# ka/0IipDVlgwp7u.xml.gz
# lv/0IipDVlgwp7u.xml.gz

(src)="1"> აპლოდისმენტები
(trg)="1"> ( Aplausi )
(src)="2"> მუსიკა აპლოდისმენტები
(trg)="2"> ( Mūzika ) ( Aplausi )

# ka/0XyEHWkqeiS8.xml.gz
# lv/0XyEHWkqeiS8.xml.gz

(src)="1"> მე მოგითხრობთ ირაციონალურ ქცევაზე თქვენსაზე არა , რა თქმა უნდა . სქვა ხალხის ირაციონალურ ქცევაზე ( სიცილი )
(trg)="1"> Es jums nedaudz pastāstīšu par neracionālu rīcību .
(trg)="2"> Protams , ne jau jūsu , bet citu cilvēku rīcību .
(trg)="3"> ( Smiekli )
(src)="2"> MIT- ში რამდენიმე წლის ყოფნის შემდეგ მივხვდი , რომ აკადემიური ნაშრომების წერა არცთუისე საინტერესოა . არ ვიცი რამდენს კითხულობთ თქვენ , მაგრამ არც მათი კითხვაა სახალისო და ხშირად არც მათი წერა წერა რა თქმა უნდა უარესია ასე რომ მე გადავწყვიტე რამე სახალისო დამეწერა გადავწყვიტე სამზარეულო წიგნის დაწერა და ამ წიგნის სათაური უნდა ყოფილიყო სადილობა პურის ნაფხვენების გარეშე : სამზარეულოს ნიჟარასთან ჭამის ხელოვნება ( სიცილი ) ამ წიგნში უნდა აღმეწერა სამზარეულოდან დანახული ცხოვრება ძალიან დაინტრიგებული ვიყავი ამ პროექტით . წიგნს უნდა ელაპარაკა ცოტა კვლევაზე და ცოტაც სამზარეულოზე ჩვენ იმდენ რამეს ვაკეთებთ სამზარეულოში , რომ ვფიქრობდი საინტერესო გამოვიდოდა წიგნის რამდენიმე თავიც დავწერე
(trg)="4"> Vairākus gadus nostrādājis Masačūsetas Tehnoloģiju institūtā es sapratu , ka akadēmisku darbu rakstīšana mani nesajūsmina .
(trg)="5"> Es nezinu cik daudzi no jums tādus lasa .
(trg)="6"> Katrā ziņā tos lasīt nav aizraujoši un parasti nav aizraujoši arī rakstīt .
(src)="3"> MIT გამომცემლებსაც ვანახე , მათ კი მითხრეს
(trg)="19"> Aiznesu tās uz institūta izdevniecību , bet viņi tur teica :
(src)="4"> " საინტერესოა , მაგრამ ეს საჩვენო არაა . წადი და სხვა გამომცემლობა მოძებნე " ესეც ვცადე , თუმცა ყველამ იგივე გამიმეორა ,
(trg)="20"> " Jauki .
(trg)="21"> Taču mums ne gluži piemērots .
(trg)="22"> Atrodiet kādu citu izdevniecību . "
(src)="5"> " საინტერესოა , მაგრამ საჩვენო არაა " სანამ ერთმა გამომცემელმა არ მითხრა
(trg)="24"> " Jauki .
(trg)="25"> Taču nav īsti priekš mums . "
(trg)="26"> Visbeidzot kāds man sacīja :
(src)="6"> " თუ მართლა სერიოზულად ფიქრობ ამაზე ჯერ საკუთარი კვრევის შესახებ უნდა დაწერო წიგნი . უნდა გამოაქვეყნო რამე მოგვიენებით კი გექნება საშუალება რომ რამე სხვა დაწერო . მართლა თუ გინდა ამის გაკეთება ასე უნდა მოიქცე . " მე კი ვუთხარი : " იცით რა , მე მართლა არ მინდა ჩემი კვლევის შესახებ წერა მთელი დღის განმავლობაში კვლევას ვაკეთებ . წერით კი რამე სხვაზე მინდა ვწერო . რამე თავისუფალი მინდა ვწერო , ნაკლებად შეზღუდული . " გამომცემელმა კი ხისტად მომიგო
(trg)="27"> " Klau , ja jūs tiešām to visu domājat nopietni , jums sākumā jāuzraksta grāmata par saviem pētījumiem .
(trg)="28"> Jums jāpublicē kaut kas akadēmisks .
(trg)="29"> Un tad jums būs iespēja rakstīt arī par citām lietām .
