# ku/1QgCI3h9cCqg.xml.gz
# mr/1QgCI3h9cCqg.xml.gz
(src)="1"> بەیانیتان باش من ئه‌مڕۆ لێره‌م تابدوێم له‌باره‌ی له‌باره‌ی سه‌ربه‌خۆیی ، تۆپی باله‌ی که‌نار ده‌ریاکان نه‌خێر ، ڕۆبۆته ئاسمانییه گرجوگۆڵه‌کان وه‌ک ئه‌مه ده‌مه‌وێت هه‌ندێ له‌و به‌ره‌نگاربوونه‌وانه له‌بنیاتنانی ئه‌مه‌دا وه هه‌ندێکیش له هه‌له جوانه‌کان له‌جێ به‌جێکردنی ئه‌م ته‌کنه‌لۆژیایه‌دا که‌وابێت ئه‌م ڕۆبۆتانه سه‌ر به فڕۆکه بێ فڕۆکه‌وانه‌کانن هه‌رچه‌نده ، ئه‌وفڕۆکانه ی لێره‌دا ده‌یانبینن گه‌وره‌ن هه‌زاران پاوه‌ن کێشیانه هیچ شێوه‌یه‌کی گرجوگۆڵییان تێدا نیە ته‌نانه‌ت کۆنتڕۆڵی خۆشیان ناکه‌ن له‌ڕاستیدا زۆرێک له‌م فڕۆکانه کاریان پێده‌کرێ له‌لایه‌ن گروپی فڕۆکه‌وانه‌کانه‌وه که‌ده‌توانرێ به‌چه‌ند فڕۆکه‌وانێ به‌ڕێوه ببرێت خستنه‌گه‌ڕی هه‌سته‌وه‌ره‌کان وه ڕێکخه‌ری ئه‌رکه‌کان ئه‌وه‌ی ئێمه گرنگی پێ ده‌ده‌ین به‌ره‌و پێشبردنی ڕۆبۆتی له‌م جۆره‌یه دوو وێنه‌ی تریش هه‌ن له‌و ڕۆبۆتانه‌ی که ناتوانیت بیکڕیت له‌بازاڕدا نین که‌واته ئه‌مانه هێلی کۆپته‌رن به چوار په‌روانه‌وه وه ئه‌وانه زۆر هاوسه‌نگن و هاوتان ته‌نها چه‌ند پاوه‌ندێک کێشیانه ئێمه‌ش چاکسازیمان بۆ ئه‌مه کردووه به‌هه‌سته‌وه‌ر و پڕۆسێسه‌ره‌کان وه ئه‌م ڕۆبۆتانه ده‌توانن له‌ژووره‌وه‌ش بفڕن به‌بێ هه‌بوونی جی پی ئێس ئه‌و ڕۆبۆتانه‌ی که‌له‌ده‌ستی مندایه ئه‌و جۆره‌یه له‌لایه‌ن دوو قوتابییه‌وه دروست کراوه ئه‌لێکسس و دانیال ئه‌مه کێشی که‌مێک که‌متره له‌یه‌ک له‌سه‌ر ده‌ی پاوه‌نێک ته‌نها ( ١٥ ) وات وزه‌ی ده‌وێت هه‌روه‌ک ده‌یبینن بارستایی هه‌شت ئینج ڕێگه‌م بده‌ن با زۆر به‌خێرایی کورته‌یه‌کی فێرکاریتان بده‌مێ له‌سه‌ر چۆنێتی کارکردنی ئه‌م ڕۆبۆتانه که‌وابێت چوار په‌روانه‌ی هه‌یه ئه‌گه‌ر هه‌رچوار په‌روانه‌که له‌هه‌مان کاتدا بخولێنێته‌وه ڕۆبۆته‌که ده فڕێت ئه‌گه‌ر خێرایی هه‌ر یه‌کێ له‌م په‌روانانه زیاد بکه‌یت ئه‌و کاته ڕۆبۆته‌که ده‌فڕێ و خێرایی به‌رز ده‌بێته‌وه بێگومان ، ئه‌گه‌ر ڕۆبۆته‌که لار بۆوه هه‌ڵکشایه‌وه و ژووری شاوڵی که‌وابێت به‌رز ده‌بێته‌وه به‌م ئاڕاسته‌یه بۆئه‌وه‌ی وای لێبکه‌ین لاربێت یه‌کێک له‌م دوڕێگایه به‌کار ده‌هێنین که‌وابێ له‌م وێنه‌یه دا په‌روانه‌ی چواره‌م ، خێراتر ده‌خولێته‌وه وه په‌روانه‌ی دوه‌میش هێواش تره وه‌پاشان ئه‌وه ڕووده‌دات ساته‌وه‌ختێک هه‌یه که واله‌م ڕۆبۆته ده‌کات بخولێته‌وه وه‌به پێچه‌وانه‌شه‌وه ئه‌گه‌ر خێرایی په‌روانه‌ی سێیه‌مت زیاد کرد وه په‌روانه‌ی یه‌که‌میشت که‌م کرده‌وه ئه‌وه ڕۆبۆته‌که به‌ره‌و پێش ده‌که‌وێته‌ڕێ پاشان له کۆتایدا ئه‌گه‌ر دوو جووتی دژیه‌ک بسوڕێته‌وه له‌په‌روانه‌کان خێراتر له‌جوته‌که‌ی تر پاشان ڕۆبۆته‌که ده‌سوڕێ و ڕاست به‌رزده‌بێته‌وه پڕۆسێسه‌رێک له‌ڕووه‌که‌ی دانراوه لە بنەمادا هه‌ڵی ده‌سه‌نگێنێت کام جوڵه‌یه جێ به‌جێ بکرێ ئه‌م جوڵانه‌ش له یه‌ک ده‌دات وه ده‌شزانێت چ فه‌رمانێک بنێردرێ بۆ ئه‌نجام دانی ئه‌وجوڵانه ٦٠٠ جار له چرکه‌یه‌کدا ئه‌وه‌ش به‌شێوه‌یه‌کی بنه‌مایی ئه‌وه‌یه که‌چۆن ئه‌م شته کارده‌کات که‌واته ، یه‌کێک له‌لایه‌نە باشه‌کانی ئه‌م دیزاینه ئه‌وه‌یه ، که کاتێک تۆ شته‌کان بچووک ده‌که‌یته‌وه ڕۆبۆته‌که گرجوگۆڵ ده‌بێت ئه‌م ( ئاڕه ) ه درێژی ناسراوی ئه‌م ڕۆبۆته‌یه له‌ڕاستیدا نیوه تیره‌یه‌که وه زۆر ڕاده هه یه که‌ده‌گۆڕێ ئه‌گه‌ر ئه‌و( ئاڕه ) ه که‌م بکه‌یته‌وه وه ئه‌و دانه‌یه‌شیان که‌له هه‌مووی گرنگترە گوژم یان توانای به‌رگه‌گرتنه بۆ جوڵه که‌واته ئه‌م گوژمه ده‌گه‌ڕێته‌وه ئه‌م گوژمه ، که‌سه‌رپه‌رشتی جوڵه‌ی گۆشه‌یی ده‌کات پێوانه‌ده‌کرێ وه‌ک هێزی پێنجه‌می ئاڕ بۆیه تا ( ئاڕ ) که‌متربکه‌یته‌وه ئه‌وا ئه‌وه‌نده ڕاسته‌وخۆت رگوژمی یه‌که‌م ده‌بڕێته‌وه وه‌ک ئه‌نجامێک ، گۆشه‌ی جوڵه که‌لێره‌دا به پیتی یۆنانی ئاماژه‌ی بۆ کراوه جارێک به‌رزده‌بێته‌وه به سه‌ر ئاڕدا ئه‌وه‌ش ڕێژه‌ی پێچه‌وانه‌ییه بۆ ئاڕ هه‌تا که‌متری بکه‌یته‌وه خێراتر ده‌توانیت بیسوڕێنیته‌وه ئه‌وه ده‌بێت ڕوون بێ له‌م ڤیدیۆیه‌دا وه له‌لای خواره‌وه ڕۆبۆتێک ده‌بینی هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ی٣٦٠ پله‌یی جێبه‌جێ ده‌کات له‌که‌متر له نیو چرکه‌دا هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ی چه‌ند جاره که‌مێک زیاتر له‌جارێک پڕۆسێسه‌ری سه‌ر ڕووی ڕۆبۆته‌که ئاماژه وه‌رده‌گرێت له‌پێوه‌ری خێراییه‌که هه‌روه‌ها قیبله‌نماکه‌ش له‌سه‌ر ڕووه‌که‌یه‌تی لێکی ده‌داته‌وه ، هه‌روه‌ک پێشتر ووتم وه‌فه‌رمان ده‌دات٦٠٠جار له‌چرکه‌یه‌کدا بۆ جێگیرکردنی ئه‌م ڕۆبۆتانه وه له‌لای چه‌په‌وه ، دانیاڵ ده‌بینی که ئه‌م ڕۆبۆته هه‌ڵده‌دات بۆسه‌ره‌وه ئه‌وه نیشان ده‌دات کۆنتڕۆڵی چه‌ند به‌هێزه کێشه نییه چۆن هه‌ڵی ده‌ده‌یت ڕۆبۆته‌که ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆلای که‌واتە ، ڕۆبۆتی وا بۆدروست ده‌کرێت ؟ ڕۆبۆتی هاوشێوه‌ی ئه‌مه زۆرفرمان به‌جێ ده‌هێنێت ده‌توانی بیان نێریته ناو بینایه‌که‌وه وه‌ک ئه‌مه وه‌ک یه‌که‌م پشکنه‌ر بۆ گه‌ڕان به‌دوای که‌سانی بێگانه‌دا یان بۆ گه‌ڕان به‌دوای لێچونێکی کیمیایی ئه‌ندامی یان لێچونێکی گازی وه‌هه‌روه‌ها ده‌توانی به‌کاریان بێنی بۆکاری وه‌ک بنیاتنان که‌وابێت لێره‌دا ڕۆبۆتمان هه یه که بار ، کۆڵەکە هه‌ڵده‌گرێ هه‌روه‌ها پارچه‌ی لوله‌کی پێکه‌وه ده‌به‌ستێته‌وه زیاتر شتتان له‌وباره‌یه‌وه بۆ باس ده‌که‌م ڕۆبۆته‌کان ده‌شێ بۆگواستنه‌وه‌ی بار به‌کاربێت یه‌کێک له‌کێشه‌کانی ئه‌م ڕۆبۆته بچکۆلانه توانای بار هه‌ڵگرتنیانه له‌وانه‌یه بته‌وێت چه‌ند ڕۆبۆتێک به‌کاربێنی بۆهه‌ڵگرتنی بار ئه‌مه وێته‌ی تاقی کردنه‌وه‌یه‌کی تازه‌یه که ئه‌نجاممان داوه له‌ڕاستیدا هی زۆر به‌م دواییانه نیه له ساندی ماوه‌یه‌ک پێش بومه‌له‌رزه‌که ڕۆبۆتی له‌م شێوه‌یه ده‌شێ بنێردرێته ناو بینا ڕوخاوه‌کانه‌وه بۆهه‌ڵسانگاندنه‌کان پاش ڕوداوه سروشتیه‌کان یاخود بنێردرێته ناو وێستگه کانی وزه‌ی ئه‌تۆم بۆ نه‌خشه‌کێشانی ڕاده‌یی تیشک دانه‌وه‌کان بۆیه کێشه‌یه‌کی سه‌ره‌کی ئه‌وه‌یه که‌ده‌بێ ڕۆبۆته‌کان لێکدانه‌وه بکه‌ن ئه‌گه‌رکرا سه‌ربه‌خۆبن به‌شێوه‌یه‌کی بنه‌ڕه‌تی هه‌تا بزانن که‌چۆن له‌خاڵی ئه‌ی بچن بۆ بی که‌واته ئه‌مانه توشی که‌مێک ململانێ ده‌بن چونکه جوڵه‌ی ئه‌م ڕۆبۆتانه زۆر ئاڵۆزه له‌ڕاستیدا ، ئه‌وان له‌بۆشاییه‌کی ١٢ دووریدان بۆیه فێڵی بچوکی لێده‌که‌ین ئه‌م بۆشاییه ١٢ دوورییه چه ماوه‌یه‌وه ده‌رده‌که‌ین و ده‌یگۆڕین بۆ ڕوویه‌کی بۆشایی ته‌ختی ٤ دووری وه ئه‌و بۆشاییه ٤ دوورییه پێک دێت له ئیکس . وای . زیت . وه پاشان گۆشه‌یه‌کی نیمچه داخراو که‌واتە ڕۆبۆته‌که چی ده‌کات نه‌خشه‌ی ئه‌وه ده‌کێشێ که‌ئێمه پێیده‌ڵێین نزمترین خاڵ له بڕی سه‌رئاڕاسته ئەوە فیزیاتان بیر دەخاتەوە ئێوه پێگه‌تان هه‌یه ، پێکهاته ، گوژم وه‌پاشان خێرایی وه‌پاشان له‌رزین دێت وە دواتر ده‌رچون دێت ئه‌م ڕۆبۆته خێرایی ده‌رچون که‌م ده‌کاته‌وه وه‌ئه‌وه‌ش که به‌شێوه‌یه‌کی کاریگه‌ر ئه‌نجامی ده‌دات ئه‌نجام دانی جوڵه‌یه‌کی نه‌رم و گورجوگۆڵانه‌یه ئه‌وه ئه‌نجام ده‌دات بۆ خۆپاراستن له به‌ربه‌سته‌کان ئه‌مه نزمترین خاڵی ده‌رچونه له‌سه‌ر ئه‌م ڕوهته‌خته پاشان گێڕدرایه‌وه بۆئه‌م بۆشاییه ئاڵوزه ١٢ دوورییه که ده‌بێت ڕۆبۆته‌که ئه‌نجامی بدات بۆ کۆنتڕۆڵ کردن و جێبه‌جێ کردن ڕێم بده‌ن هه‌ندێ نمونه‌تان نیشان بده‌م که‌ئه‌مه نزمترین خاڵی ده‌رچونه کە شێوەکەی ئاوایە وه له ڤیدیۆی یه‌که‌مدا ڕۆبۆته‌که ده‌بینین که‌له خاڵی ئه‌ی ده‌چێت بۆ خاڵی بی به خاڵێکی ناوه‌ندیدا
(trg)="1"> शुभ प्रभात . आज मी इकडे आलोय ते स्वयंचलित , उडणाऱ्या चेंडूंविषयी बोलायला . नाही- नाही , ह्या अशा चपळ , हवेत उडणाऱ्या यंत्र मानवांविषयी बोलायला . मला तुम्हाला सांगायचंय , थोडंसं हे बनवताना आलेल्या अडचणींबद्दल आणि काही जबरदस्त संधींबद्दल ह्या तंत्रज्ञानाच्या वापरासंदर्भात . तर , हे यंत्रमानव मनुष्य- विरहित यानांशी निगडीत आहेत . परंतु , इथे दिसणारी याने बरीच मोठी असतात . ती हजारो पाउंड वजनाची असतात , ती कुठल्याही अर्थी चपळ नसतात . इतकेच काय , ती स्वयंचलितदेखिल नसतात . खरं तर , ह्यापैकी बरीच याने चालवली जातात फ्लाइट- क्र्यू कडून , ज्यात असतात अनेक वैमानिक , सेन्सर्स ( नियंत्रित करणारे ) तंत्रज्ञ आणि मिशन को- ऑर्डिनेटर्स . आम्हाला कशात रस असेल तर तो असे यंत्रमानव बनविण्यात होता -- आणि ही इतर दोन चित्रे आहेत -- तयार , विकत मिळणार्या यंत्रमानवांची . तर ही अशी चार पंखांची हेलीकॉप्टर्स आहेत आणि त्यांचे माप अंदाजे एक मीटरभर लांब आहे आणि वजन आहे काही पाउंड्स . आणि असे आम्ही काही सेन्सर्स व प्रोसेसर्स बसविले आहेत , आणि हे रोबो घरातल्या घरात उडू शकतात जीपीएस शिवाय . हे यंत्र जे मी हातात धरलं आहे ते हे आहे , आणि ते बनवलंय दोन विद्यार्थ्यांनी , अॅलेक्स आणि डॅनियल . तर ह्याचं वजन थोडंसं अधिक आहे एक दशांश पाउंडपेक्षा . त्याला १५ वॅट इतकी उर्जा लागते . आणि जसं तुम्ही बघू शकता , ह्याचा व्यास सुमारे आठ इंच आहे . तर मी तुम्हाला पटकन एक प्रात्यक्षिक दाखवतो हे रोबो कसे चालतात त्याचं . तर ह्याला चार पंखे आहेत . हे सगळे पंखे एकाच वेगाने फिरवले , तर हा रोबो तरंगतो . ह्यातल्या प्रत्येक पंख्याची गती जर वाढवली , तर हा रोबो उडतो , वरच्या दिशेने गतिमान होतो . अर्थात् , ह्या रोबोला झुकवलं , थोडंसं आडवं करुन , तर तो ह्या दिशेने गतिमान होईल . तर ह्याला वळविण्यासाठी दोन पर्याय आहेत . ह्या चित्रात तुम्हाला दिसेल की चौथा पंखा जास्त वेगाने फिरतोय आणि दुसरा पंखा कमी वेगाने फिरतोय . आणि असं होतं तेव्हा त्या गतीमुळे हा रोबो कलंडतो . आणि याउलट , तुम्ही तिसऱ्या पंख्याची गती वाढविली आणि पहिल्या पंख्याची गती कमी केली , तर हा पुढे सरकतो . आणि सगळ्यात शेवटी , तुम्ही परस्परविरुद्ध पंख्यांच्या जोड्या फिरवल्या दुसऱ्या जोडीपेक्षा अधिक वेगाने , तर रोबो उभ्या अक्षाभोवती गिरकी घेतो . तर ह्यात बसविलेला प्रोसेसर खरंतर लक्ष ठेवतो , कुठल्या हालचालींची गरज आहे ह्यावर आणि त्यांचा मेळ घालतो आणि पंख्यांच्या मोटारींना काय आज्ञा द्यायच्या ते ठरवतो सेकंदाला सहाशे वेळा ह्या वेगाने . तर अशा पद्धतीने ही वस्तू चालते . तर ह्या डिझाईनचा एक महत्वाचा फायदा म्हणजे , तुम्ही ह्याचा आकार लहान करत गेलात , तर हा रोबो नैसर्गिकरीत्याच चपळ बनतो . तर इथे ´आर´ ही आहे ह्या रोबोची मुलभूत लांबी . ती खरं बघता ( पंख्याच्या ) व्यासाच्या अर्धी आहे . आणि अश्या बऱ्याच भौतिक बाबी बदलतात
(trg)="2"> ' आर´ कमी करत जाल तशा . त्यातली सर्वांत महत्त्वाची एक म्हणजे जडत्व किंवा गती- विरोध . तर असं सिद्ध झालंय की , गतिरोध उर्जा , जी वर्तुळाकार गतीवर नियंत्रण ठेवते , ही ´आर´च्या पाचव्या घाताप्रमाणे बदलते . म्हणजे त्रिज्या जितकी लहान ठेवाल , तेवढ्याच नाट्यमयरित्या वस्तूचे जडत्व कमी होते . परिणामतः , त्याचा कोणीय प्रवेग , ज्याला इथं ग्रीक अक्षर ´अल्फा´ने संबोधलंय , तो बनतो एक भागिले ´आर ' . तो त्रिज्येशी ( आर ) व्यस्त प्रमाणात असतो . जितका लहान ´आर´ बनवाल , तितक्या चटकन् तुम्ही वळवू शकता . ह्या व्हिडीओमधून हे स्पष्ट होईल . खालच्या उजव्या कोपर्यात तुम्हाला एक यंत्रमानव दिसेल ३६० अंशांची कोलांटी घेताना ते ही अर्ध्या सेकंदाच्या आत . बऱ्याच कोलांट्या , अगदी थोड्याश्या जास्त वेळात . तर इथे बोर्डवरचे प्रोसेसर्स माहिती मिळवतायत गतीमापकांकडून आणि बोर्डवरच्या गायरोकडून आणि आकडेमोड करतायत , मी आधी सांगितल्याप्रमाणं , ६०० सूचना प्रती सेकंद इतक्या वेगानं हा रोबो स्थिर करण्यासाठी . तर डावीकडे तुम्हाला दिसेल डॅनियल हा रोबो वर हवेत भिरकावताना . आणि इथं दिसून येईल त्याचं नियंत्रण किती पक्कं आहे . त्याला कसंही भिरकवलं तरी , तो रोबो स्वतःला सावरतो आणि त्याच्याकडे परत येतो . तर हे असे रोबो बनविण्याची काय गरज आहे ? खरं तर अशा रोबोंचे बरेच उपयोग आहेत . तुम्ही त्यांना अश्या इमारतींच्या आत पाठवू शकता प्राथमिक टेहळणी करायला , घुसखोरांची , किंवा जैविक रसायनांच्या गळतीचा शोध घ्यायला , वायूंच्या गळतीचा . तुम्ही त्यांचा वापर करु शकता बांधकामांसारख्या क्षेत्रातही . तर हे आहेत रोबो , बीम , कॉलम वाहून नेणारे आणि घनाकृती वास्तू बांधणारे . मी तुम्हाला ह्याबद्दल थोडी अधिक माहिती देतो . हे रोबो अवजड सामान वाहून नेण्याकरिता देखील वापरता येऊ शकतात . पण ह्या लहान यंत्रमानवांच्या अडचणींपैकी एक म्हणजे त्यांची वजन वाहण्याची क्षमता . तर तुम्हाला अनेक रोबो लागतील अवजड सामान वाहण्यासाठी . हे चित्र आहे आम्ही अलिकडेच केलेल्या एका प्रयोगाचे -- खरंतर आता अगदीच अलिकडचा नाही म्हणता येणार -- सेन्दाए मध्ये भूकंपानंतर लगेचच केलेला . तर हे असे यंत्रमानव ढासळलेल्या इमारतींमध्ये पाठवता येतात नैसर्गिक आपत्तीनंतर किती हानी झाली आहे ते तपासायला , किंवा आण्विक इमारतींमध्ये सोडता येतात किरणोत्सर्गाची पातळी मोजायला . तर एक मूलभूत समस्या जी ह्या यंत्रमानवांना सोडवावी लागते , स्वनियंत्रित बनण्यासाठी , ती म्हणजे , शोधून काढणं एका बिंदुपासून दुसऱ्या बिंदूपर्यंत कसं जायचं . तर हे जरा आव्हानात्मक बनतं कारण ह्या यंत्रमानवाचे नियंत्रण करणारे सूत्र फार क्लिष्ट आहे . खरं तर , ते १२- मितींच्या पोकळीत जगतात . मग आम्ही एक युक्ती करतो . आम्ही ही १२- मितींची पोकळी घेतो आणि रुपांतर करतो एका सपाट ४- मितींच्या जागेत . आणि हा ४- मितीय पृष्ठभाग बनलेला असतो X , Y , Z अक्षांश आणि उभ्या अक्षांशाभोवतीच्या कोनाचा . आणि मग हा यंत्रमानव किमान क्षणिक विक्षेपमार्ग आखतो . भौतिकशास्त्राची आठवण करून देण्यासाठी सांगतो , तुमच्याकडे आहे स्थळ , व्युत्पादन , गती , शिवाय प्रवेग , आणि त्यानंतर येतो धक्का आणि त्यानंतर येते क्षणिक झेप . तर हा रोबो क्षणिक झेप कमीत कमी ठेवतो . परिणामतः होतं असं की हालचाल अगदी सुलभ आणि सुडौल होते . आणि तो हे सगळं अडथळे चुकवत करतो . तर ह्या सपाट पृष्टभागातील किमान क्षणिक विक्षेपमार्गाचे रुपांतर पुन्हा करण्यात येते ह्या क्लिष्ट १२- मितींच्या पोकळीत , जे ह्या रोबोला करावं लागतं नियंत्रण आणि मग कृतीसाठी . तर काही उदाहरणं मी दाखवेन हा किमान क्षणिक विक्षेपमार्ग म्हणजे काय याची . आणि पहिल्या चित्रफितीमध्ये , तुम्हाला दिसेल हा यंत्रमानव एका बिंदुकडून दुसर्या बिंदूकडे जाताना एका मध्यवर्ती बिंदूमधून .
