# mk/sReywK7reXiY.xml.gz
# tk/sReywK7reXiY.xml.gz
(src)="1"> Бев овде пред четири години , и се сеќавам , во тоа време , говорите не беа публикувани на интернет ;
(trg)="1"> Men bärde 4 ýyl mundan ozal bolupdym we şol wagtlar bu gürrüňler internede goýulmaýardy .
(src)="2"> Мислам дека членовите на ТЕД ги добиваа во кутии , како сет од повеќе ДВД дискови , кои тие ги ставаа на нивните полици , каде се наоѓаат до ден денес .
(trg)="2"> Meň pikirimçe TED- lilere bir gutyň içinde berilýärdi bir DVD gutysynda .
(trg)="3"> Bu gutyny tekjelere goýýardylar , häzir hem şol ýerinde durýandyr .
(src)="3"> ( Смеа )
(trg)="4"> ( Gülüşmeler )
(src)="4"> Всушност Крис ме повика една недела откако го одржав мојот говор и ми рече , " Ќе започнеме да ги ставаме на интернет .
(trg)="5"> Hatda Kris maňa jaň edende gürrüňümden 1 hepde soňrady maňa şeýle diýdi " Gürrüňleri internede goýýarys .
(src)="5"> Може ли твојот говор да го објавиме на интернет ? " Јас реков , " Секако . "
(trg)="6"> Seniňkileri hem goýup bilerismi ? " Menem " elbette " diýdim .
(src)="6"> Четири години подоцна , како што реков , беше виден од четири ... па , беше превземен од интернет четири милиони пати .
(trg)="7"> We 4 ýyl soňra aýdyşym ýaly , gürrüňe tomaşa eden adam sany 4 ...
(trg)="8"> Neme , aslynda 4 miliýon gezek ýüklenipdir bu wideo .
(src)="7"> Претпоставувам дека таа бројка може да ја помножите со 20 или повеќе за да ја добиете бројката на луѓето кои го виделе говорот .
(trg)="9"> Ýagny bu sany 20- ä köpeltsek ýa- da şoňa ýakyn sana takmynan wideoýa tomaşa eden adam sany taparys .
(src)="8"> И како што вели Крис , постои вистинска глад за моите видеа .
(trg)="10"> Diýmek Krisiň aýdyşy ýaly , adamlar meni wideoda görmäge teşne ekenler .
(src)="9"> ( Смеа ) ( Аплауз ) ... не ли чувствувате ?
(trg)="11"> ( Gülüşmeler ) ( El çarpyşmalar )
(trg)="12"> ... sizem şeýle duýaňzokmy ?
(src)="10"> ( Смеа )
(trg)="13"> ( Gülüşmeler )
(src)="11"> Целиот овој настан беше детална подготовка за мене , правејќи уште една за вас , па еве ја .
(trg)="14"> Ýagny , bütin bu tertip meniň size ýene bir gürrüň etmegim üçin taýýarlanan bir oýun .
(trg)="15"> Ynha baş üstüne .
(trg)="16"> ( Gülüşmeler )
(src)="13"> Ал Гор зборуваше на ТЕД Конференцијата на која јас зборував пред четири години и зборуваше за климатска криза .
(trg)="17"> 4 ýyl öň Al Gor
(trg)="18"> TED konferensiýasynda çykyş edipdi . we klimat krizisinden söz edipdi .
(src)="14"> Го кажав тоа како напомена на крајот на мојот изминат говор .
(trg)="19"> Soňky gürrüňümiň soňunda onuň sözlerine deginipdim .
(src)="15"> Па би сакал да продолжам од таму затоа што имав само 18 минути , искрено .
(trg)="20"> Galan ýerimden dowam edeýin näme etsemem şol wagt diňe 18 minudym bardy .
(src)="16"> Па , како што реков ... ( Смеа )
(trg)="21"> Nirede galypdyk ... ( Gülüşmeler )
(src)="17"> Видете , тој е во право .
(trg)="22"> Mamlady
(src)="18"> Мислам , постои огромна климатска криза , очигледно .
(trg)="23"> Möhüm bir krizisiň bardygy gün ýüzündedi .
(src)="19"> И мислам дека ако луѓето не веруваат , тогаш треба да излегуваат надвор повеќе .
(trg)="24"> Muňa ynanmaýanlara biraz köpüräk köçä çykmaklaryny maslahat berýärin .
