# ky/4GBaUQduFsng.xml.gz
# lv/4GBaUQduFsng.xml.gz

(src)="1"> Бир нече жыл мурун өзүмдү көнүмүш адат жашоомдо токтоп калгандай сездим .
(src)="2"> Ошондо , улуу Америкалык философ -
(src)="3"> Морган Спарлоктун кылган иштерин туурап , жаңы нерсени 30 күндүн ичинде баштайын деп чечтим .
(trg)="1"> Pirms dažiem gadiem es sajutos , ka būtu iestidzis rutīnā , tādēļ nolēmu sekot diženā amerikāņu filosofa Morgana Sperloka pēdās un pamēģināt ko jaunu 30 dienas .
(src)="4"> Бул ойдун мааниси абдан жөнөкөй .
(trg)="2"> Doma patiesībā ir diezgan vienkārša .
(src)="5"> Өзүңүздүн жашооңузду байыта турган бир нерсе жөнүндө ойлонуп , ошону 30 күндүн ичинде ишке ашырганга аракет кылыңыз .
(trg)="3"> Iedomājieties ko tādu , ko vienmēr esat vēlējies iekļaut dzīvē un pamēģiniet to nākamās 30 dienas .
(src)="6"> Байкап көрсө , 30 күндүн ичиндеги убакыт жаңы адатты уйрөнүүгө же эски адаттан айрылууга туура келген мезгил экен - мисалы , жаңылыктарды көрүүнү жашооңуздан алып салуу .
(trg)="4"> Izrādās , 30 dienas ir tieši īstais laika posms ,
(trg)="5"> lai tiktu pie jauna ieraduma vai atmestu kādu veco , piemēram , ziņu skatīšanos no savas dzīves .
(src)="7"> Мен ушул 30 күндүк өзгөрүүнүн ичинде бир топ нерселерди үйрөндүм .
(trg)="6"> Veicot šos 30 dienu uzdevumus , es šo to iemācījos .
(src)="8"> Биринчиден , мурда айлар учуп , унутулса , бир айдан кийин , ар бир маал эсте сакталып жатты .
(trg)="7"> Pirmkārt , tā vietā , lai mēneši paskrietu garām , aizmirstībā , pavadītais laiks daudz labāk palika atmiņā .
(src)="9"> Өзгөрүүнүн жаңы нерсеси катары , мен бир ай боюнча ар күнүмдү сүрөткө тарттым .
(trg)="8"> Daļa viena uzdevuma bija katru mēneša dienu uzņemt pa fotogrāfijai .
(src)="10"> Ырас , кайсы жерде болгонум жана эмне кылганым толугу менен эсимде болду .
(trg)="9"> Es atceros , kur tieši atrados un ko todien darīju .
(src)="11"> Дагы байкап көрсөм , 30 күндүк өзгөрүүлөрүм канчалык кыйыныраак болгон сайын , өзүмө ишеничим көбөйдү .
(trg)="10"> Es arī ievēroju , ka , pieķeroties vairāk un grūtākiem 30 dienu uzdevumiem , auga mana pašpārliecība .
(src)="12"> Компьютерден башы чыкпаган окумуш сөрөйдөн жумушка ыракат алуу үчүн велосипед айдаган адамга айландым .
(trg)="11"> No mājās dirnoša datortārpa es kļuvu par tādu čali , kurš uz darbu brauc ar divriteni .
(trg)="12"> Prieka pēc !
(trg)="13"> ( Smiekli )
(src)="13"> Бул аз келгенсип , мен былтыр Килиманджаронун чокусуна чыктым , ал Африкадагы эң бийик тоо болуп эсептелет .
(trg)="14"> Pat pagājušogad man sanāca uzkāpt Kilimandžāro , augstākajā Āfrikas kalnā .
(src)="14"> Мен ушул 30 күндүк өзгөрүүлөргө чейин мындай нерселерди такыр кылган эмесмин .
(trg)="15"> Pirms sāku savus 30 dienu uzdevumus es nekad nebūtu bijis tik piedzīvojumu kārs .
(src)="15"> Менин көзүм жетти , эгер бир нерсени абдан катуу кааласаңыз , 30 күндүн ичинде ар нерсени ишке ашырсаңыз болот экен .
