# hy/0XyEHWkqeiS8.xml.gz
# nb/0XyEHWkqeiS8.xml.gz
(src)="1"> Ես ձեզ մի քիչ կպատմեմ իռացիոնալ վարքագծի մասին :
(trg)="1"> Jeg skal fortelle dere litt om irrasjonell atferd .
(src)="2"> Իհարկե ոչ ձեր , այլ ուրիշների : / Ծիծաղ /
(trg)="2"> Ikke deres selvsagt , andre folks .
(trg)="3"> ( Latter )
(src)="3"> Մի քանի տարի Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում ( ՄՏԻ ) գտնվելուց հետո հասկացա , որ գիտական աշխատանքներ գրելը այդքան էլ հետաքրքիր չէ :
(trg)="4"> Etter å ha jobbet noen år ved MIT .
(trg)="5"> Skjønte jeg at det å skrive vitenskapelige rapporter ikke er særlig spennende .
(src)="4"> Չգիտեմ էլ , թե դրանցից քանիսն եք կարդում :
(trg)="6"> Jeg vet ikke hvor mange slike dere leser .
(src)="5"> Սակայն դրանք ոչ ընթերցելը , հաճախ ոչ էլ գրելը , հետաքրքիր չէ :
(trg)="7"> Men de er ikke morsomme å lese , og ofte ikke morsomme å skrive .
(src)="6"> Գրելը նույնիսկ ավելի վատ է :
(trg)="8"> Faktisk verre å skrive .
(src)="7"> Այդպիսով որոշեցի փորձել և ավելի զավեշտալի բան գրել :
(trg)="9"> Så jeg bestemte meg for å skrive noe mer morsomt -
(src)="11"> Լվացարանակոնքի մոտ ուտելու արվեստը " / Ծիծաղ /
(trg)="10"> - og jeg kom opp med en ide om at jeg ville skrive en kokebok .
(src)="9"> Եվ իմ այդ գրքի անվանումը պիտի լիներ
(trg)="11"> Tittelen på kokeboken min skulle være :
(src)="10"> " Սնվել առանց փշրանքների .
(trg)="12"> " Middag uten smuler : kunsten å spise over vasken . "
(src)="12"> Եվ դա պիտի լիներ հայացք աշխարհին խոհանոցի միջոցով :
(trg)="14"> Det skulle være et syn på livet gjennom kjøkkenet .
(src)="13"> Բավականին ոգևորված էի :
(trg)="15"> Jeg var ganske spent på dette , og hadde tenkt å fortelle
(src)="14"> Պատրաստվում էի մի քիչ խոսել ուսումնասիրություններից , մի քիչ էլ խոհանոցից :
(trg)="16"> litt om forskning og litt om kjøkkenet .
(src)="15"> Գիտեք , այնքան բան ենք անում խոհանոցում , որ կարծեցի´ հետաքրքիր կլինի :
(trg)="17"> Vi gjør så mye i kjøkkenet , så jeg tenkte det ville være interessant .
(src)="16"> Մի քանի գլուխ գրեցի :
(trg)="18"> Så jeg skrev et par kapitler -
(src)="17"> Տարա այն ՄՏԻ հրատարակչություն , բայց նրանք ասացին .
(trg)="19"> - og tok de med til MIT 's Universitetsforlag og de sa :
(src)="18"> " Գրավիչ է , բայց ոչ մեզ համար :
(trg)="20"> " Morsomt , men ikke noe for oss .
(src)="19"> Մեկ ուրիշին գտեք " :
(trg)="21"> Finn noen andre . "
(src)="20"> Ես մոտեցա այլ մարդկանց , բայց բոլորը նույնն ասացին :
(trg)="22"> Jeg prøvde andre , men de sa alle det samme , -
(src)="21"> " Գրավիչ է , բայց ոչ մեզ համար " :
(trg)="23"> - " Morsomt , men ikke noe for oss . "
(src)="22"> Մինչ մեկն ասաց .
