# gn/E5aN6e8cCIt1.xml.gz
# sq/E5aN6e8cCIt1.xml.gz


(src)="1"> UNIVERSO s- epîak- y- pyr- y- pe BILLION GALAXIA por- i .
(trg)="1"> Jane biliona galaktika ne universin e dallueshem .

(src)="2"> GALAXIA îabi 'õ CENTO BILLION îasy- t- atá por- i .
(trg)="2"> Secila nga ato permban 10o bilion yje .

(src)="3"> Oîepé a 'e GALAXIA pupé , oîepé a 'e îasy- t- atá ORBITÁ ' ,
(trg)="3"> NE nje nga keto galaktika
(trg)="4"> Orbiton nje nga keto yje

(src)="4"> PLANETA- oby - ' ĩ r- en- i .
(trg)="5"> Qendron nje planet i vogel blu

(src)="5"> Kó PLANETA- pe ka 'i t- ubixáb- amo s- ekó- û .
(trg)="6"> Dhe ky planet drejtohet nga nje tufe me majmune .

(src)="6"> Kó ka 'i- te " îandé ka 'i " nd 'e - ' i- î .
(trg)="7"> Tani keta majmune nuk mendojne per vetehten e tyre si majmune .

(src)="7"> " Îandé so 'o " nd 'e - ' i- î abé .
(trg)="8"> Ata madje as nuk mendojne per vehten e tyre as per kafshet
(trg)="9"> Ne fakt , ata duan te listojne te gjitha gjerat qe ata mendojne . ndaji ata nga kaffshet :
(trg)="10"> Gishtat e medhenj

(src)="8"> Îe- kuaba
(trg)="11"> Te qenit informuar .

(src)="9"> Nhe 'eng- aba " Homo erectus " , " Australopithecus " îabé- ndûara o- î- poru
(trg)="12"> Ata perdorin fjale si Homo Erectu dhe Australopithecus
(trg)="13"> Ti thua Toe- mate- o Uen them Toe- motto

(src)="10"> So 'o a´e nhé
(trg)="14"> Ata jane kafshe te tere ne regull

(src)="11"> Ka 'i nhé
(trg)="15"> Ata jane majmune
(trg)="16"> Majmune me teknologji te shpejte dhe fibra optike digitale .

(src)="12"> Ka 'i é bîã
(trg)="17"> Por majmunet megjiate
(trg)="18"> E kam fjalen qe ata jane te zgjuar . i duhet tjua japesh atyre ate
(trg)="19"> Piramidat , Ndertesa e larta , avion fantazem , muri i madh i Kines

(src)="13"> Aîpó i abaib ka 'i supé- te
(trg)="25"> Por nuk eshte dhe aq e thjeshte per majmunet
(trg)="26"> Ti shikon qe majmunet jane te mallkuar me vetedije

(src)="14"> A 'e r- esé ka 'i o- sykyîé
(trg)="27"> Dhe keshtu qe majmunet ja te friksuar
(trg)="28"> Keshtu qe majmunet jane te merakosur
(trg)="29"> Majmunet merakosen per cdo gje por me shume reth cfare mendojne majmunet e tjere

(src)="15"> Aîpo i abaib- eté , ka 'i- etá îo -- a r- esé .
(trg)="31"> Gje qe e cila eshte e veshtire te behet sepse shume prej majmunve urrejne njeri- tjetrin

(src)="16"> Aîpó é o- î - amõ a 'e so´o suí
(trg)="32"> Kjo eshte ajo qe i ndan ata nga kafshet e tjera

(src)="17"> Kó ka 'i o- por - .
(trg)="33"> Keta majmune urrejne

(src)="18"> O- î - ka 'i o aby- ba 'e
(trg)="34"> Ata urrejne majmunet qe jane te ndryshem

(src)="19"> Ka 'i amõ t- etam- ygûara
(trg)="35"> Majmune nga vende te ndryshme
(trg)="36"> Majmune qe jane me ngjyre te ndryshme
(trg)="37"> A i shikoni , majmunet nduhen vetem

(src)="20"> Amõ ka 'i o- itá- îu ' - me' eng amõ ka 'i supé t 'o- s- endub o
(trg)="39"> Disa mga majmunet paguajne majmunet e tjere degjojne problemet e tyre