(trg)="16"> Es arī nonācu pie secinājuma , ja tiešām kaut ko ļoti vēlaties , tad 30 dienās varat paveikt jebko .
(src)="16"> Жашооңузда бир көркөм кара сөз жазгыңыз келди беле ?
(trg)="17"> Vai esat kādreiz gribējuši sarakstīt romānu ?
(src)="17"> Ар жылы ноябрда , он миңдеген адамдар 50 000 сөздөн турган чыгарманы 30 күндүн ичинде башынан баштап жазганга аракет кылышат .
(trg)="18"> Katru novembri desmitiem tūkstošu cilvēku 30 dienu laikā mēģina uzrakstīt savu 50 000 vārdu romānu no nulles .
(src)="18"> Ал үчүн бир айдын ичинде күнүнө 1, 667 сөз жазыш керек экен .
(trg)="19"> Izrādās , jums tik vien kā katru mēneša dienu jāuzraksta pa 1 667 vārdiem .
(src)="19"> Мен ошондой кылдым .
(trg)="20"> Tā es arī darīju .
(src)="20"> Баса , ийгиликтин сыры - баардык сөздөрдү жазып бүтмөйүнчө , уктабаш керек .
(trg)="21"> Starp citu , noslēpums ir neiet gulēt , kamēr neesat uzrakstījis šīs dienas vārdus .
(src)="21"> Балким сиз уйкудан айрыласыз , бирок көркөм кара сөзүңүздү бүтүрөсүз .
(trg)="22"> Jums varbūt būs miega bads , taču pabeigsiet savu romānu .
(src)="22"> Эми менин китебим Американын улуу көркөм кара сөз чыгармасына киреби ?
(trg)="23"> Vai mana grāmata ir nākamais lieliskais Amerikas romāns ?
(src)="24"> Мен аны бир айдын гана ичинде жаздым .
(trg)="24"> Nē !
(trg)="25"> Es to sarakstīju pa mēnesi !
(src)="25"> Ал абдан начар .
(trg)="26"> Tas ir briesmīgs !
(trg)="27"> ( Smiekli )
(src)="26"> А бирок мындан ары , мисалы ,
(src)="27"> TED кечесинде Джон Ходжманды кезиксем ,
(trg)="28"> Taču atlikušo dzīvi , ja TED ballītē satieku Džonu Hodžmenu , man nav jāsaka :
(src)="28"> " Мен компьютер адисимин " деп айткаңга мажбур эмесмин .
(trg)="29"> " Es esmu datorzinātnieks . "
(src)="29"> Албетте эмесмин , бирок кааласам , " Мен жазуучумун " деп айтсам болот .
(trg)="30"> Nē , nē , ja vēlos , varu teikt :
(trg)="31"> " Esmu rakstnieks . "
(src)="30"> ( Күлкү )
(trg)="32"> ( Smiekli )
(src)="31"> Дагы сизге айта турган акыркы сөзүм - мен жаңы , туруктуу өзгөрүүлөрдү кылганда , алар менин күнүмдүк адаттарыма батыраак айланганын түшүндүм .
(trg)="33"> Lūk , pēdējais , ko vēlos minēt .
(trg)="34"> Es iemācījos , ka , veicot mazas , ilgtspējīgas izmaiņas ,
(trg)="35"> lietas , ko varu turpināt darīt , tām bija tieksme palikt .
(src)="32"> Чоң , шумдук өзгөрүүлөрдүн эч жаман нерсеси жок .
(trg)="36"> Lieliem un trakiem izaicinājumiem nav ne vainas .
(src)="33"> Чынында , алар абдан кызыктуу болушу мүмкүн .
(trg)="37"> Patiesībā , tie ir ļoti jautri .
(src)="34"> Бирок алар ар дайым адаттарга айланаары күмөн .
(trg)="38"> Taču tie visdrīzāk nekļūs par ieradumu .
(src)="35"> Мен 30 күндүн ичинде шекер колдонбой калганда , 31- чи күн ушуга окшош болгон .