(src)="2"> بۆیه به‌شێوه‌یه‌کی ڕوون ڕۆبۆته‌که توانای هه‌یه بۆ جێبه‌جێکردنی هه‌رجوڵه‌یه‌کی چه‌ماوه ئه‌مانه جوڵه‌ی بازنه‌یین که‌ڕۆبۆته‌که نزیکه‌ی ٢ گێگا به‌کارده‌هێنێت لێره‌دا به‌به‌رزییه‌وه کامێرای جوڵه‌مان هه‌یه له‌سه‌ره‌وه که‌به‌ڕۆبۆته‌که ده‌ڵێ که به‌ربه‌سته‌کان له‌کوێدان که‌به ڕۆبۆته‌که ده‌ڵێ له کوێدایه ١٠٠ جار له‌چرکه‌یه‌کدا وه‌به‌ربه‌سته‌کان ده‌شێت جوڵاوبن لێره‌دا دانیاڵ ده‌بینین که چێوه‌یه‌کی بازنه‌یی هه‌ڵده‌داته هه‌وا له‌کاتێکدا که ڕۆبۆته‌که پێگه‌ی چێوه بازنه‌که ده‌ژمێرێت وه هه‌وڵ ده‌ده‌ن که‌چۆن به‌باشترین شێوه به‌ناو چێوه بازنه‌کاندا تێپه‌ڕن بۆیه وه‌ک ئه‌کادیمیایه‌ک هه‌میشه وه‌ها ڕاهێنراون که‌بتوانن به‌ناوچێوه‌ی بازنه‌یدا بازبده‌ن بۆ به‌رزکردنه‌وه‌ی توانای دارایی تاقیگه‌کانمان وه‌ئێمه‌ش وه‌ها له‌ڕۆبۆته‌کانمان ده‌که‌ین چه‌پڵه لێدان شتێکی تریش که ڕۆبۆت ده‌توانێت بیکات بیرهاتنه‌وه‌ی پارچه‌کانی سه‌ر ڕێگاکه‌یه‌تی که فێر بووه یان پێشتر به‌رنامه‌ڕێژکراوه لێره‌دا ڕۆبۆتێک ده‌بینی که ده‌یبه‌ستێته‌وه ئه‌و جوڵه‌یه‌ی که گوژمی زیاترده‌کات وه‌پاشان ئاڕاسته‌که‌ی ده‌گۆڕێ و ڕێک ده‌بێته‌وه پێویسته وابکات چونکه ئه‌و بۆشاییه‌ی که‌له‌په‌نجه‌ره‌که‌دایه به‌رزی زۆرتره وه‌ک له‌پانی ڕۆبۆته‌که وه‌ک مه‌له‌وانێک که له‌سه‌ر ته‌خته‌ی بازدانێکی مه‌له‌وانگه وه‌ستابێ وه بازده‌دات له‌سه‌ری بۆ زیادکردنی گوژمه‌که‌ی پاشان ئه‌وخولانه‌وه‌یه ئه‌نجام ده‌دا ، ئه‌م دوو بازنه و نیوه ئه‌نجام ده‌دات به‌گورجوگۆڵی ڕێک ده‌بێته‌وه ئه‌م ڕۆبۆته به‌شێوه‌یه‌کی بنه‌ڕه‌تی ئه‌وه ئه‌نجام ده‌دات که‌واتە ئه‌وه ده‌زانێ که‌چۆن پارچه‌ی بچوک پێکه‌وه ببه‌ستێته‌وه له‌گه‌ڵ پارچه‌کانی سه‌ر ڕێگه‌که‌ی دا بۆئه‌نجامدانی ئه‌م فرمانه ئاڵۆزانه ده‌مه‌وێت بچمه سه‌ر لایه‌نێکی تر یه‌کێک له‌لایه‌نه خراپه‌کانی ئه‌م ڕۆبۆته بچوکانه قه‌باره‌که‌یانه وه پێشتریش پێم وتن که‌ده‌شێت ژماره‌یه‌کی زۆر ڕۆبۆت بخه‌ینه سه‌رکار بۆزاڵ بوون به‌سه‌ر دیاری کراوی قه‌باره‌دا یه‌کێک له‌ئه‌سته‌مه‌کان چۆن ئه‌م هه‌موو ڕۆبۆته ڕێکده‌خه‌یت ؟ وه‌هه‌روه‌ها لێره‌دا ئێمه سه‌یرێکی سروشتمان کرد ده‌مه‌وێت کلیپێکتان نیشان بده‌م له‌سه‌ر مێرووله‌ی ئه‌فه ینۆگاسته‌ری بیابانی له‌تاقیگه‌ی پڕۆفیسۆر ستیفن پڕاتدان شتێکیان هه‌ڵگرتووه که‌واتە له‌ڕاستیدا ئه‌مه پارچه‌یه‌ک هه‌نجیره له‌ڕاستیدا هه‌رشتێک ئاوی هه‌نجیره‌که‌ی پێوه‌بێت ده‌یبه‌یت وه‌مێرووله‌کان ده‌یان به‌نه‌وه بۆ ناو ڵانه‌کانیان ئه‌م مێروولانه ڕێکخه‌رێکی ناوه‌ندییان نییه ئه‌وان هه‌ست به‌دراوسێکانیان ده‌که‌ن هیچ په‌یوه‌ندیه‌کی ڕاسته‌وخۆیان نیه به‌ڵام به‌هۆی هه‌ستکردنیان به‌دراوسێکانیان وه به‌هۆی هه‌ستکردنیشیان به‌شت ڕێک خستنێکی ناوه‌ندیان هه‌یه له‌ناو گروپه‌کاندا ئه‌مه جۆرێکه له‌ڕێک خستن که‌ده‌مانه‌وێت له‌ڕۆبۆته‌کانماندا هه‌بێت بۆیه کاتێک ڕۆبۆتێکمان هه‌یه که به‌دراوسێکانیان ده‌وره‌دراون وه با سه‌یرێکی ڕۆبۆت ئای وه ڕۆبۆت جه‌ی بکه‌ین که‌چیمان ده‌وێ تا ڕۆبۆته‌کان ئه‌نجامی بده‌ن بۆ چاودێری کردنی بۆشایی جیاکه‌ره‌وه‌ی نێوانیان وه پاشان ئه‌وان زانیارییه‌کانیان بنێرن پاشان ده‌ته‌وێت دڵنابیته‌وه ئه‌م دووریه جیاکه‌ره‌وه‌یه له‌سنورێکی قبوڵ کراودا ده‌بێت بۆیه جارێکی تر ڕۆبۆته‌کان چاودێری ئه‌م که‌موو کورتیانه ده‌که‌ن وه فه‌رمانه‌کانی کۆنتڕۆڵ ده‌ژمێرن ١٠٠ جار له‌چرکه‌یه‌کدا که له‌پاشاندا ده‌گوازرێته‌وه بۆ فه‌رمانه بزوێنه‌ره‌کان ٦٠٠ جار له‌چرکه‌یه‌کدا وه‌ئه‌مه‌ش ده‌بێت ئه‌نجام درابێت به‌شێوه‌یه‌کی ناوه‌ندی جارێکی تر ، ئه‌گه‌ر ژمارەیەکی زۆر ڕۆبۆتت هه‌بێت ئه‌وه ئاسته‌مه که‌هه‌موو ئه‌م زانیاریانه به‌شێوه‌یه‌کی ناوه‌ندی ڕێک بخه‌ین به‌شی پێویست خێرایی بۆ ڕۆبۆته‌کان هه‌تاوه‌کو فه‌رمانه‌که جێبه‌جێ بکات وه‌هه‌روه‌ها ده‌بێت ڕۆبۆته‌کان کرداره‌کانیان بکه‌ن به‌ناوه‌ندی ته‌نها له‌باره‌ی زانیاری ناوچه‌ییه‌وه که‌هه‌ستی پێده‌که‌ن له‌لایان دراوسێکانیانه‌وه له‌کۆتایدا ئێمه سورین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی ڕۆبۆته‌کان ده‌بێ نه‌زان بن که کێ دراوسێکه‌یه‌تی وه ئه‌مه‌ش پێیده‌ڵێن بێئاگایی ئه‌وه‌ی ده‌مانه‌وێت دوای ئه‌مه نیشانتان بده‌م ڤیدیۆیه‌که له ٢٠ دانه له‌م ڕۆبۆته بچوکانه که‌له‌ڕیزبه‌ندیدا ده‌فڕن ئه‌وان پێگه‌ی دراوسێکانیان ده‌پشکنن ئه‌وان ڕیزبه‌ندییه‌که تێک ناده‌ن ڕیزبه‌ندییه‌که ده‌شێت بگۆڕێ ده‌کرێ ئه‌وان ڕیزبه‌ندیه‌که‌یان ڕێک بێت ده‌کرێت ڕیزبه‌ندییه‌کی پێکهاته سێ دووری بێت وه‌ک ئه‌وه‌ی ده‌یبینن لێره‌دا ئه‌وان هه‌ڵده‌وه‌شێنه‌وه له‌ڕیزبه‌ندی سێ دووریدا بۆ شێوه‌یه‌کی ڕێک وه هه‌روه‌ها بفڕن به ناو به‌ربه‌سته‌کاندا ئه‌وان ده‌توانن شێوه‌یه‌ک بنوێنن له‌کاتی فڕیندا جارێکی تر ، ئه‌م ڕۆبۆتانه ده‌شێ زۆر نزیک ببنه‌وه له‌یه‌که‌وه وه‌ک له‌م شێوه فڕینه هه‌شتیه‌دا ده‌یبینن هێنده‌ی چه‌ند ئینجێک نێوانیان ده‌بێت له‌گه‌ڵ کارلێک کردنه هه‌واییه‌کانیان بۆباڵی په‌روانه‌کانییان ئه‌وان ده‌توانن شێوه‌ی فڕینی جێگیر به‌رجه‌سته بکه‌ن چەپڵە لێدان هه‌ر جارێک فێربیت له‌ڕیزبه‌ندیدا بفڕی ئه‌وه ده‌توانی به‌هاوکاری شتومه‌ک هه‌ڵبگری وه‌ئه‌مه‌ی ئێستا نیشانی ده‌دات که‌ده‌توانێت دوو هێنده ، سێ هێنده، چوار هێنده‌ی بکه‌ین هێزی ڕۆبۆته‌کان ته‌نها بۆ کۆکردنه‌وه‌یه‌ک وه‌ک تیمێک له‌دراوسێکان ، ، وه‌ک ئه‌وه‌ی ده‌یبینی لێره‌دا یه‌کێک له‌لایه‌نه خراپه‌کانی ئه‌نجامدانی ئه‌مه ئه‌وه‌یه ، هه‌ر که‌شته‌کانت نیشانه‌کرد ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵێ رۆبۆتت هه‌بوو هه‌مان شتیان له‌کاتێکداهه‌ڵگرت ئه‌وه تۆ به‌شێوه‌یه‌کی کاریگه‌ر و بنه‌مایی ته‌مه‌ڵی زیاد ده‌که‌یت بۆیه تۆ نرخه‌که‌ی ده‌ده‌یت . ئه‌وان زۆر گورجوگۆڵ نین به‌ڵام تۆ توانای هه‌ڵگرتنی باریان زیاتر ده‌که‌یت وه‌کردارێکی تر ده‌مه‌وێت نیشانتانی بده‌م جارێکی تر ، ئه‌مه له‌ناو تاقیگه‌که‌ماندایه ئه‌م کاره له‌لایه‌ن کوانتین لیندسی ئه‌نجام دراوه که‌قوتابیه‌کی ده‌رچووه ئه‌م سیسته‌مه بیرکارییه به‌شێوه‌یه‌کی سه‌ره‌کی به‌م ڕۆبۆته ده‌ڵێت که‌چۆن به‌شێوه‌یه‌کی سه‌ربه‌خۆ شێوه‌خشته‌کی بنیاد بنێت له‌پێکهاته‌یی شێوه دنگه‌یی بۆسیسته‌می ژمێریاریه‌که به‌ڕۆبۆته‌که ده‌ڵێت که چی به‌شێک هه‌ڵبگرێ که‌ی و له‌کوێدا ده‌یبینێ بۆیه له‌م ڤیدیۆییه‌دا ده‌یبینی که ١٠ بۆ ١٤ جار خێراکراوه سێ پێکهاته‌ی جیاواز ده‌بینی له‌لایه‌ن ئه‌م ڕۆبۆتانه‌وه بنیات نراوه دووباره ، هه‌مووشتێ سه‌ربه‌خۆیه هه‌موو ئه‌وه‌ی که‌ده‌بێت کوینتین بیکات ئه‌وه‌یه که نه‌خشه‌یه‌کیان پێبدات له‌باره‌ی ئه‌و دیزاینه‌ی که‌ده‌یه‌وێ بنیاتی بنێت بۆیه هه‌مووئه‌و شاره‌زایانه‌ی که‌بینیت وه هه‌موو ئه‌م سه‌لماندنانه یارمه‌تی سیسته‌می تۆمارکردنی جوڵه‌ی خێرا ئه‌نجام ده‌دات چی ڕووده‌دات کاتێ که‌تۆ تاقیگه‌که‌ت به‌جێده‌هێڵی ده‌چیته ده‌ره‌وه بۆ جیهانی ڕاسته‌قینه له‌کاتێکدا که هیچ جی پی ئێس نییه ئه‌م ڕۆبۆته به‌کامێره‌یه‌که‌وه دروست کراوه وه‌تیشکی لێزه‌ری ئاڕاسته دیاریکه‌ر وه‌پشکنه‌رێکی لێزه‌ر ئه‌م هه‌سته‌وه‌رانه بەکارده‌هێنێت بۆبنیات نانی نه‌خشه‌یه‌کی ژینگه‌ی ده‌وروبه‌ری ئه‌وه‌ی که ئه‌و نه‌خشیه‌یه پێک ده‌هێنێ تایبه‌ت مه‌ندیەکانن وه‌کو ده‌رگای چونه ژووره‌وه ، په‌نجه‌ره‌کان خه‌ڵکه‌کان ، که‌لوپه‌لی ناو ماڵه‌کان وه‌پاشان ئه‌وجێگه‌یه دیاری ده‌کات که له‌کوێدایه له‌گه‌ڵ ڕێزگرتنی ئه‌و خه‌سڵه‌تانه بۆسیسته‌مێکی جیهان گیری ڕێکخستن سیسته‌می ڕێکخستنه‌که ناسێنراوه له‌ناو ڕۆبۆته‌کاندا له‌کوێیه‌و بۆچی ده‌گه‌ڕێت وه ده‌جوڵێته‌وه له‌گه‌ڵ ڕێز بۆ ئه‌و خه‌سڵه‌تانه ده‌مه‌وێت کلیپێکتان نیشان بده‌م له‌باره‌ی پێش که‌وتنێکی ژمێریاریانه له‌لایەن فرانک شین وه پڕۆفیسۆر ناثان مایکڵ که‌نیشانی ده‌دات ڕۆبۆتێک ده‌چێته ناو بینایه‌که‌وه بۆ یه‌که‌م جار وه‌ئه‌م نه‌خشه‌یه دروست ده‌کات به‌ده‌م فڕینه‌وه وه‌ڕۆبۆته‌که دوایی بۆی ده‌رکه‌وت که‌خه‌سڵه‌ته‌کان چین ئه‌و نه‌خشه دروست ده‌کات وه‌بۆی ده‌رده‌که‌وێت که‌له‌کوێدایه له‌گه‌ڵ ڕێزگرتنی خه‌سڵه‌ته‌کان وه‌پێگه‌که‌ی خۆی هه‌ڵده‌سه‌نگێنێ ١٠٠ جار له‌چرکه‌یه‌کدا که‌ڕێگه‌مان پێده‌دات ژمێریاریه‌که‌ی ئه‌و کۆنتڕۆڵ بکه‌ین که‌پێشتر بۆم باسکردن ئه‌م ڕۆبۆته له‌ڕاستیدا فه‌رمانی پێکراوه له‌دووره‌وه له‌لایەن فرانک وه‌هه‌روه‌ها ڕۆبۆته‌که ده‌توانێت بزانێ له‌خۆیه‌وه بۆ کوێ بچێت لێکیبده‌نه‌وه ؛ ه‌ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌م بناردایه بۆ ناو بیناکه وه‌هیچ بیرۆکه‌یه‌کم نه‌بوو که‌ئه‌م بینایه ده‌بێت چۆن بێت من ده‌توانم به‌م ڕۆبۆته بڵێم بچێته ژووره‌وه نه‌خشه‌یه‌ک دروست بکات وه‌بیگه‌ڕێنێته‌وه و پێم بڵێت که‌ئه‌م بینایه له‌ناوه‌وه چۆنه بۆیه لێره‌دا ، ڕۆبۆته‌که ته‌نها کێشه چاره‌سه‌ر ناکات که‌چۆن له‌خاڵی ئه‌ی بچێت بۆ بی له‌سه‌رئه‌م نه‌خشه‌یه به‌ڵکو ده‌رخستنی ئه‌وه‌یه که‌باشترین خاڵی بی چیه هه‌موو جارێک بۆیه هه‌رله‌بنەماوه ئه‌و ده‌زانێ که بۆ کوێ بچێت که‌بچێ بۆ ئه‌و جێگایانه‌ش که که‌مترین زانیاری له‌باره‌وه هه‌یه وه ئاوه‌ها ئه‌ونه‌خشه‌یه پڕ ده‌کاته‌وه ده‌مه‌وێت به‌جێتان بێڵم له‌گه‌ڵ کۆتادا کاردا چه‌ندین به‌کارهێنان هه‌یه بۆ ئه‌م ته‌کنه‌لۆژیایه من پڕۆفیسۆرم ، وه‌ئێمه ئاره‌زوومه‌ندی زانست و په‌روه‌رده‌ین له‌ڕاستیدا ڕۆبۆتی له‌م شێوه‌یه ده‌توانێ ئه‌وڕێگه‌یه بگۆڕێ که ئێمه که‌ی ئه‌نجام ده‌ده‌ین له‌سه‌روبه‌ندی په‌روه‌رده‌ی ١٢ دا به‌ڵام ئێمه کالیفۆڕنیای باشورین نزیکی لۆس ئه‌نجلس بۆیه‌ده‌بێ جه‌خت بکه‌مه‌وه له‌باره‌ی شتێکه‌وه که‌تیشک بکاته سه‌ر ڕابواردن ده‌مه‌وێت کۆتایی پێبێنم به‌ڤیدیۆییه‌کی میوزیک ده‌مه‌وێت داهێنه‌ران ، ( ئه‌لیکس و دانیال ) تان پێ بناسێنم که‌ئه‌م ڤیدیۆییه‌یان دروست کردووه چه‌پڵه لێدان بۆیه پێش ئه‌وه‌ی ئه‌م ڤیدیۆییه ئیش پێبکەم ده‌مه‌وێت پێتان بڵێم که ئه‌وان ئه‌و ڤیدیۆییه‌یان له‌سێ ڕۆژی ڕابردودا دروستکردووه پاش وه‌رگرتنی په‌یوه‌ندییه‌ک له‌کریسه‌وه وه ئه‌و ڕۆبۆتانه‌ی له ڤیدیۆکه‌دان به‌ته‌واوی سه‌ربه‌خۆن نۆ ڕۆبۆت ده‌بینن که شه‌ش ئامێری میوزیکی جیاواز ده‌ژەنن وه‌به‌دڵنیایشه‌وه ، ئه‌مه تایبه‌ت به ٢٠١٢ی ( تێد ) دروست کراوه با بیبینین
(trg)="3"> म्हणजे हा रोबो अर्थातच समर्थ आहे कुठलेही वळणदार मार्गक्रमण करण्यास . तर ह्या वर्तुळाकार मार्गाकक्षा आहेत जिथे हा यंत्रमानव सुमारे दोन ´G ' अक्षरे रेखाटतो . इथे आपण हालचाली टिपणारे कॅमेरे वरती बसविले आहेत जे त्या रोबोला त्याच्या स्थितीची माहिती देतात , सेकंदाला शंभर वेळा . ते यंत्रमानवाला मार्गातल्या अडथळ्याबद्दलही माहिती पुरवितात . आणि हे अडथळे हलणारेसुद्धा असू शकतात . आणि इथे तुम्ही बघू शकता की डानियेल हि चकती हवेत भिरकावितो आहे आणि यंत्रमानव त्या चकतीच्या स्थितीचा अचूक अंदाज घेतोय आणि तिच्या आतून कसा मार्ग काढायचा ह्याची आकडेमोड करतोय . तर विद्यार्थीदशेत असताना , आम्हाला अडथळ्यांतून मार्ग काढण्याचं नेहमीच प्रशिक्षण दिलं जातं जेणेकरून आमच्या प्रयोगशाळेसाठी निधी उभा करू शकू , आणि आम्ही आमच्या यंत्रमानवांकडूनही ते करून घेतोय .
