# et/VsnFkSExkNVB.xml.gz
# sa/VsnFkSExkNVB.xml.gz
(src)="3"> Nimetades orgaanilisi molekule , põhiline asi millele mõelda on , et mitu süsinikku moodustavad keti või moodustavad ringi , mida me vaatleme .
(trg)="3"> Kiedy nazywamy cząsteczki organiczne , podstawą jest
(trg)="4"> liczba atomów węgla , które tworzą łańcuch albo pierścień , na który patrzymy .
(src)="4"> Ütleme et meil on midagi sellist .
(trg)="5"> Powiedzmy , że mam coś takiego .
(src)="5"> Ning loodetavasti olete te tuttavad ka sellega , mida
(trg)="6"> Mam nadzieję , że już wiecie
(src)="6"> Ma räägin ka sellest veidi .
(trg)="7"> Ale zrobię małą powtórkę .
(src)="7"> Ütleme , et mul on midagi sellist . struktuur .
(trg)="8"> Powiedzmy , że mam coś takiego .
(src)="8"> Esimene küsimus , mida peaks küsima on , et kui palju süsinikke selles on ?
(trg)="9"> I pierwsze pytanie pytanie , które powinienem zadać to ile węgli tu jest ?
(src)="9"> Mõned teist võivad küsida , et kuidas see isegi molekul on ?
(trg)="10"> Niektórzy z was mogą powiedzieć , czekaj , czy to jest w ogóle cząsteczka ?
(src)="10"> Lihtsalt kordamiseks , iga joone ots tähendab süsinikku .
(trg)="11"> I tak dla powtórzenia , końcowy punkt każdej lini oznacza węgiel .
(src)="11"> Nii et see on süsinik , see on süsinik , see on süsinik , see on süsinik , see on süsinik , see on süsinik .
(trg)="12"> Więc , to jest węgiel , to jest węgiel i to jest węgiel , to jest węgiel , to jest węgiel , to jest węgiel .
(src)="12"> Ning meil on üks , kaks , kolm , neli , viis , kuus süsinikku ning meil pole kaksiksidet .
(trg)="13"> I mamy jeden , dwa , trzy , cztery , pięć , sześć węgli i nie mamy wiązań podwójnych .
(src)="13"> Kui sul on kõik informatsioon käes , oled valmis seda molekuli nimetama .
(trg)="14"> Jeśli masz wszystkie te informacje , jesteś gotowy by nazwać tą cząsteczkę .
(src)="14"> Enne kui ma seda tegelikult nimetan , las ma annan ka kõik erinevad prefiksid .
(trg)="15"> Zanim jednak ją nazwę , podam wam wszystkie potrzebne przedrostki .
(src)="15"> Kui on 1 süsinik , prefiks on met -
(trg)="16"> Jeśli mamcie jeden węgiel , przedrostek to met -
(src)="16"> Kui on 2 süsinikku , prefiks on et -
(trg)="17"> Jeśli macie dwa węgle , przedrostek to et -
(src)="17"> Ning on hea need meeles pidada vähemalt kuni kümneni .
(trg)="18"> Dobrze jest zapamiętać przynajmniej do 10
(src)="18"> See kordub peale seda .
(trg)="19"> To właściwie potem się powtarza .
(src)="19"> Kui on 3 süsinikku , prefiks on prop -
(trg)="20"> Jeśli masz trzy węgle , przedrostek brzmi prop -
(src)="20"> Prop - nagu propaan ning oled ka kuulnud etaanist ja metaanist .
(trg)="21"> Prop - jak propan , i pewnie także słyszałeś o etanie i metanie .
(src)="21"> Näete seda peagi .
(trg)="22"> Zaraz zobaczysz na czym to polega .
(src)="22"> Nelja puhul tuleb but -
(trg)="23"> Cztery , bierzesze wtedy but -
(src)="23"> Viis ja peale viit on need üsnagi traditsioonilised prefiksid mida me seostame paljude nende numbritega .
(trg)="24"> Pięć , i po pięciu mamy tradycyjne przedrostki , które można skojarzyć z tymi numerami .
(src)="24"> Viiega on pent - nagu pentagon( viisnurk )
(trg)="25"> Więc pięć to pent - , jak pentagon .
(src)="25"> Kuuega on heks - nagu heksagon( kuusnurk )
(trg)="26"> Sześć , to hex , jak heksagon .