(trg)="39"> Uz 30 dienām atsakoties no cukura , 31 . diena izskatījās apmēram šādi :
(src)="36"> ( Күлкү )
(trg)="40"> ( Smiekli )
(src)="37"> Анда эмесе менин суроом сизге мындай :
(trg)="41"> Tā nu es jums jautāju :
(src)="38"> Сиз эмнени күтүп жатасыз ?
(trg)="42"> Ko jūs vēl gaidāt ?
(src)="39"> Мен сизге кепилдик бере алам , каалайсызбы же каалабайсызбы , келе жаткан 30 күн дагы өтөт . ошондуктан , ар дайым жасагыңыз келген нерсе жөнүндө ойлонуп , эмки 30 күндүн ичинде аны ишке ашырганга аракет кылыңыз .
(trg)="43"> Es varu galvot , ka nākamās 30 dienas tāpat ies uz priekšu , patīk jums tas vai nē , kādēļ tad nepadomāt par ko tādu , ko vienmēr esat gribējis pamēģināt , un iemēģināt roku !
(trg)="44"> Nākamās 30 dienas .
(src)="40"> Ыракмат .
(trg)="45"> Paldies .
(src)="41"> ( Кол чабуу )
(trg)="46"> ( Aplausi )

# ky/5SAQIXcUwqXW.xml.gz
# lv/5SAQIXcUwqXW.xml.gz

(src)="1"> Биз Британдык музейде буюмдардын жыйындысынан эң негизги
(trg)="1"> Mēs atrodamies Britu muzejā un aplūkojam vienu no svarīgākajiem objektiem tā kolekcijā
(src)="2"> Розеттик ташты карап жатабыз
(trg)="2"> Rozetas akmeni
(src)="3"> Ал айнекчеде , тегеректеген эл аны сүрөткө тартып жатышат .
(trg)="3"> Tas atrodas stikla šķirstā un tam apkārt ir cilvēki kuri uzņem tā fotogrāfijas ...
(src)="4"> Элдер аны жактырышат !
(trg)="4"> Cilvēkiem tas patīk
(src)="5"> Ооба , алар аны жакшы көрүшөт .
(trg)="5"> Tā ir .
(src)="6"> Белек дүкөндөрдө мындай азембелектер бар ...
(trg)="6"> Suvenīru veikalā ir suvenīri par to ...
(src)="7"> Сиз өздүк кичинекей Розеттик ташыңызды ала аласыз .
(trg)="7"> Tu pat vari iegādāties sev mazu Rozetas akmeni
(src)="8"> Сиз Розеттик таш тартылган плакатты жана , анын сүрөтү түшүрүлгөн кружканы ала аласыз .
(trg)="8"> Tu vari iegādāties krūzīti ar Rozetas akmens attēlu
(src)="9"> Мүмкүн , сиз Розеттик ташы менен килемче ала аласыз .
(trg)="9"> Es domāju , ka tu vari iegādāties arī kājslauķi ar Rozetas akmeni
(src)="10"> Бирок тарыхты алсак анын өзү укмуштуудай маанилүү .
(trg)="10"> Bet , tā stāsts pats par sevi ir neticami svarīgs
(src)="11"> Ал бизге эң биринчиден иероглифтерди түшүнгөнгө , окуганга жана которгонго мүмкүнчүлүк берет .
(trg)="11"> Pirmo reizi tas sniedza iespēju spēt saprast spēt lasīt , spēt iztulkot hieroglifus
(src)="12"> Иероглифтер - байыркы Египеттиктердин жазма тили болгон .
(trg)="12"> Hieroglifi bija seno ēģiptiešu rakstu valoda
(src)="13"> XIX - кылымдын жарымына чейин алар эмне жөнүндө айтып жатышканын биз билчү эмеспиз .
(trg)="13"> Un līdz pat 19 . gadsimta vidum mēs nezinājām ko tā saka
(src)="14"> Тил өзү сүрөттөр менен берилген ошондуктан ал накта адашууга алып келген .
(src)="15"> Себеби , мен ойлойм , алгачкы археологдор ишенишкен - жана лингвистер ишенишкен - алар көргөн сүрөттөрдөн чымчыктардын же жыландардын сөлөкөтөрүн жана башка ар түрдүү формаларды көрө алышкан .
(src)="16"> Туурасында алар чыныгы дүйнөдөгү кандайдыр бир маанилүү нерсени чагылдырышкан .
