# is/0Ri6knbcAylb.xml.gz
# ro/0Ri6knbcAylb.xml.gz
(src)="1"> Þegar þú hefur bara 21 mínútu til að tala þá virðast 2 milljón ára vera virkilega langur tími .
(trg)="1"> Când ai doar 21 de minute să vorbeşti , două milioane de ani par foarte mult timp .
(src)="2"> En í þróunarsögunni eru 2 milljón ár ekkert .
(trg)="2"> Dar din perspectiva evoluţiei , două milioane de ani nu înseamnă nimic .
(src)="3"> Samt , á 2 milljónum ára , tókst mannheilanum að næstum þrefaldast í massa , sem byrjaði sem 600 gramma heili forfeðra okkar , Hæfimönnunum , og er orðinn að næstum 1500 gramma kjöthleifinum sem allir hafa milli eyrna sinna í dag .
(trg)="3"> Cu toate acestea , în ultimele două milioane de ani creierul uman aproape şi- a triplat masa , pornind de la cele şase sute de grame ale acestui strămoş al nostru , Habilis , şi ajungând la halca de aproape un kilogram şi jumătate pe care fiecare dintre cei de aici o poartă între urechi .
(src)="4"> Hvað er það við stóran heila sem náttúran var svo áköf að láta okkur öll hafa slíkann ?
(trg)="4"> Ce are un creier mare încât natura să ţină morţiş ca fiecare dintre noi să aibă unul ?
(src)="5"> Nú , það kemur í ljós að þegar heilinn þrefaldast í stærð , verða þeir ekki bara þrefalt stærri , þeir öðlast nýja byggingu .
(trg)="5"> Ei bine , s- a dovedit că , atunci când creierele se triplează în mărime , ele nu doar devin de trei ori mai mari , ci capătă şi structuri noi .
(src)="6"> Og ein af aðalástæðum fyrir því að heilinn okkar varð svona stór er að hann fékk nýjann hluta sem kallast ennisblað .
(trg)="6"> Iar unul dintre principalele motive pentru care creierul nostru a crescut aşa de mare este că a căpătat o porţiune nouă , denumită lobul frontal .
(src)="7"> Og sérstaklega , hluti heilans sem kallast heilabörkur .
(trg)="7"> Şi în special o parte a acestuia , numită cortex pre- frontal .
(src)="8"> Hvað gerir heilabörkurinn eiginlega fyrir þig sem ætti að réttlæta algjöra hönnunarbreytingu á mennsku höfuðkúpunni á augnabliki í þróunarsögunni ?
(trg)="8"> Ce face cortexul pre- frontal pentru tine ca să justifice rearanjarea arhitecturală completă a craniului uman în doar o clipă la scara de timp a evoluţiei ?
(src)="9"> Jú , það leiðir í ljós að heilabörkurinn gerir helling af hlutum , en einn af mikilvægustu hlutunum sem hann gerir er að hann er reynslu hermir
(trg)="9"> Ei bine , cortexul pre- frontal face o mulţime de lucruri , dar unul dintre cele mai importante lucruri pe care le face este acela că e un simulator de experienţe .
(src)="10"> Flughermar æfa í flughermum svo að þeir þurfi ekki að gera raunveruleg mistök í flugvélum .
(trg)="10"> Piloţii aerieni exersează în simulatoare de zbor ca să nu comită greşeli reale în avioane .
(src)="11"> Manneskjur hafa þessa stórkostlegu aðlögun að þeir geta raunverulega upplifað reynslu í hausnum á sér áður en þær reyna þær í alvöru heiminum .
(trg)="11"> Fiinţele umane au această minunată adaptare care le permite să treacă prin diverse experienţe în capetele lor înainte să le încerce în viaţa reală .
(src)="12"> Þetta er bragð sem engir forfeður okkar gátu gert , og ekkert annað dýr getur gert í líkingu við það sem við getum .
(trg)="12"> Asta e o şmecherie pe care niciunul dintre strămoşii noştri nu o poate face şi pe care niciun alt animal nu o poate face la fel de bine ca noi .
(src)="13"> Þetta er stórkostleg aðlögun .