(src)="21"> Ka 'i s- obaîxûara o- î- potar
(src)="22"> A 'e ka´i o e 'õ- sagû- ama o- î- kuab
(trg)="40"> Majmunet duan pergjigje dhe majmunet e dine qe do te vdesin

(src)="23"> A 'e r- esé ka 'i o- î- monhang tupã- etá , i moetébo
(trg)="41"> Keshtu qe krijojne Zota dhe i admirojne ato

(src)="24"> A 'e- reme ka 'i
(trg)="42"> Pastaj majmunet fillojne te argumentojne kudo qofte Zoti sajuar eshte me mire
(trg)="43"> Pastaj majmunet behen me t vertet nervoze dhe kjo ndosh zakonisht kur majmunet vendosin qe eshte koha per te filluar per te vrare njeri- tjetrin

(src)="25"> Ka 'i HYDROGENO- BOMBA o- î- monhang o- îo- upé i me' enga
(trg)="44"> Keshtu qe majmunet lufte me pagese majmunet bejne bomben me hidrogjen
(trg)="45"> Majmunet kane marre ne dore te tere planetin te lidhur gati per te shperthyer
(trg)="46"> Majmunet s' mund te ndihmojne dot ate

(src)="26"> Ka 'i o- îo- gû- erekó ka 'i monhanga
(src)="27"> Ka 'i o- nhe' engar a 'e- reme ka 'i o- poraseî
(trg)="55"> Majmunet bejne sex dhe me vone mbejne majmune te tjere majmunet bejne muzike dhe pastaj ata vallzojne

(src)="28"> Pe- poraseî , ka 'i , pe- poraseî
(trg)="56"> Kerceni , , majmune kerceni
(trg)="57"> Ata bejne shuem zhurme .
(trg)="58"> Majmunet kane kaq shume potencial qe do mund tja vinin vehtes se tyre

(src)="29"> A 'e ka´i nd 'o- îkó- potar- i ka 'i- ramo
(trg)="68"> Dhe majmunet nuk duan te jene majmune

(src)="30"> Amõ mba 'e- ramo o- îkó- potar
(trg)="69"> Ata duan te jene dicka tjeter

(src)="31"> O- îkó- e' yma bîã .
(trg)="70"> Por ata s' jane

# gn/rY73qSHwHxse.xml.gz
# sq/rY73qSHwHxse.xml.gz


(src)="1"> Багато людей , у тому числі і я виявляють , що вивчення Першої світової війни часом видається досить заплутаним і , на мою думку , причиною тому є те , що світ напередодні Першої світової був зовсім не таким , яким він є зараз .
(trg)="1"> Shumë njerëz , përfshirë edhe veten , nganjëherë e shohin studimin e Luftës së Parë Botërore me mjaft huti .
(trg)="2"> Dhe arsyeja për këtë është se bota deri në Luftën e I Botërore , ka qenë mjaft ndryshe nga që është sot .

(src)="2"> Якось мірою , сучасний світ , в якому ми живемо зараз великою мірою був сформований у час Першої та згодом Другої світових війн .
(trg)="3"> Deri në njëfarë mase , bota moderne në të cilën ne jetojmë është formësuar , në masë të madhe nga Lufta e I Botërore , dhe më pas edhe nga Lufta e II Botërore .

(src)="3"> Аби отримати уявлення як виглядає сучасний світ -- та в особливості сучасна Європа --
(src)="4"> Це мапа території сучасної Європи .
(trg)="4"> Për të pasur një kuptim se si duket bota jonë moderne , dhe veҫanërisht se si duket Evropa moderne , paraqesim një hartë që tregon Evropën moderne .

(src)="5"> Але цікавим у цій мапі є те , що замість традиційної мапи , що на ній зазвичай бачимо лише кордони країн , межі держав .
(trg)="5"> Por gjëja interesante për këtë hartë është se në vend që të jetë një hartë tradicionale që ne zakonisht shohim me kufijtë e shteteve - në vijat e holla bojëhiri kjo hartë ka kufijtë shtetëror .