(trg)="14"> Pati valoda ir ļoti tēlaina un tas noveda pie daudz neskaidrībām jo , es uzskatu , ka agrīnie arheologi domāja un arī valodnieki uzskatīja , ka attēli ko viņi redz putni un čūskas un daudz citas dažādu veidu formas faktiski savā veidā norāda uz to īpašo vietu pasaulē .
(src)="17"> Туура , эгер сиз чымчыкты көрсөңүз кандайдыр бир учурда чымчыкка тиешелүү болот .
(trg)="15"> Labi , tātad , ja tu redzi putnu , tad tas savā veidā norāda uz putnu .
(trg)="16"> Un patiesībā tas tā nav .
(src)="18"> Бирок факт боюнча бул анчеин андай эмес бул абдан татаал тил .
(trg)="17"> Šī ir daudz sarežģītāka valoda
(src)="19"> Розета ташы Египеттердин иероглифтери тартылган сүрөттөр эмес экенин түшүнүүгө жардам берди .
(src)="20"> Алар пиктограммалар эмес .
(trg)="18"> Un Rozetas akmens ir tas kas tiem palīdzēja saprast , ka ēģitiešu hieroglifi nav tēlaini , ka tie nav piktogrammas .
(src)="21"> Бул чындыгында фонетика .
(trg)="19"> Patiesībā tie ir fonētiski
(src)="22"> Ошентип баардык тартылган сүрөттөргө окшош нерселер чындыгында тыбыштарды чагылдырат .
(src)="23"> Демек ушинтип алар кантип байыркы Египет иероглифтерин которууну түшүнүшкөн .
(trg)="20"> Tātad , visas lietas , kas izskatās kā attēli faktiski ir skaņas un visbeidzot tieši tā viņi spēja noskaidrot un iztulkot seno ēģiptiešu hieroglifus .
(src)="24"> Жана биз муну жасай алганыбыздын максаты анткени бул таш ошол эле билдирүүнү үч ирет үч башка тилдерде айткан .
(trg)="21"> Iemesls kādēl mēs to spējām izdarīt bija tāds , ka uz akmens
(trg)="22"> attēlots viens un tas pats paziņojums trīs reizes trīs dažādās valodās
(src)="25"> Демек үч тилдерибиз булар :
(trg)="23"> Tātad trīs valodas ir :
(trg)="24"> Seno grieķu , kas ir uz leju apakšā
(src)="27"> Ал административтик тил болгон .
(src)="28"> Ал мамлекеттик тил болгон .
(trg)="25"> Tā bija valsts pārvaldes/ administrācijas un valdības valoda
(src)="29"> Анын себеби - Египетти
(trg)="26"> Un iemēsls tam ir tas , ka
(src)="30"> Улуу Александр басып алган жана грек бийлигин эллинизм доорунда орнотконунда
(src)="31"> Жана ушул Байыркы Египетте тастыкталган .
(trg)="27"> Aleksandrs Lielais bija iekartojis Ēģipti un ieviesis grieķu likumus un noteikumus šajā hellēnisma laikmetā un tie saglabājās arī Senajā Ēģiptē
(src)="32"> Келгиле эске салалы , биз болжол менен б . з . ч 200 ж . ж . жөнүндө айтып жатабыз .
(trg)="28"> Atcerēsimies , ka mēs runājam par 200 g . pirms mūsu ēras
(trg)="29"> Kas tāpat faktiski tuvojas un kļūst par hieroglifu dzīves beigām .
(src)="34"> Алар таптакыр жоголгончо дагы бир нече жүздөгөн жылдар өтөт .
(trg)="30"> Tā varēja tikt lietota vēl pāris simtus gadu pirms tā izmira pilnībā .
(trg)="31"> Tātad šis faktiski ir astes gals valodai kas pastāvējus vairāk kā 3000 gadus .
(src)="36"> Ошентип орто ченде - демотик жазма , тактап айтканда " Элдин тили " дегенди билдирет .
(src)="37"> Бул Египеттиктер колдонгон жалпы тил болгон .
(trg)="32"> Tā vidus daļa dēmotiskajā rakstībā kas faktiski nozīmēja tautas valoda un tā bija kopējā valoda ko izmantoja ēģiptieši
(src)="38"> Албетте башкысы , ыйык жазма .