(trg)="13"> Este o adaptare minunată .
(src)="14"> Þetta er alveg í líkingu við griptæka þumalinn og að standa upprétt og tungumál sem einn af hlutunum sem kom okkar tegund úr trjánum og inn í verslunarkjarnana .
(trg)="14"> La acelaşi nivel cu degetele opozabile , poziţia bipedă şi limbajul , este unul dintre lucrurile care au făcut ca specia noastră să coboare din copaci şi să ajungă în mall .
(src)="15"> Nú - ( hlátur ) - þið hafið öll gert þetta .
(trg)="15"> Acum -- ( Râsete ) -- toţi cei de aici aţi făcut asta .
(src)="16"> Ég meina , þið vitið ,
(trg)="16"> Vreau să spun că
(src)="17"> Ben og Jerry hafa aldrei búið til lifur og lauk ís .
(trg)="17"> Ben and Jerry 's nu vând îngheţată de ficat cu ceapă .
(src)="18"> Það er ekki af því að þeir hrærðu það saman , smökkuðu og sögðu :
(src)="19"> " Ojj . "
(trg)="18"> Nu pentru că ar fi fabricat- o , ar fi încercat- o şi- ar fi zis " bleah . "
(src)="20"> Það er vegna þess , að án þess að fara úr sætinu ykkar , hafið þig hermt eftir bragðinu sem kæmi og sagt ojj áður en þið búið ísinn til .
(trg)="19"> Ci pentru că , fără să te ridici de pe scaun , poţi simula acea aromă şi poţi spune " bleah " înainte să fabrici îngheţata .
(src)="21"> Látum nú sjá hversu vel reynslu hermirinn ykkar virkar .
(trg)="20"> Haideţi să vedem cum funcţionează simulatorii voştri de experienţă .
(src)="22"> Gerum bara stutta greiningu áður en ég held áfram með restina af fyrirlestrinum .
(trg)="21"> Haideţi să facem un diagnostic rapid înainte să continui cu restul prezentării .
(src)="23"> Hér eru tvær mismunandi framtíðir sem ég býð ykkur að íhuga , og þið getið reynt að herma þær sagt mér hvora þið mynduð frekar kjósa .
(trg)="22"> Iată două viitoruri diferite pe care vă invit să le contemplaţi şi puteţi încerca să le simulaţi , pentru ca apoi să- mi spuneţi pe care credeţi că l- aţi prefera .
(src)="24"> Ein er að vinna í lottóinu .
(trg)="23"> Unul dintre ele este să câştigaţi la loterie .
(src)="25"> Það er um 314 milljón dollarar .
(trg)="24"> Asta înseamnă cam 314 milioane de dolari .
(src)="26"> Hin framtíðin er að lamast fyrir neðan mitti .
(trg)="25"> Iar celălalt este să deveniţi paraplegici .
(src)="27"> Nú , hugsið ykkur um í smástund .
(trg)="26"> Aşadar , gândiţi- vă un moment .
(src)="28"> Ykkur finnst trúlega að þið þurfið ekki smástund til að hugsa ykkur um .
(trg)="27"> Probabil că nici n- aveţi nevoie de un moment .
(src)="29"> Merkilegt nokk , þá eru til gögn um þessa tvo hópa , gögn um hve hamingjusamir þeir eru .
(trg)="28"> E interesant că există date despre aceste două grupuri de oameni , date despre cât de fericiţi sunt .
(src)="30"> Og það er nákvæmlega eins og þið bjuggust við , er það ekki ?
(trg)="29"> Şi asta este exact ceea ce vă aşteptaţi , nu- i aşa ?
(src)="31"> En þetta eru ekki gögning .
(trg)="30"> Dar nu acestea sunt datele .
(src)="32"> Ég bjó þessi til !
(trg)="31"> Pe acestea le- am inventat eu !
(src)="33"> Þetta eru gögnin .
(trg)="32"> Acestea sunt datele reale .
(src)="34"> Þið félluð í skyndiprófinu , og þið eru vart komin fimm mínútur inn í fyrirlesturinn .
(trg)="33"> Aţi greşit la această întrebare de cultură generală şi abia au trecut cinci minute din prezentare .