(trg)="24"> Helt til noen sa :
(src)="23"> " Լսիր , եթե լուրջ մտադրություններ ունես , առաջին հերթին շարադրիր ուսումնասիրությունդ :
(trg)="25"> " Hør her , hvis du er seriøs angående dette -
(trg)="26"> - så må du først skrive en bok om forskningen din .
(src)="24"> Պարտավոր ես մի բան հրատարակել " :
(trg)="27"> Du må publisere noe .
(src)="25"> Հետո նոր կկարողանաս այլ բան գրել :
(trg)="28"> Så vil du få muligheten til å skrive om noe annet -
(src)="26"> Եթե իրոք ուզում ես , ապա ստիպված ես " :
(trg)="29"> - hvis det er det du vil . "
(src)="27"> Ես էլ ասացի .
(src)="28"> " Գիտեք , իրոք չեմ ուզում ուսումնասիրությանս մասին գրել :
(trg)="30"> Jeg sa at jeg virkelig ikke hadde lyst til å skrive om forskningen min .
(src)="29"> Ամբողջ օրը դա եմ անում :
(trg)="31"> Jeg gjør dette hele dagen lang , jeg vil skrive noe annet .
(src)="30"> Կուզենայի այլ բան գրել . ինչ- որ ավելի ազատ և սակավ սահմանափակ բան :
(trg)="32"> Noe som er mer fritt , med mindre restriksjoner .
(src)="31"> Այդ մարդը շատ հաստատակամ էր և ասաց .
(trg)="33"> Men denne personen var veldig streng og sa :
(src)="32"> " Լսիր , դա քո ուզածին հասնելու միակ ճանապարհն է " :
(trg)="34"> " Hør her , det er den eneste måten du kan gjøre det på . "
(src)="33"> Ես էլ ասացի :
(trg)="35"> Så jeg sa :
(src)="34"> " Լավ , դե եթե ստիպված եմ ... "
(trg)="36"> " Ok , hvis jeg må så ... "
(src)="35"> Ես մի քիչ հանգստացա ու ասեցի :
(src)="36"> " Ես կգրեմ ուսումնասիրությանս մասին , եթե այլ ելք չկա :
(trg)="37"> Jeg tok et friår , og sa : " jeg skal skrive om forskningen min -
(src)="37"> Հետո կվերադառնամ խոհարարական գրքին " :
(trg)="38"> - hvis det ikke finnes noen annen utvei .
(trg)="39"> Så får jeg skrive kokeboken etterpå . "
(src)="38"> Այդպիսով , գրեցի ուսումնասիրությանս մասին գիրքը :
(trg)="40"> Så jeg skrev en bok om forskningen min -
(src)="39"> Պարզվեց , որ բավականին զավեշտալի էր երկու տեսանկյունից :
(trg)="41"> - og det viste seg å være ganske gøy , på to måter .
(src)="40"> Առաջին հերթին , հաճույքով էի գրում :
(trg)="42"> For det første likte jeg å skrive .
(src)="41"> Բայց ամենահետաքրքրիրն այն էր , որ սկսեցի մարդկանցից սովորել :
(trg)="43"> Men noe som var mer intressant , var at -
(trg)="44"> - jeg begynte å lære av folk .
(src)="42"> Գրելու համար հիանալի ժամանակաշրջան է , քանի որ այնքան կարծիքներ կարող ես մարդկանցից ստանալ :
(trg)="45"> Det er en fantastisk tid når man skriver -
(trg)="46"> - fordi man kan få så mange tilbakemeldinger fra folk .
(src)="43"> Մարդիկ ինձ գրում են իրենց անձնական փորձի մասին և իրենց օրինակների մասին , տարակարծությանների ու նյուանսների :
(trg)="47"> Folk skriver til meg om deres personlige erfaringer -
(trg)="48"> - og egne eksempler , og hva de er uenige i , og andre nyanser .
(src)="44"> Եվ նույնիսկ վերջին մի քանի օրերին այստեղ լինելով´ ես ծանոթացա սևեռուն վարքագծի բարձունքների հետ , որոնց մասին կյանքում չէի մտածել : / Ծիծաղ /
(trg)="49"> Til og med her , bare de siste dagene -
(trg)="50"> - har jeg vært borti tvangsmessig atferd -
(trg)="51"> - jeg aldri en gang har tenkt på .