(src)="6"> На цій мапі є кордони країн -- ось тут ці вузенькі сірі лінії -- вони вказують , де закінчуються кордони Франції і починаються Швейцарія , Німеччина чи Італія .
(trg)="6"> Këto vija tregojnë se ku Franca përfundon , apo le të themi ku fillon Zvicra , Gjermania apo Italia .

(src)="7"> Але поверх них ми бачимо , де якими мовами розмовляли .
(trg)="7"> Por mbi këto vija , ne shohim se ku fliten gjuhët e ndryshme .

(src)="8"> Тож це більше сфокусовано на тому де люди говорять французькою , де говорять німецькою .
(trg)="8"> Pra , kjo hartë është në të vërtetë më shumë e fokusuar në atë se , [ për shembull ] , " Ku flitet frëngjishtja ? "
(trg)="9"> " Ku e flasin njerëzit gjermanishten ? "

(src)="9"> І можна помітити , що в більшості по усій території Європи сучасні кордони близько- близько співпадають з тим , де якою мовою говорять .
(trg)="10"> Dhe në shumicën e rasteve , gjëja që do ta vëreni në pjesën më të madhe të Evropës është se , kufijtë e sotëm - kufijtë modern - përputhen ngushtë me kufijtë gjuhësor ( vendi ku flitet gjuha e njejtë ) .

(src)="10"> Ось тут декілька областей , де виділена відмінність між каталонською та іспанською мовами .
(src)="11"> Що власне тут і призводить до певних суперечностей .
(trg)="11"> Por ka disa përjashtime si në rastin e Katalonishtes dhe Spanjishtes ( Dhe në fakt , kjo ka shkaktuar disa probleme . )

(src)="12"> Але щодо більшої частини сучасної Європи , лінгвістичні кордони та кордони країн або національні кордони більшою мірою співпадають .
(trg)="12"> Por në pjesën më të madhe , në Evropën moderne , kufijtë shtetëror , dhe kufijtë gjuhësor - apo kufijtë kombëtar përputhen disi .

(src)="13"> Якщо поглянути на світ напередодні Першої світової , усе було зовсім інакше .
(trg)="13"> Nëse kthehemi pas në fillet e Luftës së I Botërore , gjërat kanë qenë shumë më ndryshe .
(trg)="14"> Disa nga kufijtë ne edhe i njohim .

(src)="14"> Деякі кордони ми впізнаємо , ми впізнаємо Велику Британію .
(trg)="15"> Kufijtë e Mbretërisë së Bashkuar janë të njejtë .

(src)="15"> Також Ірландію , що згодом відділилася .
(trg)="16"> ( Me përjashtim të Irlandës që nuk është më pjesë . )

(src)="16"> Але усе ж не надто відрізняється від того як воно є зараз . від того як воно є зараз .
(trg)="17"> Por ne i njohim ato dhe kuptojmë që nuk janë aq të ndryshme nga sot .

(src)="17"> Не надто відрізняється Іспанія , не дуже відрізняється Франція та Італія .
(trg)="18"> Spanja nuk është aq ndryshe .
(trg)="19"> Franca nuk është aq ndryshe .

(src)="18"> Італія не дуже відрізняється ,
(trg)="20"> Italia po ashtu nuk ka ndryshuar aq shumë .

(src)="19"> Німеччина досить сильно різниться .
(trg)="21"> Gjermania në anën tjetër është shumë më ndryshe nga sot .

(src)="20"> Фатично , якщо взяти Німеччину , Німецька імперія напередодні
(src)="21"> Першої світової війни на початку 1900- х років , у 1914 року території Німецької та Російської імперій , по суті , поглинули цілу низку лінгвістичних груп , що ось тут зараз мають свої власні незалежні держави . зараз мають свої власні незалежні держави .
(trg)="22"> Në fakt , nëse kemi parasysh Gjermaninë , Perandorinë Gjermane në prag të Luftës së I Botërore apo në fillim të viteve 1900 , rreth 1914 , në thelb në mesin e tyre dhe Perandorisë Ruse , kanë gllabëruar një mori grupesh gjuhësore mu aty , ku tash ato janë shtete të pavarura .