(src)="26"> Seitsmega on hept -
(trg)="27"> Siedem to hept - ,
(src)="27"> Kaheksaga on okt - nagu oktagon( kaheksanurk )
(trg)="28"> Osiem to okt - , jak oktagon .
(src)="28"> Üheksaga on nona -
(trg)="29"> Dziewięć to non - .
(src)="29"> Kümnega on deka -
(trg)="30"> Dziesięć to dek - ,
(src)="30"> Ning peale seda on sellel juba kindel muster ning üldiselt ei tule tegemist juhustega , mis on kümnetest üle , aga ma kirjutan need siia huvist .
(trg)="31"> A potem pojawia się coś w rodzaju wzorca tak naprawdę wystarczy do dziesięciu , ale napiszę to tutaj , tak dla ciekawości .
(src)="31"> 11 on undeka -
(trg)="32"> Jedenaście to undek - ,
(src)="32"> Nendele , kes oskavad prantsuse keelt , mina pole üks neist , aga ma tean , et 1 on prantsuse keeels une , või hispaania keeles uno .
(trg)="33"> I dla tych , którzy znają francuski , ja nie znam , ale wiem , że jeden po francusku to une , a po hiszpańsku , uno .
(src)="33"> Nii et see on 1 ja 10 , 11 12 on dodeka
(trg)="34"> Więc mamy 1 i 10 , czyli 11
(trg)="35"> Dwanaście do dodek - ,
(src)="34"> Do või dos , kui sa räägid hispaania keeles , 2 jaoks .
(trg)="36"> Do albo dos , jeśli mówisz po hiszpańsku , dla 2 .
(src)="35"> Deka 10 jaoks , 2 ja 10 , see on 12 .
(trg)="37"> Dek dla 10 , 2 i 10 , daje 12
(src)="36"> 13 , võib juba ette kujutada mis see on .
(trg)="38"> Trzynaście , możesz sobie wyobrażać jak to będzie .
(src)="37"> See on trideka -
(trg)="39"> To jest tridek - ,
(src)="38"> Neliteist on tetradeka -
(trg)="40"> Czternaście to tetradek - ,
(src)="39"> Tetrapod on miski nelja jalaga .
(trg)="41"> Tetrapod to coś co ma cztery nogi .
(src)="40"> Peale seda on see vägagi süstemaatiline .
(trg)="42"> I potem to staje się bardzo uporządkowane .
(src)="41"> 15 on pentadeka -
(trg)="43"> Dla piętnastu mamy pentadek - ,
(src)="42"> Pange tähele penta - 5 ja 10 .
(trg)="44"> Zauważ , pent - , 5 i 10 .
(src)="43"> Kuusteist on heksadeka -
(trg)="45"> Szesnaści to hexadek - ,
(src)="44"> Seitseteist on heptadeka -
(trg)="46"> Siedemnaście to heptadek - ,
(src)="45"> Nii et see läheb edasi ja edasi .
(trg)="47"> To się powtarza .
(src)="46"> Ma ei arva , et ma pean edasi minema -- igastahes see on heksadeka - heptadeka - , oktadeka - on 18 , 19 on nonadeka - ja 20 on tegelikult iso -
(trg)="48"> Nie sądze , że muszę -- tak czy inaczej , to heksadek - , heptadek - , octodek - dla osiemnastu , dziewiętnaści to nanadek - , i potem jest 2z czyli eiko -
(src)="47"> Aga sellest me ei räägi
(trg)="49"> Ale w to nie będziemy już wchodzić .
(src)="48"> See on piisav meie tegevusteks .
(trg)="50"> Bo dla naszych celów wystarczy .
(src)="49"> Võib minna 16ni , mis on heksadeka -
(trg)="51"> To znaczy , wrócę do góry , szesnaście to hexadek - ,
(src)="50"> Nii et see on kui palju süsinikke meil pikimas ahelas on .
(trg)="52"> To oznacza jak dużo węgli jest w naszym najdłuższym łańcuchu .
(src)="51"> See , mis ma siia joonistasin on ainult 1 ahel .
(trg)="53"> To co narysowałem tu to po prostu łańcuch .
(src)="52"> Nii et me võime kohe -- üritame seda nimetada .
(trg)="54"> Możemy od razu -- spróbujmy go nazwać .
(src)="53"> Kui palju süsinikke meil siin on ?
(trg)="55"> Coż , ile węgli tutaj mamy ?
(src)="54"> Meil on 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 süsinikku .
