# fr/4GBaUQduFsng.xml.gz
# ky/4GBaUQduFsng.xml.gz
(src)="1"> Il y a quelques années , j' avais l' impression d' être coincé dans la routine , alors j' ai décidé de suivre les traces d' un grand philosophe américain , Morgan Spurlock , et d' essayer quelque chose de nouveau pendant 30 jours .
(trg)="1"> Бир нече жыл мурун өзүмдү көнүмүш адат жашоомдо токтоп калгандай сездим .
(trg)="2"> Ошондо , улуу Америкалык философ -
(trg)="3"> Морган Спарлоктун кылган иштерин туурап , жаңы нерсени 30 күндүн ичинде баштайын деп чечтим .
(src)="2"> L' idée est en fait assez simple .
(trg)="4"> Бул ойдун мааниси абдан жөнөкөй .
(src)="3"> Pensez à quelque chose que vous avez toujours voulu ajouter à votre vie et essayez de le faire pendant les 30 jours qui suivent .
(trg)="5"> Өзүңүздүн жашооңузду байыта турган бир нерсе жөнүндө ойлонуп , ошону 30 күндүн ичинде ишке ашырганга аракет кылыңыз .
(src)="4"> Il apparaît que 30 jours , c' est juste la bonne durée pour installer une nouvelle habitude ou en supprimer une ancienne - comme regarder les informations - dans votre vie .
(trg)="6"> Байкап көрсө , 30 күндүн ичиндеги убакыт жаңы адатты уйрөнүүгө же эски адаттан айрылууга туура келген мезгил экен - мисалы , жаңылыктарды көрүүнү жашооңуздан алып салуу .
(src)="5"> J' ai appris des choses en relevant ce défi de 30 jours .
(trg)="7"> Мен ушул 30 күндүк өзгөрүүнүн ичинде бир топ нерселерди үйрөндүм .
(src)="6"> La première a été plutôt que laisser les mois filer , et de les oublier , ce temps a été bien plus mémorable .
(trg)="8"> Биринчиден , мурда айлар учуп , унутулса , бир айдан кийин , ар бир маал эсте сакталып жатты .
(src)="7"> Ceci faisait partie d' un défi de prendre une photo tous les jours pendant un mois .
(trg)="9"> Өзгөрүүнүн жаңы нерсеси катары , мен бир ай боюнча ар күнүмдү сүрөткө тарттым .
(src)="8"> Et je me rappelle exactement où j' étais et ce que je faisais ce jour- là .
(trg)="10"> Ырас , кайсы жерде болгонум жана эмне кылганым толугу менен эсимде болду .
(src)="9"> J' ai remarqué qu' en relevant des défis de 30 jours plus nombreux et plus difficiles , j' avais de plus en plus confiance en moi .
(trg)="11"> Дагы байкап көрсөм , 30 күндүк өзгөрүүлөрүм канчалык кыйыныраак болгон сайын , өзүмө ишеничим көбөйдү .
(src)="10"> Je suis passé du mordu d' informatique collé à son bureau au gars qui va au travail à vélo - juste pour le plaisir .
(trg)="12"> Компьютерден башы чыкпаган окумуш сөрөйдөн жумушка ыракат алуу үчүн велосипед айдаган адамга айландым .
(src)="11"> L' an dernier j' ai même fini par faire l' ascension du Kilimandjaro ,
(src)="12"> le mont le plus haut d' Afrique .
(trg)="13"> Бул аз келгенсип , мен былтыр Килиманджаронун чокусуна чыктым , ал Африкадагы эң бийик тоо болуп эсептелет .
(src)="13"> Je n' aurais jamais été si aventureux avant de commencer mes défis de 30 jours .
(trg)="14"> Мен ушул 30 күндүк өзгөрүүлөргө чейин мындай нерселерди такыр кылган эмесмин .
(src)="14"> J' ai aussi découvert que si vous voulez vraiment quelque chose assez fort , vous pouvez faire n' importe quoi pendant 30 jours ..
(trg)="15"> Менин көзүм жетти , эгер бир нерсени абдан катуу кааласаңыз , 30 күндүн ичинде ар нерсени ишке ашырсаңыз болот экен .