(src)="45"> Կարծում եմ´ դա հիանալի է :
(trg)="53"> Noe jeg finner veldig fasinerende .
(src)="46"> Ես ձեզ մի քիչ կպատմեմ իռացիոնալ վարքագծի մասին :
(trg)="54"> Jeg skal fortelle dere litt om irrasjonell atferd , -
(src)="47"> Կուզենայի սկսել տեսողական մի քանի խաբկանքի ցուցադրությամբ´ որպես ռացիոնալի մետաֆոր :
(trg)="55"> - og jeg vil begynne med å gi dere noen eksempel på visuelle illusjoner -
(trg)="56"> - som metafor for rasjonalitet .
(src)="48"> Ուրեմն , մտածեք այս երկու սեղանների մասին :
(trg)="57"> Så tenk litt på disse to bordene .
(src)="49"> Երևի տեսել եք այս խաբկանքը :
(trg)="58"> Dere har sikkert sett denne illusjonen før .
(src)="50"> Եթե հարցնեի´ ո՞ րն է ավելի երկար´ ձախ սեղանի ուղղահայաց գիծը , թե աջ սեղանի հորիզոնտալ գիծը :
(trg)="59"> Hvis jeg spør deg hvilket som er lengst , den vertikale linjen på bordet til venstre , -
(trg)="60"> - eller den horisontale linjen på bordet til høyre .
(src)="51"> Ո՞ րը կնշեիք :
(trg)="61"> Hvilken ser lengst ut ?
(src)="52"> Արդյո՞ ք ձախ սեղանի երկար լինելուց բացի այլ բան կտեսնեիք :
(trg)="62"> Kan noen se noe annet enn at det venstre er det lengste ?
(src)="53"> Իհարկե ոչ , դա անհնարին Է :
(trg)="63"> Nei , ikke sant ?
(trg)="64"> Det er umulig .
(src)="54"> Բայց տեսախաբկանքի լավն այն է , որ կարող ենք հեշտությամբ ցուցադրել սխալները :
(trg)="65"> Men det fine med visuelle illusjoner , er at vi enkelt kan vise at det er feil .
(src)="55"> Տանենք գծեր , բայց դրանք էլ բան չէն բացատրում :
(trg)="66"> Jeg kan legge noen linjer på , men det hjelper ikke .
(src)="56"> Կարող եմ հիմա շարժել այդ գծերը :
(trg)="67"> Jeg kan animere linjene -
(src)="57"> Ու առանց այդ գծերը փոփոխելու , հավատացեք դա չեմ արել , ես ապացուցեցի , որ ձեր աչքերը ձեզ խաբում էին :
(trg)="68"> - og i den grad dere tror på at jeg ikke har krympet linjene , -
(trg)="69"> - noe jeg ikke har gjort , så har jeg bevist at øynene deres lurer dere .
(src)="58"> Հետաքրքրականն այն է , երբ գծերը հանեմ , այնպես կստացվի , որ մի րոպե առաջ բան չսովորեցիք : / Ծիծաղ /
(trg)="70"> Det som er interessant med dette -
(trg)="71"> - er hvis jeg fjerner linjene , -
(trg)="72"> - så er det som om dere ikke har lært noen ting i det siste minuttet .
(src)="59"> Դուք չեք կարողանա նայել ու ասել .
(trg)="74"> Du kan ikke se på dette å si :
(src)="60"> " Լավ , հիմա ես տեսնում եմ իրականությունը անպես , ինպես կա " :
(trg)="75"> " Ok , nå ser jeg virkeligheten slik den er . "
(src)="61"> Ճի՞ շտ չեմ :
(trg)="76"> Ikke sant ?
(src)="62"> Դուք չեք կարող ձերբազատվել այն զգացողությունից , որ միևնույնն է մի գիծը ավելի երկար է :
(trg)="77"> Det er umulig å overkomme følelsen -
(trg)="78"> - at den ene er lengre enn den andre .
