# mn/7opHWpu2fYcG.xml.gz
# ne/7opHWpu2fYcG.xml.gz
(src)="1"> Хэрвээ яг одоо ерөнхийлөгч Обама намайг дараагийн " Математикийн Хаан " болооч гэж уривал надад энэ орны математикийн боловсролыг асар том хэмжээгээр дээшлүүлж чадах нэг зөвлөгөө байх болно .
(src)="2"> Энэ маань хэрэгжүүлэхэд хялбар баc хямд .
(src)="3"> Бидний одоогийн математикийн сургалтын хөтөлбөр арифметик , алгебрын үндсэнд суурилдаг .
(trg)="1"> अहिले , यदि राष्ट्रपति ओबामाले मलाई गणितको अर्को बडा हाकिम बन्न बोलाए भने मलाई लाग्छ ऊनलाई मेरो एउटा सुझाव हुनेछ कि यो देशको गणित शिक्षालाई व्यापक सुधार गर्नुपर्छ । र यो लागू गर्न सजिलो अनि कम खर्चिलो हुनेछ । हाम्रो गणित पाठ्यक्रम अङ्क र बीजगणितको जगमा आधारित छ । र हामीले त्यसपछि हामीले सिक्ने सबैकुरा एउटा बिषयतिर अघि बढ्छ । अनि त्यो पिरामीडको टुप्पोमा क्याल्कुलस हुन्छ । र मैले यहाँ भन्न चाहन्छु कि मेरो बिचारमा त्यो पिरामीडको गलत टुप्पो हो ... सही टुप्पो -- हाम्रा सबै विद्यार्थीहरूले , सबै उच्च माध्यमिक पास गर्नेले जान्नु पर्ने कुरो -- त तथ्याङ्क पो हुनुपर्छ । सम्भाव्यता र तथ्याङ्क । ( ताली ) मेरो मतलव , मलाई गलत नसोच्नुस । तथ्याङ्क एउटा महत्वपूर्ण विषय हो । यो मानव मस्तिष्कको एउटा महान उपज हो । प्रकृतिका नियमहरू क्याल्कुलसको भाषामा लेखिएका छन । र प्रत्येक विद्यार्थी जसले गणित , विज्ञान , अभियान्त्रिकी , अर्थशाष्त्र पढ्छन उनीहरूले कलेजको पहिलो वर्षको अन्त्यसम्म क्याल्कुलस अबश्य सिक्नु पर्छ । तर मैले यहाँ यो भन्न चाहन्छु , गणितको प्रध्यापकका नाताले , कि वास्तवमा धेरै थोरै व्यक्तिहरू ऊनीहरूको दैनिक जीवनमा सचेत , अर्थपुर्ण रुपमा क्याल्कुलसको प्रयोग गर्छन । अर्कोतिर , तथ्याङ्क -- त्यस्तो विषय हो जुन तपाईँले दैनिक रुपमा प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ , र गर्नुहुन्छ । हैन त ? यो जोखिम हो । यो प्रतिफल हो । यो क्रमरहित हो । यो तथ्य बुझ्नु हो । मलाई लाग्छ यदि हाम्रा विद्यार्थीहरूले , यदि हाम्रा उच्च माध्यमिक विद्यार्थीहरूले -- यदि सबै अमेरिकी नागरिकहरूले -- सम्भाव्यता र तथ्याङ्कको बारेमा जानेका भए , हामी अहिले भईराखेको अर्थतन्त्रको अस्तव्यस्ततामा हुन्नथ्यौँ । त्यति मात्र -- धन्यवाद -- त्यति मात्र हैन -- [ तर ] यदि यो राम्ररी पढाईयो भने , यो धेरै नै रमाईलो हुन सक्छ । मेरो मतलव , सम्भाव्यता र तथ्याङ्क , यो खेलहरू र जुवाको गणित हो । यो झुकावहरूको विश्लेषण हो । यो भविश्यको अनुमान हो । हेर्नुस , विश्व एनालगबाट डिजिटलमा परिवर्तन भएको छ । र यो समय हाम्रो गणित पाठ्यक्रम एनालगबाट डिजिटलमा परिवर्तन गर्ने समय हो । अझ प्राचीन , अविरल गणितबाट आधुनिक , डिस्कृट गणिततर्फ । अनिश्चितताको गणित , क्रमविहीनताको , तथ्यको -- गणित , सम्भाव्यता र तथ्याङ्क हो । छोटकरीमा , हाम्रा विद्यार्थीहरू क्याल्कुलसका हिसाब गर्ने तरिकाहरु सिक्नुको सट्टा , मध्यमा बाट दुई स्ट्याण्डर्ड डेभिएसनहरू भनेको के हो भन्ने कुरा यदि सबैले जानेको भए एकदमै सार्थक हुन्थ्यो । र यो मेरो आशय हो । धेरै धेरै धन्यवाद । ( ताली )
# mn/BxDoaAHJnwTI.xml.gz
# ne/BxDoaAHJnwTI.xml.gz
(src)="1"> Виртуалчлал бол миний ажлын гол цөм хэсэг .