(src)="15"> Avez- vous déjà eu envie d' écrire un roman ?
(trg)="16"> Жашооңузда бир көркөм кара сөз жазгыңыз келди беле ?
(src)="16"> Chaque année au mois de novembre , des dizaines de milliers de personnes essaient d' écrire leur propre roman de 50 000 mots en partant de zéro en 30 jours .
(trg)="17"> Ар жылы ноябрда , он миңдеген адамдар 50 000 сөздөн турган чыгарманы 30 күндүн ичинде башынан баштап жазганга аракет кылышат .
(src)="17"> Et en fait , tout ce que vous avez à faire c' est d' écrire 1 667 mots par jour pendant un mois .
(trg)="18"> Ал үчүн бир айдын ичинде күнүнө 1, 667 сөз жазыш керек экен .
(src)="18"> C' est ce que j' ai fait .
(trg)="19"> Мен ошондой кылдым .
(src)="19"> Au fait , le secret c' est de ne pas aller dormir avant d' avoir écrit vos mots de la journée .
(trg)="20"> Баса , ийгиликтин сыры - баардык сөздөрдү жазып бүтмөйүнчө , уктабаш керек .
(src)="20"> Vous manquerez peut- être de sommeil mais vous terminerez votre roman .
(trg)="21"> Балким сиз уйкудан айрыласыз , бирок көркөм кара сөзүңүздү бүтүрөсүз .
(src)="21"> Maintenant , est- ce que mon livre est le prochain grand roman américain ?
(trg)="22"> Эми менин китебим Американын улуу көркөм кара сөз чыгармасына киреби ?
(src)="22"> Non .
(src)="23"> Je l' ai écrit en un mois .
(trg)="24"> Мен аны бир айдын гана ичинде жаздым .
(src)="24"> Il est horrible .
(trg)="25"> Ал абдан начар .
(src)="25"> Mais pour le restant de mes jours si je rencontre John Hodgman dans une soirée TED , je n' aurais pas à dire
(trg)="26"> А бирок мындан ары , мисалы ,
(trg)="27"> TED кечесинде Джон Ходжманды кезиксем ,
(trg)="28"> " Мен компьютер адисимин " деп айткаңга мажбур эмесмин .
(src)="27"> Non non , si je le veux , je peux dire " Je suis écrivain . "
(trg)="29"> Албетте эмесмин , бирок кааласам , " Мен жазуучумун " деп айтсам болот .
(src)="28"> ( Rires )
(trg)="30"> ( Күлкү )
(src)="29"> Alors , je voudrais dire une dernière chose .
(src)="30"> J' ai appris que quand je faisais des petits changements durables , des choses que je pourrais continuer à faire , il y avait plus de chance qu' elles persistent .
(trg)="31"> Дагы сизге айта турган акыркы сөзүм - мен жаңы , туруктуу өзгөрүүлөрдү кылганда , алар менин күнүмдүк адаттарыма батыраак айланганын түшүндүм .
(src)="31"> Il n' y a rien de mal à se lancer des défis de taille , des défis fous .
(trg)="32"> Чоң , шумдук өзгөрүүлөрдүн эч жаман нерсеси жок .
(src)="32"> En fait , ils sont très amusants .
(trg)="33"> Чынында , алар абдан кызыктуу болушу мүмкүн .
(src)="33"> Mais il y a moins de chance qu' ils durent .
(trg)="34"> Бирок алар ар дайым адаттарга айланаары күмөн .
(src)="34"> Quand j' ai arrêté le sucre pendant 30 jours ,
(src)="35"> le 31e jour ressemblait à ça .
(trg)="35"> Мен 30 күндүн ичинде шекер колдонбой калганда , 31- чи күн ушуга окшош болгон .
(src)="36"> ( Rires )
(trg)="36"> ( Күлкү )
(src)="37"> Alors j' ai une question pour vous :
(trg)="37"> Анда эмесе менин суроом сизге мындай :
(src)="38"> Qu' attendez- vous ?
(trg)="38"> Сиз эмнени күтүп жатасыз ?
(src)="39"> Je vous garantis que les 30 prochains jours vont passer , que vous le vouliez ou pas .
