# fr/0Ect7xGrwfMf.xml.gz
# mk/0Ect7xGrwfMf.xml.gz
(src)="1"> Il y a quelques mois , une femme de 40 ans est venue aux urgences dans un hôpital près de là où je vis , et elle était incohérente quand on l' a amenée .
(trg)="1"> Пред неколку месеци , 40 годишна жена дојде на ургентното одделение во болницата близу местото каде што живеам , и таа беше збунета .
(src)="2"> Sa tension était un alarmant 23 au lieu de 17 .
(trg)="2"> Нејзиниот крвен притисок беше алармантни 230 со 170 .
(src)="3"> En quelques minutes , elle a fait un collapsus cardio- vasculaire .
(trg)="3"> После само неколку минути , таа доживеа срцев колапс .
(src)="4"> On l' a réanimée , stabilisée , transférée dans une salle de scanner , juste à côté de la salle des urgences , parce qu' ils étaient préoccupés par la formation de caillots sanguins dans les poumons .
(trg)="4"> Таа беше реанимирана и стабилизирана , и беше префрлена на рентгенско снимање веднаш до одделот ургентното одделение , заради сомнежи за згрутчена крв во белите дробови .
(src)="5"> Et le scanner n' a révélé aucun caillot sanguin dans les poumons , mais il a montré des masses dans les seins , des deux côtés , visibles , palpables , des tumeurs du sein , qui avaient métastasé largement dans tout le corps .
(trg)="5"> Рентгентските снимки не регистрираа згрутчена крв во белите дробови , туку двострани , видливи , опипливи ткива во дојките тумори на дојките , чии метастази беа далеку раширени низ целото нејзино тело .
(src)="6"> Et la vraie tragédie c' était que , si on regardait dans ses dossiers , elle avait été vue dans quatre ou cinq autres établissements médicaux durant les deux années précédentes .
(trg)="6"> И трагично беше тоа што , доколку погледнете во нејзиното медицинско досие , таа била прегледана во четири или пет други здравствени институции во претходните неколку години .
(src)="7"> Quatre ou cinq occasions de voir les masses mammaires , de toucher la masse du sein , d' intervenir à un stade beaucoup plus précoce que lorsque nous l' avons vue .
(trg)="7"> Четири или пет можности да се забележат ткивата во дојките , да се опипаат и да се интервенира во многу порана фаза од оваа во која ние ја прегледавме .
(src)="8"> Mesdames et Messieurs , ce n' est pas une histoire inhabituelle .
(trg)="8"> Дами и господа , ова воопшто не е необична приказна .
(src)="9"> Malheureusement , ça arrive tout le temps .
(trg)="9"> За жал , вакво нешто се случува цело време .
(src)="10"> Je raconte en plaisantant , mais seulement à moitié , que si vous venez dans l' un de nos hôpitaux avec un membre en moins , personne ne vous croira jusqu' à ce qu' ils fassent un scanner , un IRM ou une consultation orthopédique .
(trg)="10"> Се шегувам , но само половично , дека ако дојдете во една од нашите болници со исечен екстремитет , никој нема да ви поверува се додека не направат рендгенска снимка , или магнетна резонанца или да се консултираат со ортопед .
(src)="11"> Je n' ai rien contre la technologie .
(trg)="11"> Не сум лудит .
(src)="12"> J' enseigne à l' Université Stanford .
(trg)="12"> Предавам на Стенфорд
(src)="13"> Je suis médecin et je pratique avec une technologie de pointe .
(trg)="13"> Јас сум лекар кој работи со помош на најновата технологија .
(src)="14"> Mais je voudrais vous prouver dans les 17 prochaines minutes que lorsque nous faisons l' impasse sur l' examen clinique , quand nous préférons demander des tests , plutôt que de parler au patient et de l' examiner , non seulement nous passons à côté de diagnostics simples qui peuvent être diagnostiqués à un stade précoce et traitable , mais nous perdons beaucoup plus que cela .