(src)="7"> " ეს ერთადერთი გზაა რომლითაც ამას შეძლებ " მაშინ ვთქვი , " კარგით , მომიწევს ამის გაკეთება " აკადემიური შვებულება მქონდა . ჰოდა მეც ვთქვი " დავწერ ჩემი კვლევის შესახებ თუ მეტი გზა არაა . და მერე მივხედავ ჩემს სამზარეულო წიგნს . " მეც დავწერე წიგნი ჩემი კვლევის შესახებ . და საკმაოდ სახალისო აღმოცნდა მისი წერა . ორი მიზეზის გამო . ჯერ ერთი თავად წერის პროცესი გამოდგა სახალისო . მაგრამ მეორე , უფრო საინტერესო ის იყო , რომ ხალხისგან დავიწყე რაღაც- რაღაცეების სწავლა . წერისთვის ეს ფანტასტიური დროა . იმიტომ რომ ხალხისგან ბევრი და საინტერესო კომეტარის მიღება შეიძლება . ხალხი მწერს პერსონალური გამოცდილებების შესახებ და მათი მაგალითების შესახებ , და მეუბნებიან თუ რაში არ მეთანხმებიან და ნიუანსებსაც აქცევენ ყურადღებას . და აქ ყოფნაც , რა თქმა უნდა . ამ ბოლო რამდენიმე დღეში აკვიატებული ქვების ნამდვილ პიკს ვაკვირდები რომელზეც არასდროს მიფიქრია .
(trg)="37"> " Tas ir vienīgais veids , kā jūs variet kaut ko izdarīt . "
(trg)="38"> Un tad es beidzot piekritu :
(trg)="39"> " Kas jādara , jādara -- "
(src)="8"> ( სიცილი ) და მე ვფიქრობ რომ ეს ძალიან დამაინტრიგებელია . მე მოგითხრობთ ირაციონალურ ქცევაზე . და ეს ყველაფერი მე მინდა დავიწყო ვიზუალური ილუზიის ერთი მაგალითით როგორც რაციონალურობის მეტაფორა . შეხედეთ ამ ორ მაგიდას . თქვენ ალბათ გინახავთ ეს ილუზია . რომ გკითხოთ რომელია უფრო გრძელი , მარცხენა მაგიდის ვერტიკალი თუ მარჯვენა მაგიდის ჰორიზონტალი ? რომელი ჩანს უფრო გრძელი ? ვინმე ხედავს რამეს გარდა მარცხენა მაგიდის სიგრძის მეტობისა ? არა , არა ? ეს შეუძლებელია . მაგრამ ვიზუალური ილუზიებში შეცდომის დემონსტრირება ადვილია შემიძლია ეს მონაკვეთები დავადო სურათს . არაფერში გვეხმარება . პატარა ანიმაცია და თუ დამიჯერებთ რომ მონაკვეთები არ დამიმოკლებია მე ტქვენ დაგიმტკიცეთ რომ თქვენი თვალები გატყუებდნენ . საინტერესო კი ისაა , რომ როცა ამ მონაკვეთებს მოვაცილებ თქვენ ხედავთ თითქოს არაფერი არ გისწავლიათ ამ ბოლო ერთი წუთის განმავლობაში ( სიცილი ) თქვენ არ შეგიძლიათ შეხედოთ შურათს და თქვათ , " ახლა მე ვხედავ რეალობას როგორიც ის არის . " არა ? შეუძლებელია გაექცეთ გრძნობას , რომ ეს მართლაც უფრო გრძელია . ჩვენი ინტუიცია მართლაც გვღალატობს და ეს განმეორებადი და პროგნოზირებადია . და ჩვენ თითქმის არაფერი არ შეგვიძლია ვიღონოთ ამის წინააღმდეგ . გარდა იმისა რომ ავიღოთ სახაზავი და გაზომვა დავიწყოთ . აი კიდევ ერთი . ჩემი ფავორიტი . რა ფერზე მიუთითებს ზემოთა ისარი ? ყავისფერი . მადლობა . ქვემოთა ? ყვითელი . არადა ეს ორი უჯრედი ერთი ფერისაა . ვინმე ხედავს რომ ეს უჯრედები ერთი ფერისაა ? ეს ძალიან , ძალიან ძნელია . თუკი დავმალავ დანარჩენ კუბს თქვენ დაინახავთ რომ ეს ორი უჯრედი ერთი ფერისაა . და თუ არ გჯერათ მე შემიძლია მოგცეთ ჩემი პრეზენტაციის მასალები და თქვენ შეგიძლიათ თავად გამოიკვლიოთ და დარწმუნდეთ ამაში . მაგრამ ისე , აქაც იგივე სიტუაციაა თუკი ისევ დაგანახებთ მთელს კუბს , ილუზია ისევ ადგილზა . არ შეგვიძლია არ დავინახოთ ილუზია . ეს ალბათ მხოლოდ მაშინაა შესაძლებელი თუ ფერებს ვერ არჩევთ . მინდა რომ ილუზიაზე იფიქროთ როგორც მეტაფორაზე . ხედვა ერთ- ერთი საუკეთესო რამაა რაც ჩვენ შეგვიძლია . ჩვენი ტვინის დიდი ნაწილი სწორედ რომ ხედვას ეთმობა . ის სხვა ფუნქციებისთვის დათმობილ ნაწილებზე დიდის . ჩვენ ხედვას ყველა სხვა საქმიანობაზე ხშირად ვახორციელებთ . და ჩვენ ევოლუციურად ხედვისთვის ვართ შექმნილები . და თუკი ჩვენ ასე განმეორებით ვუშვებთ ასეთ პროგნოზირებად შეცდომებს ხედვაში , რაშიც ჩვენ ასე გაწაფულები ვართ , რაა იმის შანსი რომ არ ვუშვებთ ამაზე მეტ შეცდომას ისეთ ამოცანებში რომლებშიც არცთუისე გაწაფულები ვართ ? მაგალითად , ფინანსური გადაწყვეტილებების მიღება .