(src)="40"> Alors pourquoi ne pas penser à quelque chose que vous avez toujours voulu essayer et essayer de le faire pendant les 30 prochains jours ?
(trg)="39"> Мен сизге кепилдик бере алам , каалайсызбы же каалабайсызбы , келе жаткан 30 күн дагы өтөт . ошондуктан , ар дайым жасагыңыз келген нерсе жөнүндө ойлонуп , эмки 30 күндүн ичинде аны ишке ашырганга аракет кылыңыз .
(src)="41"> Merci .
(trg)="40"> Ыракмат .
(src)="42"> ( Applaudissements )
(trg)="41"> ( Кол чабуу )
# fr/5SAQIXcUwqXW.xml.gz
# ky/5SAQIXcUwqXW.xml.gz
(src)="1"> Nous sommes au British Museum , et nous cherchons
(src)="2"> l' un des plus importants objets de la collection --
(trg)="1"> Биз Британдык музейде буюмдардын жыйындысынан эң негизги
(src)="3"> La pierre de rosette .
(trg)="2"> Розеттик ташты карап жатабыз
(src)="4"> C' est dans une vitrine , entouré de gens qui prennent des photos de celui- ci ...
(trg)="3"> Ал айнекчеде , тегеректеген эл аны сүрөткө тартып жатышат .
(src)="5"> Les gens l' adorent !
(trg)="4"> Элдер аны жактырышат !
(src)="6"> C' est sûr .
(trg)="5"> Ооба , алар аны жакшы көрүшөт .
(src)="7"> Il y a des cadeaux dans la boutique de souvenirs à ce sujet ...
(trg)="6"> Белек дүкөндөрдө мындай азембелектер бар ...
(src)="8"> Vous pouvez obtenir votre propre petite pierre de rosette ,
(trg)="7"> Сиз өздүк кичинекей Розеттик ташыңызды ала аласыз .
(src)="9"> Vous pouvez obtenir des posters de la pierre de rosette ou sur un mug ,
(trg)="8"> Сиз Розеттик таш тартылган плакатты жана , анын сүрөтү түшүрүлгөн кружканы ала аласыз .
(src)="10"> Je pense que vous pouvez obtenir un paillasson Pierre de rosette .
(trg)="9"> Мүмкүн , сиз Розеттик ташы менен килемче ала аласыз .
(src)="11"> Mais , l' histoire elle- même est historiquement très importante .
(trg)="10"> Бирок тарыхты алсак анын өзү укмуштуудай маанилүү .
(src)="12"> Il nous a permis pour la première fois d' être en mesure de comprendre ,
(src)="13"> Etre capable de lire , d' être capable de traduire les hiéroglyphes .
(trg)="11"> Ал бизге эң биринчиден иероглифтерди түшүнгөнгө , окуганга жана которгонго мүмкүнчүлүк берет .
(src)="14"> Les hiéroglyphes étaient la langue écrite des anciens Égyptiens .
(trg)="12"> Иероглифтер - байыркы Египеттиктердин жазма тили болгон .
(src)="15"> Et , jusqu' à la mi- XIXe siècle ,
(src)="16"> Nous ne savons vraiment pas ce qu' ils disaient .
(trg)="13"> XIX - кылымдын жарымына чейин алар эмне жөнүндө айтып жатышканын биз билчү эмеспиз .
(src)="17"> La langue elle- même est picturale , et en fait ce qui a conduit à la confusion , parce que je pense que les premiers archéologues croyaient , et les linguistes que les images qu' ils pouvaient voir , vous pouvez faire sortir des oiseaux et des serpents , et ses divers types de formes , en référence en fait d' une certaine façon à quelque chose de spécifique dans le monde .
(trg)="14"> Тил өзү сүрөттөр менен берилген ошондуктан ал накта адашууга алып келген .
(trg)="15"> Себеби , мен ойлойм , алгачкы археологдор ишенишкен - жана лингвистер ишенишкен - алар көргөн сүрөттөрдөн чымчыктардын же жыландардын сөлөкөтөрүн жана башка ар түрдүү формаларды көрө алышкан .
(trg)="16"> Туурасында алар чыныгы дүйнөдөгү кандайдыр бир маанилүү нерсени чагылдырышкан .