(src)="63"> Մեր ինտուիցիան մեզ խաբում է կրկնվող , կանխատեսելի և հետևողական կերպով :
(trg)="79"> Intuisjon vår lurer oss gjentatte ganger , på en forutsigbar og konsistent måte .
(src)="64"> Ու ոչինչ դրա հետ չենք կարող անել´ քանոն վերցնելուց ու չափելուց բացի :
(trg)="80"> Og det er nesten ingenting vi kan gjøre med det .
(trg)="81"> Bortsett fra å ta en linjal og måle den .
(src)="65"> Ահա ևս մեկ օրինակ :
(trg)="82"> Her er en annen .
(src)="66"> Սա իմ սիրած խաբկանքներից մեկն է :
(trg)="83"> Dette er en av mine favoritt illusjoner .
(src)="67"> Ի՞ նչ գույնի է վերևի աղեղի տակի քառակուսին :
(trg)="84"> Hvilken farge er det den øverste pilen peker på ?
(src)="68"> Դարչնագույն :
(src)="69"> Շնորհակալություն :
(trg)="85"> Brun , takk skal dere ha .
(src)="70"> Իսկ ներքևի՞ նը :
(trg)="86"> Den nederste ?
(src)="71"> Դեղին :
(trg)="87"> Gul .
(src)="72"> Պարզվում է դրանք նույնն են :
(trg)="88"> Det viser seg at de er identisk .
(src)="73"> Ինչ որ մեկը կարո՞ ղ է դա տեսնել :
(trg)="89"> Kan noen se at de er identisk ?
(src)="74"> Շատ մեծ դժվարությամբ :
(trg)="90"> Svært vanskelig .
(src)="75"> Կարող եմ ծածկել խորանարդի մնացյալ մասը :
(trg)="91"> Jeg kan dekke over resten av kuben , -
(src)="76"> Ու եթե դա անեմ , կտեսնեք , որ դրանք նույնն են :
(trg)="92"> - og hvis jeg dekker over resten av kuben , så kan dere se at de er identisk .
(src)="77"> Իսկ եթե ինձ չեք հավատում , ապա կարող եք հետո վերցնել սլայդը , փորձարկումներ անել և տեսնել , որ դրանք նույնն են :
(trg)="93"> Hvis dere ikke stoler på meg , så kan dere få lysbildet etterpå , -
(trg)="94"> - og klippe de ut , så dere kan se at de er helt lik .
(src)="78"> Սակայն պատմությունը կկրկնվի , եթե ֆոնը հանենք , ապա խաբկանքը հետ կգա :
(trg)="95"> Men igjen er det det samme , -
(trg)="96"> - hvis vi fjerner bakgrunnen , -
(trg)="97"> - kommer illusjonen tilbake .
(src)="79"> Չխաբնվելու տարբերակ չկա :
(trg)="98"> Det er umulig for oss å ikke se denne illusjonen .
(src)="80"> Իհարկե եթե դուք դալտոնիկ չեք :
(trg)="99"> Kanskje man ikke ser det hvis man er fargeblind .
(src)="81"> Ուզում եմ խաբկանքը ընդունեք որպես փոխաբերություն ( մետաֆոր ) :
(trg)="100"> Jeg vil at dere skal tenke på illusjoner som en metafor .
(src)="82"> Տեսնելը մեզ մոտ ամենալավ ստացվող բաներից մեկն է :
(trg)="101"> Synet er en av våre sterkeste sanser .
(src)="83"> Մեր ուղեղի մի մեծ մաս տեսողությանն է նվիրված :
(trg)="102"> En stor del av hjernen vår dedikert synet .
(src)="84"> Ավելի մեծ մասը , քան որևէ այլ բանի :
(trg)="103"> Større del er dedikert synet enn noen annen sans .
(src)="85"> Մենք օրվա ընթացքում ամենաշատը տեսնում ենք :
(trg)="104"> Vi bruker synet vårt i flere timer av dagen enn vi gjør noe annet .