(src)="2"> Би дэлхийн эрүүл мэндийн хичээл заадаг .
(src)="3"> Мөн зөвхөн тоо баримттай байх нь хангалттай бус гэдгийг би мэднэ .
(trg)="1"> तथ्यलाई दृश्यमा प्रस्तुत गर्नु मेरो पनि आफ्नो कामको मुटुमा पर्छ । म विश्वव्यापी स्वास्थ्यका बारे पढाउंछु । र मलाई थाहा छ यसबारे तथ्यांक मात्र भएर पुग्दैन । मैले त्यसलाई यस्तो तरीकाले प्रस्तुत गर्न पर्छ की मानिसहरुले रमाइलो मानुन् र बुझुन् । अब म आफूले पहिले कहिल्यै नगरेको काम गर्न गैरहेको छु : त्यो हो तथ्यांकलाई वास्तविक धरातलमा एनिमेशनबाट प्रस्तुत गर्नु , त्यसका लागि मलाई यहांका यी साथीहरुको प्राविधिक सहयोग प्राप्त छ त शुरु गरौं : पहिले यो एक्सीस स्वास्थ्य को । औसत आयु २५ बर्ष देखि ७५ बर्ष सम्म । यहां मुनि अर्को एक्सिस बनाउं सम्पत्तिको : प्रतिव्यक्ति आय :
(src)="11"> 400 , 4, 000 болон 40, 000 доллар
(src)="12"> Тэгэхээр энд доор ядуу буурай болон өвчлөлтэй , харин энд дээр чинээлэг болон эрүүл .
(src)="13"> Одоо би 200 жилийн өмнөх дэлхийг харуулах гэж байна , 1810 онд .
(trg)="2"> ४०० , ४, ००० र ४०, ००० डलर । भनेपछि गरिब र रोगीहरु यहां तल पर्ने भए , यता माथि चाहिं धनी र निरोगीहरु । अब म तपाईंलाई २०० बर्ष अघिको संसार देखाउंछु , सन् १८१० तिरको । यि भए संसारका सबै देशहरु : युरोप खैरो , एशिया रातो , मध्यपूर्व हरियो , साहारादेखि दक्षिणको अफ्रीका नीलो , र अमेरिकाज पहेंलो । देशको नामको आकारको फोकाले त्यहांको जनसंख्या जनाउंछ । र सन् १८१० मा यहां मुनि भिडभाड निकै थियो होइन त ? सबै देशहरुमा रोग र गरिबी व्याप्त थियो , सबै देशमा मानिसहरुको औसत आयु ४० बर्षभन्दा मुनि थियो र खाली युके र नेदरल्याण्ड्स मात्र केहि राम्रो अवस्थामा थिए , तर त्यति धेरै पनि होइन । अब म यो विश्वलाई गतिशिल बनाउंछु । औद्योगीक क्रान्तिले युरोप र अन्यत्रका मुलुकलाई बांकी भन्दा टाढा लैजान्छ , तर एशिया र अफ्रीकामा उपनिवेश बनाइएका देशहरु यहां तल अल्झिएर बसेका छन् । पश्चिमा देशहरु विस्तारै विस्तारै निरोगी हुंदै जान्छन् । अब युद्धको र रोगको प्रभाव केहि विस्तारै हेरौं , पहिलो विश्वयुद्धको र स्पेनी फ्लू महामारीको । यसबेला कस्तो ठूलो विपद भएको रहेछ । अब तिब्र गतिमा अघि बढ्दै १९२० र १९३० को दशकतिर हेरौं । ग्रेट डिप्रेशन भनिएको महा- आर्थिक मन्दीको बेलामा पनि पश्चिमा देशहरु अघि बढी ने रहेका देखिन्छन् अझ बढी सम्पन्नता र निरोगीपन तिर । जापान र अरु देशहरु पछ्याउने प्रयास गर्छन् तर धेरैजसो देशहरु यहां तल तिर नै अड्कीएका छन् । अब , दोस्रो विश्व युद्धको वियोगहरु पछि सन् १९४८ को संसार हेर्न एकैछिन अडिऔं । १९४८ महान बर्ष थियो : लडाईं सकिएको थियो , हिउंदे ओलिम्पिक्सको पदक तालिकामा स्वीडेन शिर्षस्थानमा थियो र त्यही साल म पनि जन्में । तर संसारका देशहरु बीचको भिन्नताको खाडल पहिले