(trg)="33"> Un augšpusē saprotams bija svētā rakstība .
(src)="39"> Алар иероглифтер болгон .
(trg)="34"> Tie bija hieroglifi .
(src)="40"> Бул ушундай тил болгон , Розеттик таш пайда болгуча биз аны окуй алган эмеспиз .
(trg)="35"> Un tā bija valoda ko mēs patiešām nespējām izlasīt
(trg)="36"> līdz brīdim kamēr mums nebija Rozetas akmens .
(src)="41"> Ошентип биз Розеттик таштан жазма картуштарды көрө алчубуз , алар башкаруучулардын аттарынан турган .
(trg)="37"> Rozetas akmens rakstos mēs varam redzēt tādus kā kā ietvarus , kuros attēlots valdnieka vārdi .
(src)="42"> Картуштар - бул узун форма түрүндө , башкаруучулардын аттарынан турат .
(trg)="38"> Šie ietvari ir iegareneas formas un tajos ir attēloti valdnieku vārdi .
(src)="43"> Мындай учурда Птолемей Бешинчи болмок .
(trg)="39"> Šajā gadījumā tas būtu Ptolemajs V .
(src)="44"> Ошентип бул башкаруучунун атын ушул үч тилде айырмалагандан кийин , биз иероглифтерди чечмелегендин ачкычын таптык .
(trg)="40"> Un atpazīstot valdnieka vārdu šajās trīs dažādajās valodās mēs atradām veidu kā sākt hieroglifu atšifrēšanu
(src)="45"> Бул ондогон жылдарды алды .
(trg)="41"> Tas prasītu vairākus gadu desmitus un tas bija neticami grūts uzdevums .
(src)="47"> Бул кантип табылганы тууралуу биз дагы эле айтып бүтө элекпиз .
(trg)="42"> Un mēs pat vēl neesam runājuši par to , kā tas tika atrasts .
(src)="48"> Наполеон өзүнүн армиясын
(src)="49"> Египетке алып келген .
(src)="50"> Менин ойумча
(trg)="43"> Napoleona armija atradās Ēģiptē un Napoleons bija paņēmis līdzi kādu , es domāju mēs tos sauktu par sava veida arhologiem un viens no šiem cilvēkiem , kas pavadīja Napoleonu
(src)="52"> Наполеонду коштоп жүргөндөрдүн бирөөсү
(trg)="44"> Atrada vai uzgāja Rozetas akmeni .
(src)="53"> Розеттик ташты капысынан таап алган же көрүп калган .
(trg)="45"> Patiesībā tas sākotnēji tika izmantots kā nocietinājuma pamatu daļa .
(src)="55"> Албетте , башында храмда же байыркы египеттик храмга катар коюлган .
(trg)="46"> Un protams , ka tas sākotnēji būs atradies templī vai netālu no seno ēģiptiešu tempļa .
(src)="56"> Жана , мен ушуну айтыш керек деп ойлойм , бул түпкү жагы абдан эле чоңураак же өзүнчө эле абдан бийик таш плитасы .
(trg)="47"> Un es domāju , ka ir svarīgi pateikt to , ka šī ir apakšējā daļa no daudz lielākas stēlas vai arī daļa no akmens plāksnes kas ir bijusi pietiekami gara .
(src)="57"> Ошентип Наполеон аны өзү менен ала келген ...
(trg)="48"> Tātad , Napoleons to paņēma atpakaļ ...
(src)="58"> Мындан тышкары , секундка күтсөңүздөр , себеби биз Луврда эмеспиз биз Лондондо , Британдык музейдебиз .
(trg)="49"> Izņemot , pagaidi mirklīti , tāpēc , ka mēs neesam Luvras muzejā mēs esam Londonā - Britu muzejā .
(src)="59"> Ошентип кантип ушундай болду ?
(trg)="50"> Tātad kā tas varēja notikt ?
(src)="60"> Британдыктар Наполеонду талкалашып ташты алышкан жана бир же эки жылдан кийин 1801 же 1802 ж . ж .