(trg)="4"> ( टाळ्या ) आणखी एक गोष्ट हे यंत्रमानव करू शकतात ती म्हणजे लक्षात ठेवणं , पूर्वी मार्गक्रमण केलेला भाग जो त्याने शिकलेला किंवा त्यात भरलेला असतो . तर इथे तुम्ही बघता कि हा यंत्रमानव चालना प्राप्त करता करता आपली दिशा बदलतो आणि ( त्यातून ) सावरतो सुद्धा . त्याला हे करावं लागतं कारण इथल्या ह्या खिडकीची लांबी त्याच्या स्वतःच्या लांबीपेक्षा थोडीशीच जास्त आहे . ज्याप्रमाणे एखादा जलतरणपटू चालना प्राप्त करण्यासाठी उंचावरून उडी मारतो आणि वेटोळे घेत ह्या अडीच कोलांट्या उड्या मारत सुंदररित्या ( शेवटी ) स्वतःला सावरतो , तसंच काहीसं हा यंत्रमानव इथे करतो . त्याला हे ज्ञात असतं की छोट्या छोट्या विक्षेपमार्गांना एकत्र करून हे बऱ्यापैकी कठीण काम कसं करायचं ते . मला इथे ( आपले लक्ष ) थोडेसे दुसरीकडे वळवायचे आहे . ह्या छोट्या यंत्रमानवांच्या तोट्यांपैकी एक म्हणजे ह्याचा आकार . आणि मी तुम्हाला आधीच सांगितलंय की आपल्याला खूप- खूप रोबो वापरावे लागतील लहान आकाराच्या ह्या मर्यादेवर मात करण्यासाठी . तर एक समस्या म्हणजे अश्या अनेक यंत्रमानवांमध्ये सुसूत्रता कशी साधणार ? आणि इथे आम्ही निसर्गाचा आधार घेतला . तर मला तुम्हाला एक चित्रफित दाखवायची आहे अफेनोगास्टर नावाच्या वाळवंटी मुंग्यांची प्राध्यापक स्टिवन प्रॅट यांच्या प्रयोगशाळेत , एक वस्तू वाहून नेत असताना . हा तर अंजीराचा एक तुकडा आहे . खरं तर तुम्ही कुठल्याही वस्तूला गोड रस लावा आणि मुंग्या त्याला वारूळापर्यंत ओढत नेतील . तर ह्या मुंग्यांचा कोणीही मध्यवर्ती समन्वयक नसतो . त्या आपल्या शेजाऱ्याचा अंदाज घेतात . इथे कुठल्याही प्रकारचा प्रत्यक्ष संवाद नसतो . पण त्या शेजाऱ्यांचा कानोसा घेत असल्यामुळे , आणि वस्तूचा अंदाज घेत असल्यामुळे , त्यांच्या गटामध्ये अदृश्य समन्वय साधला जातो . तर अश्या प्रकारचा समन्वय आम्हाला आमच्या रोबोंमध्ये हवाय . तर जेव्हा आपल्याकडे एक रोबो आजूबाजूला शेजार्यांच्या घोळक्यात असेल -- आणि जसे हे यंत्रमानव ´आय´ आणि ´जे´ -- आपल्याला असं हवंय की त्या रोबोंनी लक्ष ठेवायचंय त्यांच्यातल्या अंतरावर एका विशिष्ट आकाराच्या थव्यात उडताना . आणि तुम्हाला ह्याचीही खबरदारी घ्यायची आहे की हे अंतर सुरक्षित अंतराच्या मर्यादेमध्ये आहे . तर पुन्हा हे रोबोच ह्या एरर वर लक्ष ठेवतात आणि आकडेमोड करतात नियंत्रण आदेशांची सेकंदाला १०० या वेगाने , ज्यांचे नंतर रुपांतर होते मोटारीच्या आज्ञांमध्ये , सेकंदाला ६०० इतक्या वेगाने . त्यामुळे हे करावे लागते काहीश्या विकेंद्रित मार्गांनी . परत , जर तुमच्याकडे खूप- खूप यंत्रमानवांचा ताफा असेल तर ( एखादे ) काम करण्यासाठीची माहिती मध्यवर्ती स्वरूपात जलद गतीने सगळ्या रोबोंपर्यंत पोहोचविणे अशक्यप्राय असते . शिवाय प्रत्येक यंत्रमानवाला त्याच्या हालचालीचा निर्णय घ्यायचा असतो त्याच्या स्थानिक माहितीवरच , जी त्याला त्याच्या शेजाऱ्याकडून मिळते . आणि अखेरीस , आम्हाला हवंय की हे यंत्रमानव त्यांच्या शेजाऱ्याबद्दल साशंक असावं . ह्यालाच आपण निनावीपणा म्हणतो . आता मला तुम्हाला एक चित्रफित दाखवायची आहे ज्यात असे २० यंत्रमानव विशिष्ट आकाराच्या थव्यात उडताना दिसतील . ते त्यांच्या शेजाऱ्याच्या परिस्थितीवर लक्ष ठेवून आहेत . ते थव्याचा आकारही शाबूत ठेवत आहेत . थव्याचा आकार बदलू शकतो . एक- प्रतलीय थवे बनवू शकतात , ते त्रि- मितीय आकारात बनवू शकतात . जसं तुम्हाला इथे दिसेल , की ते त्रिमितीय थवा मोडून सपाट थव्यात येतात आणि अडथळ्यातून मार्ग काढण्यासाठी ते उडता उडताच थव्याचा आकार बदलू शकतात . मग पुन्हा , हे यंत्रमानव एकमेकाच्या खूप जवळ येतात . तुम्ही ह्या आठ आकड्याच्या उड्डाणात बघू शकता की ते एकमेकांच्या फक्त इंचभर दूर इतक्या जवळ येतात आणि त्यांच्या पंखांच्या वायुगतीशास्त्रीय देवघेवीनंतरही ह्या फिरत्या पात्यांच्या , ते स्थिर जागा शाबूत ठेवतात .
(trg)="5"> ( टाळ्या ) एकदा का तुम्हाला विशिष्ट आकाराच्या थव्यात कसं उडायचं हे कळलं , की तुम्ही एकत्रितपणे वस्तू उचलू शकता . ह्यातून आपल्याला असं दिसतंय की आपण दुप्पट , तिप्पट , चौपट करु शकतो ह्या रोबोंचं बळ फक्त शेजार्यांशी त्यांचा समन्वय साधून , इथं दिसतंय त्याप्रमाणं . असं करण्याचा एक तोटा म्हणजे , जसजशी तुम्ही ह्याची व्याप्ती वाढविता -- जर तुमच्याकडे खूप यंत्रमानव एखादी वस्तू वाहून नेत असतील , तर तुम्ही परिणामतः जडत्व वाढवित असता , आणि त्याची किंमत द्यावी लागते , ते इतके चपळ रहात नाहीत . पण तुम्ही वाहून नेण्याची क्षमता वाढविता . मला आणखी एक उपयोग तुम्हाला दाखवायचा आहे -- परत , हे आमच्या प्रयोगशाळेतील आहे . हे माझ्या एका पदवी शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्याने , क्वेंतीन लिंडसे ने केलेले काम आहे . त्याने बनविलेली आज्ञावली ह्या यंत्रमानवाना सांगते कशी स्वतंत्ररित्या उभारायची घनाकृती रचना बांधीव घटकांपासून . तर ही आज्ञावली रोबोला सांगते काय उचलायचे , केव्हा आणि कुठे ठेवायचे . तर ह्या चित्रफितीमध्ये तुम्हाला दिसेल , जी १० ते १४ पट अधिक वेगाने दाखविली जात आहे -- तुम्ही बघू शकता की हे यंत्रमानव तीन वेगवेगळ्या रचनांची बांधणी करत आहेत . आणि हे सगळं स्वयंचलित आहे , आणि क्वेंतीनला काय करायचंय तर फक्त त्यांना आराखडा द्यायचाय त्याला बांधायच्या डिझाइनचा . तर आतापर्यंत तुम्ही पाहिलेले हे सगळे प्रयोग , ही सगळी प्रात्याक्षिके , हालचाली टिपणाऱ्या यंत्रणेच्या मदतीने केली आहेत . पण काय होतं जेव्हा तुम्ही प्रयोगशाळेतून बाहेर पडता आणि बाहेरच्या जगात जाता ? आणि तिकडे जीपीएस नसेल तर मग काय ? त्यासाठी हा यंत्रमानव सुसज्ज आहे एक कॅमेरा आणि किरणांच्या सहाय्याने अंतर मोजणारे यंत्र , किरणे मोजणारे यंत्र ह्यांनी . आणि ह्या सेन्सर्सचा उपयोग करून तो सभोवतालचा नकाशा तयार करू शकतो . त्या नकाशात असते माहिती -- दरवाजे , खिडक्या , लोकं , फर्निचर ह्यांची -- आणि मग तो आपलं स्थान शोधून काढतो ह्या वस्तूंच्या संदर्भाने . इथे कुठलीही वैश्विक अक्षांश- रेखांश यंत्रणा नसते . ही यंत्रणा बेतलेली असते , त्या यंत्रमानवावर , तो कुठे आहे आणि कुठे बघतोय ह्यावर . आणि त्यानुसार तो आपली पुढची हालचाल ठरवितो . तर मला तुम्हाला एक क्लिप दाखवायची आहे आज्ञावलींची , ज्या बनवल्या फ्रान्क शेन आणि प्राध्यापक नाथन माइकल यांनी ज्यात हा यंत्रमानव दाखवलाय एका इमारतीमध्ये अगदी पहिल्यांदाच शिरताना आणि उडता- उडताच हा नकाशा बनविताना . त्यात हा ठरवितो कि ह्या इमारतीची काय काय वैशिष्ट्ये आहेत .
(src)="3"> مۆسیقا
(trg)="9"> ( संगीत )
(src)="4"> چه‌پڵه لێدان
(trg)="10"> ( टाळ्या )
# ku/31QGMCYW2dyG.xml.gz
# mr/31QGMCYW2dyG.xml.gz
(src)="1"> ( دەنگێن ئامیرێن میکانیکي )
(src)="2"> ( موزیک )
(trg)="1"> ( यांत्रिक आवाज ) ( संगीत )
(src)="3"> ( چەپلە لێدان )
(trg)="2"> ( टाळ्यांचा गजर )
# ku/4GBaUQduFsng.xml.gz
# mr/4GBaUQduFsng.xml.gz
(src)="1"> چەند ساڵێک لەمەوبەر هەستم ئەکرد لە چاڵێکدا گیرم خواردووە بۆیە بڕیارم دا کە شوێن پێی فەیلەسوفی مەزنی ئەمریکی ، مۆرگان سپەرلەک هەڵگرم . وە شتێکی نوێ تاقی بکەمەوە بۆ ماوەی ٣٠ رۆژ بیرۆکەکە لە راستیدا زۆر سادەیە بیر لە شتێ بکەرەوە کە هەمیشە ویستوتە زیادی بکەیت بۆ ژیانت . وە بۆ ماوەی ٣٠ ڕۆژی داهاتوو تاقی بکەرەوە وا دەردەکەوێت کە ٣٠ ڕۆژ ماوەیەکی تەواو بێت بۆ ئەوەی خوویەکی نوێ بۆ ژیانت زیاد بکەیت یاخود کەمی بکەیت وەکو سەیرکردنی هەواڵەکان لە ژیانت چەند شتێک هەیە . کە لەم تەحەدییە ٣٠ ڕۆژانەوە فێری بووم یەکەمیان بریتییە لە لە جێی ئەوەی چەندین مانگ تێپەڕێت بێ ئەوەی هیچت تیا بیر بمێنێ کاتەکە زۆر زیاتر بيرەوەرتر بوو ئەمە بەشێک بو لە تەحەدییەکە . کە هەموو ڕۆژێ وێنەیەک بگرم بە تەواوەتی بیرم دێت لە کوێدا بووم . وە چیم دەکرد ئەو ڕۆژە هەروەها تێبینی ئەوەشم کرد کە لەگەڵ ئەوەی دەستم کرد بە تەحەدی قورستری ٣٠ ڕۆژی متمانەم بە خۆم زیاتر دەبوو لە کەسێکی نا کۆمەڵایەتی ، کە هەمیشە لەسەر کۆمپیوتەرەکەم بوو گۆڕام بۆ کەسێک . کە با پاسکیل دەچێت بۆ کارەکەی هەر بۆ خۆشی تەنانەت ساڵی پار ، سەرکەوتم بەسەر شاخی کیلیمانجارو . کە بەرزترین شاخە لە ئەفریقادا من هەرگیز وا سەرکێش نەبووم لە پێش ئەوەی . تەحەدییە ٣٠ ڕۆژییەکانم دەست پێبکەم هەروەها تێگەیشتم کە ئەگەر بە ڕاستی شتێکت بوێت دەتوانیت هەر شتێك بێ لە ماوەی ٣٠ ڕۆژدا ئەنجامی بدەیت هەرگیز ویستوتە کە ڕۆمانێک بنوسیت ؟ ، هەموو نۆڤەمبەرێک چەندەها کەس هەوڵدەدەن کە ڕۆمانێکی ٥٠٠٠٠ ووشەیی سەر لە نوو بنووسن . لە ماوەی ٣٠ ڕۆژدا وادەردەکەوێت کە ئەوەی لەسەرتە ئەوەیە کە ڕۆژانە ١٦٦٧ ووشە بنووسیت بۆ مانگێک بۆیە منیش کردم نهێنییەکەی ئەوەیە کە نەخەویت هەتا ووشەکانی ئەو ڕۆژەت دەنوسیت لەوانەیە بێبەش بیت لە خەو . بەڵام ڕۆمانەکەت تەواو دەکەیت ئێستا ئایا کتێبەکەی من مەزنترین ڕۆمانی داهاتوی ئەمریکا دەبێت ؟ ، نەخێر ، من بە مانگێک نووسیم ، ئەمە زۆر ناخۆشە بەڵام تا کۆتایی ژیانم داTED ئەگەر جۆن هۆدجمان ببینم لە ئاهەنگێکی پێویست ناکا بڵێم من زانایەکی کۆمپیوتەرم نا ، نا ، ئەگەر بمەوێت " دەتوانم بلێم " من ڕۆمان نووسم پێکەنین لێرەدا شتێک هەیە کە لە کۆتاییدا دەمەوێت ئاماژەی پێبکەم من ئەوە فێربووم کە ، کاتێک گۆڕانکاری بچوک و بەردەوامم دەکرد دەمتوانی بەردەوام بم لەسەریان وە زیاتر دەمانەوە شتێکی هەڵە نیە کە هەڵبسیت بە تەحەدییەکی گەورەی شێتانە لە ڕاستیدا زۆر سەرنجڕاکێشە بەڵام کەمتر ئەگەری مانەوەیان هەیە کاتێک وازم لە شەکر هێنا بۆ ماوەی ٣٠ ڕۆژ ڕۆژی ٣١ بەم شێوەیە بوو پێکەنین پرسیاری من بۆ ئێوە ئەوەیە چاوەڕێی چی دەکەن ؟ من گرەنتی ئەوە دەکەم کە ٣٠ ڕۆژی داهاتوتان هەر لێ دەڕوات گەر پێت خۆش بێت یاخود نا کەواتە بۆ بیر لە شتێ ناکەنەوە کە هەمیشە ویستوتانە بیکەن وە تاقی کەنەوە لە ماوەی ٣٠ ڕۆژی داهاتوودا . سۆپاس . چەپلە لێدان
(trg)="1"> काही वर्षांपूर्वी , मला जाणवले की मी चाकोरीबद्ध जीवन जगतोय , म्हणून मी थोर अमेरिकन विचारवंत मॉर्गन स्परलॉक ह्यांच्या पावलांवर पाऊल ठेवून चालायचे ठरविले , म्हणून मी थोर अमेरिकन विचारवंत मॉर्गन स्परलॉक ह्यांच्या पावलांवर पाऊल ठेवून चालायचे ठरविले , आणि ३० दिवस काहीतरी नवीन करायचे ठरविले . कल्पना अगदी साधी सोपी आहे . आयुष्यात नेहमीच कराव्याश्या वाटलेल्या कुठल्यातरी गोष्टीचा विचार करा आणि पुढचे ३० दिवस ती करायचा प्रयत्न करा . असा आहे की , ३० दिवस हा अगदी बरोबर कालावधी आहे तुमच्या आयुष्यात नवीन सवय लावून घेण्यासाठी किंवा जुनी सवय सोडण्यासाठी -- उदाहरणार्थ बातम्या पाहणे . तुमच्या आयुष्यात नवीन सवय लावून घेण्यासाठी किंवा जुनी सवय सोडण्यासाठी -- उदाहरणार्थ बातम्या पाहणे . तुमच्या आयुष्यात नवीन सवय लावून घेण्यासाठी किंवा जुनी सवय सोडण्यासाठी -- उदाहरणार्थ बातम्या पाहणे . ही ३० दिवसांची आव्हाने पेलवताना मी काही गोष्टी शिकलो . पहिली गोष्ट म्हणजे , महिनोन महिने असेच विस्मृतीत जाण्यापेक्षा , हा काळ अधिक संस्मरणीय होता . महिनाभर रोज एक छायाचित्र काढण्याच्या आव्हानाचा हा एक भाग होता . आणि मला व्यवस्थित आठवतेय की मी कुठे होतो आणि त्या दिवशी काय करत होतो . माझ्या हे पण लक्षात आले की जसजशी मी आणखी आणि अधिक कठीण ३०- दिवसांची आव्हाने स्विकारण्यास सुरुवात केली तसा माझा आत्मविश्वास वाढला . माझे रुपांतर मेजाला चिकटलेल्या संगणकी किड्यातून फक्त मजेसाठी सायकलने कामावर जाणाऱ्या व्यक्तीमध्ये झाले . फक्त मजेसाठी सायकलने कामावर जाणाऱ्या व्यक्तीमध्ये झाले . मागच्या वर्षी तर मी आफ्रिकेतील सर्वात उंच पर्वत - किलीमंजारो - सर केला . मागच्या वर्षी तर मी आफ्रिकेतील सर्वात उंच पर्वत - किलीमंजारो - सर केला . ही ३०- दिवसांची आव्हाने सुरु करण्यापूर्वी मी कधीच एवढा धाडसी नव्हतो . ही ३०- दिवसांची आव्हाने सुरु करण्यापूर्वी मी कधीच एवढा धाडसी नव्हतो . मला असाही उलगडा झाला की तुम्हाला अगदी मनापासून काही हवे असेल , तर तुम्ही ३० दिवस काहीही करू शकता . तुम्हाला कधी कादंबरी लिहावीशी वाटली ? दर वर्षी नोव्हेंबर मध्ये , हजारो लोक त्यांची स्वतःची ५०००० शब्दांची कादंबरी अगदी सुरुवातीपासून लिहायचा प्रयत्न करतात , ३० दिवसांमध्ये . तसं पाहिलं तर , तुम्हाला फक्त प्रत्येक दिवशी १६६७ शब्द लिहायचे असतात , एक महिनाभर . मी ते केले . आणि गुपित असं आहे की , झोपायचंच नाही तुम्ही त्या दिवसाचे सगळे शब्द लिहिले नाहीत - तोपर्यंत . शक्य आहे की तुमचा निद्रानाश होईल . पण तुम्ही कादंबरी नक्की लिहून पूर्ण कराल . आता माझं पुस्तक काय पुढची थोर अमेरिकन कादंबरी आहे का ? नाही . मी ती एका महिन्यात लिहिली . ती अतिशय वाईट आहे . पण माझ्या उर्वरित आयुष्यात , जर मी जॉन हॉजमन यांना टेडच्या एखाद्या पार्टीत भेटलो तर , मला असं म्हणावं लागणार नाही की ,
(trg)="2"> " मी एक संगणक शास्रज्ञ आहे . " नक्कीच नाही , मला वाटलं तर मी म्हणू शकेन की ´मी एक कादंबरीकार आहे . "
(trg)="3"> ( हशा ) मला सांगायला आवडेल अशी शेवटची गोष्ट म्हणजे मी शिकलो की , जेव्हा मी छोटे , चालू ठेवण्याजोगे बदल केले , जे मी नेहमी करू शकत होतो , तेव्हा ते बहुतेककरून टिकून राहिले . मोठ्या किंवा विक्षिप्त आव्हानांमध्ये चुकीचे काहीच नाही . खरंतर त्यांची मजाच काही और आहे . पण शक्यतो ती टिकणार नाहीत . जेव्हा मी ३० दिवस साखर वर्ज्य केली , एकतिसावा दिवस असा होता .