(trg)="14"> Но би сакал да ви образложам во наредните 17 минути дека кога ги скратуваме прегледите , кога се потпираме само на испитувања отколку на разговор и преглед на пациентот , не само што пропуштаме да дадеме едноставни дијагнози кои можат да бидат дијагнозирани во излечива , почетна фаза , туку губиме и нешто многу повеќе .
(src)="15"> Nous perdons un rituel .
(trg)="15"> Губиме еден ритуал .
(src)="16"> Nous perdons un rituel qui je crois transforme et transcende , et est au cœur de la relation patient- médecin .
(trg)="16"> Губиме ритуал кој што верувам дека е трансформациски , трансцендентален , и кој лежи во срцето на односот пациент- лекар .
(src)="17"> Cela peut effectivement être une hérésie de dire cela à TED , mais je tiens à vous présenter
(src)="18"> l' innovation la plus importante , je crois , en médecine à venir dans les 10 prochaines années , et qui est le pouvoir de la main de l' homme - toucher , réconforter , diagnostiquer et apporter le traitement .
(trg)="17"> Ова можеби ќе звучи како ерес овде на ТЕД , но би сакал да ви го претставам најважната иновација , според мене , во областа на медицината кое треба да дојде во наредните 10 години а тоа е моќта на човековата рака -- да допре , да утеши , да дијагностицира и да одреди терапија .
(src)="19"> Je tiens à vous présenter d' abord cette personne dont vous reconnaissez peut- être , ou pas , l' image .
(trg)="18"> Прво сакам да ве запознаам со човекот чија што фотографија можеби ја препознавате .
(src)="20"> C' est Sir Arthur Conan Doyle .
(trg)="19"> Ова е сер Артур Конан Дојл .
(src)="21"> Comme nous sommes à Édimbourg , je suis un grand fan de Conan Doyle .
(trg)="20"> Бидејќи сме во Единбург , а ќе додадам и дека сум голем обожавател на Конан Дојл .
(src)="22"> Vous ne savez peut- être pas que Conan Doyle est allé à l' école de médecine ici à Édimbourg , et que son personnage , Sherlock Holmes , a été inspiré par Sir Joseph Bell .
(trg)="21"> Можеби не знаете дека Конан Дојл студирал медицина овде во Единбург , и неговиот лик , Шерлок Холмс , бил инспириран од сер Џозеф Бел .
(src)="23"> Joseph Bell était un enseignant extraordinaire à tout point de vue .
(trg)="22"> Џозеф Бел бил одличен учител , по сите основи .
(src)="24"> Et Conan Doyle , écrivant au sujet de Bell , a décrit l' échange suivant entre Bell et ses étudiants .
(trg)="23"> И Конан Дојл , пишувајќи за Бел , го опишал следниот разговор помеѓу Бел и неговитре студенти .
(src)="25"> Imaginez donc Bell assis dans le département de consultations externes , des étudiants tout autour de lui , des patients s' inscrivant aux urgences et qu' on enregistre et qu' on amène .
(trg)="24"> Замислете го Бел како седи во амбулантата опкружен со своите студенти , а пациентите се пријавуваат на ургентно и откако се евидентирани , доаѓаат кај него .
(src)="26"> Et une femme arrive avec un enfant , et Conan Doyle décrit l' échange suivant .
(trg)="25"> И доаѓа една жена со дете , а Конан Дојл ја опишува следната ситуација :
(src)="27"> La femme dit :
(src)="28"> " Bonjour " .