(src)="35"> Af því að staðreyndin er sú að ári eftir að hafa misst máttinn í fótunum , og ári eftir að hafa unnið í lottóinu , eru lottóvinningshafar og fólk sem er lamað fyrir neðan mitti , jafn hamingjusöm með líf sitt .
(trg)="34"> Deoarece în realitate , la un an după ce nu- şi mai pot folosi picioarele şi la un an după câştigul la loto , câştigătorii loteriei şi paraplegicii sunt la fel de fericiţi cu vieţile lor .
(src)="36"> Nú , ekki líða of illa yfir því að hafa fallið í fyrsta skyndiprófinu , af því að allir falla á öllum skyndiprófunum alltaf .
(trg)="35"> Acum să nu vă supăraţi prea tare că aţi greşit la această primă întrebare de cultură generală , pentru că toată lumea greşeşte mereu la toate întrebările de acest fel .
(src)="37"> Rannsóknin sem að rannsóknarstofan mín hefur verið að gera , sem hagfræðingar og sálfræðingar í kringum hnöttinn hafa verið að gera , hefur sýnt okkur eitthvað sem að okkur brá við að vita .
(trg)="36"> Cercetările efectuate în laboratorul meu şi cele pe care le- au întreprins economiştii şi psihologii din întreaga ţară ne- au arătat ceva suprinzător .
(src)="38"> Eitthvað sem að við köllum árekstrar hlutdrægni , sem að er tilhneigingin fyrir herminn að vinna illa .
(trg)="37"> Ceva ce se cheamă prejudecata impactului , adică tendinţa simulatorului de a funcţiona rău .
(src)="39"> Til að hermirinn geti látið þig trúa að mismunandi niðurstöður eru meira mismunandi en þær eru í raun og veru .
(trg)="38"> De a te face să crezi că diferitele rezultate sunt mai diferite decât sunt ele de fapt .
(src)="40"> Frá vettvangs rannsóknum til rannsókna á tilraunastofum , sjáum við að vinna eða tapa kosningum , eignast að tapa rómantískum maka , að fá eða ekki fá stöðuhækkun , ná eða falla á framhaldsskóla prófunum , þegar allt kemur til alls , hafa þessi atriði minni áhrif , minni ákafa og miklu minni endingu en fólk hefði haldið að þau hefðu .
(trg)="39"> De la studii în natură la studii de laborator vedem că pierderea sau câştigarea alegerilor , pierderea sau câştigarea unui partener romantic , obţinerea sau ne- obţinerea unei promovări , trecerea sau picarea unui examen la facultate şi aşa mai departe , au mult mai puţin impact , mai puţină intensitate şi mult mai puţină durată decât se aşteaptă oamenii să aibă .
(src)="41"> I raun , hefur nýleg rannsókn - þetta sló mig næstum í gólfið - nýleg rannsókn sýnir hvernig stór lífs áföll hafa áhrif á fólk gefur til kynna að if það hefði gerst fyrir þrem mánuðum síðan , aðeins með örfáum undantekningum , höfðu þau engin áhrif nokkrunvegin á hamingju þína .
(trg)="40"> De fapt , un studiu recent -- şi asta aproape că mă lasă perplex -- un studiu recent care arată cum sunt oamenii influenţaţi de traumele majore din viaţă sugerează că dacă ceva s- a întâmplat cu mai mult de trei luni în urmă , cu doar câteva excepţii , nu are niciun impact asupra fericirii voastre .
(src)="42"> Af hverju ?
(trg)="41"> De ce ?
(src)="43"> Af því að hamingja getur verið mynduð ( búin til )
(trg)="42"> Pentru că fericirea poate fi sintetizată .
(src)="44"> Sir Thomas Brown skrifaði árið 1642 , " Ég er hamingjusamasti núlifandi maður .
(trg)="43"> Sir Thomas Brown scria în 1642 :
(trg)="44"> " Sunt cel mai fericit om în viaţă .
(src)="45"> Ég hef það í mér sem að getur breytt fátækt í ríkidóm , mótlæti í farsæld
(trg)="45"> Am în mine ceva ce poate transforma sărăcia în bogăţie , greutatea în prosperitate .