(src)="18"> Bien , donc si vous voyez un oiseau , il fait donc référence à un oiseau .
(trg)="17"> Туура , эгер сиз чымчыкты көрсөңүз кандайдыр бир учурда чымчыкка тиешелүү болот .
(src)="19"> Et , en fait , ce n' est pas le cas .
(src)="20"> Il s' agit d' un langage beaucoup plus sophistiqué .
(trg)="18"> Бирок факт боюнча бул анчеин андай эмес бул абдан татаал тил .
(src)="21"> Et la pierre de rosette a été vraiment ce qui les ont aidé à comprendre que les hiéroglyphes égyptiens ne sont pas des illustrations ,
(trg)="19"> Розета ташы Египеттердин иероглифтери тартылган сүрөттөр эмес экенин түшүнүүгө жардам берди .
(src)="22"> Ce ne sont pas des pictogrammes .
(trg)="20"> Алар пиктограммалар эмес .
(src)="23"> C" est en réalité de la phonétique .
(trg)="21"> Бул чындыгында фонетика .
(src)="24"> Donc , toutes ces choses qui ressemblent à des figures représentent en fait des sons , et voilà comment ils ont pu enfin comprendre et traduire les hiéroglyphes égyptiens antiques .
(trg)="22"> Ошентип баардык тартылган сүрөттөргө окшош нерселер чындыгында тыбыштарды чагылдырат .
(trg)="23"> Демек ушинтип алар кантип байыркы Египет иероглифтерин которууну түшүнүшкөн .
(src)="25"> Et la raison pour laquelle nous avons été en mesure de le faire est que cette pierre dit un même énoncé trois fois en trois langues différentes .
(trg)="24"> Жана биз муну жасай алганыбыздын максаты анткени бул таш ошол эле билдирүүнү үч ирет үч башка тилдерде айткан .
(src)="26"> Ainsi , les trois langues sont : le grec ancien , qui est en bas au fond . c' était la langue de l' administration ,
(trg)="25"> Демек үч тилдерибиз булар :
(trg)="26"> Байыркы Грек тили , эң түпкүрүндө жайгашкан .
(trg)="27"> Ал административтик тил болгон .
(src)="27"> C' était la langue du gouvernement .
(trg)="28"> Ал мамлекеттик тил болгон .
(src)="28"> Et la raison pour cela est que
(trg)="29"> Анын себеби - Египетти
(src)="29"> Alexandre le grand avait conquis l' Egypte , et a mis en place cette règle grecque à l' époque hellénistique , et que lui- même entretenu dans l' Egypte ancienne .
(trg)="30"> Улуу Александр басып алган жана грек бийлигин эллинизм доорунда орнотконунда
(trg)="31"> Жана ушул Байыркы Египетте тастыкталган .
(src)="30"> N' oublions pas que nous sommes en l' an 200 avant J. - C. ici .
(trg)="32"> Келгиле эске салалы , биз болжол менен б . з . ч 200 ж . ж . жөнүндө айтып жатабыз .
(src)="31"> Qui est proche de la fin de la vie des hiéroglyphes , aussi
(trg)="33"> Иероглифтерди колдонуу дээрлик токтоп келе жатат
(src)="32"> Il serait la dernière pour quelques centaines d' années avant de disparaitre complètement .
(trg)="34"> Алар таптакыр жоголгончо дагы бир нече жүздөгөн жылдар өтөт .
(src)="33"> Donc , c' est vraiment la fin de cette langue durant 3000 ans .
(trg)="35"> Чындыгында 3000 жыл жашаган тилдин токтошу болот .
(src)="34"> Aussi , la section centrale est démotique , ce qui signifie en fait que c' est la langue du peuple , et c' est ce langage commun qui était utilisé par les Egyptiens .
(trg)="36"> Ошентип орто ченде - демотик жазма , тактап айтканда " Элдин тили " дегенди билдирет .
(trg)="37"> Бул Египеттиктер колдонгон жалпы тил болгон .
(src)="35"> Et le haut , bien sûr , est l' écriture sacrée .
(trg)="38"> Албетте башкысы , ыйык жазма .
(src)="36"> Il s' agissait de hiéroglyphes .
(trg)="39"> Алар иероглифтер болгон .