कहिल्यै भन्दा बढी फराकिलो थियो । संयुक्त राज्य अमेरिका अग्रस्थानमा थियो , जापान त्यसलाई पछ्याउंदै थियो ब्रजील निकै पछाडी थियो , तेलधनबाट इरान केहि सम्पन्न हुंदै थियो तर औसत आयु अझै पनि कमै थियो र विशाल एशियाली अर्थतन्त्रहरु : चिन , भारत , पाकिस्तान , बांग्लादेश र इन्डोनेशिया तिनीहरु यहां मुनितिर अझै गरिब र रोगी नै थिए , तर अब हेर्नुस् के हुनेछ ! लौ अब फेरि अघि बढौं । मेरो जीवनकालमै , पहिलेका उपनिवेशहरु स्वतन्त्र भएका छन् , र अन्तत : तिनीहरु विस्तारै निरोगी बन्न शुरु भएको छ झन निरोगी झन झन निरोगी । र सन् १९७० को दशकमा , एशिया र ल्याटिन अमेरिकाका देशहरु पश्चिमा देशहरुकै हाराहारीमा आउन थाले : तिनीहरु उदाउंदो अर्थतन्त्र बन्न पुगे । अफ्रीकाका केहि देशले तिनलाई पछ्याए तर केहि अफ्रीकीहरु भने गृहयुद्धको चपेटामा परे अरुलाई एचआइभीको मार पर्यो । र अब हामी अहिलेको विश्व देख्न सक्छौं , उपलब्ध भएसम्मको ताजा तथ्यांकहरुको दृश्यमा । अहिले धेरैजसो मानिसहरु बीचको भागमा छन् । तर यति नै बेला एकदम ठूला भिन्नताहरु पनि छन् धनी देशहरु र गरिब देशहरुका बीचमा र ति देशहरुभित्रै पनि ठूला असमानताहरु छन् । यि फोकाहरुले देशहरुको औसतलाई देखाउंछन् तर म तिनलाई विभाजीत गर्न सक्छु । चिनलाई लिउं , म यस्लाई प्रान्तहरुमा विभाजीत गर्छु । त्यो सांघाई भयो । त्यहां अहिले इटलीमा जत्तिकै सम्पत्ति र निरोगीपना छ । र यहां गरिब भित्री प्रान्त गुईझु छ , यो पाकिस्तान जस्तो छ । यस्लाई अझै थप टुक्रा पार्ने हो भने यहांका ग्रामिण भेकहरु अफ्रीकाको घाना जस्तै छन् ।
(src)="50"> Тэгээд өнөөгийн эдгээр том өөрчлөлтүүдийг үл харгалзвал , бид 200 жилийн гайхалтай дэвшилтийг харчихаад байна .
(src)="51"> Барууны болон бусад үлдсэн орнуудын түүхийн тэрхүү том зай одоо бараг дуусаж байна .
(src)="52"> Бид бүхэлдээ нэгэн шинэ дэлхий боллоо , тэгээд би ирээдүйн чиг хандлагыг туслалцаа , худалдаа , байгальд хоргүй технологи болон энх тайван байдлаар төсөөлж байна .
(trg)="3"> तैपनि , यत्तिका विशाल असमानताहरु अहिले विद्यमान छंदा छंदै हामीले गत दुईसय बर्षमा भएका उल्लेखनीय प्रगतिहरुलाई देख्यौं । त्यो ठूलो ऐतिहासिक खाडल जुन पश्चिम र बांकी विश्वका बीच थियो त्यो अब पुरिंदैछ । हामी नितान्त नयां एकिकरणमुखी संसार बन्न पुगेका छौं र म भविष्यको दिशामा स्पष्ट परिवर्तनहरु देखिरहेको छु सहायता , व्यापार , हरित प्रविधि र शान्ति सहितको । सबै देशहरुले त्यस्तो लक्ष्य हासिल गर्न एकदमै सम्भव छ जुन यो स्वस्थ र सम्पन्नहरुको कुनामा पर्छ । र यसरी वितेका केहि मिनेटमा तपाईंले जे देख्नु भयो त्यो विश्वका दुई सय देशहरुको दुई सय बर्ष र त्यो भन्दा पनि अघि देखिको कथा हो । त्यो देखाउनका लागि एकलाख बीस हजार अंकहरुको संयोजन गर्नु परेको थियो । गज्जब होइन त ?
