# nl/1vMrbuLKJAq1.xml.gz
# som/1vMrbuLKJAq1.xml.gz
(src)="2"> Al 20 jaar werd er in Somalië - gevochten .
(trg)="2"> Dad aad ubadan -- 20 sano ee Somalia ayaa isku dagalaayay .
(src)="3"> Daardoor was er geen werk , geen voedsel .
(trg)="3"> Shaqa iyo cunaba toona maysan jidhin .
(src)="4"> Kinderen , zoals dit kind hier , waren erg ondervoed .
(trg)="4"> Caruurta badankooda waxay noqdeen kuwa nafaqa dareeysan , sidaan oo kale
(src)="5"> Deqo Mohamed :
(trg)="5"> Deqo Mohamed :
(src)="6"> Zoals u weet , hebben in een burgeroorlog de vrouwen en kinderen altijd het meest te lijden .
(trg)="6"> Sida aad ogtihiin
(trg)="7"> Dagaalada sokeeya inta ay socdaan kuwa aay badanaa saameyso waa caruurta iyo dumarka
(src)="7"> Onze patiënten zijn dus vrouwen en kinderen .
(trg)="8"> Marka , bukaanadeenu waa dumar iyo caruur .
(src)="8"> En ze bevinden zich in onze omgeving .
(src)="9"> Het is ons huis ; ze zijn welkom .
(trg)="9"> Waxay ku jiraan deyrkeena . waa gurigeena .
(src)="10"> Dat is het kamp waar nu 90 . 000 mensen leven .
(src)="11"> 75 procent van hen zijn vrouwen en kinderen .
(trg)="10"> Waan kusoo dhaweynaa . waa xerada aan hada ku hayno dad gaarayo 90, 000 , halka 75 % ay yihiin dumar iyo caruur .
(src)="12"> Pat Mitchell :
(trg)="11"> Pat Mitchell :
(src)="13"> Dit is in jullie ziekenhuis .
(trg)="12"> Kani waa isbitaalkiin . halkani waa gudaha .
(src)="15"> We doen hier keizersneden en allerlei operaties omdat de mensen hulp nodig hebben .
(trg)="14"> Waxaynu sameynaa qeebaha C iyo hoolgalo kala duwan maxa yelay dadku waxay u baahan yihiin caawimad .
(src)="16"> Er is geen enkele regering om hen te beschermen .
(trg)="15"> Dowlad difaacda majirto .
(src)="18"> Elke ochtend zien we ongeveer 400 patiënten , misschien meer of minder .
(trg)="16"> DM :
(trg)="17"> Bukaano gaaraya 400 ayaan subax walbo daaweynaa , weey ka badataan ama ka yaaradaan .
(src)="19"> Maar soms zijn er slechts vijf artsen en 16 verpleegkundigen , en we geraken uitgeput van het vele werk .
(trg)="18"> Mararka qaar waxaynu nahay kaliya 5 dhaqaatiir iyo 16 kalkaaliyal . jismiyan aad baan u daalnaa si aan dhamaantooda u qaabilno .
(src)="20"> We behandelen de ergste gevallen , en we verzetten de anderen naar de volgende dag .
(src)="21"> Het is erg hard .
(trg)="19"> Laakin waxan qaabilnaa kuwa daran oo kaliya , kuwa kalena waxaan dib u balaminaa maalinta xigta . aad beey u adagtahay .
(src)="22"> Zoals jullie hier zien , zijn het vrouwen die de kinderen brengen , vrouwen die naar de ziekenhuizen komen , en ook de vrouwen die de onderkomens hebben gebouwd .
(src)="23"> Dat is hun huis .
(trg)="20"> Sida aad u jeedo , dumarka ayaa caruurta wadaan ; waa dumar kuwa isbitaalka imaada ; waa dumar kuwa dhisayo guryaha . kaasi waa gurigooda .
(src)="24"> We hebben een school .
(trg)="21"> Iskuul ayeeynu leenahay .
(trg)="22"> Waa iftiinkeena --
(src)="25"> In de laatste twee jaar openden we een basisschool waar we 850 kinderen hebben , en de meesten zijn vrouwen en meisjes .
(trg)="23"> labadii sano ugu dambeysay ayaynu furnay dugsi hoose halkaas oo aan ku haayno caruur dhan 850 , misna waa dumar iyo gabdho ugu badnaatii .