(src)="86"> Մենք էվոլյուցիայով ստեղծված ենք տեսնելու համար :
(trg)="105"> Vi er evolusjonsmessig laget for å bruke synet -
(src)="87"> Եթե անում ենք նույն կրկնվող և կանխատեսելի սխալները տեսողության մեջ , որը մեզ մոտ ստացվող ամենալավ բաներից մեկն է :
(trg)="106"> - og hvis vi gjør slike gjentatte og forutsigbare feil -
(trg)="107"> - i noe vi er så flinke til som å se .
(src)="88"> Այդ պարագայում ինչքանո՞ վ է հնարավոր ավելի շատ սխալներ չկատարելը մեզ մոտ այդքան էլ լավ չստացվող բաներում :
(trg)="108"> Hva er da sjansen for at vi ikke gjør enda flere feil -
(trg)="109"> - når det gjelder noe vi IKKE er så flinke i .
(src)="89"> Օրինակ´ ֆինանսկան որոշումների ընդունման ժամանակ : / Ծիծաղ /
(trg)="110"> For eksempel , økonomiske beslutninger .
(trg)="111"> ( Latter )
(src)="90"> Մի բան , որը մենք էվոլյուցիայի ընթացքում խնդիր չունեինք անելու :
(trg)="112"> Som er noe vi ikke har en evolusjonsmessig grunn til å gjøre .
(src)="91"> Մենք ուղեղի հատուկ հատված չունենք դրա համար , ինչպես նաև ժամերով չենք զբաղվում դրանով օրվա ընթացքում :
(trg)="113"> Vi har ikke en spesialisert del av hjernen , -
(trg)="114"> - og vi gjør det en begrenset mengde i løpet av dagen .
(src)="92"> Դրա համար էլ այս դեպքերում , մենք ավելի շատ սխալներ ենք անում :
(trg)="115"> Argumentet i de sakene er at -
(trg)="116"> - det kan tenkes at vi gjør enda flere feil -
(src)="93"> Ու ավելի վատ է , որ չենք էլ կարողանում դրանք տեսնել :
(trg)="117"> - og det er enda vanskeligere å få øye på disse .
(src)="94"> Որովհետև տեսողական խաբկանքների դեպքում մենք կարող ենք դրանք ցուցադրել :
(trg)="118"> I våre visuelle illusjoner kan vi enkelt demonstrere feilene .
(src)="95"> Սակայն իմացական ( կոգնիտիվ ) խաբկանքների ժամանակ շատ ավելի բարդ է մարդկանց իրենց սխալները ցուցադրելը :
(trg)="119"> I kognitive illusjoner er det mye vanskeligere -
(trg)="120"> - å demonstrere disse feilene .
(src)="96"> Այսպիսով , ուզում եմ ձեզ իմացական կամ որոշումների կայացման խաբկանքներ ցուցադրել :
(trg)="121"> Så jeg vil vise dere noen kognitive illusjoner , -
(trg)="122"> - eller beslutningsillusjoner , på samme måte .
(src)="97"> Սա հասարակական գիտությունների իմ ամնեասիրած գրաֆիկներից է :
(trg)="123"> Dette er en av mine favorittgrafer fra samfunnsfagene .
(src)="98"> Ջոնսոնի և Գոլդշտայնի աշխատություններից է վերցված :
(trg)="124"> Den er fra en undersøkelse gjørt av Johnson og Goldstein .
(src)="99"> Այն պարզապես ցույց է տալիս մարդկանց տոկոսը , որոնք նշում են , որ հետաքրքրված են օրգաններ նվիրաբերելու մեջ :
(trg)="125"> Og den viser prosenten -
(trg)="126"> - av folk som indikerte -
(trg)="127"> - at de ville være intressert i å melde seg som organdonor .
(src)="100"> Սրանք եվրոպական տարբեր երկրներ են :
(trg)="128"> Og dette er forskjellige land i Europa .
(src)="101"> Կարելի է տարանջատել երկրների երկու տեսակ :
(trg)="129"> Og man ser i grunn -
(trg)="130"> - to forskjellige typer land .