# ku/CYrDtZTHHNdG.xml.gz
# mr/CYrDtZTHHNdG.xml.gz
(src)="1"> لەبەر دەمتانا وەستاوم ئەمڕۆ زۆر بە سادەی ئەمەوێت بەشدارتان بکەم لەگە/ ل خۆم گەشتی شەش ساڵی ڕابردوم لە بواری خزمەت گوزاری و پەروەردە وە من ئەکادمیەکی پسپۆڕم لەگەڵ ئەوەشدا بۆ ماوەیەکی زۆر نیە ئەم کارەدەکەم ٢٦ساڵ کارم لە کارگەکان کردووە لەهەوڵی ئەوەدا بووم لە ئەو کارگانە قازانج بکەن وە پاشان لە ساڵی ٢٠٠٣دا ڕێک خراو پاریکرمای مرۆیم دامەزراند لەسەر مێزی نان خواردنەکەم یەکەم شت ئەوە بوو کە بە ناو گەڕەکە فەقیرەکاندا گەڕاین دەزانن ، دوو ملیۆن خەڵک لە ٨٠٠گەڕەکی فەقیردا دەژین لە بانگلدر نەمانتوانی بچین بۆ هەموو گەڕەکەکان بەڵام هەوڵمان دا بەشێکی باشی بەسەر بکەینەوە بەناو ئەو گەڕەکانەدا ڕۆشتین ئەو ماڵانەمان دیاری کرد کە مناڵەکانیان هەرگیز نەچوبون بۆ خوێندنگە قسەمان لەگەڵ دایک و باوکیان کرد هەوڵماندا کە ڕازیان بکەین کە منداڵەکانیان بنێرنە خوێندنگە یاریمان لەگەڵ منداڵەکان کرد وە زۆر بە هیلاکی گەڕاینەوە بۆ ماڵەوە ماندوو بوین بەڵام وێنەمان پێبوو هی دەم و چاوی پرشنگدار و چاوی گەشاوە وە نووستین هەموومان پەرۆشی دەست پێ کردن بووین بەڵام ژمارەکان توشی سەر سوڕمانیان کردین ٢٠٠ملیۆن منداڵ لە چوارساڵ بۆ ١٤کە دەبوایە بچونایەتە خوێندنگە بەڵام نەچوون ١٠٠ملیۆن منداڵ کە چونەتە خوێندنگە بەڵام ناتوانن بخوێننەوە ١٢٥ملیۆن کە ناتوانن کردارە ژمێریاریە سادەکان بکەن وە هەروەها ئەوەمان بیست کە ٢٥٠ملیار روپێی هیندی تەرخان کراوا بۆ خوێندنی بە خۆڕای لە سەدا ٩٠بۆ موچەی مامۆستا خەرج کراوە لەگەڵ موچەی کارگێڕی وە هێشتا هیندستان ، بە نزیکەی بەرزترین ڕێژەی مامۆستا هەیە لە جیهاندا لە جووار مامۆستا یەکێک بە درێژای ساڵی خوێندن دەوام ناکات ئەو ژمارانە بەڕاستی جێگەی سەرسوڕمانن سەرسامە، وە بە بەردەوامی پرسیارمان لێ دەکرا کەی دەست پێ دەکەن و چەند خوێندنگە دەکەنەوە ؟ چەند منداڵ وەردەگرن ؟ چۆن دابەشیان دەکەن ؟ چۆن ئەو بیرۆکەیە دوبارە دەکەنەوە ؟ ئەمە قورس بوو کە هەست بە ترس نەکەین و لەم بیرۆکەیەدا پاش گەز نەبینەوە بەڵام سور بووین وتمان : ئێمە یاری ژمارە ناکەین ئەمانەوێت یەک منداڵ وەربگیرین و لە یەک کاتدا وە منداڵەکە بە هەموو ئاستەکانی خوێندندا بەرین ببرێتە زانکۆ ئامادەیان بکەین بۆ ژیانێکی باشتر کارێک لە ئاستێکی بەرزدا بۆیە ئەم ڕێک خراوەمان دامەزراند یەکەم خوێندنگەی پارکریامان لە گەڕەکێکی فەقیردا دامەزراند کە ٧٠ هەزار خەڵک لە ژێر هێڵی فەقیری یەوە دەژین یەکەم خوێندنگەمان لەسەر بینایەکی ئەو گەڕەکە فەقیرە بوو بینایەک لە دوو نهۆم پێک هاتبوو ، تەنها بیناکە لە دوو نهۆم پێکهاتبوو لەناو گەڕەکە فەقیرەکاندا وە ئەو سەربانە هیچ سەقفی نەبوو، تەنها نیو پارچە تەنەکە ئەوە یەکەمین خوێندنگەمان بوو ١٦٥٠ منداڵ ساڵی خوێندنی هیندستان لە مانگی شەش دەست پێ دەکات وە لە مانگی شەش دا ، وەرزی باران بارین دەست پێ دەکات هەموومان لە ژێر ئەو سەقفە بچوکەدا بووین چاوەڕوانمان دەکرد بارانەکە بواستێتەوە خوای گیان ! چەند مەشقێکی بە کۆماڵ بوو وە هەموومان کە لە ژێر ئەو سەقفەدا بووین تا ئەمڕۆش پێکەوەین لێرە پاشان دووەم خوێندنگەمان دامەزراند سێیەم خوێندنگە و چوارەم خوێندنگە وە خوێندنگەی ئامادەی لەماوەی شەش ساڵدا ئێستا چوار خوێندنگە و خوێندنگەیەکی ئامادەیمان هەیە ١١٠٠منداڵ کەلە گەڕەکی فەقیرەوە دێن وە چوار هەتیو خانە چەپڵە لێدان خەونەکەمان زۆر سادەیە کە ئەم منداڵانە بنێرینە خوێندنگە، ئامادەیان بکەین کە بژین و فێربن بەڵام بە ئاشتیش بژین ڕازی بن لەم ململانێیەدا کە تێیدا دەژین لەم جیهانە ی کە هەمووی ( فوسنی) یە ئێستا کاتێک باسی جیهان گیری دەکەین ئەبێ بە ئینگلیزی قسە بکەین وە بۆ هەموو خوێندنگەکەمان خوێندنگەیەکن کە پڕۆگرامی خوێندنیان ەینگلیزیە بەڵام ئەوان دەزانن کە ئەم ئەفسانەیە هەیە کە منداڵانی گەڕەکە فەقیرەکان ناتوانن بە باشی بە ئینگلیزی قسە بکەن هیچ کەسێ لە خێزانەکەیاندا بە ئینگلیزی قسەی نەکردووە وە هیچ کەسێ لە جیلەکەیان بە ئینگلیزی قسەی نەکردووە بەڵام ئەمە چەند هەڵەیە کچ : من حەزم لە کتێبە سەر کێشی یەکانە ، وە هەندێ لەو کتێبانەی حەزم لێیەتی ئاڵفری هیچۆک و [ ......... ] ؟؟ وە هاردی بۆیز هەرچەندە زۆر لەیەک دەچن لە شێوازدا جیاوازن یەکێکیان خەیاڵیە . دوانەکەی تریان دەربارەی لێکۆڵینەوەی تاوانەکان من حەزم لەم کتێبانەیە ، لەبەر ئەوەی شتێکی زۆر تایبەتی تیادا بەدی دەکەم ئەو وشانەی کە لەم کتێبانەدا بەکار هاتوون وە شێوازی نووسینی مەبەستم ئەوەیە کاتێک دەست دەدەمە یەکێک لەم کتێبانە ناتوانم دایبنێم هەتاوەک و هەموو کتێبەکە بە تەواوی نەخوێنینەوە تەنانەت ئەگەر هاتوو چوار کاتژمێر و نیو یاخود سێ کاتژمێر و نیویش بخایەنێت تا لە خوێندنەوەی ئەبمەوە کوڕ : من توێژینەوەیەکی باشم کردووە وە زانیاریم دەست کەوتووە دەربارەی خێراترین ئەتۆمۆبێل لە جیهاندا حەزم لە داکاتی یە لەبەر ئەوەی خێراترین پاسکیلە لە جیهاندا وە حەزم لە بلسار٢٢٠دە تی ئێس ئایە لەبەر ئەوەی خێراترین پاسکیلە لە هند ،،،، هاهاهاها ئا، ئەو کچەی کە ئێوە بینیتان باوکی گوڵ دەفرۆشێت سەر شۆستەی شەقامەکە وە کوڕە بچوکەکەی ماوەی پێنج ساڵە دێت بۆ خوێندنگە بەڵام ئایا شتێکی نامۆ نیە کە منداڵ لە سەرتا سەری جیهاندا حەزیان لە پاسکیلی خێرایە ؟ ! ،،، هاهاهاها وە تا ئێستا نە پاسکیلێکی لێخوڕیوە و نە بینیویەتی بەڵام لە گوگوڵ گەڕانی بۆ کردووە ئەزانین کاتێک دەستمان کرد بە پڕۆگرامی ئینگلیزی لە خوێندنگەکەمانا بڕیارمان دا کە دابینی باشترین پڕۆگرام بکەین کە بەردەست بێت وەک پڕۆگرامی ئای سی ئێس ئی ئینجا دووبارە هەر خەڵکانێک هەبوون کە پێم پێبکەنن و پێم بڵێن ئەوەندە شێت مەبە !! هەڵبژاردنی پڕۆگرامێکی ئەوا قورس بۆ ئەم خوێندکارانە ؟ ! هەرگیز ناتوانن لەگەڵی دا بگونجێن بەڵام نەک تەنها خوێند کارەکانمان زۆر بە ئاستێکی باش خۆیان گونجاند بەڵکو ئاستێکی زۆر بەرزیان بە دەست هێنا پێویستە خۆتان بێن بە چاوی خۆتان بیبینن کە خوێند کارەکانمان چەندە کامەرانن ئەفسانەیەکی تریش هەیە، ئەویش ئەوەیە دایک و باوکەکان لەوگەڕەکە فەقیرانە گرنگی بەوە نادەن منداڵەکانیان بچن بۆ خوێندنگە بەڵک و حەز دەکەن منداڵەکانیان بچن کار بکەن ئەوە بەڕاستی شتێکی ناخۆشە هەموو کەس و کارەکان لە سەرانسەری جیهاندا ژیانە باشتریان دەوێت بۆ منداڵيکانیان، کەلە ژیانی خۆیان باشتر بێت بەڵام پێویستیان بەوە هەیە کە باوەڕیان بەوە هەبێت کە گۆڕان شتێکی مومکینە ................
(trg)="1"> मी आज तुमच्यासमोर उपस्थित आहे अतिशय विनम्रतेनं , तुमच्यासोबत वाटण्याच्या ईच्छेनं माझा गेल्या सहा वर्षांचा प्रवास सेवाक्षेत्रातील , आणि शिक्षण क्षेत्रातील . आणि मी कुणी प्रशिक्षित विद्वान नाही . ना मी बुजुर्ग समाजसेविका आहे . मी २६ वर्षं उद्योगक्षेत्रात होते , कंपन्यांना नफा कमवून देण्याचा प्रयत्न करीत . आणि मग २००३ मध्ये मी परिक्रमा ह्युमॅनिटी फाउंडेशन सुरु केलं माझ्या स्वयंपाकाच्या टेबलवरुन . सर्वप्रथम आम्ही झोपडपट्ट्यांतून फिरलो . जाता जाता , तुमच्या माहितीसाठी सांगते , दोन दशलक्ष लोक बेंगलोरमधील ८०० झोपडपट्ट्यांतून राहतात . आम्ही सर्वच वस्त्यांमध्ये नाही जाऊ शकलो , पण आम्ही शक्य तितक्या वस्त्यांना भेटी दिल्या . आम्ही या वस्त्यांमधून फिरलो , जिथली मुलं कधीच शाळेत गेली नाहीत अशी घरं शोधून काढली . आम्ही त्यांच्या पालकांशी बोललो , त्यांनी आपल्या मुलांना शाळेत पाठवावं म्हणून समजवण्याचा प्रयत्न केला . त्या मुलांशी खेळलो , आणि थकून भागून घरी परतलो , दमून , पण प्रतिमा घेऊन उजळ चेहर्यांच्या , चमकदार डोळ्यांच्या , आणि झोपी गेलो . कामाला सुरुवात करण्यास आम्ही सारे उत्सुक होतो . पण मग आकडेवारीनं आम्हाला हादरवलं .
(trg)="2"> २०० दशलक्ष मुलं ४ ते १४ वयोगटातील , ज्यांनी शाळेत जायला हवं , पण जात नाहीत .
(trg)="3"> १०० दशलक्ष मुलं जी शाळेत जातात पण वाचू शकत नाहीत , १२५ दशलक्ष ज्यांना मुलभूत गणितही येत नाही . आम्ही असंही ऐकलं की २५० अब्ज रुपये सरकारी शाळांसाठी राखून ठेवले होते . त्यापैकी ९० टक्के रक्कम खर्च होई शिक्षकांच्या पगारावर आणि प्रशासकांच्या पगारावर . आणि तरीही , भारतात जवळजवळ सर्वाधिक शिक्षक अनुपस्थिती आहे जगामध्ये , तसंच चारपैकी एक शिक्षक संपूर्ण शैक्षणिक वर्षात एकदाही शाळेत जात नाही . ही आकडेवारी गोंधळून टाकणारी होती , हतबल करणारी होती , आणि आम्हाला सतत विचारलं जाई तुम्ही कधी काम सुरु करणार ? तुम्ही किती शाळा उघडणार ? तुम्हाला किती मुलं मिळणार ? तुम्ही कामाची व्याप्ती कशी वाढवणार ? तुम्ही याला पर्याय कसा निर्माण करणार ? यातून घाबरुन न जाणं , नाउमेद न होणं , खूपच अवघड होतं . पण आम्ही आमचे पाय घट्ट रोवले , आणि म्हणालो , " आम्हाला आकड्यांच्या खेळात स्वारस्य नाही . " आमची इच्छा आहे एका वेळी एका मुलाचा विचार करण्याची आणि त्या मुलाची शाळा पूर्ण करण्याची , महाविद्यालयात पाठवण्याची , आणि त्यांना सक्षम बनवायची , उत्तम जीवनासाठी एका चांगल्या पगाराच्या नोकरीसाठी म्हणून , आम्ही परिक्रमा सुरु केलं , पहिली परिक्रमा शाळा सुरु झाली एका वस्तीमध्ये जिथं होते ७०, ००० लोक दारिद्र्यरेषेखाली जगणारे . आम्ही प्रारंभ केला , आमची पहिली शाळा होती त्या झोपडपट्टीतील एका इमारतीच्या गच्चीवर , ती एक दुमजली इमारत होती , एकमेव दुमजली इमारत त्या वस्तीमधील . आणि त्या गच्चीला नव्हतं कसलंही छप्पर , केवळ अर्धा पत्र्याचा तुकडा . ती आमची पहिली शाळा होती .