(src)="22"> Ще одну річ , що ви могли помітити - ця величезна держава під назвою Австро- Угорщина , що часто має назву Австро- Угорська імперія .
(trg)="23"> Një gjë tjetër që mund ta keni vërejtur është ky shtet i stërmadh i quajtur Austro- Hungari . apo zakonisht i quajtur " Perandoria Austro- Hungareze "

(src)="23"> Отож , люди кажуть : мені добре знайомі такі національності як які мають в собі слова " Австрія " і " Угорщина "
(trg)="24"> Dhe njerëzit thonë , " Paj , kam njohuri mbi disa nga këto kombe që kanë fjalët ´Austri´ dhe ´Hungari´ në vete .

(src)="24"> Але що то таке є Австро- Угорська імперія ?
(trg)="25"> Por nuk jam -
(trg)="26"> Çka është kjo Perandori Austro- Hungareze ? "

(src)="25"> І що цікаво - це дійсно була імперія , що намагалася підібрати під себе усі ці різні народи та етноси що спілкуються зовсім різними мовами , які склалися з різних етнічних груп .
(trg)="27"> Dhe ҫka është e rëndësishme për këtë është se me të vërtetë ka qenë një perandori .
(trg)="28"> Në të vërtetë është munduar ti grumbulloj së bashku të gjithë këta popuj që flisnin tërë këto gjuhë të ndryshme - [ dhe kjo përfshinte ] të gjitha [ këto ] llojet e ndryshme të [ etnive ] .

(src)="26"> Ось збільшене зображення території Австро- Угорської імперії , якою вона вступала у Першу світову .
(trg)="29"> Ky është njëfar zmadhimi ( zoom- in ) i perandorisë Austro- Hungareze duke ҫuar në prag të Luftës së I Botërore .

(src)="27"> І Австро- Угорщина є , мабуть , найважливішою країною аби зрозуміти , як починалася Перша світова війна .
(trg)="30"> Dhe Perandoria Austro- Hungareze është ndoshta gjëja më e rëndësishme për ta kuptuar , nëse dëshirojmë të kuptojmë se si filloi Lufta e Parë Botërore .

(src)="28"> Тому що напередодні Першої світової у 1908 Австро- Угорська імперія формально анексувала Боснію та Герцоговину .
(trg)="31"> Sepse në prag të Luftës së I Botërore , Perandoria Austro- Hungareze zyrtarisht aneksoi
(trg)="32"> Bosnje dhe Herzegovinën .

(src)="29"> Що також є досить складно для багатьох з нас .
(trg)="33"> Dhe kjo është një tjetër gjë konfuze për shumë nga ne , që në të vërtetë ky është një shtet . quhet " Bosnia dhe Herzegovina . "

(src)="30"> Те , що ´Боснія і Герцеговина´ насправді назва тільки однієї країни під назвою Боснія і Герцоговина , але для австро- угорців це , мабуть , був просто один регіон , який вони анексували .
(trg)="34"> Apo besoj , që për Austro- Hungarinë , kjo ka qenë , tash mendoj , një tërësi ( rajon ) që ata aneksuan .

(src)="31"> І цікаво те , що якщо подивитися на лінвістичну мапу , то видно , що увесь регіон ось тут розмовляє досить схожими мовами , що , по суті , є діалектами сербської , хорватської та боснійської .
(trg)="35"> Dhe ҫka është e rëndësishme është që nëse shikoni në hartën gjuhësore ( linguistike ) , shihni që ky regjioni i tërë mu këtu flet dialekte shumë të ngjashme me Serbishten , Kroatishten dhe Boshnjakishten .

(src)="32"> Вони є дуже лінгвістично та етнічно поєднаними .
(trg)="36"> Këta janë të gjithë gjuhësisht dhe etnikisht shumë të lidhur .

(src)="33"> Так вся ця область прямо тут лінгвістично і етнічно пов' язані .
(trg)="37"> Pra ky regjion këtu është gjuhësisht dhe etnikisht i afërt .