(trg)="26"> Жената вели , " Добро утрo . "
(src)="30"> " Comment était votre traversée sur le ferry de Burntisland ? "
(trg)="27"> Бел ја прашува :
(trg)="28"> " Какво беше патувањето со траект од Брнтајленд ? "
(src)="31"> Elle dit :
(src)="32"> " C' était bien . "
(trg)="29"> Таа вели : " Добро беше . "
(src)="33"> Et il dit :
(trg)="30"> А тој вели :
(src)="34"> " Qu' avez- vous fait de l' autre enfant ? "
(trg)="31"> " Каде ви е другото дете ? "
(src)="35"> Elle dit :
(trg)="32"> Таа вели :
(src)="36"> " Je l' ai laissé avec ma sœur à Leith . "
(trg)="33"> " Го оставив кај сестра ми во Лит . "
(src)="37"> Et il dit :
(trg)="34"> А тој вели ,
(src)="38"> " Et avez- vous pris le raccourci par Inverleith Row pour arriver ici à l' infirmerie ? "
(trg)="35"> " Дали дојдовте по скратениот пат преку улицата Инверлит за да стигнете до амбулантата ? "
(src)="39"> Elle dit :
(trg)="36"> Таа вели :
(src)="40"> " Oui . "
(trg)="37"> " Да . "
(src)="41"> Et il dit :
(src)="42"> " Vous travaillez encore dans l' usine de linoléum ? "
(trg)="38"> Потоа тој прашува : " Дали сè уште работите во фабриката за линолеум ? "
(src)="43"> Et elle dit :
(trg)="39"> А таа вели :
(src)="44"> " Oui " .
(trg)="40"> " Да , работам . "
(src)="45"> Ensuite Bell continue par expliquer aux étudiants .
(trg)="41"> Тогаш Бел им објаснува на студентите .
(src)="46"> Il dit :
(trg)="42"> Тој вели :
(src)="47"> " Vous voyez , quand elle a dit " Bonjour " , j' ai repéré son accent de Fife .
(trg)="43"> " Гледате , кога таа рече " Добро утро , " по акцентот го насетив дијалектот од Фајф .
(src)="48"> Et le ferry le plus proche de Fife part de Burntisland .
(trg)="44"> А најблискиот траект од Фајф е преку Брнтајленд .
(src)="49"> Et alors elle doit avoir pris le ferry pour venir .
(trg)="45"> Значи мора да дошла со тој траект .
(src)="50"> Vous remarquerez que le manteau qu' elle porte est trop petit pour l' enfant qui est avec elle , et par conséquent , elle a commencé le voyage avec deux enfants , mais en a déposé un en chemin .
(trg)="46"> Забележувате дека палтото кое го носи е премногу мало за детето кое е со неа , значи , тргнала на патов со две деца , но го оставила едното по пат .
(src)="51"> Vous remarquez l' argile sur la semelle de ses chaussures .
(trg)="47"> Ја забележувате глината на нејзините стапала .
(src)="52"> On ne trouve pas une telle argile rouge à moins d' une centaine de miles d' Édimbourg , sauf dans les jardins botaniques .
(trg)="48"> Таква црвена глина нема во круг од стотина милји од Единбург , освен во ботаничките градини .
(src)="53"> Et par conséquent , elle a pris un raccourci par Inverleith Row pour arriver ici .
(trg)="49"> Па затоа знам дека одела по кратенката преку улицата Инверлит за да стигне до овде .
(src)="54"> Et finalement , elle a une dermatite sur les doigts de sa main droite , une dermatite qui est unique aux ouvriers de l' usine de linoléum à Burntisland . "
(trg)="50"> И за крај , таа има дерматитис на прстите на нејзината десна рака , дерматитис кој е карактеристичен за работниците од линолеумската фабрика во Брнтајленд . "
(src)="55"> Et lorsque Bell demande à la patiente de se déshabiller , commence à examiner la patiente , vous pouvez imaginer combien plus il va discerner .
(trg)="51"> А откако Бел ќе го соблече пациентот , и ќе започне со прегледот , можете да замислите уште колку многу работи може да открие .
(src)="56"> Et en tant que professeur de médecine , en tant qu' étudiant moi- même , j' ai été tellement inspiré par cette histoire .
(trg)="52"> Како професор по медицина , и како студент , јас бев многу инспириран од оваа приказна .
(src)="57"> Mais vous ne vous rendez peut- être pas compte que notre capacité à regarder dans le corps de cette manière simple , en utilisant nos sens , est assez récente .
(trg)="53"> Но можеби не знаете дека нашата способност да го посматраме телото на едноставен начин , користејќи ги своите сетила , е сосема скорешна .