(src)="20"> ( Смеа )
(trg)="25"> ( Gülüşmeler )
(src)="21"> Но јас сметам дека постои втора климатска криза , која е исто толку сериозна , која ги има истите корени , и со која исто така треба да се справиме итно .
(trg)="26"> Ýöne men ýene bir klimat krizisiniň bardygyna ynanýaryn birinjisi ýaly ýowuz , we çykyş sebäbi deň we bu krizisede deň gyssaglykda çemeleşmelidiris .
(src)="22"> И со ова мислам -- и може да кажете , патем , " Види , доста е .
(trg)="27"> Diýmek isleýänim -- bu ýagdaýda
(src)="23"> Имам една климатска криза ;
(src)="24"> Навистина не ми е потребна и втора . "
(trg)="28"> " Seret , başymyzda bir krizis bar ikinji birine ätiýajym ýok " diýip bilersiňiz .
(src)="25"> Но ова е криза на , не на природни ресурси , иако јас сметам дека тоа е вистина , туку криза на човечки ресурси .
(trg)="29"> Ýöne bu krizis , tebigy sebäplerden däl ynanjyma görä ynsan çeşmeli bir krizis .
(src)="26"> Во основа , јас верувам , како што многу говорници веќе кажаа во изминативе неколку дена , дека ние многу малку ги користиме нашите таленти .
(trg)="30"> Meniň pikirimçe , esasynda , soňky günlerde köp çykyş edijiniň aýdyşy ýaly ukyplarymyzy örän netijesiz ulanýarys .
(src)="27"> Премногу луѓе ги минуваат целите нивни животи немајќи вистинско чувство за тоа кои би можеле да бидат нивните вистински таленти , или дали воопшто имаат некој за кој би зборувале .
(trg)="31"> Birnäçe adam durmuşyny ukyplarynyň nämedigini bilmän geçirýär , ýada bir ukybynyň bardygyndan hem habarsyz .
(src)="28"> Јас среќавам секакви видови на луѓе кои сметаат дека не се добри во ништо .
(trg)="32"> Birnäçe adam bilen tanyşýan özleriniň gowy edýän hiç işleriniň ýokdygyny çaklaýarlar .
(src)="29"> Всушност , јас сега го делам светот на две групи .
(trg)="33"> Men dünýäni 2 topara bölýärin .
(src)="30"> Џереми Бентам , голем утилитаристички филозоф , еднаш го изнесе овој аргумент .
(trg)="34"> Žeremi Bentam , beýik peýdaçy filozof bir gezek şeýle bir jedel başladypdy .
(src)="31"> Тој рече , " Постојат два вида на луѓе на овој свет , оние кои го делат светот на два вида и оние кои не го делат . "
(trg)="35"> Şeýle diýipdi , " Dünýäde 2 görnüş ynsan bar , dünýädäki ynsanlary ikä bölýänler we bölmeýänler . "
(src)="32"> ( Смеа )
(trg)="36"> ( Gülüşmeler )
(src)="33"> Епа , јас го делам .
(trg)="37"> Men bölýänlerden .
(src)="34"> ( Смеа )
(trg)="38"> ( Gülüşmeler )
(src)="35"> Среќавам секакви лиѓе кои не уживаат во она што го работат .
(trg)="39"> Bir topar adam bilen tanyşýan edýän işlerini söýenoklar .
(src)="36"> Тие едноставно минуваат низ нивните животи справувајќи се со тоа .
(trg)="40"> Durmuşlaryny ýaşmaly diýip ýaşaýarlar .
(src)="37"> Тие не добиваат големо задоволство од оноа што го работат .
(trg)="41"> Edýän işlerinden lezzet almaýarlar .
(src)="38"> Тие тоа го издржуваат , наместо да го уживаат , и го чекаат викендот .
(trg)="42"> Lezzet almak ýerine , ol işe sabyr edýärler we hepde soňuna garaşýarlar .
(src)="39"> Но исто така среќавам и луѓе кои го сакаат она што го работат и не можат да замислат да работат ништо друго .
(trg)="43"> Emma başga adamlar bilen hem tanyşýaryn edýän işlerini söýýärler we başga iş etmegi pikirem edenoklar .
(src)="40"> Ако им кажете , " Немој веќе да го работиш оваа , " тие ќе се прашуваат за што зборувате .
(src)="41"> Затоа што тоа не е тоа што тие работат , туку тоа е кои се тие .
(trg)="44"> Olara " Indi bu işi etme " diýseňiz , " Sen näme diýýäniňi bilýäňmi ? " diýip sorarlar .