# mn/DNiNFsT0dVsQ.xml.gz
# ne/DNiNFsT0dVsQ.xml.gz
(src)="1"> Шувуу шиг нисэх нь хүн төрөлхтний мөрөөдөл билээ .
(src)="2"> Шувуу маш шаламгай хөдөлгөөнтэй .
(src)="3"> Тэд эргэлддэг зүйлийн тусламжтай нисдэггүй .
(trg)="1"> चराजस्तै उड्नसक्नु मानवजातिको सपना हो / चराहरू एकदम फुर्तिला हुन्छन् । उनीहरू उड्छन् , तर कुनै घुम्ने उपकरणले होइन , केवल पँखेटा फड्फडाएर । त्यसकारण हामीले चरालाई हेर्यौँ , र त्यस्तो नमुना बनाउन खोज्यौँ जुन बलियो र अत्यधिक हलुका होस् अनि उत्कृष्ट वायुगतिय गुणहरू होस् र त्यो आफैँ उडोस् , केवल पँखेटा फड्फडाएर । त्यसकारण हेरिङ् गल नामक चरा , जुन स्वतन्त्र भएर , समुन्द्रको चक्कर लगाउँछ र शिकार गर्दा हल्का डुबुल्कि मारेर निस्कन्छ । यसलाई नमुनाको रुपमा प्रयोग गर्नुभन्दा अरु के उपयुक्त होला र ? त्यसैले हामीले एउटा समुह तयार गर्यौँ जसमा वायुगतिय क्षेत्रका सामान्य अनि विशेषज्ञ दुबै छन् , जो ग्लाइडरहरू बनाउने क्षेत्रमा काम गर्छन् । अनि उद्देश्य थियो एउटा अत्यधिक हलुका , उड्ने खालको नमुना तयार पार्नु जुन तपाईँहरूको टाउकोमाथिबाट उड्न सकोस् त्यसैले केहि समय पछि सतर्क रहनुहोला । यहाँ एक बिशेष मुद्धा के थियो भने त्यसलाई एकदम हलुका बनाउनु थियो । ताकि यदि यो खस्यो भने यसले कसैलाई चोट नपुगाओस् । हामी यो सब किन गरिरहेका छौं त ? हामी स्वचालनको क्षेत्रमा काम गर्ने एउटा कम्पनी हौँ , र हामी अत्यधिक हलुका संरचना बनाउन चाहन्छौँ किनकि त्यो ऊर्जाकुशल ( ईनर्जि एफिसिएन्ट ) हुन्छ साथमा हामी वायुशास्त्र र वायुगतिय प्रकियाको बारेमा अझ बढी जान्न चाहन्छौँ । त्यसैले अब म चाहन्छु तपाईँहरू आफ्नो कुर्सिको पेटी बाध्नुहोस् अनि शिर जोगाउनुहोस् । ता कि हामी एकपटक प्रयास गरौं , यो स्मार्ट बर्ड उडाउने । धन्यवाद । ( तालि )
(src)="24"> ( Алга ташилт )
(trg)="2"> ( तालि )
(src)="25"> ( Алга ташилт )
(src)="26"> Одоо бид
(src)="27"> " Ухаалаг шувуу " - г харж байна .
(trg)="3"> ( तालि ) अहिले हामी , स्मार्ट बर्डलाई देखिरहेका छौँ । यो छाला ( खोल ) बिना छ । यसको पँखेटा लगभग दुई मिटर जति छ । लम्बाइ एक मिटर र ६ इन्च छ , अनि तौल , केवल ४५० ग्राम छ । र यो सबै कार्वन फाइवरले बनेको छ । बिचमा एउटा मोटर छ , अनि त्यहाँ एउटा दाँति ( गियर ) पनि छ , र हामी त्यो दाँति , मोटरको घुमाइ परिवर्तन गर्न प्रयोग गर्दर्छौँ । मोटरभित्र तीनवटा हल सेन्सर छन् , जसले गर्दा हामी पँखेटा कहाँ छ ठ्याक्कै थाहा पाउछौँ । अब हामीले तल- माथि चलायौँ भने ...