(src)="2"> ڕێژەی ئامادە بوون لەلای ئێمە لە سەدا ٨٠ دەبینێت بۆ ئەو کۆبونەوانەی لە نێوان مامۆستایان و دایک و باوکی خوێند کاراندا دەکرێت هەندێ جار دەگاتە لە سەدا سەد زۆر زیاترە لە هی خوێندنگە نموونەییەکان باوکەکان دەستیان کرد بە ئامادە بوون زۆر شتێکی مەزن بوو کاتێک کە خوێندنگەکەمان کردەوە چۆن باوانی خوێند کارەکان دەستیان بە پانجە مۆری ئامادە بوون کرد ع=ئێستا دەستیان بە ئیمزی ناوەکانیان کرد منداڵەکانیان فێریان کردوون زۆر جێگەی سەر سوڕمانە کە زۆر لە خوێندکارەکان دەتوان کەس و کاریان فێر بکەن پێش جەند مانگێک لەمەو بەر ئەوەی ڕاستی بێت لە کۆتای ساڵی پێش و چەند دایکێک هەبوون کە هاتن پێیان وتین ئەزانیت ئێمە هاتووین فێری خوێندنەوە و نووسین ببین ؟ ئەتوانن فێرمان بکەن ؟ ،،،،،، بۆیە دەستمان کرد بە کردنەوەی خوێندنگەی ئێواران بۆ باوانمان ، بۆ دایکەکانمان ٢٥ دەیک هەبوون ەکە بەردەوام دەهاتن پاش نیوەڕوان ، بۆ ئەوەی فێر ببن ئێمە ئەمانەوێت بەردەوام بین لەم بەرنامەیە وە بیگشتێنین بەسەر هەموو خوێندنگەکانی ترمان لە سەدا ٩٨ باوکەکان ئەلکهولن لەبەر ئەوە ئەتوانن بیهێننە بەر چاوی خۆتان کە چەند پەشۆکاون و چەند لە ماڵێکی شیرازە پچڕاوەوە هاتوون ئەو مناڵانە ئێمە ئەبێت باوکەکان بنێرین بۆ سەنتەری چارەسەر کردنی ئاڵودەی مەی خوارندوە وە کاتێک دەگەڕێنەوە زۆربەی جارەکان کارەکە سەرکەوت و ئەبێت، ئینجا ئەبێت کاریان بۆ بدۆزینەوە بۆ ئەوەی جاێکی تر تووشی لانە وازی نەبنەوە سێ باوکمان هەیە کە مەشقیان پێ کردون و فێری چێشت لێنان کردوون فێری خواردن و پاک و خاوێنیان کردوون یارماتیان داون کە چێشت خانەیەکی تایبەت بە خۆیان دابمەزرێنن ئێستا خواردنی هەموو منداڵی ناو خوێندنگەکە دابین دەکەن ئەوان کارێکی زۆر باش دەکەن لەبەر ئەوەی منداڵەکان خواردنەکەیان دەخۆن بەڵام لەهەمووی گرینگ تر ئەوەیە ،، کە ئەمان یەکەم جار ڕێزیان لێ بگرێت وە هەست دەکەن کە ئەوان کارێک دەکەن کە جێگەی سەرنجە لە سەدا ٩٥ستافەکان کای فێرکردن ناکەن هەموو دایک و باوک یان کەس و کاری خێزانەکانیان ئێمە زۆر پڕۆگراممان دەست پێکرد تەنها بۆ ئەوەی دڵنیا بین کە منداڵ دێن بۆ خوێندنگە دەستمان کرد بە کردنەوەی خولی لێهاتووی پیشەی بۆ ئەو منداڵانەی کە تەمەنیان گەورە ترە بۆ ئەوەی ڕێگە لە منداڵە بچوکەکان نەگرن بێن بۆ خوێندنگە ئەفسانەیەکی تریش هەیە ئەوەیە کە ئەو منداڵانەی لە گەڕەکی هەژار دێن ناتوانن لەگەڵ کاروانەکەدا بڕۆن ئەم کچە ببینن کە یەکێکە لەو ٢٨ منداڵەی کەلە باشترین خوێندنگەکانن لە باشترین خوێندنگەکانی وڵات کە هەڵبژێردرا بۆ پڕۆگرامی زانکۆی کە پڕۆگرامێکە بەهرە مەنداکان دیارە دەکات وە نێردراوە بۆ ئای ئای ئێم ئەحمەد ئاباد کەمپی( دیوک ئای ئای ئێم ئەی ) هەر کاتێک ئەوە دەبینین شانازی دەکەین بەوە کە ئێمە چووین بۆ ئەو کامپە هەموو خەڵکانی زۆر ڕوخۆش بوون بەتایبەت، ئەوەی کە زۆر هاوڕێیرتیم دروست کرد وە هەستم کرد زمانی ئینگلیزیم زۆر باش بووە ڕۆشتم بۆ ئەوێ و سە کردنم لەگەڵ هاوڕێکانمدا لەوێ زۆر مندڵم بینی چینی جیاوازەوە هاتبوون بیر و بۆچونی جیاواز و چینی کۆمەڵایەتی جیاواز تا ڕادەیەک لەگەڵ هەموویاندا تێکەڵاویم پەیدا کرد ئەوان هەموو زۆر ڕووخۆش بوون زۆر هاوڕێیەتیم دروست کرد لەوێ کەخەڵکی دلهی و مۆمبای بوون وە ئێستا لە ڕێگەی فەیس بووکەوە پەیوەندیمان ماوە دوای ئەو گەشتەی ئەهمەد ئاباد بووم بە کەسێکی جیاواز ئەتوانم بە ئاسانی لەگەڵ هەموو کەس خۆم بگونجێنم پێشتر حەستم دەکرد کە حەزم لێ نیە وە نامەوێت تێکەڵاوی کەس ببم، یاخود دەست با گفتو گۆ بکەم خێرا لەگەڵ یەکێکدا لەهجەی ئینگلیزیم زۆر باش بوو وە فێری یاری تۆپی پێو باڵە بووم دەفری فڕیوو وە زۆر یاری تر بووم نامەوێت بچم بۆ بانجلۆر، لم گەڕێن با هەر ؛ لێرەبم ئەو خواردنە خۆشە زۆر تامم لێ بینی، بەڕاستی زۆر خۆش بوو زۆر لەزەتم لە خواردن بینی کاتێک کە ئەهاتن و پێیان ئەوتم : فەرموو خاتوون چیت دەوێت؟ زۆر خۆش بوو کە ئەوەم لێ دەبیوستن هاهاهاها چەپڵە ..... ئەم کچە وەک کارەکەر کاری دەکرد پێش ئەوەی بێت بۆ خوێندنگە باڵام ئەمڕۆ دەیەوێت ببێت بە پزیشکی دەمار منداڵەکانمان زۆر بەهرەدارن لە بواری وەرزش دا بەڕاستی زۆر کارامەن پێشبڕکێیەکی وەرزشی هەیە ، لەسەر ئاستی خوێندنگە ناوەکیەکان کە هەموو ساڵێک ئەنجام دەدرێت لە بانجڵۆر، کە ٥٠٠٠منداڵ بەشداری تیا دەکەن لە باشترین ١٤٠ خوێندنگەی شارەکەدا خەڵاتی باشترین خوێندنگەمان پێبەخشرا سێ ساڵ لەسەر یەک وە خوێندکارەکانمان دەگەڕێنەوە بۆ ماڵەوە بە هەگبەی پڕ لە مەدالیاو ژمارەیەکی زۆر لە هەواداران و هاوڕێیان ساڵی پێشو چەند منداڵێک هەبوو کە لە خوێندنگەی زۆر نموونەیەوە هاتبوون بۆ ئەوەی ناوی خۆیان لە خوێندنگەکەی ئێمە تۆمار بکەن هەروەها ئیێمە تیمەکەمان خاوەنی خۆی هەیە بۆ ئەمە ڕو دەدات؟ بۆ ئەم متمانەیە بۆ ؟ ئائەمەیە؟ ئێمە پڕۆفیسۆرمان هەیە لە ئێم ئای تی ، بێرکلی، ستانفۆرد پایمانگای هیندی بۆ زانست کە دێن منداڵەکانمان فێری هاوکێشەی زانستی دەکەن تاقی کردنەوەیان پێ دەکەن، زۆر زیاتر لەوەی کە لە وەرزەکانی خوێندن دەکرێت کە هونەر و میوزیک یش لە خۆ دەگرێت چارەسەر کردن وە ئامڕازەکانی دەربڕین هەروەها ئێمە باوەڕمان بەوە هەیە کە ناوەڕۆک زیاتر گرینگە نەک ژێر خان وە نە سەرئاو کتێبخانەکان بەڵام ئەوەی کە بە ڕاستی ڕودەدات لەم خوێندنگەیەدا ئائەوە گرینگە کە ژینگەی وا بڕەخسێنین بۆ فێرکردن بۆ لێکۆڵینەوە و بە دوادا چون ئێمە ئەمە بە خوێندنین ڕاستە قینەئامار دەکەین کاتێک کە دەستمان بە ( بارکما) کرد هیچ بیرۆکەیەکمان نەبوو سەبارەت بەوەی کە چ ڕێچکەیەکمان گرتۆتە بەر ئێمە ماکنسیمان بە کرێ نەگرتبوو تاپلانێکمان بۆ دا بڕێژن بەڵام دڵنیا بووین لەوەی کە ئەوەی ئەمڕۆ ئێمە دەیکەین کە ئێمە یەک منداڵ وەر بگرین بە جیا وە گرنگی بە ژمارە نەدەین وە لێگەڕێین ئەو منداڵە سوڕی ژیانی تەواو بکات وە تواناکانی بتەقێنەوە ئێمە گوێ بە هەندێ نادەین لەبەر ئەوەی بڕوامان بە یاکسانی هەیە هەند لەگەڵ ژمارە ئۆتۆماتیکی دەست پێ دەکات ئێمە چەند کۆمپانیامان هەیە کە پشتگیریمان دەکەن وە ئێستا لە تواناماندا هەیە خوێندنگەی زیاتر بکەینەوە کە پێشتر تەنها بە بیرۆکەیەک دەستمان پێ کرد یەک منداڵ لەیەک کاتدا ئەمە باروشارفی تەمەن پێنج ساڵانە ئەو سواڵی ئەکرد لەشوێنی وەستانی پاسەکاندا پێنج ساڵ لەمەو بەر دەرکرا ئێستا لە خانەی لانەوازان دەژی دەستی کرد بە هاتنی بۆ خوێندنگە نزیکەی چوار مانگ و نیو دەبێت ئێستا ئەو لە باخچەی ساوایانە فێربووە کە چۆن بە ئینگلیزی گفتوو گۆ بکات ئێمە سیستمێکمان هەیە کە منداڵ فێر دەکەین کە بە ئینگلیزی گفتو گۆ بکات وە لە ئینگلیزی تێبگات لە ماوەی سێ مانگدا ئەتوانێت بە ئینگلیزی چیروک بگێڕێتەوە دەربارەی ( مانگا تینووەکە ) ، ( تیمساح ) هەرووەها دەربارەی زەڕافە هەروەها ئەگەر لێیان پرسی حەز دەکەیت چی بکەیت ئەو ئەڵێت حەزم لە خەوە حەزم لە خواردنە، حەزم لە یاری کردنە وە ئەگەر لێیان پرسی ئەتەوێت چی بکەیت ئەمەوێت ئەسپ سواری بکەم ( هۆرسین) بەمانای کە سواری ئەسپ ببێت لەبەر ئەوە( باروشام) هەموو ڕۆژێک دێت بۆ نووسینگەکەم تەنها بۆ ئەوەی دەست بهێنێت بە سکیدا لەبەر ئەوە ی ئەڵێت ئەم کارەی من بەخت ئەبەخشێت بە تۆ . هاهاهاها کاتێک کە ( باریکرما) م دامەزراند لەگەڵ بڕێکی زۆر گوشار دەستم کرد بە گۆڕینی جیهان بەڵام ئەمڕۆ ئەبینم خۆم گۆڕانم بەسەردا هات من گۆڕانکاریم بەسەردا هات لەلایەن منداڵەکانمەوە بەڕاستی منداڵيکانم زۆر شتیان فێر کردم خۆشەویستی ، هەست، سۆز، خەیاڵ وە ئەم داهێنانە ( باروشارم) وەک ( باریکرما) وایە سەرەتاکە ئاسانە بەڵام ڕێگایەکی دور و درێژ لەبەردەمە بەڵێنیان پێ دەدەم ( باروشارم ) لە کۆنفرانسی( تید) دوای چەند ساڵێکی داهاتوو لێرەدا قسەتان بۆ دەکات زۆر سوپاس چەپڵەی ئامادەبوان
(trg)="7"> शुक्ला बोसः आमच्याकडे ८० % उपस्थिती असते आमच्या सर्व पालक- शिक्षक बैठकींसाठी . कधीकधी १०० % देखील , कित्येक प्रस्थापित शाळांपेक्षा खूपच जास्त . वडिलही उपस्थित राहू लागले आहेत . काय गंमत आहे बघा . जेव्हा आम्ही आमची शाळा सुरू केली तेव्हा पालक , उपस्थिती यादीत अंगठा उठवायचे . आता ते आपली सही करू लागले आहेत . मुलांनीच त्यांना शिकवलं आहे . मुलं किती शिकवू शकतात हे विस्मयकारक आहे . आमच्याकडं , काही महिन्यांपूर्वी , खरंतर गेल्या वर्षाअखेर , आमच्याकडे काही आया आल्या आणि म्हणाल्या , माहितेय का , आम्हाला लिहाय- वाचायला शिकायचं आहे . तुम्ही आम्हाला शिकवाल का ? म्हणून , आम्ही शाळेनंतर वर्ग उघडले आमच्या पालकांसाठी , आमच्या आयांसाठी . आमच्याकडे २५ आया नियमितपणे येत होत्या शाळेनंतर अभ्यास करण्यासाठी . आम्हाला हा उपक्रम चालू ठेवायचा आहे आणि आमच्या सर्व शाळांमध्ये पसरवायचा आहे . आमच्या वडिलांपैकी ९८ % मद्यपी आहेत . यावरुन तुम्हाला कल्पना येईल , किती पिडीत आणि किती अकार्यक्षम घरांतून आमची मुलं येतात . आम्हाला या वडिलांना व्यसनमुक्ती शिबिरांत पाठवावं लागतं आणि जेव्हा ते परत येतात शक्यतो दारू न पिता , तेव्हा आम्हाला त्यांच्यासाठी काम शोधून द्यावं लागतं ते पुन्हा बिघडू नयेत म्हणून . आमच्याकडं जवळपास तीन वडील आहेत ज्यांना स्वयंपाक शिकवण्यात आला आहे . आम्ही त्यांना पोषण , आरोग्य यांबद्दल शिकवलं आहे . आम्ही त्यांना स्वयंपाकघर उभं करायला मदत केली आहे आणि आता ते आमच्या सर्व मुलांना अन्न पुरवतात . ते खूप चांगलं काम करतात कारण त्यांची मुलं त्यांचं अन्न खात असतात , पण त्याहून महत्त्वाचं म्हणजे पहिल्यांदाच त्यांना आदर मिळाला आहे , आणि आपण काहीतरी उपयुक्त काम करतोय असं त्यांना वाटत आहे . आमच्या शिक्षकेतर कर्मचार्यांपैकी ९० % हून अधिक आमचे सर्व पालक आणि संबंधित कुटुंबिय आहेत . आम्ही बरेच उपक्रम सुरू केले आहेत केवळ मूल खात्रीशीर शाळेत येत राहण्यासाठी . मोठ्या भावंडांसाठी व्यावसायिक कौशल्य शिबिर जेणेकरुन लहान भावंडांचं शाळेत येणं बंद होऊ नये . असाही एक गैरसमज आहे की वस्त्यांमधील मुलं मुख्य प्रवाहाशी एकरूप होऊ शकत नाहीत . या मुलीकडं पहा जी त्या २८ मुलांपैकी एक आहे जी आहेत सर्व प्रस्थापित शाळांतून , देशातील सर्वोत्तम शाळांतून ज्यांची निवड झाली ड्यूक विद्यापीठाच्या गुणवत्ता शोध कार्यक्रमासाठी आणि ज्यांना पाठवलं गेलं आयआयएम अहमदाबाद मध्ये . चित्रफीत : मुलगी : जेव्हा जेव्हा आम्हाला हे बघायला मिळालं आमच्यासाठी त्या शिबिराला जाणं इतकं अभिमानाचं होतं . आणि आम्ही तिथं गेलो . सर्वजण खूप मैत्रीपूर्ण होते , खास करुन मला खूप मित्र मिळाले . आणि मला असं वाटलं की माझं इंग्रजी खूप सुधारलं आहे तिथं जाण्यामुळं आणि मित्र व तेथील सर्वांशी गप्पा मारल्यामुळं . तिथं त्यांना भेटली अशी मुलं वेगळ्या राहणीमानाची आणि सर्व , वेगळ्या विचारसरणीची , एका संपूर्ण निराळ्या समाजाची . मी जवळपास सर्वांमध्ये मिसळून गेले . ते खूपच मैत्रीपूर्ण होते . तिथं माझे खूप चांगले मित्र झाले , कुणी दिल्लीचे , कुणी मुंबईचे . अगदी आत्तासुद्धा आम्ही फेसबुकच्या माध्यमातून संपर्कात आहोत . या अहमदाबाद भेटीनंतर माझ्यामध्ये आमूलाग्र बदल झालाय सर्वांमध्ये मिळून मिसळून राहण्याचा . त्यापूर्वी मी अशी नव्हतेच मुळी . मी कोणामध्ये मिसळत नव्हते , किंवा पटकन कुणाशी बोलू शकत नव्हते . माझे इंग्रजी उच्चार खूप सुधारले . आणि मी शिकले फुटबॉल , व्हॉलीबॉल , फ्रिस्बी , खूप सारे खेळ . आणि माझी बेंगलोरला जाण्याची मुळीच इच्छा नव्हती . मला इथंच राहू द्या . किती छान खायला मिळतं . मी पुरेपूर आनंद घेतला . किती छान . मी खाण्याचा आनंद लुटला वेटर येऊन मला विचारी , येस मॅम , व्हॉट यू वॉन्ट ? हे ऐकून इतकं छान वाटे !
(trg)="8"> ( हशा ) ( टाळ्या ) ही मुलगी मोलकरणीचं काम करीत होती शाळेत येण्यापूर्वी . आणि आज तिला व्हायचं आहे मज्जातंतुविशारद . आमची मुलं खेळांमध्ये उत्तम कामगिरी करतात . ते खरोखर उत्कृष्टपणे खेळतात . एक आंतरशालेय ऍथलेटीक स्पर्धा असते जी दरवर्षी भरवली जाते बेंगलोरमध्ये , जिथं ५, ००० मुलं भाग घेतात शहरातील १४० सर्वोत्तम शाळांमधून . आम्हाला सर्वोत्तम शाळेचं बक्षिस मिळालं आहे , सलग तीन वर्षं . आणि आमची मुलं परत येतात पदकांनी भरलेल्या पिशव्या घेऊन , खूप सारे प्रशंसक आणि मित्रांसह . गेल्या वर्षी काही मुलं उच्चभ्रू शाळांमधून आमच्याकडं आली आमच्या शाळेमध्ये प्रवेश मिळेल का ते पाहण्यासाठी . आमची स्वतःची ड्रीम टीम देखील आहे . हे कशामुळं घडून आलं ? हा विश्वास कुठून आला ? हे प्रसिद्धीमुळं झालं का ? आमच्याकडं प्राध्यापक आहेत एमआयटी , बर्कले , स्टॅन्फोर्ड , इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ सायन्स जे येतात आणि आमच्या मुलांना शिकवतात खूप सारी शास्त्रीय सूत्रं , प्रयोग , वर्गाबाहेरील खूप काही . कला , संगीत समजले जातात उपचार आणि माध्यम अभिव्यक्तीचे . आमचा विश्वास आहे की आशय सर्वात महत्त्वाचा आहे . ना पायाभूत सुविधा , ना स्वच्छतागृहे , ना वाचनालये , तर जे प्रत्यक्ष या शाळांमध्ये घडतं तेच जास्त महत्त्वाचं आहे . शिक्षणाचं वातावरण निर्माण करणं , चौकसतेचं , शोधाचं हेच खरं शिक्षण आहे . जेव्हा आम्ही परिक्रमा सुरू केलं आम्हाला ठाऊक नव्हतं कोणत्या दिशेनं आम्ही चाललो आहोत . आम्ही मॅकेन्झी कडून बिझनेस प्लॅन बनवून नाही घेतला . पण आम्हाला खात्रीशीर माहिती आहे आम्हाला आज काय करायचं आहे एका वेळी एका मुलावर लक्ष केंद्रीत करणं , आकड्यांमध्ये गोंधळून न जाता , आणि वस्तुतः पाहणं की ते मूल पूर्ण करेल आयुष्याचं वर्तुळ , आणि बाहेर आणेल आपली पूर्ण क्षमता . आमचा फक्त वृध्दीवर विश्वास नाही कारण आमचा विश्वास आहे गुणवत्तेवर , आणि वाढ व आकडेवारी आपोआप येतील . आमच्यामागे उद्योगजगत उभं आहे , आणि आता , आम्ही अजून शाळा उघडू शकतो . पण आम्ही सुरुवात केली एका कल्पनेतून एकावेळी एका मुलाच्या . हा आहे पाच वर्षांचा परशुराम . हा भीक मागायचा एका बस स्टॉपजवळ , काही वर्षांपूर्वी , त्याला तिथून उचललं गेलं आणि आता एका अनाथाश्रमातून , शाळेत येत आहे गेल्या साडेचार महिन्यांपासून . तो बालवाडीत आहे तो इंग्रजी बोलायला शिकला आहे आमच्याकडं एक मॉडेल आहे ज्यायोगे मुलं शिकतात इंग्रजी बोलायला आणि इंग्रजी समजायला तीन महिन्यांच्या कालावधीत . तो तुम्हांला गोष्टी सांगू शकेल , इंग्रजीमध्ये , तहानलेल्या कावळ्याची , मगरीची , आणि जिराफाची . आणि तुम्ही जर त्याला विचाराल त्याला काय करायला आवडतं तो म्हणेल , " मला झोपायला आवडतं . मला खायला आवडतं . मला खेळायला आवडतं . " आणि जर तुम्ही त्याला विचाराल त्याला काय करायचं आहे तो सांगेल , " मला घोडेस्वारी करायची आहे . " आता , तो घोडेस्वारी करायची वाट पाहतोय . म्हणून , परशुराम दररोज माझ्या ऑफीसला येतो . तो पोटाला खाजवण्यासाठी येतो , कारण ते त्याच्यासाठी शुभ आहे असं त्याला वाटतं . जेव्हा मी ´परिक्रमा´ सुरू केलं मी मोठ्या घमेंडीत होते , जग बदलण्याच्या . पण आज मी स्वतः बदलून गेलेय . मी बदलले आहे माझ्या मुलांसह . मी त्यांच्याकडून खूप काही शिकलेय , प्रेम , करुणा , कल्पनाविलास , आणि इतकी निर्मिती क्षमता . परशुराम म्हणजेच परिक्रमा आहे छोटीशी सुरुवात करुन खूप लांबचा पल्ला गाठायचा आहे . माझं वचन आहे , परशुराम काही वर्षांनंतरच्या टेड कॉन्फरन्समध्ये बोलायला उभा असेल . धन्यवाद .