(src)="34"> І ми бачимо , що це бажання об' єднувати людей за їх етнічним та лінгвістичним походженням є саме тим , що призвело до багатьох подій протягом Світової війни або , по меншій мірі , було тою іскрою що , як то кажуть , запалила порохову діжку Першої світової війни .
(trg)="38"> Dhe atë që do ta shohim është që kjo dëshirë për të lidhur njerëz me identitet etnik dhe gjuhësor të ngjashëm ҫoi në atë se ҫka ndodhi në Luftën e I Botërore - apo së paku ka qenë shkëndija që [ dhezi ] - njerëzit ndonjëherë thonë - [ ka qenë ] fuҫi baruti për fillimin e Luftës së I Botërore .

(src)="35"> Була ще одна відмінність або інша країна або нація чи імперія , що ми не [ дуже добре знаємо ] сьогодні є " Османська імперія "
(trg)="39"> Gjëja tjetër që ka qenë shumë ndryshe - apo mendoj shteti apo kombi që sot nuk kemi [ shumë njohuri për ] është " Perandoria Osmane " .

(src)="36"> Сьогодні ми бачимо на цьому місці Туреччину - яка знаходиться на Анатолійському півострові .
(trg)="40"> Kështu , nëse shkojmë sot - ne shohim shtetin e Turqisë , që është i vendosur kryesisht në Gadishullin Anadollak .

(src)="37"> Ось тут Туреччина
(trg)="41"> Pra kjo është Turqia këtu .

(src)="38"> Сучасна Туреччина .
(trg)="42"> Kjo është Turqia moderne .

(src)="39"> Але при вступі в Першу світову війну , в 1914 ,
(src)="40"> Туреччина , по суті , була сформована з частин - залишків Османської імперії .
(trg)="43"> Por në Luftën e I Botërore , në vitin 1914 , Turqia , para së gjithash , [ është formuar nga ] pjesët e mbetura të Perandorisë Osmane .

(src)="41"> На карті справа Османська імперія .
(trg)="44"> Pra , kjo këtu është se si është dukur Perandoria Osmane .

(src)="42"> Тут , приблизно є територія сучасної Туреччини .
(trg)="45"> Kjo këtu , është përafërsiht Turqia moderne .

(src)="43"> В склад Османської імперії входила Туреччина в сучасних кордонах і значна частина сучасної території " Близького Сходу " , включаючи частину арабського світу , особливо Сирію , Ірак ,
(trg)="46"> Por Perandoria Osmane përshinte Turqine moderne , dhe shumë nga Lindja e Mesme .
(trg)="47"> Kështu , një pjesë të madhe - posaҫërisht botën Arabe rreth Sirisë , Irakut , Libanit shumë pjesë të [ tokës ] ku Izraeli modern është - një pjesë të Arabisë Saudite -

(src)="44"> Ліван , Ізраїль , і частину Саудівської Аравії .
(src)="45"> В той період Османська імперія вже була на піку свого розвитку , вона контролювала більшу частину мусульманського світу .
(trg)="48"> Kjo ka qenë me të vërtetë gjendja në shkatërrim e sipër e Perandorisë Osmane .

(src)="46"> Територію Північної Африки , і все , що позначено на цій карті - і навіть частину Персії , і значну частину Балкан ,
(trg)="50"> Në kulmin e sa ajo kontrollonte Afrikën Veriore , dhe po ashtu të gjitha pjesët që shikoni këtu - dhe po ashtu një copëz të Persisë , dhe pjesën më të madhe të Ballkanit ,

(src)="47"> Південно- Східну Європу і навіть Грецію на піку свого розвитку .
(trg)="51"> Evropën Juglindore , dhe madje edhe Greqinë .

(src)="48"> Яке було сотні і сотні років тому назад .
(trg)="52"> Tani po flas për qindra e qindra vite pas në të kaluarën .

(src)="49"> Тобто на момент вступу в Світову війну , в світі кордони держав не визначались ні за лінгвістичними кордонами , ні за етнічними .
(trg)="53"> Kështu që kur hymë në Luftën e Dytë Botërore , nuk kemi një botë ku njerëzit - ku shtetet janë të definuara nga kufijtë gjuhësor apo kufijtë etnik .

(src)="50"> У великій мірі , імперії існували до 1800- х років .
(trg)="54"> Në masë të madhe , ne kemi këto perandori që kanë ekzistuar deri kur kemi dal nga shekulli i 19 .