(src)="26"> ( Applaus )
(trg)="24"> ( Sacbis )
(src)="27"> PM :
(trg)="25"> PM :
(src)="28"> De artsen hebben een aantal regels opgesteld over wie behandeld kan worden in de kliniek .
(trg)="26"> Daqaatiirtu waxay leeyihiin qawaaniin aad u weyn oo ku saabsan qofka helayo daaweyn .
(src)="31"> Wij verwelkomen de mensen die naar ons toe komen , wij zijn gastvrij .
(trg)="27"> Manoo sharixi kartaa qawaaniintaas ku saabsan aqbalitaanka ?
(src)="30"> HA :
(trg)="28"> HA :
(src)="32"> We delen met hen wat we hebben .
(trg)="29"> Dadka noo imaado , weeynu soo dhaweynaa . waxaynu la wadaagnaa wax walbo oo aan heesano .
(src)="33"> Er zijn slechts twee regels .
(trg)="30"> laakin waxaa jira laba sharci .
(src)="34"> Eerste regel :
(trg)="31"> Sharciga koowaad :
(src)="35"> Er is geen clanonderscheid en politieke verdeeldheid in de Somalische samenleving .
(trg)="32"> Majiraan wax qabiileeysi iyo kala qeebsanaan siyaasadeed kusaabsan ee shacabka Somaliyeed dhexdiisa .
(src)="36"> Wie zich daar niet aan houdt , zetten we buiten .
(trg)="33"> Qof walboo waxaas ku dhaqmo banaanka ayaan u tuurnaa .
(src)="37"> De tweede : niemand mag zijn vrouw slaan .
(trg)="34"> Mida labaad :
(src)="38"> Als hij dat wel doet , zetten we hem in de gevangenis , en roepen we de oudsten bij elkaar .
(trg)="35"> Nin garaaci karo xaaskiisa majiro . haduu garaaco ,
(src)="39"> En we laten hem niet gaan voordat zijn geval is uitgeklaard .
(trg)="36"> Xabsi ayaan dhex dhigeena , misna waxan u yeereena duqoowda . ilaa ay ka cadeeyan case- kiisa , xabsiga kama soo deeyneeyno .
(src)="40"> Dat zijn onze twee regels .
(trg)="37"> Kuwasi waa labadeena sharci .
(src)="41"> ( Applaus )
(trg)="38"> ( Sacbis )
(src)="42"> Wat ik me ook heb gerealiseerd , is dat de vrouw de sterkste persoon ter wereld is .
(trg)="39"> Mida kale aan ogaaday aya waxay tahay ,
(trg)="40"> Inay dumarku yihiin kuwa ugu adag aduunka daafahiisa .
(src)="43"> Omdat de laatste 20 jaar , de Somalische vrouw is opgestaan .
(trg)="41"> Maxa yelay , 20- kii sano ee ugu dambeysay ,
(trg)="42"> Dumarkii Somaliyeed ayaa fadhiga ka kacay .
(src)="44"> Zij waren de leiders , en wij zijn de leiders van onze gemeenschap en de hoop van onze toekomstige generaties .
(src)="45"> We zijn niet alleen maar de hulpelozen en de slachtoffers van de burgeroorlog .
(trg)="43"> Hogaamiya- yaal ayeey ahaayen , anaguna waxaynu nahay hogaamiya- yaasha shacabkeena iyo rajada mustaqbalka jiilkeena . ma' aan nihin kuwa miciin laawa yaasha iyo dhibanayaasha dagaalka sokeeye .
(src)="46"> Wij kunnen verzoenen .
(trg)="44"> Dib weeynu uheshiin karnaa .
(src)="47"> We kunnen alles doen .
(trg)="45"> Wax walbo weeynu qaban karnaa .
(src)="48"> ( Applaus )
(trg)="46"> ( Sacbis )
(src)="50"> Zoals mijn moeder zei , zijn wij de toekomstige hoop , en de mannen in Somalië zijn alleen maar bezig met doden .
(trg)="47"> DM :
(trg)="48"> Waxaynu nahay rajada mustaqbalka sida hoyadey ka dhawajisay ,
(trg)="49"> Ragga ayaa kaliya wax laaya .
(src)="51"> Dus kwamen we met deze twee regels .
(trg)="50"> Marka waxaynu la imaanay labadaan sharci .
(src)="52"> In een kamp met 90 . 000 mensen , moet je een aantal regels afspreken of er zal worden gevochten .