(trg)="9"> ( टाळ्या )
# ku/EZmIERVQ1AAK.xml.gz
# mr/EZmIERVQ1AAK.xml.gz
(src)="1"> سروشت هیوا و ئاواتی منە و بووە بە هەست و سۆز بۆ من وەک وێنەگرێکی ( ناشناڵ جۆگرافی ) ، وێنەی زۆرم گرتوە بەڵام ، پێنج ساڵ پێش ئێستا ، گەشتێکی تایبەتیم ئەنجامدا دەمویست جیرۆکی ژیان ببینم ئەوە قورسترین شت بوو کە ئەنجامم دابێت چەندین کات هەبوە کاتێک هەستم بە کەوتن کردوە بەڵام هەروەها چەندین دۆزینەوە هەبوە دەمەوێت یەکێک لەوانە ئەمڕۆ لەگەڵ ئێوە باس بکەم بەرەو گۆمێکی دوور ڕۆشتم لە ئوستورالیا بەهیوای بینینی زەوی بەو شێوەیەی کە سێ بلیۆن ساڵ پێش ئێستا هەبوە پێش ئەو کاتەی کە ئاسمان شین ببێت لە خوارەوە ( سترۆماتۆلیتس) ی زۆر لێێە یەکەم زیندەوەر کە تیشکە پێکهاتنی ڕووەکی وەرگرتوە وە ئەوە تەنها شوێنە کە هێشتا لە ئەمڕۆدا پەیدا دەبن لەبەشی خوارەوە کەپسولێکی چونە ناو ( کات) ی لێبوو کە هاتمە دەرەوە هەستم بە کاتێکی جیاواز کرد ئۆکسجینەکە لەلایەن ئەو ( سترۆماتۆلیتس) نە هەناسەی پێدەدرا وەک ئەوەی کە ئێمە ئەمڕۆ هەناسە دەدەین سترۆماتۆلیتسەکان پاڵەوانی چیرۆکەکەی منن هیوادارم ئەوە چیرۆکێک بێت کە ڕەنگدانەوەی هەبێت لەسەر ژیانی من ئەوە چیرۆکێکە لەبارەی من و تۆوە ، سروشت و زانست لەگەڵ ئەو وتەیە ، دەمەوێت بانگتان بکەم بۆ گەشتێکی کورتی ژیانبەهۆی کاتەوە
(trg)="1"> निसर्ग हे माझं एक स्वप्न आहे आणि माझा ध्यासही !
(trg)="2"> ' National Geographic´ चा छायाचित्रकार म्हणून मी हे स्वप्न खूप वेळा रंगवलं आहे . पाच वर्षांपूर्वी मी एका व्यक्तिगत प्रवासाला निघालो होतो , जीवसृष्टीची गाथा चित्रित करण्यासाठी . मी प्रयत्न केलेली ही सर्वांत अवघड गोष्ट होती आणि अनेक वेळा मला माघारसुद्धा घ्यावीशी वाटली . पण मला साक्षात्कारही झाले आणि त्यातल्याच एका अनुभवात मी आज तुम्हां सर्वांना सामावून घेणार आहे . मी ऑस्ट्रेलियातल्या एका अतिदुर्गम सरोवरा काठी प्रवास केला , तीन अब्ज वर्षांपूर्वी आपली पृथ्वी कशी होती हे बघण्याच्या आशेने ! फार वर्षांपूर्वी , अगदी आकाशाचा रंग निळा होण्याच्याही आधी ! जिथे पृथ्वीवर प्रकाश- संश्लेषण करणारे पहिले सजीव ,
(trg)="3"> Stromatolites अजूनही जिवंत आहेत ! आणि याच एका जागी ते बघायला मिळतात . तिथे जाणं म्हणजे भूतकाळात नेणाऱ्या एखाद्या भूतसमय- यंत्रामध्ये बसण्याप्रमाणे होतं आणि परत येणं म्हणजे स्वतः चं रूप एका वेगळ्या स्थळकालातून पाहण्यासारखं अद्भुतरम्य होतं !
(src)="2"> گەشتەکەمان لە بۆشاییەوە دەست پێدەکات ، کە بەهۆی کاتەوە باسی تەنە گۆییەکان لە وێوە ڕوویانداوە
(trg)="6"> आपला प्रवास चालू होतो अवकाशात , जिथे अनंत काळानंतर वायू एकत्र येऊन त्यांचा एक गोल बनला ,
(src)="3"> ڕەقبونی بەشی دەرەوە ، بەهۆی ئاگرەوە قاڵبی گرتوە
(trg)="7"> तो अग्नीमध्ये तावून सुलाखून पृथ्वी तयार झाली .
(src)="4"> ئاگرەکە نەماو زەوی دەرکەوت .... بەڵام ئەوە هەسارەیەکی دزەکراو بوو
(trg)="8"> अग्नीमुळेच पृथ्वीचा जन्म झाला , पण या काळात इथलं वातावरणही प्रतिकूल होतं .
(src)="5"> مانگ نزیکتر بووە ، شتەکان جیاواز بوون گەرمی بەهۆی کوڵینەوە هەڵچوە ... بە، شێوەیە زەریاکان دروست بوون
(trg)="9"> चंद्र पृथ्वीच्या आत्तापेक्षा जास्त जवळ होता आणि सर्व गोष्टी वेगळ्या होत्या . पृथ्वीच्या अंतर्गत उष्णतेमुळे गरम पाण्याचे झरे सर्वदूर फवारू लागले आणि शाप्रकारे पृथ्वीवर महासागर तयार झाले
(src)="6"> ئاو لەدەرەوەی خەمسەرەکان بەستی و قەراخەکانی زەوی دروست کرد
(trg)="10"> ध्रुवीय पाण्याचा बर्फ झाला आणि त्यातून धृवांना नवीन आकार मिळाला .
(src)="7"> ئاو کلیلی سەرەکی ژیانە ، بەڵام لەشێوەی بەستودا هێزێکی شاراوەیە وە کاتێک ئاو نامێنێت ، زەوی دەبێت بە مارس
(trg)="11"> खरंतर पाणी म्हणजे जीवसृष्टीचा स्त्रोत आहे , पण त्याचं अतिथंड स्वरूप म्हणजे केवळ एक अप्रकट शक्ती ! आणि ते जेव्हा नष्ट होतं , तेव्हा पृथ्वी आणि मंगळ ह्यात फरक नाही .
(src)="8"> بەڵام ئەم هەسارەیە جیاوازە ..... لەناوەوە دروست دەبێتەوە
(trg)="12"> पण सूर्यमालेतला हा ग्रह वेगळा आहे , तो आतून धगधगत आहे !
(src)="9"> کاتێک ئەو وزەیە لەگەڵ ئاو یەک دەگرێت ، شتێکی تازە دەردەکەوێت ئەویش ژیانە بەهۆی شکانەکانی دەوروبەری زەوی دروست دەبێت قوڕ و کانزاکان توند دەبنەوە ، چەندین بەکتریا هەیە فێربونی گەورەبوون ، تەنک بونەوە لەچەند شوێنێکدا زیادبونی شێوازی ژیان لە ژێر ئاسمانێکی دزە بۆکراودا
(trg)="13"> जिथे उर्जा आणि पाणी यांचा संयोग होतो , तिथेच जन्माला येतो जीव ! हा जीव खडकांच्या भेगांमधून वर येतो , गाळ आणि खनिजं होतात आधार आणि बनतात जीवाणू ! जीवाणू पुनरूत्पादन सुरु करतात , त्यांची वसाहत वाढू लागते , जणू काही प्रतिकूल आकाशाखाली वृद्धींगत होणारा छोटा जीवच !
(src)="10"> سترۆماتۆلیتسەکان یەکەم بوون لە هەناسەدانی ئۆکسجیندا
(trg)="14"> Stromatolites हे प्राणवायूचा उच्छ्वास करणारे पहिले सजीव होते .
(src)="11"> وە کەشوهەواکەیان گۆڕی هەناسەیەک کە بوە بەبەرد وەک ئاسنی ئێستایە
(trg)="15"> त्यांनीच वातावरणात बदल घडवून आणला . त्यांचाच उच्छ्वास अश्मीभूत होऊन लोह तयार झालं !
(src)="12"> نەیزەکەکان کیمیایان بەرهەم هێنا ، وە لەوانەیەئەتەمەکانیش ژیان پێویستی بە ئەتەم هەیە بۆ ڕاگرتنی خۆی تا بتوانێت وەڵامی هەبێت بۆ کارەساتەکان و بگۆڕێت ئەمانە ئەتۆمی دوانە و تاکی قەوزە ڕووەکین لەگەڵ ئێسکە پەیکەری سلیکۆندا شێوازی خولی داهاتوە
(trg)="16"> उल्का आणि आशांनींनी रसायनं दिली आणि कदाचीत पेशींना आच्छादनही ! प्रत्येक जीवाला जरुरी असतं एक आवरण , स्वतः चा समावेश करण्यासाठी , पुनरूत्पादन करण्यासाठी आणि बदल करण्यासाठी हे आहेत Diatoms , पाण्यावर तरंगणाऱ्या एकपेशीय वनस्पती , सिलिकॉनचा सांगाडा असलेले ! जणू काही भविष्यातलं विद्युत- मंडळ !
(src)="13"> ژیان لە ئاوە تەنکەکان زووتر دەستی پێکرد ، ئەوەبوو بە شێوەیەکی تایبەتی گۆڕا بۆ فۆڕمی ئاڵۆزتر بەزیادبونی ئۆکسجین و ڕووناکی ئەویش گەورەبوو
(trg)="17"> सुरवातीला उथळ समुद्रांमध्ये जीवनाचं संगोपन झालं आणि तिथेच झालं रूपांतर अनेक गुंतागुंतीच्या संमिश्र रचनांमध्ये ! वाढत्या प्राणवायू आणि प्रकाशामुळे जीवनाचं वैविध्यही वाढू लागलं .
(src)="14"> ژیان لەسەر تەنگانە ڕاهات و بوو بە بەرگریکار
(trg)="18"> जीव टणक आणि बचावात्मक बनले .
(src)="15"> دەست بە جوڵە کردنو بینین کرد . یەکەم بینین لەسەر پاشماوە بەردبوەکان دەستی پێکرد
(trg)="19"> ते हालचाल करू लागले आणि आणि जगाकडे पहायला शिकले ! पहिले डोळे ट्रायलोबाईटवर उगवले .
(src)="16"> بینینەکانی ڕوون بووەیەوە لە ناو ناڵی قڕژاڵی دەریاکان لەناو ئەوانەی یەکەمجار زەریا بەجێدەهێڵێت هێشتا ئەوان ئەوە دەکەن کە چەندین ساڵ لەسەری ڕاهاتوون ، دوژمنەکانیان ماوەیەکی زۆرە ڕۆشتوون قڕژاڵەکان بەدوای نێچیرەکانیان ڕۆشتنە دەرەوەی دەریاکان . کرمەکان بوون بە لوول پێچ ماسیەکان ژیانی وشکانیان تاقیکردەوە . بۆقەکان بە ژیانی گەرمی وشکانی ڕاهاتن قەوزەکان وەک مشەخۆر دەرکەوتن . کەڕووەکان لەگەڵ قەوزەکان تێکەڵ بوون بە بەردەکانوە لکان ، وە هەروەها دەیانخوارد .... گۆڕینی ووشکانی
(trg)="20"> समुद्र सोडून जमिनीकडे जाणाऱ्या पहिल्या सजीवांपैकी ,
(trg)="21"> ' नालाकृती खेकड़यांमध्ये ´ दृष्टी अजून सुधारली . जे अनेक वर्षांपासून चालू आहे , ते हे आजही करतात , त्यांच्या हल्लेखोराचं अस्तित्व कधीकाळी संपल्यानंतरही ! विंचू आपल्या भक्ष्यामागे जाताना समुद्रातून बाहेर पडले . समुद्रातली गोगलगाय जमिनीवर चालू लागली . मासे समुद्र आणि जमीन दोन्हीवर राहण्याचा प्रयास करू लागले , बेडूक कोरड्या प्रदेशाशी जुळवून घेऊ लागले . बुरशी आणि शेवाळ्याच्या संयोगातून दगडफूल जन्माला आलं ! तेच , जे खडकाला धरून आणि त्यावरच पोषणासाठी अवलंबून राहून , एखाद्या ओसाड जमिनीचा कायापालट करणारं !
(src)="17"> ڕوويکی ڕاستەقینەی وشکانی دەرکەوت کە سەرتا بێگەڵا بوون
(trg)="22"> खऱ्या जमिनीवरच्या वनस्पती आधी निष्पर्ण जन्माला आल्या
(src)="18"> کاتێک فێربوون بە ڕێکی بوەستن ، لە قەبارەو بارستایدا زیادیان کرد شێوازە سەرەتاییەکان ڕووەک دەستی پێکرد
(trg)="23"> आणि सरळ उंच उभ्या राहू शकल्यावर रूप आणि आकारात वाढू लागल्या . अगदी सुरवातीच्या मुलभूत ´ नेचे ´ वनस्पतींमध्ये
(src)="19"> بۆ هەڵگرتنی تۆوەکان کە لە پێشودا هەبوون ژیان لە زەلکاوەکاندا گەشایەوە لەسەر ووشکانی ، ژیان چووە گۆشەیەکەوە ، شەویلگە سەرەتا دروست بوو ، دوایی ددانەکان پەیدابوون پشتە پێست و تواتاراس لەو ناوچەیەدا دەنگی دایەوە
(trg)="24"> असणाऱ्या पानांखालच्या बीजांपासून बियांची सुरुवात झाली . पाणथळ जागांमध्ये जीवनाची झपाट्याने वाढ झाली . जमिनीवरच्या जीवनातही बदल घडला . प्राण्यांमध्ये जबडा आधी आला आणि नंतर दात आले .
(trg)="25"> Leatherback ( चामड्याप्रमाणे पाठ असलेलं कासव ) आणि Tuatara ( एक प्रकारचा सरडा ) हे जणू काही त्याच काळातले प्रतिध्वनी आहेत !
(src)="20"> هەندێک کاتی وویست هەتا ژیان لە ئاو جیا ببێتەوە وە هێشتا هەموو کاتێک ئەو فریو دەدات ژیان زۆر هەوڵیدا سەرەڕۆیی بکات
(trg)="26"> पाण्यापासून पूर्णपणे वेगळं होण्यासाठी सजीवांना खूप काळ लागला . आणि त्याच्या खुणा अजूनही दिसून येतात . जमिनीवर जम बसवण्यासाठी जीवन अजून खडतर बनत गेलं .
(src)="21"> ئەو دراگۆنانەی کە پەیدابوون هێشتا هەتا ئەمڕۆش لەناوماندان
(trg)="27"> कोण्याकाळचे Dragons अजूनही आपल्या आजूबाजूला वावरत आहेत !
(src)="22"> هێشتا سەردەمی جوراسی لەبەشەکانی مەداقشەر وە لەناوەڕاستی بەڕازیلدا دەبریسکێتەوە کە ڕووەکەکان پێیان دەوترێت ( سایگادس ) وەک بەرد دەمێننەوە
(trg)="28"> जसं ´ ज्युरासिक पार्क ´ अजूनही मादागास्कर मधल्या जंगलांमध्ये लुकलुकताना दिसतं ! किंवा ब्राझील मधेही !
(trg)="29"> Cycad नावाचे वृक्ष अजूनही दगडासारखे कडक आहेत !
(src)="23"> دارستانەکان پەیدا بوون و شتی باڵداری بەرهەم هێنا
(trg)="30"> जंगलं वाढली आणि त्याचबरोबर त्यात राहणारे ´ पंखधारी ´ प्राणीही !
(src)="24"> شوێن پێی یەکێک لە فۆڕمە بەجێماوەکان ماوە وەک ئەوەی کە دوێنێ مردبێت وە هەندێکی تریان دەفڕن وەک دەنگدانەوەیەکی ڕابردوو شێوازێکی نوێ بۆ باڵندەکان دروست بوو
(trg)="31"> खूप पूर्वीच्या एकाचा ठसा इतका तसाच राहिला , की असं वाटावं त्याचा कालच मृत्यू झाला आहे . आणि बाकीचे आजही आकाशात संचारतांना कालचे प्रतिध्वनी ऐकू येतात ! पक्ष्यांमुळे जीवनाला गति आली !
(src)="25"> فلامینگۆ هەموو کیشوەرکانی داپۆشیوە . کۆچکردن شێوەیەکی ژێر بەژێری وەرگرتوە
(trg)="32"> बगळे आणि हंसासारख्या पक्ष्यांनी पृथ्वीवरचे खंडच्या खंड व्यापून टाकले ! खंडांतर भ्रमण चालू झालं .
(src)="26"> باڵندەکان دەرکەوتنی ڕووەکە گوڵدارەکانیان بینی شلێری ئاوی لە ناو یەکەمینەکاندا بوو
(trg)="33"> आणि पक्षी फुलांच्य झाडांच्या आगमनाला साक्षी ठरले ! भुईकमळ त्यात पाहिलं आलं !
(src)="27"> ڕوەکەکان دەستیان کرد بە جیابوونەوەو گەورە بوون ، گۆڕان بۆ دارەکان
(trg)="34"> वनस्पतींमध्ये भिन्नता आली आणि वाढ होऊन त्यांचे वृक्ष तयार झाले .
(src)="28"> لە ئوستوڕاڵیا ، شلێرێک گۆڕا بۆ گیا
(trg)="35"> ऑस्ट्रेलियामध्ये भुईकमळाचं रूपांतर गवतात झालं ,
(src)="29"> وە لە هاوای بەیبون بوو بە شمشێری زیوی
(trg)="36"> आणि हवाईमध्ये Daisy चं रुपांतर झालं Silver Sword मध्ये !
(src)="30"> لە ئەفریقا ، گۆندوانا گۆڕا بۆ پڕۆتین
(trg)="37"> आणि आफ्रिकेत गोंडवनात तयार झालं ब्रह्मकमळ !
(src)="31"> بەڵام کاتێک کیشوەرە کۆنەکان لێکترازان ، ژیان پشووەیەکی دا دارستانە باراناوییە خولگەییەکان دەرکەوتن ، توێژاڵێکی تازەی هەوبەشی دروست کرد کەڕووەکان زیادیان کرد .
(trg)="38"> जेव्हा प्राचीन खंड विलग झाला , तेव्हा जीवसृष्टी अजूनच समृद्ध झाली . उष्णकटिबंधीय वनं तयार झाली आणि त्याबरोबरच सजीवांच्या परस्पर अवलंबून राहव्यानो नवी सीमा गाठली . बुरशीमध्ये बदल होऊन बनली आणि कीटकांना आकर्षित करण्यासाठी जननेंद्रियांना वेगळा आकार प्राप्त झाला .
(src)="32"> ( ئۆرچادس) ەکان دەرکەوتن ، ئەندامی زاوزێی مێروەکانی پێک هێنا شێوازێک کە لەلایەن گەورەترین گوڵەوە لەسەر زەوی بەکارهات مێروە باڵندەکان و ڕووەکە مشەخۆرەکان شێوازی دووانەیان وەرگرت
(trg)="39"> उदाहरणार्थ जगातल्या सर्वात मोठ्या फुलाने केलेली ही युक्ती !
(trg)="40"> सह- उत्क्रांतीमुळे कीटक , पक्षी आणि वनस्पती एकत्र बांधले गेले !
(src)="33"> کاتێک باڵندەکان ناتوانن بفڕن ، لاواز دەبن کیویسەکان ئەوانەن لەگەڵ داڵەکان لە نزیک ( ئەنتارکیتا ) کەوتنە تەڵەوەو گیران
(trg)="41"> जेव्हा पक्ष्यांना उडता येत नाही तेव्हा ते असुरक्षित होतात . जसे हे किवी किंवा अंटार्क्टिकाजवळ अडकून पडलेले हे ससाणे !
(src)="34"> قاتو قڕی و نەمان بەهێواشی دێت بەڵام هەندێک جار زۆر بەخێرایی دەگات کە لە ( ئەستیرۆید ) دەدات ، ئاگری هەموو جیهان نامێنێت بەڵام چەند شایەتحاڵێک هەبوون کە لە تاریکیەکە ڕيزگاریان بوە
(trg)="42"> नामशेष होणं खरंतर हळू हळू चालणारी प्रक्रिया आहे , पण कधी कधी ती अचानकही होऊ शकते . असाच एक लघुग्रह पृथ्वीवर आपटला आणि सारं काही ज्वालांमध्ये भस्मसात झालं .
(trg)="43"> पण तरीही त्यात काही वाचलेले आणि घटनेला साक्षी असलेले अंधारातले साक्षीदार होते !
(src)="35"> کاتێک ئاسمانەکان پاک بوونەوە ، جیهانێکی تازە لەدایک بوو جیهانێک کە بۆ شیردەرەکان دەگونجێت . لە مشکە لوت درێژەکان کە بەتاریکی ڕاهاتبون شێوازێکی نوێی شەمشەمە کوێرە . سیڤێتەکان
(trg)="44"> जेव्हा आभाळावरचं मळभ दूर झालं , तेव्हा जणू एक नवीन जगच जन्माला आलं !