(src)="58"> L' image que je vous montre représente Léopold Auenbrugger qui , à la fin des années 1700 , a découvert la percussion .
(trg)="54"> Фотографијата која ви ја покажувам е од Леополд Оуенбругер кој што , во доцниот XVII век , ја откри перкусијата .
(src)="59"> Et l' histoire raconte que Léopold Auenbrugger était le fils d' un aubergiste .
(trg)="55"> Приказната оди вака :
(trg)="56"> Леополд Оуенбругер бил син на гостилничар .
(src)="60"> Et son père avait l' habitude de descendre dans la cave pour taper sur les côtés de tonneaux de vin pour déterminer combien de vin il restait et s' il fallait en recommander .
(trg)="57"> И неговиот татко одел долу во подрумот да потчукне од страната на бурињата со вино за да одреди колку вино е останато во нив и да види дали треба да нарача уште .
(src)="61"> Et donc quand Auenbrugger est devenu médecin , il a commencé à faire la même chose .
(trg)="58"> Па затоа кога Оуенбергер станал доктор , започнал да го прави истото .
(src)="62"> Il a commencé à taper sur les poitrines de ses patients , sur leurs abdomens .
(trg)="59"> Тој потчукнувал на градите од неговите пациенти и на нивнитре стомаци .
(src)="63"> Et dans le fond tout ce que nous savons au sujet de la percussion , que vous pouvez concevoir comme l' échographie de l' époque -
(src)="64"> l' élargissement des organes , le liquide autour du cœur , le liquide dans les poumons ,
(src)="65"> les changements abdominaux - il décrit tout cela dans ce manuscrit merveilleux
(trg)="60"> И скоро се што ние знеме за перкусијата , кое што можете да го наречете и " ултразвук на тоа време " зголемување на орган , течност околу срцето , течност во белите дробови , стомачни промени -- сè ова е објаснето во неговото прекрасно дело
(src)="66"> " Inventum Novum " , " Nouvelle invention " , qui aurait disparu dans l' obscurité , si ce n' était que ce médecin , Corvisart , un médecin français célèbre - célèbre seulement parce qu' il était le médecin de ce monsieur -
(src)="67"> Corvisart a réintroduit cette œuvre et l' a rendue de nouveau populaire .
(trg)="61"> " Инвентум Новум " - " Ново откритие , " кое ќе исчезнело во заборав , да не бил еден лекар , Корвисар , познат француски доктор -- познат само затоа што му бил лекар на овој господин -- кој повторно не претставил неговото дело .
(src)="68"> Et il a été suivi un an ou deux plus tard par Laennec qui a découvert le stéthoscope .
(trg)="62"> А тоа било пропратено една или две години подоцна со откривање на стетоскопот од страна на Ленак .
(src)="69"> Laennec , dit- on , se promenait dans les rues de Paris et a vu deux enfants jouer avec un bâton .
(trg)="63"> Ленак , наводно се шетал низ Париските улици и видел две деца кои се играле со прачка .
(src)="70"> L' un grattait le bout du bâton , un autre enfant écoutait à l' autre bout .
(trg)="64"> Едно од нив гребело од едната страна на прачката , а другото дете слушало од другата страна .
(src)="71"> Et Laennec a pensé que ce serait une merveilleuse façon d' écouter la poitrine ou d' écouter l' abdomen en utilisant ce qu' il appelait " cylindre . "
(trg)="65"> И Ленак помислил дека ова е одличен начин да се слушаат градите или стомакот со нешто што тој го нарекувал " цилиндерот . "
(src)="72"> Plus tard , il l' a rebaptisé " stéthoscope " .
(trg)="66"> Подоцна го нарекол стетоскоп .
(src)="73"> Et c' est ainsi que le stéthoscope et l' auscultation sont nés .
(trg)="67"> Така се родиле стетоскопот и аускултацијата .