(src)="42"> Тие велат ,
(trg)="45"> Sebäbi edýänleri iş däl- de olaryň kişiligidir .
(src)="43"> " Тоа сум јас , знаете .
(trg)="46"> " Emma bu men . " diýerler .
(src)="44"> Би било лудост за мене да го оставам ова , бидејќи тоа најавтентично кажува кој сум јас . "
(trg)="47"> " Iň köp özüm ýaly duýmagymy üpjin edýän işden aýrylmak samsyklyk bolar . "
(src)="45"> Ова не се однесува на повеќето луѓе .
(trg)="48"> Gynansakda bu ýagdaý ýeterlik adam üçin degişli däl .
(src)="46"> Всушност , напротив , сметам дека ова е вистина за многу малку луѓе .
(trg)="49"> Aslyna seredeňde , meniň pikrimçe düýp göter tersi gaty az adama degişli .
(src)="47"> И мислам дека постојат многу објаснувања за тоа .
(trg)="50"> Meniň pikrimçe munyň birnäçe düşündürilişi bolup biler .
(src)="48"> Едно од врвот на листата меѓу објаснувањата е образованието , затоа што образованието , на некој начин , повеќето луѓе ги оддалечува од нивните природни таленти .
(trg)="51"> Bulardan iň ýokarda bolany okuw , sebäbi okuw adamlary tebigy ukyplaryndan uzaklaşdyryp biler .
(src)="49"> А човековите ресурси се како природните ресурси ; честопати се закопани длабоко .
(src)="50"> Морате да ги барате .
(trg)="52"> Ynsan ukyplary , tebigy çeşmeler ýalydyr köplenç has çuňluklarda gömülgidir .
(src)="51"> Тие не лежат на површината .
(trg)="53"> Gowy edip gözlemek gerek .
(trg)="54"> Töwerekde , üst ýüzünde durmazlar .
(src)="52"> Морате да поготвите услови во кои тие самите се покажуваат .
(trg)="55"> Ýüze çykyp biljekleri ýagdaýyň taýýarlanmasy gerekli .
(src)="53"> И може да си помислите дека образованието е начинот на кој тоа се прави .
(trg)="56"> Çak edip biljegiňiz ýaly munuň ýoly okuwdan geçmelidir .
(src)="54"> Но многу често , не е .
(trg)="57"> Ýöne köplenç geçmez .
(src)="55"> Секој образовен систем во светот во моментов се реформира .
(trg)="58"> Dünýädaki ähli okuw sistemalary şuwagt reforma içinde .
(src)="56"> И тоа не е доволно .
(trg)="59"> Ýöne bu ýeterli däl .
(src)="57"> Реформата сега е бескорисна , затоа што таа само го подобрува инаку расипаниот модел .
(trg)="60"> Reforma indi ýeterlik çözgüt däl sebäbi reforma diýmek döwük bir nusgany bejermek diýmekdir .
(src)="58"> Што ни треба -- и зборот беше користен многу пати за време на курсот во изминативе неколку дена -- не е еволуција , туку револуција во образованието .
(trg)="61"> Gerekli bolan -- dogry bu gep soňky wagtlarda köp ulanylýan boldy özä -- okuwyň ewolusiýa geçirmegi diýmek däldir , gerekli bolan okuwyň rewolusiýasydyr .
(src)="59"> Тоа мора да биде трансформирано во нешто друго .
(trg)="62"> Indi okuw öz halyndan başga bir hala geçmelidir .
(src)="60"> ( Аплауз )
(trg)="63"> ( El çarpyşmalar )
(src)="61"> Еден од вистинските предизвици е иновација во коренот на образованието .
(trg)="64"> Iň uly kynçylyklaryň biri okuwyň esasynda täzeçileşdirmekdir .
(src)="62"> Иновирањето е тешко затоа што значи да се прави нешто што луѓето не мислат дека е едноставно во поголемиот дел од времето .
(trg)="65"> Täzelik kyndyr sebäbi adamlar öwrenişmekde kynçylyk çekjekler täze bir zatlar etmeli bolarlar .
(src)="63"> Тоа значи да ги преиспитаме ставовите кои сме ги сфаќале
(src)="64"> " здраво за готово " , нештата за кои мислиме дека се очигледни .
(trg)="66"> Dogry diýýan zatlarymyzy derňemegimizi gerekli , ap- aýdyňdygyny pikir etýän zatlarymyzy täzeden gözden geçirmelidiris .