(trg)="56"> Cóż , mamy jeden , dwa , trzy , cztery , pięć , sześć węgli .
(src)="55"> Nii et prefiksiks tuleb heksa -
(trg)="57"> Więc będziemy mieli heks - jako przedrostek .
(src)="56"> Ning et saada sellele prefiksile järelliidet või
(src)="57"> lisa osa , tuleb vaadata kas ahelas on kaksiksidemeid .
(trg)="58"> I żeby mieć , myślę , przyrostek do tego przedrostka , albo coś w rodzaju rdzenia , musimy zobaczyć czy są tu jakieś podwójne wiązania .
(src)="58"> Siin ei ole kaksiksidemeid .
(trg)="59"> I tutaj nie ma żadnych wiązań podwójnych .
(src)="59"> Ning kui selles süsinikahelas ei ole kaksiksidemeid , on tegu alkaaniga .
(trg)="60"> A jeśli nie mamy wiązań podwójnych w tym łańcuchu węglowym to mamy do czynienia z alkanem .
(src)="60"> See on alkaan , mis on üldine mõiste kõikidele süsinikahelatele , kus ei ole kaksiksidemeid või kolmiksidemeid , kõik on üksiksidemed .
(trg)="61"> To nazywamy alkanem , alkan to ogólny termin dla wszystkich łańcuchów węglowych , które nie mają wiązań podwójnych ani wiązań potrójnych , wszystkie wiązania są pojedyncze .
(src)="61"> Selles olukorras , tuleb heksa - kuue jaoks , nii et see on heksa -
(src)="62"> Ning , kuna see on alkaan , tuleb
(src)="63"> - aan , alkaanist .
(trg)="62"> W tej sytuacji , bierzemy heks - dla sześciu , więc to jest heks - , i następnie , ponieważ to jest alkan , dostaje końcówkę - an od alkan .
(src)="64"> Nii et see on heksa - , see on heksaan .
(trg)="63"> Więc to jest heks , to jest heksan .
(src)="65"> Teeme veel ühe .
(trg)="64"> Weźmy coś innego .
(src)="66"> Ütleme , et mul on selline asi .
(trg)="65"> Powiedzmy , że narysuję to tu .
(src)="67"> Joonistan -- teen seda pikemaks .
(trg)="66"> Narysuję -- zróbmy go trochę dłuższym .
(src)="68"> Ütleme et mul on selline asi .
(trg)="67"> Więc powiedzmy , że mam to tutaj .
(src)="69"> Kui palju süsinikke meil on ?
(trg)="68"> Ile węgli mamy ?
(src)="70"> Meil on 1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 süsinikku .
(trg)="69"> Mamy jeden , dwa , trzy , cztery , pięć , sześć , siedem węgli .
(src)="71"> Kõik on üksiksidemed nii et see on alkaan .
(trg)="70"> Mają wszystkie wiązania pojedyncze , więc jest to alkan .
(src)="72"> Siin on seitse süsinikku .
(trg)="71"> To będzie siedem węgli .
(src)="73"> See on heptaan , sest kõik on üksiksidemed .
(trg)="72"> To jest heptam , bo ma wszystkie wiązania pojedyncze .
(src)="74"> Nüüd , kui moodustub ahel , või kui moodustub tsükkel , paneme me sellele prefiksiks tsüklo -
(trg)="73"> Teraz , możemy mieć łańcuch , albo możemy mieć pierścień , powiedzmy , że wstawiamy przedrostek cyklo - przed tym wszystkim .
(src)="75"> Kui mul on -- las ma näitan , millest ma räägin .
(trg)="74"> Jeśli mam -- pokażę wam o czym mówię .
(src)="76"> Kui mul on viis süsinikku , 1 , 2 , 3 4 , nii et 1 , 2 , 3 , 4 , 5 .
(trg)="75"> Jeśli mam pięć węgli , jeden , dwa , trzy , cztery , więc , jeden , dwa , trzy , cztery , pięć .
(src)="77"> OK , see on viis .
(trg)="76"> OK , więc tu jest 5 węgli .
(src)="78"> Mul on 1 , 2 , 3 , 4 , 5 süsinikku ahelas .
(trg)="77"> Mam jeden , dwa , trzy , cztery , pięć węgli w łańcuchu .
(src)="79"> Kui mul oleks lihtsalt viis süsinikku ahelas selliselt , oleks see pentaan .