(trg)="51"> Xero ay ku jiraan 90, 000 oo qofood , waa inaad la imaada qawaaniin ama dagaal ayaa meesha ka dhalanayo .
(src)="53"> Dus is er geen clandivisie , en geen man mag zijn vrouw slaan .
(trg)="52"> Marka , Majijran wax kala qeyb- sanaan qabiil , misna nin xaaskiisa garaaci karana majirto ,
(src)="54"> We hebben een kleine bergruimte ingericht als gevangenis .
(trg)="53"> Waxaynu heeysanaa maqaasin yar oo aan xabsi ka dhignay .
(src)="55"> Dus als je je vrouw slaat , kom je daar terecht .
(trg)="54"> Marka hadaad xaaskaada garaacdo meeshas ayaa galeysa .
(src)="56"> ( Applaus )
(trg)="55"> ( Sacbis )
(src)="57"> Het gaat erom dat wij vrouwen bijstaan in hun ontvoogding .
(trg)="56"> Dumarka ayaan baraarujina misna aan siina jaanis ---
(src)="58"> Wij zijn er voor hen , ze staan er niet alleen voor .
(trg)="57"> Dartooda ayaa halkaas ujoognaa . kaligood kuma ahin hooshaan .
(src)="59"> PM :
(trg)="58"> PM :
(src)="60"> Jij runt een medische kliniek .
(trg)="59"> Waxaad maamusha xarun caafimaad .
(src)="61"> Daardoor krijgen veel mensen medische zorg die dat vroeger niet kregen .
(trg)="60"> Waxay keentay daryeel caafimaad oo ay aad ugu baahnayeen dadka aan awoodin iney helaan .
(src)="62"> Je runt ook een maatschappij .
(trg)="61"> Waxaad kaloo maamushaa bulshada rayidka .
(src)="63"> Je hebt je eigen regels gemaakt , waardoor vrouwen en kinderen een ander gevoel van veiligheid kunnen krijgen .
(trg)="62"> Waxaad aas- aastay sharuuc- daada , taaso dumarka iyo caruurta ay helayaan xaalado amni oo kala duwan .
(src)="64"> Leg eens uit hoe dat in zijn werk ging , Dr Abdi en Dr Mohamed , om samen te gaan werken - voor jou om arts te worden en met je moeder te gaan samenwerken in deze omstandigheden .
(trg)="63"> Isheeg go' aan- kaada , Dr . Abdi , adigana sidoo kale , Dr . Mohamed , ee wada shaqeynta ku saabsan -- si aad adiga u noqoto dhakhtar misna aad ula shaqeeyso hooyadaada xaaladahaan .
(src)="66"> Ik ben geboren in 1947 .
(trg)="64"> HA :
(src)="67"> We hadden toen nog een regering , recht en orde .
(trg)="65"> Da' deydu -- maxa yeelay waxaan dhashay 1947 -- waqtigaas oo aynu laheen , dowlad , sharci iyo nidaam .
(src)="68"> Maar op een dag ging ik naar het ziekenhuis - mijn moeder was ziek - en ik zag in het ziekenhuis hoe de dokters er werkten , en hoe ze hun best deden om de zieken te helpen .
(trg)="66"> Laakin maalin ayaan waxan aaday isbitalka -- hooyadey ayaa xanuunsaneyd -- waxaan arkay sida dhaqatiirtu ay u daaweynayaan , sida ay ugu go' een inay caawiyaan dadka xanuun sanaya .
(src)="69"> Ik bewonderde hen en besloot om ook arts te worden .
(trg)="67"> Aad baan ula dhacay , waxaana go' aan saday inaan noqdo dhaqtar .
(src)="70"> Mijn moeder is helaas overleden toen ik 12 jaar was .
(src)="71"> Maar mijn vader liet me toe om mijn droom te verwezenlijken .
(src)="72"> Mijn moeder is overleden aan een gynaecologische complicatie .
(trg)="68"> Nasiib xumo hooyadey waxay geeriyootay , markaan 12 jir ahaay . kadib aabahey ayaa wuxu ii ogolaaday inaan rajadeyda horay usii wato . hooyadey ayaa waxay u dhimatay cudarada dumarka oo aad u dhib badan , marka waxaan go' aan saday inaan noqdo qof ku taqasuso cudurada dumarka .
(src)="74"> Daarom werd ik arts .