(src)="74"> Donc en quelques années , à la fin des années 1800 , au début des années 1900 , tout d' un coup ,
(src)="75"> le chirurgien- barbier avait cédé la place au médecin qui tentait de faire un diagnostic .
(trg)="68"> После неколку години , во доцниот XIX и раниот XX век , одеднаш , берберот- хирург му одстапил место на лекарот кој се обидува да даде дијагноза .
(src)="76"> Si vous vous souvenez que , avant cette époque , peu importe ce que vous aviez , vous alliez voir le chirurgien- barbier qui finissait par vous poser des ventouses , vous saigner , vous purger .
(trg)="69"> Ако се сеќавате , многу пред ова време , без разлика што и да те мачи , одиш кај берберот- хирург кој те преврзува , ти пушта крв , те прочистува .
(src)="77"> Et , oh oui , si vous vouliez , il vous faisait une coupe de cheveux - court sur les côtés , long derrière - et arrachait votre dent dans la foulée .
(trg)="70"> И да , доколку си сакал , можел да те подстриже -- кратко од страните , долго кај тилот -- и да ти го извади забот додека си веќе таму .
(src)="78"> Il n' essayait pas de faire un diagnostic .
(trg)="71"> Тој не се ни обидувал да дава дијагноза .
(src)="79"> En fait , certains d' entre vous pourraient bien savoir que l' enseigne du barbier , aux rayures rouges et blanches , représente les bandages ensanglantés du chirurgien- barbier , et les récipients à chaque extrémité représentent les pots dans lesquels le sang était recueilli .
(trg)="72"> Всушност , некои од вас можеби добро знаат дека берберскиот столб , црвено- белите пруги ги претставуваат крвавите завои на берберот- хирург , и кутиите на двата краја ги претставуваат лончињата во кои крвта била собирана .
(src)="80"> Mais l' arrivée de l' auscultation et de la percussion a représenté un changement radical , un moment où les médecins ont commencé à regarder à l' intérieur du corps .
(trg)="73"> Појавувањето на аускултацијата и перкусијата претставувале огромна промена и момент кога лекарите започнуваат да гледаат во внатрешноста на телото .
(src)="81"> Et ce tableau particulier , je pense , représente le summum , la pointe , de cette époque clinique .
(trg)="74"> И мислам дека оваа слика , претставува врв на таа клиничка ера .
(src)="82"> C' est une peinture très célèbre :
(trg)="75"> Ова е многу позната слика :
(src)="83"> " Le médecin " par Luke Fildes .
(trg)="76"> " Докторот " од Лук Филдс .
(src)="84"> Luke Fildes a été chargé de peindre ceci par Tate , qui a ensuite créé la Tate Gallery .
(trg)="77"> На Лук Филдс му било наложено од страна на Тејт , кој тогаш ја оформил Тејт Галеријата .
(src)="85"> Et Tate a demandé à Fildes de peindre un tableau d' importance sociale .
(trg)="78"> Тејт го поканил Филдс да наслика слика од општествено значење .
(src)="86"> Et il est intéressant de noter que Fildes a choisi ce sujet .
(trg)="79"> И интересно е што Филдс ја избрал оваа тема .
(src)="87"> L' aîné des fils de Fildes , Philip , est décédé à neuf ans , la veille de Noël , après une brève maladie .
(trg)="80"> Најстариот син на Филдс , Филип , починал на девет годишна возраст на Бадник после кратко боледување .
(src)="88"> Et Fildes était tellement fasciné par le médecin qui est resté à veiller à côté du lit deux , trois nuits durant , qu' il a décidé d' essayer de dépeindre
(src)="89"> le médecin de notre temps - presque un hommage à ce médecin .
(trg)="81"> И Филдс бил импресиониран од лекарот кој бдеел над неговиот кревет две , три ноќи , па решил да се обиде да го претстави современиот лекар -- скоро да му оддаде почит на тој лекар .
(src)="90"> Et par conséquent la peinture " Le médecin " , un tableau très célèbre .
(trg)="82"> И така се родила и сликата " Докторот " , многу позната слика .