(src)="46"> Ég er meira ósærandi en Akkíles ; örlög hafa engan stað til að slá mig . "
(trg)="46"> Sunt mai invulnerabil decât Ahile ; destinul n- are niciun loc în care să mă lovească . "
(src)="47"> Hverskonar stórmerkilega vélbúnað hefur þessi maður í hausnum á sér ?
(trg)="47"> Ce maşinărie remarcabilă are tipul ăsta în capul lui ?
(src)="48"> Jú , það kemur í ljós að það er nákvæmlega sami stórmerkilegi vélbúnaðurinn sem við höfum öll .
(trg)="48"> Ei bine , e vorba exact de aceeaşi maşinărie remarcabilă pe care o avem cu toţii .
(src)="49"> Mannskepnan hefur eitthvað sem að við gætum litið á sem sálrænt ónæmiskerfi .
(trg)="49"> Fiinţele umane au ceva la care ne- am putea gândi ca la un sistem imunitar al psihicului .
(src)="50"> Kerfi af hugsana ferlum , aðallega ómeðvituðum hugsanaferlum , sem hjálpa þeim að breyta því hvernig þau sjá heiminn , svo að þeim líði betur með heiminn sem að þau finna sig í.
(trg)="50"> Un sistem de procese cognitive , în mare parte procese cognitive non- conştiente , care îi ajută să- şi schimbe vederile lor asupra lumii , astfel încât ei să se simtă mai bine în lumile în care se găsesc .
(src)="51"> Eins og Sir Thomas , þá hafið þið þessa vél .
(trg)="51"> Ca şi Sir Thomas , şi voi aveţi această maşinărie .
(src)="52"> Ólíkt Sir Thomas , þá virðist sem þið ekki vita af því .
(trg)="52"> Spre deosebire de Sir Thomas , se pare că nu ştiţi asta .
(src)="53"> Við búum til hamingju , en við höldum að hamingja sé eitthvað sem að maður finnur .
(trg)="53"> Noi sintetizăm fericirea , dar credem că ea e un lucru care poate fi găsit .
(src)="54"> Nú , þú þarft ekki mig til að gefa ykkur of mörg dæmi um fólk sem að býr til hamingju , grunar mig .
(trg)="54"> Nu aveţi nevoie să vă dau prea multe exemple de oameni care sintetizează fericirea , cred .
(src)="55"> Ég ætla samt að sýna ykkur nokkrar reynslysögur sem sönnun , maður þarf ekki að líta langt til að finna sannanir .
(trg)="55"> Deşi vă voi arăta nişte dovezi experimentale , nu trebuie să le căutaţi foarte departe .
(src)="56"> Til að skora á sjálfan mig , úr því ég segi þetta annað slagið í fyrirlestrum , tók ég afrit af New York Times og reyndi að finna nokkru tilvik af fólki sem að býr til hamingju .
(trg)="56"> Ca o provocare pentru mine , fiindcă spun asta din când în când în prezentări , am luat un exemplar din New York Times şi am încercat să găsesc situaţii în care oamenii sintetizează fericirea .
(src)="57"> Og hér eru þrír náungar sem búa til hamingju .
(trg)="57"> Şi iată trei tipi care sintetizează fericirea .
(src)="58"> " Ég er miklu betur settur líkamlega , fjárhagslega , tifinningalega , andlega og á næstum allann annan máta . " " Ég sé ekki eftir neinu eina einustu mínútu .
(trg)="58"> " Sunt cu mult mai bine fizic , financiar , emoţional , mental şi în aproape orice alt fel . " " Nu regret nicio clipă .
(src)="59"> Þetta var stórfengleg lífreynsla . " " Ég trúi því að allt hafi farið á besta veg . "
(trg)="59"> A fost o experienţă magnifică . " " Cred că a ieşit cum era mai bine . "
(src)="60"> Hverjar eru þessar persónur sem eru svona svakalega ánægðar ?
(trg)="60"> Cine sunt aceste personaje al naibii de fericite ?
(src)="61"> Jú , fyrsti var Jim Wright .
(trg)="61"> Ei bine , primul este Jim Wright .