(trg)="45"> सस्तन प्राण्यांना पोषक असं जग ! अगदी चिचुंद्रीपासून , ते Tenrecs पर्यंत सर्वांनी अंधाराला जुळवून घेतलं . अजून नवीन रूपातून साकार झाले वटवाघूळ आणि मुंगुस- सदृश प्राणी .
(src)="36"> ڕاوچیە تازەکان ، کەمتیارەکان ، هێشتا خێراتر و خێراتر دەبن
(trg)="46"> तरसासारखे नवीन शिकारी प्राणी अजून अजून वेगवान होत गेले .
(src)="37"> وشکانیە گیاییەکان چانسی زیاتر دەڕەخسێنێت
(trg)="47"> गवताळ प्रदेशामुळे शिकारीच्या संधी वाढल्या .
(src)="38"> پاراستنی ئاژەڵەکان بوو بە بەخێوکردن گەورەبوون وەڵامێکی تر بوو بەڵام هەمیشە قەبارە لە پێشدابوو
(trg)="48"> त्यामुळे कळपाची सुरक्षा करण्यासाठी तीक्ष्ण संवेदना मदतीस आली .
(trg)="49"> आकारानं अवाढव्य होणं हा एक पर्याय होता , पण मोठ्या आकारामुळे नेहमी कोणतीतरी प्रकारची गैरसोय होत होती .
(src)="39"> هەندێک لە شیردەرەکان گەڕانەوە بۆ ئاوەکان فیلە دەریاییەکان چینێکی چەوری تریان دروست کرد ، شیری دەریا لوس بوون
(trg)="50"> काही सस्तन प्राणी पुन्हा पाण्याकडे वळले .
(trg)="51"> जसं Walrus ने आपल्या भोवती चरबीचा जाड थर वसवला किंवा सीलने आपली त्वचा मऊ- तुकतुकीत केली .
(src)="40"> گیانەوەرە ئاوییەکانی وەک نەهەنگ بە بێسنور بەجیهاندا دەگەڕان
(trg)="52"> मत्स्यकुळातले सस्तन प्राणी अमर्याद महासागरांत प्रवेशले .
(src)="41"> ڕێگای زۆر هەیە بۆ بوون بە شیردەر ( ڕۆۆ ) بەناو ( ئۆز) دا بازدەدات ئەسپێکە لە ئاسیا طادەکات ، گورگێک قاچ لاری لێ پەیدا دەبێت لە بەڕازیل
(trg)="53"> सस्तन होण्याचे अनेक मार्ग होते , जसा ऑस्ट्रेलियात उड्या मारणारा कांगारू !
(trg)="54"> किंवा आशियातला घोडा आणि ब्राझील मधला लांब पायांचा लांडगा !
(src)="42"> هاوڕێیەتی پێشینە لە جەنگەکانەوە دەرکەوت ، ( تەرسیس ) مەیمونێکی بچوکی سەر داردە ، یەکەم بووە لەمەدا
(trg)="55"> त्यानंतर कपिसद्रुश प्राण्यांचा वनांमधून उदय झाला , Tarsier हा त्यातला पहिला म्हणता येईल .
(src)="43"> پاش ماوەیەکی کەم دەبێتبە لیمور ، مەیمونی کلک درێژ بەهێز فێربوو . باندی مەیمونەکان بەشێوەیەکی دیار سەرەڕۆییان دەکرد دووبارە دارستانەکان توشی بێئاوی بوونەوە ، . بەشی سەرەوە ژیان تیایدا خۆش بوو کەواتە ئێمە کێین ؟ برای شەمپازیە نێرینەکانین خوشکی بۆنۆبۆ مێینەکانین ؟ ئێمە هەموویانین و زیاتریش ئێمە بەهامن شێوەی ئەو ژیانە گۆڕاوین
(trg)="56"> थोड्याच काळानंतर लेमूरही अवतरला .
(trg)="57"> आजूबाजूच्या निसर्गाकडून थोडं थोडं शिकणं भाग पडलं आणि सोयीस्कारही ठरू लागलं . त्यातच वानरांच्या एका समूहाने जंगलातून बाहेर पडण्याचं ठरवलं !
(trg)="58"> वनं , जंगलं पुन्हा एकदा शुष्क रखरखीत पडली , पाठीचा कणा ताठ ठेवून चालणं ही हळूहळू जगण्याची रीत बनली .
(src)="44"> خوێن هێنەرەکانی ناو دەستمان
(trg)="61"> आपल्या रक्तवाहिन्या म्हणजे
(src)="45"> وەک شوێنەواری ئاوەکان وایە لەسەر زەوی وە مێشکمان .... مێشکە ئامادە کراوەکەمان وەک ڕواندنی ڕوەکی ناو زەلکاوەکانە ژیان بە شێوەی خۆی هێزێکە . ئەوە نیشانەیەکی تازەیە ئەوە زەوی گۆڕیوە . وەک پێست زەوی دادەپۆشێت
(trg)="62"> पृथ्वीवरून मार्ग काढणाऱ्या पाण्याचं प्रतिबिंबच !
(trg)="63"> आणि आपला हा सुविख्यात मेंदू , भरती- ओहोटी मुळे पाणथळ जागी येणाऱ्या रेषांचं प्रतिबिंब !
(trg)="64"> पृथ्वीवरचं जीवन म्हणजे एक अलौकिक शक्ती आहे . हेच जीवन म्हणजे एक नवीन मूलतत्व आहे .
(src)="46"> کاتێک کە ناتوانێت وەک لە ( گرین لاند ) لە زستاندا هێشتا مارس زۆر دوور نیە بەڵام ئەو گریمانە دەپوکێتەوە هەتا دووبارە توانەوەی سەهۆڵەکان کاتێک ئاوەکە شل دەبێت ، وەک منداڵدانێک دەبێت بۆ خانە سەوزەکان لەگەڵ کلۆرۆفیل ..... ئەو گەردە سەیرە ئەوەیە کە جیاوزییەک دروست دەکات .... هێز بە هەموو شتەکا دەدات
(trg)="66"> आणि जेव्हा ग्रीनलेंड मध्ये हिवाळ्यात जीवनाचा मागमूसही दिसत नाही , तेव्हा असं वाटतं , मंगळ अजूनही पृथ्वीच्या फार लांब नाही .
(trg)="67"> पण जेव्हा ध्रुवीय बर्फ वितळतं , तेव्हा मात्र ही शक्यता दूर होते .
(trg)="68"> म्हणूनच , ज्या ग्रहावर पाणी द्रवरुपात आहे , तो ग्रह आयुष्य फुलण्यासाठी मातेचा गर्भ बनतो .
(src)="47"> هەموو زیندەوارنی جیهان لە ئەمڕۆدا لەسەر عەمبارکراوێکی یەدەگ دەژی لەو ئۆکسجینە بەکتریاڵەی کە هەمیشە دەخولێتەوە بەناو ڕووەکەکان و قەوزەکاندا و ئەوەی کە ئەوان دەریدەدەن ئێمە هەناسەی پێدەدەین وە بە پێچەوانەوە ئەم زەوییە دەژی ، وە خۆی ئەتەمی خۆی دروست دەکات ئێمە پێی دەڵێین ( بەرگە هەوا) ب ئەمە ئایکۆنی گەشتەکەمانە ئەمڕۆ کە هەمووتان لێرەن دەتوانن بیربکەنەوە نکە جاری داهاتوو بچین بۆ کوێ چەپڵە لێدان سوپاس ، سوپاس
(trg)="70"> आजतागायत संपूर्ण प्राणीजग जीवाणूंमुळे तयार होणाऱ्या , वनस्पती आणि शेवाळ्यातून चक्रीत होणाऱ्या प्राणवायूवर अवलंबून आहे . त्यांचं विसर्जन म्हणजे आपला श्वास आहे आणि आपलं हा त्यांचा !
(trg)="71"> ही पृथ्वी जिवंत आहे आणि तिने स्वतःभोवती एक कवचही तयार केलं आहे , तेच ज्याला आपण वातावरण म्हणतो . हीच आपल्या प्रवासाची संपूर्ण- प्रतिमा आहे !
(trg)="72"> यापुढच्या प्रवासाचं स्वप्न आणि त्याची पूर्तता हे आपल्या सगळ्यांच्या हातात आहे !
# ku/FhK0RB0fPhUs.xml.gz
# mr/FhK0RB0fPhUs.xml.gz
(src)="1"> Di serî de web hêsan bû , girêdayî bû vekirî , ewle ji bo başî hatibû dîzaynkirîn ew ê bibûye tiştekî gelek mezintir ekosîstemeka zindî û bêhn distîne di xizmeta mirovatiyê de çavkaniyeka giştî ji bo pêşveçûnê û firsetan .
(src)="2"> Ciyekî ku xwenên xwe çêbikî .
(src)="3"> Di van rojên pêşî de , wekî her ekosîstemekê , hewce bû ku web xame bibûya .
(trg)="1"> सुरुवातीला वेब ( जागतिक जाल ) साधे होते , जुळलेले होते खुले , सुरक्षित चांगल्याला बळ पुरवण्यासाठी निर्माण केलेले ते याहूनही उत्कृष्ट होऊ शकते . एक जिवंत , श्वासोच्छवास करणारी परिसंस्था मानवतेच्या सेवेसाठी नवीन शोध लागण्यासाठी सार्वजनिक स्त्रोत आणि संधी एक जागा- तुमची स्वप्नं निर्माण करण्यासाठी पण त्या सुरुवातीच्या दिवसांत एखाद्य परिसंस्थेप्रमाणेच वेब ला संगोपनाची आवश्यकता होती . जशीजशी त्याची वाढ होत गेली , उपभोक्त्यांना नवनव्या समस्या जाणवू लागल्या . पॉप - अप्स . व्हायरस . निवडीचे स्वातंत्र्य नसणे . भिंतींनी बंदिस्त असणारी मजकुराची उद्याने . हे वेब जाळे विरत होते . हे मंद , क्लिष्ट , घाबरवणारे होते . उपभोक्ते विचारू लागले ... वेब म्हणजे " हे " ? वेब याहून चांगले असू शकते का ? कोडिंग करणारे , डिझाईन करणारे , विचारवंत यांनी अंतर्भूत असलेला लोकांचा लहान समूह विश्वास ठेवत होता की असू शकते . त्यांच्याकडे एक साहसी कल्पना होती . की एक लहानशी बिना- नफा आणि जागतिक कम्युनिटी( समाज ) काहीतरी जास्त चांगले निर्माण करू शकते . आणि नवीन कल्पना आणि संशोधने वेब वर आणू शकते . त्यांनी याला मोझिला प्रोजेक्ट( प्रकल्प ) असे म्हटले . त्यांनी एक नवीन प्रकारचा वेब ब्राउझर बनवून सुरुवात केली . ज्याला आपण आज फायरफॉक्स नावाने ओळखतो . आणि त्यांनी याला विना- नफा बनवले . त्यामुळे जे लोक वेब वापरत होते त्यांना नेहमीच प्राधान्य दिले गेले . एका सॉफ्टवेअर पेक्षा हे एक व्यासपीठ अधिक होते . जे कोणीही त्यांच्या कल्पनांवर उभारणी करण्यासाठी वापरू शकते . त्रास कमी झाले . आज आपल्याला माहित असलेल्या वेब च्या पायाभूत संकल्पना निर्माण होऊ लागल्या आता वेब ही अशी जागा आहे जेथे तुम्ही कल्पना करू शकता अशा जवळजवळ सगळ्याची निर्मिती करू शकता मोझिला आणि फायरफॉक्स ही संधी लोकांना देण्यासाठीच निर्माण झाले आहेत . आणि उपभोक्त्यांच्या वतीने उभे राहण्यासाठी, जेथे निवड आणि ताबा बऱ्याच वेळा धोकादायक असतात . पण फायरफॉक्स जर फक्त सुरुवात असेल तर ? जर हा एका महाकाय गोष्टीचा भाग असेल तर ? उपभोक्त्यांची वैयक्तिकता आणि फायरफॉक्स भ्रमणध्वनी पासून ते अॅप्स आणि आयडेंटिटी आम्ही वेब च्या मर्यादा दररोज दूर करत आहोत . आणि आम्ही सॉफ्टवेअरच्याही पलीकडे जात आहोत . आम्ही वेब निर्माण करणाऱ्यांची पिढी घडवायला मदत करत आहोत . आमचा विश्वास आहे कि वेब ही अशी जागा आहे जेथे कोणीही आपली स्वप्नं उभारू शकतो . म्हणूनच आम्ही फायरफॉक्स बनवतो . म्हणूनच हजारो स्वयंसेवक आमची उत्पादने तयार करायला मदत करतात . म्हणूनच जगातील लाखो लोक आमचे सॉफ्टवेअर वापरतात . पण सर्वात महत्वाचे म्हणजे - ज्यासाठी आम्ही तुम्हाला नेहमीच प्राधान्य देतो . आणि जे देत नाहीत त्यांच्याविरुद्ध उभे राहतो . लाखो लोक आम्हाला मोझिला फायरफॉक्स साठी ओळखतात . पण आम्ही याहून खूपच जास्त आहोत . आम्ही विना- नफा आहोत . आपण सर्वं प्रेम करत असलेल्या वेब ला वाचवण्यासाठी संघर्ष करत आहोत . आमच्यात सहभागी व्हा - आम्हाला तुमच्या मदतीची गरज आहे . आजच देणगी द्या .
# ku/JjU5eUS0KIjH.xml.gz
# mr/JjU5eUS0KIjH.xml.gz
(src)="1"> باشە ، ئیشی من ژمێریارییە کێشەیەکی سەیر و سەمەرە بۆ کەسانێک کە ژمێریاری دەکەن ئەوەیە کە کێشەیەکی سەیر و سەمەرە بۆ کەسانێک کە ژمێریاری دەکەن ئەوەیە کە ئێمە وەکو ڕاوێژکاری بەڕێوەبەرێتی واین هیچ کەس نازانێت کە ئێمە چ هەڵەیەک دەکەین ئەمڕۆ من دەمەوێت کە نیشانی ئێوەی بدەم کە ئێمە چ کارێک دەکەین ئەمڕۆ من دەمەوێت کە نیشانی ئێوەی بدەم کە ئێمە چ کارێک دەکەین باشە ، سەما کردن یەکێکە لە مرۆڤانە ترین چالاکییەکان ئێمە بە بینینی سەماکەرانی بالێ و سەماکارەکانی تر چێژ وەردەگرین کە دواتر دەیبینن بالێ ئاستێکی تەواو بەرزی لە ئەزموون و لێهاتووی دەوێت بالێ ئاستێکی تەواو بەرزی لە ئەزموون و لێهاتووی دەوێت لەوانەیە ئاستێک بێت لە بەرزترین قۆناغدا پێدەچێت پەیوەندی بە سیفاتە بۆماوەییەکانەوە هەبێت بە داخەوە کە نەخۆشییە دەمارییەکانی وەک نەخۆشی پارکینسۆن ، بەرە بەرە ئەم توانا نا ئاساییە لەناو دەبات بە داخەوە کە نەخۆشییە دەمارییەکانی وەک نەخۆشی پارکینسۆن ، بەرە بەرە ئەم توانا نا ئاساییە لەناو دەبات هەر وەک چۆن خەریکە وا لە " جان ئیستەرلینگ´ ی هاوڕێم دەکات کە ئەویش سەماکەرێکی بالێی کاتی خۆی بووە باشە ، لە چەند ساڵی ڕابردوودا دەرمانی ئەم نەخۆشییە بەرەوپێشچونێکی بەرچاوی بەخۆوە بینیوە بەڵام ٦ . ٣ ملیۆن کەس لە سەرانسەری جیهاندا هەیە کە هەڵگری ئەو نەخۆشییەن و دەبێت لەگەڵیدا بژین بە بێ دەرمان و لەرزین ی بەردەوام و کەشەنگ بوونی ماسولکەکان و چەند نیشانەیەکی تری ئەم نەخۆشییانەوە درێژە بە ژیانیان بدەن کەواتە ئێمە پێویستمان بە نمونەی بینراو هەیە کە دەستنیشانی نەخۆشییەکان بکات پێش ئەوەی درەنگ بێت دەبێت بە شێوەیەکی بەرچاو تەشەنە کردنی نەخۆشییەکە بزانین بە تەواوەتی ، تاکە ڕیگەیەک کە بزانین کەی چارەسەرێک بۆ ئەم نەخۆشییە دە دۆزرینەوە ئەو کاتەیە کە ڕێژەی تەشەنەکردنی بەرچاومان هەبێت کە وەڵامەکانمان بە دڵنیاییەوە بداتەوە بەڵام بە داخەوە ، بۆ نەخۆشی پارکینسۆن و جۆرە بێ توانییەکانی تری جوڵە ، هیچ نیشانەیەکی بایۆلۆجیمان نی یە لەبەر ئەوە ناتوانیت تاقی کردنەوەی خوێن ئەنجام بدەیت باشترین تاقی کردنەوە کە هەمانە تاقیکردنەوەیەکی ٢٠ خولەکی مێشک ناسی یە دەبێت بڕۆیت بۆ نەخۆشخانە و ئەنجامی بدەیت ، کە بڕێکی زۆر زۆر پارەی تێ دەچێت ئەمەش واتا ئەم تاقیکردنەوەی هەرگیز لە دەرەوەی تاقیگە پزیشکییەکان ئەنجام نەدراوە ، هەرگیز بەڵام چی دەبێت ئەگەر نەخۆش ئەم پشکنینانە لە ماڵەکەی خۆیدا بکات ئەمە دەتوانێت کێشەی چونە تاقیگە پزیشکییەکان کەمباکتەوە وە چی دەبێت ئەگەر نەخۆشەکان خۆیان ئەو پشکنینە بۆ خۆیان ئەنجام بدەن ؟ پێویستیان بە کاتی بە نرخی ستافەکان نابێت کە نزیکەی ٣٠٠$ ی تێ دەچێت لە تاقیگە پزیشکییەکانی پشکنینی مێشکدا باشە ، دەمەوێت شتێکتان بە ڕێگەیەکی نا ئاسایی نیشان بدەم کە تێیدا دەتوانین هەوڵ بدەین کە بە ئامانجەکەمان بگەین چونکە هەموومان وەک یەک دەنگ ، لانی کەم هەموومان وەک " جان ستریپلینگ" ی هاوڕێم هونەرمەندین کەواتە ، ئەمە ڤیدیۆییەکی ( دەنگە ژێ ) کانە ئێستا ، ئەم دەنگە ژێ یانە تەندرووستن ، ئەمە کەسێکە کە دەنگ درووست دەکات ئێمەش دەتوانین وەک سەماکەرێکی بالێ ی دەنگی خۆمان ببینین چونکە دەبێت هەموو ئەندامەکەنی دەنگ هەماهەنگ بکەین لە کاتی درووست کردنی دەنگدا( قسە کردن ) ، ئێمە هەموومان جیناتی ئەوەمان تێدایە ، بۆ نمونە جینی ( فۆکس بی توو) مان تێدایە هەر وەک سەمای بالێ ، قسە کردنیش ڕاهێنانێکی لە ڕادە بەدەری دەوێت مەبەستم ئەوەیە -- تەنها بیر لەوە بکەنەوە کە منداڵ چەندی پێ دەچێت تا فێری قسەکردن دەبێت لە دەنگەکانەوە دەتوانین ئەوە دەستنیشان بکەین کە دەنگە ژێ- یەکان لە چ ناوچەیەکدا دەلەرێنەوە هەر وەک چۆن لێوارەکانی ئەم ژێ یانە لە نەخۆشی پارکینسۆندا کاریگەری تێ کرابوو بەهەمان شێوە بەشەکانی تری درووستکردنی دەنگ کاریان تێ کراوە باشە ، دەنگی تۆمار کراو ، نمونەی لەرینەوەیەکی نا ئاسایی ژێ یەکانە باشە ، دەنگی تۆمار کراو ، نمونەی لەرینەوەیەکی نا ئاسایی ژێ یەکانە ئێمە نیشانەی هاوشێوە لە هەموویاندا بەدی دەکەین ئێمە لەرینەوەی دەنگ و گرژ بوون و خاوبوونەوەی هەموو ماسولکەکان دەبینین دوای ماوەیەک قسەکردنەکانیان پچڕ پچڕ و ئارامتر دەبێت ، ئەمەش نیشانەیەکی ئەو نەخۆشییە یە دوای ماوەیەک قسەکردنەکانیان پچڕ پچڕ و ئارامتر دەبێت ، ئەمەش نیشانەیەکی ئەو نەخۆشییە یە باشە ، ئەم کاریگەرییە دەنگییانە دەتوانن هەندێ کاتیش ڕۆڵی زۆر باش بگێڕن ، بەڵام لەگەڵ هەبوونی مایکرۆفۆنێکی دیجیتاڵی باشە ، ئەم کاریگەرییە دەنگییانە دەتوانن هەندێ کاتیش ڕۆڵی زۆر باش بگێڕن ، بەڵام لەگەڵ هەبوونی مایکرۆفۆنێکی دیجیتاڵی و سۆفت وێری ( پڕۆگرام ) ی شیکردنەوەی دەنگی ووردەکار و هەروەها بە بەکارهێنانی دواترین ئامێری تەکنەلۆژیا کە لەم ڕۆژانەدا بە تەواوەتی پێشکەوتوون ئێمە تەنها لە ڕێگەی هێما دەنگییەکانەوە دەتوانین شوێنی نەخۆش لە نێوان سەلامەتی و نەخۆشیدا دیاری بکەین ئێمە تەنها لە ڕێگەی هێما دەنگییەکانەوە دەتوانین شوێنی نەخۆش لە نێوان سەلامەتی و نەخۆشیدا دیاری بکەین ئێمە تەنها لە ڕێگەی هێما دەنگییەکانەوە دەتوانین شوێنی نەخۆش لە نێوان سەلامەتی و نەخۆشیدا دیاری بکەین لە کاتێکدا کە بناغەی ئەم تاقیکردنەوانە لەسەر دەنگە ، چۆن لەگەڵ تاقی کردنەوە پزیشکییەکانا هەڵدەسەنگێندرێن ؟ باشە ، هەردووکیان پێچەوانەی یەکتر کار دەکەن پشکنینەکانی مێشکیش بە هەمان شێوە بە پێچەوانەی یەکترەوە کار دەکەن هیچ پێویست ناکات نەخۆشخانەی نوێ بۆ ئەم جۆرە نەخۆشیانە بکرێنەوە هەردوو نەخۆشییەکەش ورردن ، سەرەڕای ئەمەش تاقیکردنەوەی " پشت بەستوو بە دەنگ " پێویستی بە پسپۆڕ نی یە بەم شێوەیە بێت ، نەخۆشەکان دەتوانن خۆیان پشکنین بۆ خۆیان ئەنجام بدەن ئەوان خێران ، ئەو پەڕی ٣٠ چرکەیان پێ دەچێت ئەو جۆرە پشکنینانەش لە ڕادە بەدەر هەرزانن . هەموشمان دەزانین چی ڕوو دەدات کاتێک کە شتێک لە ڕادە بەدەر هەرزانی تێ بچێت ، بە شێوەیەکی فراوانتر بەکار دەهێنرێت کاتێک کە شتێک لە ڕادە بەدەر هەرزانی تێ بچێت ، بە شێوەیەکی فراوانتر بەکار دەهێنرێت باشە . ئەمانە هەندێک لە ئامانجە بە نرخەکانن کە پێموایە دەتوانین پێیان بگەین ئێمە دەتوانین وا لە نەخۆش بکەین کە لەگەڵ نەخۆشییەکەیدا هەڵبکات پێویست ناکات بچن بۆ دەرمانگاو پشکنین ئێمە دەتوانین زۆر بە وردی چاودێریان بکەین تاکو نمونەی تەواومان دەسکەوێت ئێمە دەتوانین بۆ پشکنینەکانی تاقیگە کەسی زۆرتر بە تێچوونی کەمتر خزمەت بکەین ئێمە دەتوانین بۆ یەکەمین جار گریمانەکان بکەین بە ڕاست ئێمە دەرفەتی ئەوەمان هەیە کە دەست بکەین بە گەڕان بە دوای ئەو نیشانە بایۆلۆجیانەی کە زوو دەردەکەوەن ، پێش ئەوەی زۆر درەنگ ببێت کەواتە ، بۆ یەکەم هەنگاومان بە ئاڕاستەی ئەم ئامانجە نەخشە سازی بۆ " پارکینسۆن " دەکەین کە دەنگی نەخۆـش چی بەسەر دێت بە هاوکاری ( ئاکو لاب و پەیشنت لایک می ) بە نیازین کۆمەڵێک نمونەی دەنگی لە سەرانسەری جیهان تۆمار بکەین تاکو هێندەمان داتا لەبەردەستدا بێت کە بتوانین بەو چوار ئامانجەمان بگەین ئێمە ژمارە تەلەفۆنی کارای ناوخۆیی حەوسەد و پەنجا هەزار کەسی ئەم جیهانەمان لە لایە هەر کەێک ، ساغ بێت یان توشبوو بێت بە پارکینسۆن ، دەتوانێت بە هەرزان پەیوەندیمان پێوە بکات و هەروەها تۆمارکراوێکی دەنگیشمان بۆ بەجێ بهێڵێت ، کە چەند سەنتێکی کەمی تێ دەچێت خۆشحاڵم کە ئەوە بخەمە ڕوو کە تەنها لە ماوەی ٨ کاتژمێردا بە ٪ ٦ ی ئامانجەکەمان گەیشتووین سوپاس ـچەپڵە لێدان - چەپڵە لێدان تۆم ڕایڵی : باشە ماکس ، بە گرتنی ئەم نمونانە ، با بڵێین ١٠، ٠٠٠ نمونەن ، ئایا دەتوانیت بڵێیت کە کێ نەخۆشە و کێ ساغە ؟ بە نیازیت لەو نمونانەوە چیت دەست بکەوێت ؟ ماکس لیتڵ ؛ بەڵێ ، بەڵێ . ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە ، لە کاتی تەلەفۆنەکەتدا دەبێت ئەوە بڵێییت کە ئایا کە تۆ نەخۆشییەکەت هەیە یاخود نا ، دەبینیت تی ئاڕ ؛ ڕاستە ماکس لیتڵ : هەندێک لە خەڵک لەوانەیە ئەم کارە نەکەن ، لەوانەیە نەچنە ناو ئەمە بەڵام ئێمە بڕێکی زۆر نمونە و داتامان کۆکردەوە لە شوێن و هەلومەرجی جیاوازدا بۆ بە دەستهێنانی ئەوانە ، بەڵام ئاوها گرنگی خۆی هەیە چونکە لەم هەلو مەرجەدا ئێمە مەبەسرتمانە نیشانە و هۆکارە دەتلێدراوەکان جیا بکەینەوە و بە دوات نیشانە ڕاستەقینەکاندا بگەڕێین تی ئاڕ ؛ کەواتە ئێوە لە ئێستادا ڕێژەی ڕاستیی ئەگەرەکان گەیشتوونەتە ٪ ٨٤ ؟ ماکس لیتڵ : زۆر لەوەش باشترە تاناسیس یەکێکە لە خوێندکارەکانم ، کە دەبێت لێرە ناوی بەرم چونکە چەندین کاری سەمەرەی ئەنجام داوە وە ئەوەشی دۆزیوەتەوە کە ئەم کەرە لە ڕێگەی شەبەکەی مۆبایلیشەوە دەکرێت کە ئەم پرژەیە بە تواناتر دەکات ، ئەنجامی پشکنینەکەنمان لە ڕووی ڕاستی یەوە گەیشتووەتە ٪ ٩٩ ، تی ئاڕ : ٪ ٩٩ باشە ، ئەمە بەرەو پێشچونێکی بەرچاوە باشە ئەمە واتا کە ئیتر خەلک دەتوانن ماکس لیتڵ : پێکەنین تی ئاڕ : خەلک دەتوانن لە رێگەی مۆبایلەکانیانەوە تەلەفۆن بکەن وە ئەم تاقی کردنەوەیە ئەنجام بدەن ، وە کەسانێک کە پارکینسۆنیان هەیە ئەتوانن پەیوەندی بکەن دەنگیان تۆمار بکەن ، پاشان دکتۆر دەتوانێ بەرەو پێشچونی نەخۆشییەکە بپشکنێ و ببینێ کە حاڵیان چۆنە دەنگیان تۆمار بکەن ، پاشان دکتۆر دەتوانێ بەرەو پێشچونی نەخۆشییەکە بپشکنێ و ببینێ کە حاڵیان چۆنە ماکس لیتڵ : بە تەواوەتی تی ئار : زۆر سوپاست دەکەم ماکس لیتڵ ماکس لیتڵ : من سوپاست دەکەم تۆم
(trg)="1"> मी उपयोजित गणित या विषयात काम करतो . हे काम करणाऱ्यांना एक विचित्र समस्या असते . आम्ही व्यवस्थापन सल्लागारांसारखे असतो . आम्ही काय करतो हे कुणालाच ठाऊक नसतं . म्हणून आज मी तुम्हाला , मी काय करतो हे समजावण्याचा प्रयत्न करणार आहे . तर , नृत्य ही मानवाच्या कलांपैकी एक कला . आपण बेले आणि टैप निपुण नर्तकांच्या कलेचा आनंद घेतो , जी आपण नंतर पाहू . बेले नृत्यासाठी असामान्य नैपुण्य आणि वरच्या दर्जाचं कसब लागतं . त्याआधी कदाचित एक योग्यता लागते , जी आनुवंशिक असू शकते . दुःखाची गोष्ट अशी , की पार्किन्सन्स सारखे चेतासंस्थेचे विकार हे असामान्य कौशल्य हळूहळू नष्ट करतात . माझा मित्र जान स्ट्रिप्लिंगचं झालं तसं . तो त्याच्या काळचा एक निष्णात बेले नर्तक होता . गेल्या काही वर्षांत यात मोठी प्रगती होऊन उपचार शोधले गेले आहेत . तरीसुद्धा , जगात ६ . ३ दशलक्ष लोकांना हा विकार आहे . आणि त्यांना अशक्तपणा , कंप , ताठरता यासारखी अनेक दुर्धर लक्षणं सहन करावी लागतात . त्यासाठी आपल्याला अशी वस्तुनिष्ठ साधनं हवीत , की जी हा विकार फार बळावण्याआधीच त्याचं निदान करतील . हा विकार किती बळावतो आहे , ते मोजता यायला हवं . म्हणजे शेवटी जेव्हा त्यावर उपाय सापडेल , तेव्हा या वस्तुनिष्ठ मोजमापांवरूनच तो आपल्याला समजेल . निराशेची गोष्ट अशी , की पार्किन्सन्स आणि त्यासारख्या इतर हालचालींच्या विकारांमध्ये जैविक खुणा नसतात त्यासाठी साधी रक्त चाचणी करता येत नाही . सर्वात चांगली उपलब्ध असलेली चाचणी म्हणजे २० मिनिटांची न्युरोलोजिस्ट चाचणी . त्यासाठी दवाखान्यात जावं लागतं . ती खूप महाग आहे . आणि याचा अर्थ असा , की ती चिकित्सालयीन चाचण्य़ांव्यतिरिक्त कधी केलीच जात नाही . कधीच नाही . पण जर रुग्णाला ही चाचणी घरीच करता आली तर ? त्यामुळे दवाखान्याची एक फेरी वाचेल . आणि रुग्णाला जर ती स्वतःच करता आली तर ? कर्मचाऱ्यांचा मौल्यवान वेळ वापरावा लागणार नाही . या चाचणीला तीनशे डॉलर लागतात . दवाखान्यात करायला , बरं का . तर , मला एक अपारंपारिक मार्ग सुचवायचा आहे . ज्यामुळे आपण हे साध्य करू शकू . कारण , आपण सगळे निदान एखाद्या तरी गोष्टीत माझा मित्र जान स्ट्रिप्लिंग प्रमाणे कुशल असतो . हा व्हिडीओ आहे वाणीच्या पटाच्या कंपनांचा . आता , हे निरोगी कंपन आहे . हा कोणीतरी बोलताना निर्माण केलेला आवाज . आपण स्वतःला वाणीचे बेले नर्तक म्हणवून घेऊ शकतो . कारण आपण जेव्हा आवाज निर्माण करतो , तेव्हा वाणीच्या अवयवांचा समन्वय साधावा लागतो . आपल्याजवळ त्यासाठी जनुकं असतात . जसे , फॉक्स पी २ . आणि बेलेप्रमाणेच , त्यासाठी उच्च पातळीचं प्रशिक्षण लागतं . म्हणजे , बाळाला बोलता यायला किती वेळ लागतो पहा . आवाजानुसार जेव्हा वाणीचा पट कंप पावतो , तेव्हा त्याच्या जागेचे अनुरेखन करता येते . पार्किन्सन्समुळे जसा हातापायांवर परिणाम होतो , तसाच तो वाणीच्या अवयवावरही होतो . या खालच्या अनुरेखनात उदाहरण दिसेल ते वाणीच्या पटाच्या अनियमित कंपनाचे . यात सगळी लक्षणं दिसतात . वाणीतला कंप , अशक्तपणा आणि ताठरपणा . काही काळानंतर आवाज कमी होत जातो . त्यात श्वास मिसळत जातो . हेही एक लक्षण आहे . काही रुग्णांमध्ये हे वाणीवरचे परिणाम अतिशय सूक्ष्म असतात . पण कोणताही डिजिटल मायक्रोफोन वापरून , आणि वाणी पृथक्करणाचे यथार्थमापी सॉफ़्ट्वेअर वापरून , तसंच अद्ययावत मशीन लर्निंग वापरून , जे आता खूप प्रगत झालं आहे , आपण रुग्णाची सध्याची अवस्था या अखंडकावर , निरोगी आणि रुग्णावस्था या अवस्थांच्या दरम्यान केवळ वाणीच्या खुणा वापरून निश्चित करू शकतो . या वाणी वर आधारित चाचण्यांची तुलना चिकित्सालयीन चाचण्यांशी होईल का ? हो , दोन्ही हानी न करणाऱ्या चाचण्या आहेत . दोन्ही चाचण्या उपलब्ध सुविधाच वापरतात . त्यासाठी नवीन रुग्णालयांची आखणी करायला नको . त्या दोन्ही अचूक असतात . पण त्याहीपेक्षा , वाणीवर आधारित चाचण्या विना- तज्ज्ञ करता येतात . म्हणजे , रुग्ण स्वतःच त्या करू शकतो . त्या अतिशय जलद असतात . फार तर ३० सेकंदात होतात . आणि त्या पुष्कळ स्वस्त असतात . त्यामुळे काय होतं ? जेव्हा एखादी गोष्ट पुष्कळ स्वस्त होते , तेव्हा ती मोठ्या प्रमाणात करण्यायोग्य होते . तर आता आपण काही मोठी उद्दिष्टे हाताळू शकतो . आपण रुग्णांचे प्रवासाचे कष्ट वाचवू शकतो . नेहमीच्या तपासणीसाठी दवाखान्यात जायची गरज नाही . सतत लक्ष ठेवून वस्तुनिष्ठ आकडेवारी मिळवता येईल . आपण चिकित्सालयीन चाचण्यांसाठी कमी खर्चात मोठ्या प्रमाणावर लोकांची भरती करू शकतो . आणि मोठ्या लोकसंख्येच्या प्रमाणावरची छाननी सर्वप्रथम यशस्वीपणे करू शकतो . या विकाराच्या लवकर दिसू लागणाऱ्या जैविक खुणा फार उशीर होण्यापूर्वी शोधण्याची संधी आपल्याजवळ आहे . तर , या दिशेने पहिली पावलं उचलत , आम्ही पार्किन्सन्स वाणी उपक्रम सुरू करीत आहोत . आमचा हेतू आहे , Aculab आणि PatientsLikeMe सोबत फार मोठ्या संख्येने जगभरातले आवाज ध्वनिमुद्रित करून पुरेशी आकडेवारी गोळा करून हे चार उद्देश हाताळणे . तीन चतुर्थांश अब्ज लोक वापरू शकतील असे स्थानिक फोन नंबर उपलब्ध आहेत . कुणीही निरोगी किंवा पार्किन्सन्सग्रस्त व्यक्ती स्वस्तात फोनवरून ध्वनिमुद्रणे करू शकतात . काही सेंट्स् मध्ये . आणि मला सांगताना आनंद होतो आहे , की आमच्या उद्दिष्टापैकी सहा टक्के आम्ही फक्त आठ तासांत पार केले आहेत . धन्यवाद .
(trg)="2"> ( टाळ्या ) ( टाळ्या ) टौम राईली : तर मैक्स , इतके नमुने घेऊन , समजा , दहा हजार लोकांचे , तुम्ही सांगू शकता का , की कोण निरोगी आहे आणि कोण रुग्ण ? या नमुन्यांतून काय सापडणार आहे ? मैक्स लिटल : हो , तर या फोन संभाषणात सांगायचं , आपण रुग्ण आहोत की नाही , ते . टौ . रा . : बरोबर . मै . लि . : पण असं बघा , काही लोक तसं करणार नाहीत . पण तरीही आम्हाला आकडेवारीचा एक मोठाच नमुना मिळेल . वेगवेगळ्या परिस्थितींतून मिळवलेला . आणि महत्त्वाचं आहे , ते वेगवेगळ्या परिस्थितीतून नमुने मिळवणं . कारण त्यामुळे गोंधळून टाकणाऱ्या गोष्टी एका पातळीवर येतील आणि विकाराच्या खऱ्याखुऱ्या खुणा शोधता येतील . टी आर : आता तुम्ही ८६ टक्के अचूक आहात तर . मै . लि . : त्याहून जास्त . माझा विद्यार्थी थानेसिसचा उल्लेख करतो कारण त्याने विलक्षण काम केलं आहे . त्याने आता असं सिद्ध केलं आहे , की हे तंत्र मोबाइल फोनवरही चालतं . त्यामुळेच हा उपक्रम शक्य झाला , आणि आम्हाला ९९ टक्के अचूकता शक्य झाली . टी आर :
(trg)="3"> ९९ . म्हणजे , ही सुधारणाच आहे . तर याचा अर्थ असा , की लोकांना ... मै लि :
# ku/NmkV5cbiCqUU.xml.gz
# mr/NmkV5cbiCqUU.xml.gz
(src)="1"> Me dest bi Universal Subtitlesê kir ji ber ku em bawer dikin divê wergera her vîdeoyeke li ser înternetê hebe .
(src)="2"> Hewcedariya bi mîlyonan kesên ku guhên wan nabîhizin an jî di bihîstinê de astengiyan dibînin , bi jêrenivîsan heye .
(src)="3"> Ew ên ku vîdeoyan çêdikin û malper divê di vî warî de xwedî hişmend bin .
(trg)="1"> आम्ही युनिव्हर्सल सबटायटल्स सुरु केली कारण आमचा विश्वास आहे की , वेब वरील प्रत्येक व्हिडिओ हा सबटायटल- करण्यायोग्य आहे . लाखो बहिऱ्या( श्रवणदोष असणाऱ्या ) आणि ऐकू कमी येणाऱ्या लोकांना व्हिडीओ पर्यंत पोचण्यासाठी सबटायटल्स ची आवश्यकता आहे . चित्रफीत( व्हिडीओ) कर्ते आणि संकेतस्थळे( वेबसाईटस् ) यांनी या गोष्टीकडे सुद्धा लक्ष दिले पाहिजे . सबटायटल्स त्यांना विस्तृत प्रेक्षकांपर्यंत पोचवतात आणि शोधांत( search ) सुद्धा त्यांना चांगले अनुक्रमांक( Rankings ) मिळतात . युनिव्हर्सल सबटायटल्स जवळजवळ कोणत्याही व्हिडीओला सबटायटल्स जोडणे अतिशय सोपे करते . वेब वर असलेला एखादा व्हिडीओ घ्या , त्याची URL आमच्या संकेतस्थळावर सादर ( submit ) करा . आणि मग सबटायटल्स तयार करण्यासाठी संवादानुसार टंकलेखित( टाईप ) करा . त्यानंतर ती व्हिडीओला संलग्न करण्यासाठी कीबोर्डवर हलकेच बटन दाबा . झालं- आम्ही तुम्हाला त्या व्हिडीओसाठी एक संलग्न संकेत( कोड ) देतो जो तुम्ही कोणत्याही संकेतस्थळावर टाकू शकता . त्या वेळी , प्रेक्षक ती सबटायटल्स वापरू शकतात आणि भाषांतरात सहयोगही देऊ शकतात . आम्ही यूट्यूब , ब्लीप , टीव्ही , यूस्ट्रीम यांवरच्याआणि इतर अनेक व्हिडिओज् ना सहकार्य करतो . शिवाय आम्ही नेहमीच इतर सेवासुद्धा पुरवत असतो . युनिव्हर्सल सबटायटल्स अनेक प्रसिद्ध व्हिडिओ प्रकारांबरोबर काम करते . जसे की , एमपी- ४ , थिओरा , वेबएम आणि एचटीएमएल - ५ च्या पुढे वेब वरील प्रत्येक व्हिडीओसाठी आमचं ध्येय म्हणजे तो सबटायटल करण्याजोगा असणं त्यामुळे , कोणीही ज्याला त्या व्हिडिओबद्दल काळजी आहे तो , तो व्हिडिओ अधिकाधिक लोकांपर्यंत पोचवण्यासाठी मदत करू शकेल .