(src)="65"> Големиот проблем на реформирањето или трансформирањето е тиранијата на здравиот разум , нештата за кои луѓето мислат ,
(trg)="67"> Reforma ýa- da üýtgetmek bilen baglanşykly iň uly mesele umumy duýgynyň şertsiz kabul edilmegidir .
(trg)="68"> Adamlar bir zady kabul ederler sebäbi olar
(src)="66"> " Па , не може да биде направено на ниеден друг начин од проста причина што тоа се прави така "
(trg)="69"> " Bu iş başga görnüşde edilmez çünki bu hemişe şeyle edildi " diýerler .
(src)="67"> Пред некое време наидов на еден цитат од Абрахам Линколн , за кој сметав дека ќе бидете задоволни дека го цитирам во овој момент .
(src)="68"> ( Смеа )
(trg)="70"> Geçen bir gün Abraham Linkolnyň ajaýyp sözüne gabat geldim , bu ýerde ondan bir çykarma etsem göwnüňizden turar diýip pikir edýärin , şeýle dälmi ?
(src)="69"> Тој го рече ова во Декември 1862- ра на вториот годишен состанок на конгресот .
(trg)="71"> ( Gülüşmeler )
(trg)="72"> Muny 1862- iň Dekabrynda kongresiň ikinji ýyllyk ýygnagynda aýdypdyr .
(src)="70"> Треба да појаснам дека немам поим што се случувало во тоа време .
(src)="71"> Ние не учиме американска историја во Британија .
(trg)="73"> Ýöne şuny boýnuma alýan , ol wagtlar nämeler bolup geçýändigi barada hiç pikrim ýok . çünki biz Angiliýada Amerikanyň taryhyny okatmaýarys .
(src)="72"> ( Смеа )
(trg)="74"> ( Gülüşmeler )
(src)="73"> Ние ја поттиснуваме .
(src)="74"> Знаете , таква е нашата политика .
(trg)="75"> Ýörite gizleýäris , syýasatymyz şeýle .
(src)="75"> ( Смеа )
(trg)="76"> ( Gülüşmeler )
(src)="76"> Значи , без двоумење , нешто фасцинантно се случувало во Декември 1862- ра година за кое што американците меѓу нас ќе бидат потполно свесни .
(trg)="77"> Borla , 1862- de dogurdanam örän möhüm zatlar bolýardy aramyzdaky Amerikalylar bilerler .
(src)="77"> Но тој го рече ова :
(trg)="78"> Şeýle diýipdir :
(src)="78"> " Догмите од тивкото минато се неадекватни за бурната сегашност .
(trg)="79"> " Asuda geçmişiň doguşlary tupanly bugün üçin ýetersizdir .
(src)="79"> Околностите се натрупани со тешкотии и ние мора да се издигнеме со нив . "
(src)="80"> Го сакам тоа .
(trg)="80"> Bir ýagdaý şertler kynlaşdykça aşylmagy kyn ýagdaýa gelip biler , onda biz bu kynçylyklaryň üstine çykyp bu ýagdaýy aşmalydyrys .
(src)="81"> Не да се издигнеме над нив , туку со нив .
(trg)="81"> Men bu garaýyşa haýran galdym .
(trg)="82"> Bir ýagdaýyň hötdesinden , kynçylyklardan gaçyp dälde olary ulanyp gelmek .
(src)="82"> Во новава ситуација , ние мора да мислиме одново и да дејствуваме одново
(trg)="83"> " Biziň dawamyz täze , diýmek täze düşünjelerimiz bolmaly we hereketlerimizde täze bolmaly .
(src)="83"> Мораме самите себеси да се ослободиме и дури тогаш ќе ја спасиме нашата земја . "
(trg)="84"> Özümizi azat etmelidiris diňe şonda soňra öz ýurdymyzy halas edip bileris . "
(src)="84"> Го сакам изразот , " ослободиме . "
(trg)="85"> " Azat etmek " bu söze haýran .
(src)="85"> Знаете што тоа значи ?
(trg)="86"> Näme diýmekdigini bilýänizmi ?
(src)="86"> Дека постојат идеи на кои ние им робуваме , кои ги земаме здраво за готово како природна состојба на нештата , начин на кој нештата се .
(trg)="87"> Tussagy bolan pikirlerimiz bar diýmek hemişe bolandygyny we boljagyny kabul eden öz ugurly gidişiň bölegi hasaplaýan pikirlerimiz .