(src)="62"> Sum ykkar ery nógu gömul til að muna : hann var formaður Hús Fulltrúanna og hann sagði af sér með ósóma þegar þessi ungi repúblíkani sem heitir Newt Gingrich uppgvötaði skuggalega bóka útgáfusamning sem hann hafði gert .
(trg)="62"> Unii dintre voi sunt destul de bătrâni pentru a- şi aduce aminte : a fost preşedintele Camerei Reprezentanţilor şi a demisionat ruşinos când un tânăr republican pe nume Newt Gingrich a aflat despre o afacere dubioasă cu cărţi pe care o făcuse .
(src)="63"> Hann tapaði öllu .
(trg)="64"> Cel mai puternic democrat din ţară a pierdut totul .
(src)="64"> Valdamesti demókratinn í landinu , hann tapaði öllu . hann tapaði peningunum sínum , hann tapaði völdunum sínum ,
(trg)="65"> Şi- a pierdut banii , puterea .
(src)="65"> Hvað getur hann sagt öllum þessum árum seinna um þetta allt saman ?
(trg)="66"> Ce are el de spus despre asta după toţi aceşti ani ?
(src)="66"> " Ég er betur settur líkamlega , fjárhagslega , andlega og á næstum allann annan máta . "
(trg)="67"> " Sunt cu mult mai bine fizic , financiar , emoţional , mental şi în aproape orice alt fel . "
(src)="67"> Hvern annan máta getur hann verið betur settur sem ?
(trg)="68"> Ce alt fel de a fi mai bine ar putea exista ?
(src)="68"> Grænmetislega ?
(trg)="69"> Vegetal ?
(src)="69"> Steinefnalega ?
(trg)="70"> Mineral ?
(src)="70"> Dýralega ?
(trg)="71"> Animal ?
(src)="71"> Hann náði flestum mátum nokkuð vel þarna .
(trg)="72"> Le- a acoperit cam pe toate .
(src)="72"> Moresse Bickham er einhver sem þú hefur aldrei heyrt um .
(trg)="73"> De Moreese Bickham n- aţi auzit niciodată .
(src)="73"> Moreese Bickham sagði þessi orð þegar honum var sleppt .
(trg)="74"> Moreese Bickham a rostit aceste cuvinte când a fost eliberat .
(src)="74"> Hann var 78 ára gamall .
(trg)="75"> Avea 78 de ani .
(src)="75"> Hann var 37 ár í Louisiana ríkisfangelsinu fyrir glæp sem hann framdi ekki .
(trg)="76"> Petrecuse 37 de ani într- o închisoare din Louisiana pentru o crimă pe care nu o comisese .
(src)="76"> Hann var fyrir rest sýknaður , þegar hann var 78 ára , með hjálp DNA sönnunargagna .
(trg)="77"> În cele din urmă , a fost exonerat
(trg)="78"> la vârsta de 78 de ani , prin dovezi ADN .
(src)="77"> Og hvað hafði hann að segja um þessa lífsreynslu ?
(trg)="79"> Şi ce a avut el de spus despre experienţa lui ?
(src)="78"> " Ég sé ekki eftir einni einustu mínútu .
(trg)="80"> " Nu regret nicio clipă .
(src)="79"> Þetta var stórfengleg lífsreynsla . "
(trg)="81"> A fost o experienţă magnifică . "
(src)="80"> Stórfengleg !
(trg)="82"> Magnifică !
(src)="81"> Þessi náungi er ekki að segja ,
(trg)="83"> Tipul ăsta nu spune :
(src)="82"> " Nú , æ þú veist , það voru nokkrir fínir gaurar .
(trg)="84"> Ei , ştiţi , erau nişte tipi de treabă .
(src)="83"> Þeir höfðu líkamræktarsal . "
(trg)="85"> Aveau şi o sală de gimnastică . "
(src)="84"> Þetta var " stórfenglegt , " orð sem við spörum vanalega fyrir eitthvað eins og trúarlega lífsreynslu .
(trg)="86"> Ci " magnific , " un cuvânt pe care de obicei îl păstrăm pentru lucruri precum experienţele religioase .