(trg)="55"> ( Smiekli )
(trg)="56"> Es domāju , ka tas ir apbrīnojami .
(trg)="57"> Es jums nedaudz pastāstīšu par neracionālu uzvedību .
(src)="9"> ( სიცილი ) ჩვენ არ გვაქვს საჭირო ევოლუციური დიზაინი ამისთვის . ჩვენ არ გვაქვს ტვინის სპეციალური ნაწილი ამისთვის და ამით არ ვართ დაკავებული საათების განმავლობაში ყოველ დღე . და მაშინ ნამდვილად შესაძლებელია რომ ასეთ შემთხვევებში ჩვენ ბევრად უფრო მეტ შეცდომებს ვუშვებთ . და სიტუაციას ართულებს ის გარემოება , რომ ეს შეცდომები არცთუისე ადვილი შესამჩნებია . ვიზუალური ილუზიის შემთხვევაში ადვილად შეგვიძლია შეცდომების დემონსტრირება . შემეცნებით ილუზიებში ბევრად ძნელია აჩვენო ადამიანს შეცდომები . მე მინდა გაჩვენოთ რამდენიმე შემეცნებითი ილუზია , ან გადაწყვეტილებათა მიღების ილუზია იგივენაირად . ესაა ჩემი ფავორიტი ნახაზი სოციალურ მეცნიერებაში . ესაა ჯონსონისა და გოლდსტეინის სტატიიდან . და ის გვაჩვენებს იმ ადამიანთა რპოცენტულ რაოდენობას რომლებმაც აღნიშნეს , რომ ისინი დაინტერესებულნი არიან საკუთარი ორგანოების დონაციით . ესაა ევროპის სხვადასხვა ქვეყნები . და თქვენ ხედავთ ორი სახის ქვეყნებს . ქვეყნები მარჯვნივ თითქოს ბევრს გასცემენ . ქვეყნები მარცხნივ - ცოტას , ან ბევრად უფრო ნაკლებს . საკითხავია რატომ ? რატომ გასცემს ზოგი ქვეყანა ბევრს ზოგი კი ცოტას ? როცა სვამ ასეთ შეკითხვას , ხალხი ფიქრობს რომ ეს კულტურაზეა დამოკიდებული . არა ? რანდენად აღელვებს ხალხს სხვების ბედი ? საკუთარი ორგანოების სხვისთვის მიცემა ალბათ დამოკიდებულია იმაზე , თუ რამდენად გაღელვებს საზოგადოების ბედი . ან შეიძლება ეს რელიგიაზე იყოს დამოკიდებული . მაგრამ თუ შევხედავთ ნახაზს აღმოვაჩენთ რომ ქვეყნები , რომლებსაც ერთნაირებად მოვიაზრებთ სინამდვილეში ძალიან განსვავებულად იქცევიან . მაგალითად შვედეთი მარჯვნივაა . დანია კი , რომელიც კულტურულად შვედეთთან ძალიან ახლოსაა მარცხნივ . გერმანია მარცხნივაა . ავსტრია - მარჯვნივ . ჰოლანდია მარცხნივაა . ბელგია კი მარჯვნივ . და ევროპული მსგავსების თქვენეული განსაზღვრების მიხედვით , თქვენ შეგიძლიათ იფიქროთ რომ ბრიტანეთი და საფრანგეთი ერთნაირი ანდ განსხვავებული ქვეყნებია . მაგრამ ჯოდესაც ჯერი დონორობაზე მიდგება ისინი ძალიან განსხვავებულად იქცევიან . სხვათა შორის ჰონადია საინტერესო მაგალითია . ჰოლანდია პატარა ჯგუფში ყველაზე დიდია . მათ მიაღწიეს 28 პროცენტს მას შემდეგ რავ ყველა ოჯახს გაუგზავნეს წერილი თხოვნით რომ შეერთებოდნენ დონაციის პროგრამას . იცით გამოთქმა : " თხოვნა მხოლოდ ნაწილობრივ შედეგს გამოიღებს " ? მათ მიიღეს 28 პროცენტი .
(trg)="103"> ( Smiekli )
(trg)="104"> Kaut ko kas mums nav attīstījies evolūcijas spiediena rezultātā .
(trg)="105"> Kam nekalpo īpaša smadzeņu daļa , un ko mēs nedaram tik daudzas stundas dienā .