(src)="87"> И многу од нашите идеи се формирани не да се справат со околностите од овој век , туку да се справат со околностите од минатиот век .
(trg)="88"> Pikirlerimiziň köpüsi içinde bolan asyrmyzyň şertlerine görä döremedik tersine geçen asyrlaryň meselelerini çözmek üçin ýüze çykandyrlar .
(src)="88"> Но нашите умови сеуште се хипнотизирани од нив .
(trg)="89"> Emma zehinlerimiz häzirem bu düşünjelere gipnoz edilen .
(src)="89"> И ние мораме да се ослободиме од некои од нив .
(trg)="90"> Bu düşünjelerden özümizi azat etmelidiris .
(src)="90"> Но , да го направиме тоа е полесно да се каже отколку да се направи .
(trg)="91"> Muny etmegi aýtmak elbette etmekden has aňsat .
(src)="91"> Многу е тешко да се знае кои работи ги земаме " здраво за готово . "
(trg)="92"> Bu ýagdaýda nämani soragsyz kabul edýändigimizi bilmek örän kyndyr .
(src)="92"> А причината е затоа што ги земаме " здраво за готово . "
(trg)="93"> Munuň sebäbide soraglamazlygymyzdyr .
(src)="93"> Дозволете ми да ве прашам за нешто што можеби го земате " здраво за готово . "
(trg)="94"> Mysal bermek üçin size bir sorag soraýyn
(src)="94"> Колкумина од вас се над 25 години ?
(trg)="95"> Bu zaldaky näçe kişi 25 ýaşynyň üstinde ?
(src)="95"> Не сметам дека тоа го земате здраво за готово .
(trg)="96"> Soraglamazdan kabul edýän zadyňyz bu däl .
(src)="96"> Сигурен сум дека веќе сте запознаени со тоа .
(trg)="97"> Bu hakykady bilýändigiňizi bilýän .
(src)="97"> Дали има некој кој е под 25 години ?
(trg)="98"> Bärde 25 ýaşyň aşagynda kimdir biri barmy ?
(src)="98"> Одлично .
(src)="99"> Сега , вие со над 25 , подигнете рака доколку носите рачен часовник .
(trg)="99"> Örän gowy , Indi , 25- iň üstinde bolanlar , goşar sagadynyz bar bolsa eliňizi galdyryp bilermisiniz ?
(src)="100"> Не има во голем број , нели ?
(trg)="100"> Örän köp sanda şeýle dämi ?
(src)="101"> Прашајте го истово во соба полна со тинејџери .
(trg)="101"> Birem bu zal dolysy okuwçylara soraň bu soragy .
(src)="102"> Тинејџерите не носат рачни часовници .
(trg)="102"> Ol ýaşda ýaşlaryň köpüsi sagat dakynmaýar .
(src)="103"> Не мислам дека тие неможат или несмеат , само честопати одлучуваат да не носат .
(trg)="103"> Dakmazlar ýa- da dakmaklaryna rugsat edilmez diýýemmok . köplenç diňe dakmazlygy saýlaýarlar .
(src)="104"> А причината е во , како што гледате , тоа што ние сме израснати во пред- дигитална култура , ние над 25 годишна возраст .
(trg)="104"> Munuň sebäbi , biziň , ýagy 25 üstindäkileriň , digital öňündäki bir dünýäde ulalan bolmagymyz .
(src)="105"> Па за нас , ако сакаме да знаеме колку е часот , мораме да носиме нешто кое ќе ни го каже времето .
(trg)="105"> Biz wagty bilmek üçin wagty bize görkezjek bir gurala mätäçlik duýýarys .
(src)="106"> Децата денес живеат во дигитализиран свет , и времето , за нив , е насекаде .
(trg)="106"> Çagymyzyň çagalary digital dünýäde ýaşaýarlar , we olar üçin wagt her ýerde .
(src)="107"> Тие не гледаат причина да го прават ова .
(trg)="107"> Yzarlamak üçin aýratyn bir gurala mätaçlikleri ýok .
(src)="108"> И , патем , ниту вие не мора да го правите тоа ; работата е во тоа што вие тоа отсекогаш сте го правеле , и продолжувате да го правите .
(trg)="108"> Hä , siziňde ýok . diňe muny hemişe edendigiňiz üçin endik bolupdyr .
(src)="109"> Мојата ќерка никогаш не носи часовник , мојата ќерка Кејт , која има 20 години .
(trg)="109"> Gyzym Keýt , 20 ýaşynda , hiç sagat dakynanok .