(trg)="69"> Sidaas darteed ayaan dhaqtar u noqday
(src)="75"> Nu is het de beurt aan Dr Deqo om het uit te leggen .
(trg)="70"> Marka Dr .
(trg)="71"> Deqo aya idiin sharaxeeso ayadana .
(src)="76"> DM :
(src)="77"> Mijn moeder bereidde mij als kind al voor op de dokterstudie , maar ik zag dat eigenlijk niet zitten .
(trg)="72"> DM : dhankeyga , hooyaday ayaaba ii diyaarinaysay markaan yaraa inaan noqdo dhaqtar , laakin dhab ahaantii maanan rabin dhaqtarnimo .
(src)="78"> Ik wilde eerder historicus of misschien journalist worden .
(src)="79"> Ik hield daarvan , maar er kwam niets van terecht .
(trg)="73"> Waxan ku haminayay inaan noqdo taarikh- yahan , ama wariye , aad baan u jeclaa laakin iima suurto gelin .
(src)="80"> Toen de oorlog uitbrak - de burgeroorlog - zag ik hoe mijn moeder de mensen hielp en hoe ze daarbij hulp nodig had .
(src)="81"> Zorg voor vrouwen is zo belangrijk voor een vrouwelijke arts in Somalië , om vrouwen en kinderen te kunnen helpen .
(src)="82"> Ik dacht : misschien kan ik wel tegelijkertijd journalist en arts- gynaecoloog worden .
(trg)="74"> Markii dagaalkii uu bilaawday --- Dagaalkii sokeeye -- waxan arkay sida hooyadey aay u caawineysay iyo sida ay caawinaad ugu baahneed , iyo sida ay daryeelku dumarku muhiim ugu yahay si ay u noqoto dhaqtar haween ah ee Somalia dhexdeda misna ay dumarka iyo caruruta u caawiso . waxan ku fekeray inaan isku noqdo dhaqtar iyo wariye ( Qosol )
(src)="84"> Dus ging ik samen met mijn moeder naar Rusland , in de tijd van de Sovjet- Unie .
(trg)="75"> Marka waxaan aaday Russia . xita hooyadey waxay aday , waqtigii midawga Soviet .
(src)="85"> Een stuk van onze aanpak zal wel beïnvloed zijn door die sterke Sovjet- achtergrond van de opleiding .
(trg)="76"> Dabeecadaheena qaar , waxaan kasoo dhaxalnay tababarka adag ee soviet- ka .
(src)="86"> Zo ben ik ertoe gekomen hetzelfde te gaan doen .
(trg)="77"> Marka waa sidaas qaabka aan ku noqday Dr ,
(src)="87"> Mijn zus was anders .
(trg)="78"> Walaasheyda waxay aheyd mid naga duwan .
(src)="88"> Ze is hier .
(trg)="79"> Waatana .
(src)="89"> Ze is ook arts .
(trg)="80"> Ayaduna waa Dhaqtarad .
(src)="90"> Ze studeerde ook in Rusland af .
(trg)="81"> Russia ayeey ka soo qalin jebisay sido kale .
(src)="91"> ( Applaus )
(trg)="82"> ( Sacbis )
(src)="92"> We kwamen terug om met onze moeder te gaan werken tijdens de burgeroorlog .
(src)="93"> Ik was 16 en mijn zus 11 toen de burgeroorlog uitbrak .
(src)="94"> De miserie van de mensen in de vroege jaren ´90 bracht ons terug om voor hen te gaan werken .
(trg)="83"> laabashadeeni iyo la shaqeynta hooyadeyn ayaa aheyda waxa kaliya aan la kulanay dagaaladii sokeeye -- 16 jidh markaan ahay , walashey waxay jidhay 11 , goortii dagaaladii sokeeye qarxay . marka waxay aheyd baahida iyo dadkii aan aragnay bilawgii 90- meeyadii -- waxa nagu dhaliyay inaan dib u laabano misna aan wax ugu qabano .
(src)="95"> PM :
(src)="96"> Wat is de grootste moeilijkheid voor moeder en dochter om in zulke gevaarlijke en soms enge situaties te moeten werken ?
(trg)="85"> Maxay tahay carqalada ugu weyn ee hortaala hooyo iyo inanteedi aay ku dhex shaqeynayaan , halista iyo xaaladahaan cabsida ahi ?
(src)="98"> Ja , werkte ik in een moeilijke situatie , zeer gevaarlijk .