(src)="37"> Et c' est la langue que nous ne pouvions pas vraiment lire jusqu' à ce que nous avons eu la Pierre de Rosette .
(trg)="40"> Бул ушундай тил болгон , Розеттик таш пайда болгуча биз аны окуй алган эмеспиз .
(src)="38"> Et nous avons pu voir dans l' écriture de la pierre de rosette ,
(src)="39"> les cartouches , qui encadrait les noms des dirigeants .
(trg)="41"> Ошентип биз Розеттик таштан жазма картуштарды көрө алчубуз , алар башкаруучулардын аттарынан турган .
(src)="40"> Les cartouches sont une sorte de forme oblongue qui contient le nom du souverain .
(trg)="42"> Картуштар - бул узун форма түрүндө , башкаруучулардын аттарынан турат .
(src)="41"> Dans ce cas c' était Ptolémée V
(trg)="43"> Мындай учурда Птолемей Бешинчи болмок .
(src)="42"> Et en reconnaissant le nom du souverain , dans ces trois langues différentes ,
(src)="43"> Nous avons trouvé un moyen de commencer à déchiffrer les hiéroglyphes .
(trg)="44"> Ошентип бул башкаруучунун атын ушул үч тилде айырмалагандан кийин , биз иероглифтерди чечмелегендин ачкычын таптык .
(src)="44"> Maintenant , ce qui pourrait prendre des décennies .
(trg)="45"> Бул ондогон жылдарды алды .
(src)="45"> C' est une tâche incroyablement difficile .
(trg)="46"> Бул укмуштуудай оор маселе болгон .
(src)="46"> Et nous n' avons pas encore parlé encore comment elle a été trouvée !
(trg)="47"> Бул кантип табылганы тууралуу биз дагы эле айтып бүтө элекпиз .
(src)="47"> Napoléon avait son armée en Égypte , et Napoléon pris avec lui
(trg)="48"> Наполеон өзүнүн армиясын
(trg)="49"> Египетке алып келген .
(trg)="50"> Менин ойумча
(src)="48"> Je suppose que nous appellerions , des archéologues .
(trg)="51"> Наполеондун алып келгендеринин бир нечесин археологдор деп атап койсок болот .
(src)="49"> Et , un de ceux qui ont accompagné Napoléon , a trouvé , ou est tombé sur la pierre de rosette .
(trg)="52"> Наполеонду коштоп жүргөндөрдүн бирөөсү
(src)="50"> Elle a été utilisé dans le cadre d' une fondation d' un fort , en fait .
(trg)="53"> Розеттик ташты капысынан таап алган же көрүп калган .
(trg)="54"> Ал чындыгында фундаментин форту катары колдонулунган .
(src)="51"> Et bien sûr , elle serait à l' origine érigée dans un temple , ou près d' un temple égyptien antique .
(trg)="55"> Албетте , башында храмда же байыркы египеттик храмга катар коюлган .
(src)="52"> Et , je suppose qu' il est important de dire que
(src)="53"> Il s' agit de la partie inférieure d' une beaucoup plus grande stèle , ou une sorte de tablette de Pierre , qui était assez grand .
(trg)="56"> Жана , мен ушуну айтыш керек деп ойлойм , бул түпкү жагы абдан эле чоңураак же өзүнчө эле абдан бийик таш плитасы .
(src)="54"> Ainsi , Napoléon l' a ramené ...
(trg)="57"> Ошентип Наполеон аны өзү менен ала келген ...
(src)="55"> Sauf que , attendez , nous ne sommes pas au Musée du Louvre ,
(src)="56"> Nous sommes à Londres , au British Museum .
(trg)="58"> Мындан тышкары , секундка күтсөңүздөр , себеби биз Луврда эмеспиз биз Лондондо , Британдык музейдебиз .
(src)="57"> Alors , comment cela a pu arriver ici ?
(trg)="59"> Ошентип кантип ушундай болду ?
(src)="58"> Et bien les Britanniques vaincurent Napoléon et ramenèrent la pierre , un ou deux ans plus tard , vers 1801 ou 1802 , elle est amené au British Museum , et est restée ici depuis . elle reste toujours très populaire en effet .