(trg)="51"> Briti sakāva Napoleon un atguva akmeni atpakaļ un gadu vai divus vēlāk , vai nu 1801 vai 1802 gadā tas tika nogādāts Britu muzejā un kopš tā laika vienmēr ir atradies šeit
(src)="62"> Негизгиси ал ушул убакка чейин өтө эле белгилүү .
(trg)="52"> Tas joprojām ir nepārspējami populārs

# ky/AynKvwOsKWlm.xml.gz
# lv/AynKvwOsKWlm.xml.gz

(src)="1"> Биз , адамдар миңдеген жылдар бою жөн гана айлана чөйрөгө көз салып , ар кандай заттар бар экенин билгенбиз жана бул заттар ар кандай касиетке ээ .
(trg)="1"> Mēs cilvēki jau vairākus gadu tūkstošus tikai novērojot dabu sev apkārt esam zinājuši
(trg)="2"> Ka eksistē dažādas vielas .
(src)="2"> Алар касиеттери менен гана айырмаланган эмес ; алар жарыкты кандайдыр бир деңгээлде чагылдыра , алышкан же таптакыр чагылдыра алышкан эмес белгилүү бир түстө , белгилүү температурада болгон жана белгилүү бир температурага ээ боло алган . суюк , газ же катуу абалда боло алган .
(trg)="3"> Šīm dažādajām vielām ... ir tieksme piemist dažādām īpašībām .
(trg)="4"> Tām ir ne tikai dažādas īpašības ; tās var arī dažādā veidā atstarot gaismu , vai to nemaz neatstarot .
(trg)="5"> Vai būt noteiktā krāsā , vai būt noteiktā temperatūrā ; būt šķidrām , gāzveida vai cietām .
(src)="3"> Биз белгилүү бир шарттарда алар бири- бири менен , аракеттенерин байкай баштадык .
(trg)="6"> Bet mēs arī sākām novērot , kā tās reaģē viena uz otru dažādos apstākļos .
(src)="4"> Мына бул жерде заттардын сүрөттөлүшү : мына бул жерде көмүртек , ал эми бул графит формасында бул жерде коргошун , а бул жерде алтын .
(trg)="7"> un šeit ir dažu šādu vielu attēli .
(trg)="8"> Kreisajā pusē ir ogleklis un tas ir ... ir savā grafīta formā
(src)="5"> Мен тарткан жана сүрөттөрдө көрсөткөн заттардын баардыгын мына бул вебсайттан алдым .
(trg)="9"> Pa labi šeit ir svins ; un šīs te ir zelts un šīs visas , ko es esmu uzzīmējis , kuru attēlus es šeit esmu parādījis , tās visas ir iegūtas no šīs tīmekļa lapas
(src)="6"> Булардын баардыгы катуу абалда , бирок бизге белгилүү ...
(trg)="10"> Visas šīs vielas ir savās cietajās formās , bet mēs arī zinām , ka mēs
(src)="7"> Эгерде аларда абанын белгилүү бир түрү болсо , анда мындай болмок , абанын бөлүкчөлөрүнүн белгилүү түрлөрү , абанын бөлүкчөлөрүнүн кайсы тибине көз карандылыгына карата көрүп жатканыңарга карата көрүнөт мейли бул көмүртек , кычкылтек же азот болсун , алар ар түрдүү касиетти көрсөтөт .
(trg)="11"> Izskatās , ka tajās ir ietverts arī noteikta veida gaiss , ziniet , noteikta veida gaisa daļiņas , un atkarībā no tā , uz kādām gaisa daļiņām jūs skatāties , vai tas ir ogleklis , vai skābeklis , vai slāpeklis , tam katram šķiet piemīt dažādas īpašības
(src)="8"> Же , бир нече башка нерселер суюктук боло алышат , же ар түрдүү заттарды жогорку температурага чейин ысытса алар суюктук боло алат
(trg)="12"> Vai , pastāv dažas citas lietas , kas var būt šķidras , vai pat ja jūs paceļat šo vielu temperatūru pietiekami augstu .
(src)="9"> Эгерде силер алтынды же күмүштү белгилүү температурага чейин жылытсаңар силер суюктук ала аласыңар .
(trg)="13"> Ja jūs paceļat zelta vai svina temperatūru pietiekami augstu , jūs varat iegūt šķidrumu .