(trg)="87"> Haa , waxan ku dhex shaqeynaya xaalad adag , oo aad u halis ah .
(src)="99"> Maar toen ik zag hoe de mensen me nodig hadden , bleef ik bij hen om te helpen , omdat ik iets doen voor hen kon doen .
(trg)="88"> Misna markii aan arkay dadka ii baahan , iyaga ayaan la joogay si aan u caawiyio maxa yelay waxan awooday inaan wax uun uqabto
(src)="100"> De meesten waren naar het buitenland gevlucht .
(trg)="89"> Dadka badankiisa waxay u yaaceen dibada .
(src)="101"> Maar ik bleef bij die mensen , en ik probeerde om iets te doen - eender wat .
(trg)="90"> Lakin aniga waxan lajoogay kuwa hadhay , waxaana isku dayay inaan wax uun u qabto -- haba yaraatee .
(src)="102"> En het lukte .
(trg)="91"> Waan ku guuleestay hoosheyda .
(src)="103"> Nu wonen daar 90 . 000 mensen die respect hebben voor elkaar , en niet vechten .
(trg)="92"> Iminka waxaan goobteyda ku hayaa 90, 000 oo qofood kuwaas oo is xushmeeya , aanan marnaba dagaalameynin .
(src)="104"> We proberen zelfstandig te zijn en iets , soms maar kleine dingen , voor onze mensen te doen .
(trg)="93"> Waxan isku daynaa inaa cirbaheena ku istaagno , si aan wax ugu qabano dadkeena , haba yaraatee .
(src)="105"> Ik ben mijn dochters dankbaar .
(trg)="94"> Aaad baana ugu mahad celinayaa gabdhaheyga ,
(src)="106"> Ze zijn bij mij gekomen om mensen te helpen behandelen , om te helpen .
(trg)="95"> Markaye ii imaaadan , waxay iga caawiyaan inaay dadka ii daweeyaan , si ay u caawiyaan .
(src)="107"> Ze doen alles voor hen .
(trg)="96"> Wax walbo ayeey u qabtaan .
(src)="108"> Ze hebben gedaan wat ik voor deze mensen wilde doen .
(trg)="97"> Waxay qabteen wax walbo aan rabay inaan iyaga u qabto .
(src)="109"> PM :
(src)="110"> Wat is het fijnste van met je moeder te werken , en ook het moeilijkste voor jou ?
(trg)="99"> Maxay tahay qeebta ugu fiican ee la shaqeynta hooyadaa , iyo qeebta kugu dhibka badan ?
(src)="111"> DM :
(src)="112"> Ze is nogal veeleisend .
(trg)="100"> DM : qeebta igu dhibka badan waa ; hooyadey aad bey u adagtahay .
(src)="113"> Ze verwacht van ons altijd meer en meer .
(src)="114"> Als je denkt dat je het niet meer aankan , dan is zij daar om je een duwtje te geven en gaat het weer .
(trg)="101"> Mar walbo waxay rabtaa inaa wax badan sameyno . xaqiiqdii markii aad niyad jabto oo aad quusato , weeyna dhiira gelisa si aan u sameyno oo u gulesano
(src)="115"> Dat is het beste deel .
(trg)="102"> Taasi waa qeebta ugu fiican .
(src)="116"> Ze leert ons hoe we altijd beter kunnen doen en hoe lange dagen te kloppen in de chirurgie - 300 patiënten per dag , 10 , 20 operaties , en dan nog het kamp te beheren - dat is wat ze ons leert doen .
(src)="117"> Het gaat daar niet zoals hier in die prachtige kantoren , na 20 patiënten ben je aan rust toe .
(src)="118"> Wij zien 300 patiënten , doen 20 operaties en hebben 90 . 000 mensen te besturen .
(trg)="103"> Waay na taba bartaa oo ay na tustaa sida loo sameeyo misna loo noqdo dad aad u wanaagsan iyo sida loo sameeyo qaliin waqti badan ah -- ugu yaraan 300 oo bukaan ah maalin walbo , 10 ilaa 20 qaliin ah , sidoo kale waa inaad ogaata xerada -- taasi waa sida aan noo taba barto . halkani ma ahin sidii xafiisyo qurux badan , 20 bukaan waana daaleeysa . sida aad u jeedo waa 300 oo qofood , 20 qaliin ah iyo 90, 000 qofood oo ad ogaaneysid .
(src)="119"> PM :
(trg)="104"> PM :