(src)="91"> Il a été sur des calendriers , des timbres- poste dans de nombreux pays différents .
(trg)="83"> Таа се наоѓа на календари , поштенски марки во многу различни земји .
(src)="92"> Je me suis souvent demandé , ce que Fildes aurait fait si on lui avait demandé de peindre ce tableau , à l' époque moderne , en 2011 ?
(trg)="84"> Често се прашувам што би правел Филдс доколку бил замолен да наслика слика во модерново време , во 2011 година ?
(src)="93"> Aurait- il mis un écran d' ordinateur à la place du patient ?
(trg)="85"> Дали би ставил компјутерски монитор на местото од пациентот ?
(src)="94"> J' ai eu quelques ennuis dans la Silicon Valley pour avoir dit que le patient dans le lit est presque devenu une icône qui représente le vrai patient qui est dans l' ordinateur .
(trg)="86"> Имав проблеми во Силиконската Долина затоа што реков дека пациентот во кревет скоро да е претворен во иконка на компјутерот која го претставува пациентот .
(src)="95"> En fait , j' ai inventé un terme pour cette entité dans l' ordinateur .
(trg)="87"> Дури смислив и назив за таква работа на компјутерот .
(src)="96"> Je l' appelle le iPatient .
(src)="97"> Le iPatient reçoit de merveilleux soins dans toute l' Amérique .
(trg)="88"> Го нареков иПациент . иПациентот добива големо внимание низ цела Америка .
(src)="98"> Le vrai patient se demande souvent :
(src)="99"> " Où sont- ils tous partis ? " ;
(trg)="89"> Пациентот честопати се прашува , каде се сите ?
(src)="100"> " Quand vont- ils venir m' expliquer les choses ? " ;
(trg)="90"> Кога ќе дојдат да ми објаснат некои работи ?
(src)="101"> " Qui est responsable ? " .
(trg)="91"> Кој е надлежен овде ?
(src)="102"> Il y a une véritable disjonction entre la perception du patient et nos propres perceptions en tant que médecins , des meilleurs soins médicaux .
(trg)="92"> Постои вистинска подвоеност меѓу перцепцијата на пациентот и перцепциите на докторите , дури и во најдобрите медицински установи .
(src)="103"> Je veux vous montrer une photo de ce à quoi ressemblaient les tournées quand j' étais en formation .
(trg)="93"> Сакам да ви покажам една фотографија за да видите како изгледаа визитите кога јас бев на пракса .
(src)="104"> On se concentrait sur le patient .
(trg)="94"> Целиот фокус беше свртен кон пациентот .
(src)="105"> On passait d' un lit à l' autre .
(trg)="95"> Одевме од кревет до кревет .
(src)="106"> Le médecin traitant était responsable .
(trg)="96"> Дежурниот лекар беше надлежен .
(src)="107"> Trop souvent de nos jours ,
(src)="108"> les tournées ressemblent beaucoup à cela , où la discussion se déroule dans une pièce loin du patient .
(trg)="97"> Деновиве , премногу често , визитите изгледаат вака , а дискусиите се одвиваат во соба која е далеку од пациентот .
(src)="109"> La discussion ne porte que sur des images sur l' ordinateur , des données .
(trg)="98"> Дискусиите се во врска со сликите и податоците на компјутерот .
(src)="110"> Et la donnée essentielle qui manque , c' est le patient .
(trg)="99"> Еден многу важен дел , недостасува . пациентот .
(src)="111"> Maintenant , j' ai été influencé dans cette réflexion par deux anecdotes que je veux partager avec vous .
(trg)="100"> На моето мислење повлијаеа две анегдоти кои сакам да ги поделам со вас .
(src)="112"> L' une avait à voir avec une de mes amies qui avait un cancer du sein , on avait détecté un cancer du sein de petite taille - elle avait subi une tumorectomie dans la ville dans laquelle j' ai vécu .
(trg)="101"> Едната е поврзана со една моја пријателка која имаше рак на градите , и беше пронајден мал рак на градата -- и имаше лумпектомија во градот во кој живеев .