(trg)="60"> Британдыктар Наполеонду талкалашып ташты алышкан жана бир же эки жылдан кийин 1801 же 1802 ж . ж .
(trg)="61"> Британия музейине алып келинген , ошондон бери ал ошол жерде турат .
(trg)="62"> Негизгиси ал ушул убакка чейин өтө эле белгилүү .
# fr/AynKvwOsKWlm.xml.gz
# ky/AynKvwOsKWlm.xml.gz
(src)="6"> Mais on commence aussi à observer comment elles réagissent entre elles qu' il semble y avoir certains types de particules , vous savez , total de protons et de neutrons dans son noyau . un peu de nuance à ce mot dans une seconde -- qu' il y a différentes substances , et ces différentes substances
(trg)="2"> Алар касиеттери менен гана айырмаланган эмес ; алар жарыкты кандайдыр бир деңгээлде чагылдыра , алышкан же таптакыр чагылдыра алышкан эмес белгилүү бир түстө , белгилүү температурада болгон жана белгилүү бир температурага ээ боло алган . суюк , газ же катуу абалда боло алган .
(src)="7"> celle- ci c' est du plomb , celle- ci de l' or .
(trg)="4"> Мына бул жерде заттардын сүрөттөлүшү : мына бул жерде көмүртек , ал эми бул графит формасында бул жерде коргошун , а бул жерде алтын .
(src)="8"> Et toutes celles que j' ai dessinées -- ou dont j' ai montré
(trg)="5"> Мен тарткан жана сүрөттөрдө көрсөткөн заттардын баардыгын мына бул вебсайттан алдым .
(src)="9"> que ce soit du carbone , ou de l' oxygène , ou de l' azote , ils semblent avoir différents types de propriétés .
(trg)="7"> Эгерде аларда абанын белгилүү бир түрү болсо , анда мындай болмок , абанын бөлүкчөлөрүнүн белгилүү түрлөрү , абанын бөлүкчөлөрүнүн кайсы тибине көз карандылыгына карата көрүп жатканыңарга карата көрүнөт мейли бул көмүртек , кычкылтек же азот болсун , алар ар түрдүү касиетти көрсөтөт .
(src)="10"> Ou il y a d' autres choses qui peuvent être liquides ou même si vous augmentez la température assez haut sur ces choses , si vous montez la température assez haut sur de l' or ou du plomb , vous pourriez obtenir un liquide .
(trg)="8"> Же , бир нече башка нерселер суюктук боло алышат , же ар түрдүү заттарды жогорку температурага чейин ысытса алар суюктук боло алат
(trg)="9"> Эгерде силер алтынды же күмүштү белгилүү температурага чейин жылытсаңар силер суюктук ала аласыңар .
(src)="12"> vous pouvez le mettre dans un état gazeux , vous pouvez le lacher dans l' atmosphère , vous pouvez casser sa structure .
(trg)="10"> Же , эгер силер көмүртекти күйгүзсөңөр аны газ абалында ала аласыңар жана аны атмосферага чыгара аласыңар жана силер анын структурасын буза аласыңар .
(src)="13"> Donc ce sont des choses que nous avons tous -- que l' humanité a observé depuis des millénaires .
(trg)="11"> Булар - биз кандайдыр бир өлчөмдө билген нерселер адамзат миңдеген жылдар бою байкаган нерселер .
(src)="14"> Mais ça mène à une question naturelle , qui était au départ une question philosophique , mais maintenant on peut y répondre un peu mieux , et cette question est : si vous cassiez ce carbone en bouts de plus en plus petits , est- ce qu' il y a un bout le plus petit ,
(src)="15"> la plus petite unité de cette chose , de cette substance , qui ait encore les propriété du carbone ?
(trg)="12"> Булардын баары бизди табигый суроого алып келет . көндүм болгон философиялык суроого , бирок эми биз бир аз болсо да жакшыраак жооп бере алабыз . жана ал суроо бул , эгер силер бул көмүртекти бузууну уланта берсеңер өтө майда жана майда бөлүкчөлөргө чейин , анда эң майда бөлүкчө болобу ? бул заттын мүмкүн болгон эң кичине бөлүгү көмүртекти , анын касиеттерин сактай алабы ?