(src)="85"> Harry S. Langerman sagði þessi orð , eins og þið gætuð hafa vitað en ég ekki , vegna þess að árið 1949 las hann litla grein í blaði um hamborgarastað sem var í eigu þessarra bræðra sem hétu McDonalds .
(trg)="87"> Harry S. Langerman a rostit aceste cuvinte , iar el e cineva pe care s- ar putea să- l fi cunoscut dar n- aţi făcut- o , pentru că în 1949 el a citit în ziar un mic articol despre un stand de hamburgeri al unor fraţi pe nume McDonalds .
(src)="86"> Og hann hugsaði , " Þetta er mjög sniðug hugmynd ! "
(trg)="88"> Şi s- a gândit :
(trg)="89"> " E o idee foarte bună ! "
(src)="87"> Þannig að hann fór og fann þá .
(trg)="90"> Aşa că s- a dus să- i caute .
(src)="88"> Þeir sögðu ,
(trg)="91"> Ei i- au zis :
(src)="89"> " Við getum gefið þér leyfi fyrir þessu fyrir 3000 dali . "
(trg)="92"> " Îţi putem da o franciză pentru trei mii de dolari . "
(src)="90"> Harry fór aftur til New York , spurði bróður sinn sem var fjárfestingamaður í banka hvort hann gæti lánað sér 3000 dollara , og bróðir hans sagði þessi ódauðlegur orð ,
(trg)="93"> Harry s- a întors la New York şi i- a cerut fratelui său , care era bancher de investiţii , să- i împrumute cei trei mii de dolari , iar vorbele nemuritoare ale fratelui au fost :
(src)="91"> " Asninn þinn , enginn borðar hamborgara . "
(trg)="94"> " Idiotule , nimeni nu mănâncă hamburgeri . "
(src)="92"> Hann vildi ekki lána honum peningana , og að sjálfsögðu sex mánuðum síðar
(trg)="95"> N- a vrut să- i împrumute banii şi , bineînţeles , şase luni mai târziu
(src)="93"> Ray Croc fékk nákvæmlega sömu hugmynd .
(trg)="96"> Ray Croc a avut exact aceeaşi idee .
(src)="94"> Það kom víst í ljós að fólk borðar jú hamborgara , og Ray Croc , í smá tíma , varð ríkasti maður Ameríku .
(trg)="97"> S- a dovedit că oamenii mănâncă hamburgeri şi Ray Croc , pentru o vreme , a devenit cel mai bogat om din America .
(src)="95"> Og í síðasta lagi -- þú veist , það besta af öllum mögulegum heimum -- sum af ykkur þekkja þessa ungu mynd af Pete Best , sem var upprunalegi trommarinn í Bítlunum , þangað til að þeir , þið vitið , sendu hann út í sendiferð og laumuðust í burtu og tóku Ringo með á tónleikaferð .
(trg)="98"> Şi în fine -- cea mai bună din toate lumile posibile -- unii dintre voi recunosc această fotografie din tinereţe a lui Pete Best , care a fost iniţial bateristul trupei Beatles , până când aceştia l- au trimis undeva cu nişte treabă şi ei au şters- o şi l- au ales pe Ringo într- un turneu .
(src)="96"> Jæja , árið 1994 þegar Pete Best var tekinn viðtali
(trg)="99"> Ei bine , în 1994 când Pete Best a fost intervievat
(src)="97"> -- já hann er ennþá trommari ; já , hann er stúdíó tónleikamaður -- hann hafði þetta að segja :
(trg)="100"> -- da , mai e baterist ; da , e muzician de studio -- el a zis aşa :
(src)="98"> " Ég er ánægðari en ég hefði orðið með Bítlunum . "
(trg)="101"> " Sunt mai fericit decât dacă aş fi fost cu Beatles . "
(src)="100"> Það er eitthvað mikilvægt sem er hægt að læra af þessu fólki , og það er leyndardómur hamingjunnar .
(trg)="103"> Avem ceva important de învăţat de la aceşti oameni şi anume secretul fericirii .
(src)="101"> Hérna er það , loksins til að vera sýnt .
(trg)="104"> Iată- l , gata să fie în sfârşit revelat .