estamos a lidar com um alcano .
(trg)="60"> A jeśli nie mamy wiązań podwójnych w tym łańcuchu węglowym to mamy do czynienia z alkanem .
(src)="61"> Isto chama- se alcano , que é um termo geral para todas as cadeias de carbonos que não têm ligações duplas e não têm ligações triplas , só ligações simples .
(trg)="61"> To nazywamy alkanem , alkan to ogólny termin dla wszystkich łańcuchów węglowych , które nie mają wiązań podwójnych ani wiązań potrójnych , wszystkie wiązania są pojedyncze .
(src)="62"> Então neste caso , usa- se hex - para seis , e temos hex - ,
(src)="63"> Então , como é um alcano , ele fica com o - ano derivado de alcano .
(trg)="62"> W tej sytuacji , bierzemy heks - dla sześciu , więc to jest heks - , i następnie , ponieważ to jest alkan , dostaje końcówkę - an od alkan .
(src)="64"> Como este é hex - , este é hexano .
(trg)="63"> Więc to jest heks , to jest heksan .
(src)="65"> Vamos fazer outro .
(trg)="64"> Weźmy coś innego .
(src)="66"> Vamos supor que temos uma coisa assim .
(trg)="65"> Powiedzmy , że narysuję to tu .
(src)="67"> Vou desenhar - vamos torná- la ainda mais comprida .
(trg)="66"> Narysuję -- zróbmy go trochę dłuższym .
(src)="68"> Vamos supor que temos uma coisa assim .
(trg)="67"> Więc powiedzmy , że mam to tutaj .
(src)="69"> Quantos carbonos temos ?
(trg)="68"> Ile węgli mamy ?
(src)="70"> Temos 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 carbonos .
(trg)="69"> Mamy jeden , dwa , trzy , cztery , pięć , sześć , siedem węgli .
(src)="71"> Todas as ligações são simples , portanto é um alcano .
(trg)="70"> Mają wszystkie wiązania pojedyncze , więc jest to alkan .
(src)="72"> Como temos sete carbonos , é um heptano porque só temos ligações simples .
(trg)="71"> To będzie siedem węgli .
(trg)="72"> To jest heptam , bo ma wszystkie wiązania pojedyncze .
(src)="73"> Agora , se tivermos uma cadeia , ou antes se tivermos um anel , coloca- se o prefixo ciclo - antes .
(trg)="73"> Teraz , możemy mieć łańcuch , albo możemy mieć pierścień , powiedzmy , że wstawiamy przedrostek cyklo - przed tym wszystkim .
(src)="74"> Então se tivermos - vamos ver de que estou a falar .
(trg)="74"> Jeśli mam -- pokażę wam o czym mówię .
(src)="75"> Então se tivermos apenas 5 carbonos , 1 , 2 , 3 , 4 , isto é , 1 , 2 , 3 , 4 , 5 .
(trg)="75"> Jeśli mam pięć węgli , jeden , dwa , trzy , cztery , więc , jeden , dwa , trzy , cztery , pięć .
(src)="76"> OK , então temos aqui cinco .
(trg)="76"> OK , więc tu jest 5 węgli .
(src)="77"> Eu tenho 1 , 2 , 3 , 4 , 5 carbonos numa cadeia .
(trg)="77"> Mam jeden , dwa , trzy , cztery , pięć węgli w łańcuchu .
(src)="78"> Se tiver apenas cinco carbonos numa cadeia como esta , este será um pentano .
(trg)="78"> Jeśli mam 5 węgli w łańcuchu , jak tu , to będzie to pentan .
(src)="79"> Mas se tiver cinco carbonos e eles formarem um anel , vou desenhá- lo agora .
(trg)="79"> Ale jeśli mam pięć węgli i tworzą one pierścień narysuję to
(src)="80"> Então temos 1 , 2 , 3 , 4 , 5 carbonos e forma um anel .
(trg)="80"> Więc , mamy tu jeden , dwa , trzy , cztery , pięć węgli i tworzą one pierścień .
(src)="81"> Deixe- me melhorar um pouco o desenho .
(trg)="81"> Narysuję to trochę lepiej .
(src)="82"> Na verdade , estou só a desenhar um pentágono .
(trg)="82"> Rysuję po prostu pentagon .
(src)="83"> Mas , repare , ele tem cinco carbonos .
(trg)="83"> Ale zauważcie , że mamy tu pięć węgli .
(src)="84"> Eu posso desenhar os carbonos aqui .
(trg)="84"> Mogę tu dorysować węgle .
(src)="85"> Carbono , carbono , carbono , carbono , carbono .
(trg)="85"> Węgiel , węgiel , węgiel , węgiel , węgiel .
(src)="86"> E só como revisão , o que não se vê são os hidrogénios aos quais estão ligados .
(trg)="86"> I jako powtórka , nie widzicie tu wodorów które są przyłączone tu
(src)="88"> logo devem ter 2 ligações com outras coisas e estas serão com hidrogénios .
(trg)="87"> Każdy w tych węgli tworze dwa wiązania , więc muszą być dwa wiązania z czymś innym
(src)="89"> E vou desenhar bem aqui só como revisão , mas repare que rapidamente , o desenho fica uma confusão quando desenha os dois hidrogênios em cada um dos carbonos .
(trg)="88"> Narysuję tutaj dla powtórzenia , ale zauważycie bardzo szybko , że rysunek staje się strasznie chaotyczny kiedy dorysujecie 2 wodory przy każdym węglu .
(src)="90"> Então está um pouco - talvez eu não devesse estar a fazer isto .
(trg)="89"> Trochę u wyżej -- może nie powinienem tego robić
(src)="91"> Mas aqui temos .
(trg)="90"> No i jest .
(src)="92"> Torna- se bastante confuso quando se desenham os hidrogénios , portanto é melhor só presumir que eles estão lá .
(trg)="91"> Wyszedł jeden wielki chaos , kiedy dorysowałem wodory ,
(trg)="92"> lepiej więc po prostu założyć , że one tam są .
(src)="93"> Se não desenhamos as 4 ligações do carbono , as outras 2 ligações serão com hidrogénio .
(trg)="93"> Jeśli nie narysuję wszystkich 4 wiązań od węgla , to pozostałe 2 to wiązania z wodorem .
(src)="94"> Então agora podemos dizer , OK , isto é um alcano , porque não tenho ligações duplas aqui .
(trg)="94"> Możecie powiedzieć , OK , to jest alkan , bo nie ma tu wiązań podwójnych .
(src)="95"> Todas estas ligações são simples .
(trg)="95"> Wszystkie te połączenia z węglem są pojedyncze .
(src)="96"> Temos cinco carbonos , poderíamos dizer que é um pentano , mas há mais uma coisa que temos de nos lembrar .
(trg)="96"> Mam 5 węgli , możecie powiedzieć , że to pentan , ale musicie pomyśleć o jeszcze jednej rzeczy .
(src)="97"> É um anel , então juntamos- lhe o prefixo ciclo - .
(trg)="97"> To jest pierścień , więc dodajemy przedrostek cyklo - .
(src)="98"> Então , por ser um anel , escrevemos ciclo - .
(trg)="98"> Ponieważ jest to pierścień , piszemy cyklopentan .
(src)="100"> Bem , vamos por partes .
(trg)="99"> Rozłożę to na części .
(src)="101"> Isto mostra- nos que estamos a lidar com um anel .
(trg)="100"> To mówi nam , że mamy do czynienia z pierścieniem .