(trg)="78"> Jeśli mam 5 węgli w łańcuchu , jak tu , to będzie to pentan .
(src)="80"> Aga kui mul on viis süsinikku ja nad moodustavad tsükli ,
(src)="81"> las ma joonistan selle .
(trg)="79"> Ale jeśli mam pięć węgli i tworzą one pierścień narysuję to
(src)="82"> See on üks , kaks , kolm , neli , viis süsinikku ja see moodustab ringi .
(trg)="80"> Więc , mamy tu jeden , dwa , trzy , cztery , pięć węgli i tworzą one pierścień .
(src)="83"> Las ma joonistan seda veidi paremini .
(trg)="81"> Narysuję to trochę lepiej .
(src)="84"> See on tegelikult viisnurga joonistamine .
(trg)="82"> Rysuję po prostu pentagon .
(src)="85"> Aga pange tähele , et selles on viis süsinikku .
(trg)="83"> Ale zauważcie , że mamy tu pięć węgli .
(src)="86"> Ma võin süsinikud siia joonistada .
(trg)="84"> Mogę tu dorysować węgle .
(src)="87"> Süsinik , Süsinik , Süsinik , Süsinik , Süsinik .
(trg)="85"> Węgiel , węgiel , węgiel , węgiel , węgiel .
(src)="88"> Ning kordamiseks , mida näha pole , on vesinikud millega nad ühenduses on .
(trg)="86"> I jako powtórka , nie widzicie tu wodorów które są przyłączone tu
(src)="89"> Kõikidel neil on kaks sidet , nii et neil peab olema kaks sidet millega muuga ja need ongi
(trg)="87"> Każdy w tych węgli tworze dwa wiązania , więc muszą być dwa wiązania z czymś innym
(src)="90"> Ning ma joonistan selle siia kordamiseks , aga on kohe näha , et joonis muutud vägagi segaseks kui joonistada kaks vesinikku iga süsiniku juurde .
(trg)="88"> Narysuję tutaj dla powtórzenia , ale zauważycie bardzo szybko , że rysunek staje się strasznie chaotyczny kiedy dorysujecie 2 wodory przy każdym węglu .
(src)="91"> See on veidi liiga -- võibolla ma ei peaks seda tegema .
(trg)="89"> Trochę u wyżej -- może nie powinienem tego robić
(src)="92"> Aga siin see on .
(trg)="90"> No i jest .
(src)="93"> Kõik muutub väga segaseks kui joonistada vesinikud nii et on parem lihtsalt eeldada , et nad on seal .
(trg)="91"> Wyszedł jeden wielki chaos , kiedy dorysowałem wodory ,
(trg)="92"> lepiej więc po prostu założyć , że one tam są .
(src)="94"> Kui me ei joonista kõiki nelja sidet süsinikule , teised kaks sidet on vesinikega .
(trg)="93"> Jeśli nie narysuję wszystkich 4 wiązań od węgla , to pozostałe 2 to wiązania z wodorem .
(src)="95"> Siin , võid öelda , et OK , see on alkaan , kuna pole ühtki kaksiksidet .
(trg)="94"> Możecie powiedzieć , OK , to jest alkan , bo nie ma tu wiązań podwójnych .
(src)="96"> Kõik need on üksiksidemed süsinikuga .
(trg)="95"> Wszystkie te połączenia z węglem są pojedyncze .
(src)="97"> Meil on viis süsinikku , nii et ütleks , et see on pentaan , aga tuleb arvestada veel üht asja .
(trg)="96"> Mam 5 węgli , możecie powiedzieć , że to pentan , ale musicie pomyśleć o jeszcze jednej rzeczy .
(src)="98"> See on tsüklis nii et lisame sellele prefiksi tsüklo -
(trg)="97"> To jest pierścień , więc dodajemy przedrostek cyklo - .
(src)="99"> See on , sest on tsükkel , me kirjutame tsüklopentaan .
(trg)="98"> Ponieważ jest to pierścień , piszemy cyklopentan .
(src)="100"> Las ma võtan selle juppideks .
(trg)="99"> Rozłożę to na części .
(src)="101"> See ütleb , et meil on tsükkel .
(trg)="100"> To mówi nam , że mamy do czynienia z pierścieniem .
(src)="102"> Nagu näete , on see siin tsükkel .
(trg)="101"> Widać , że to pierścień .
(src)="103"> See ütleb , et meil on viis süsinikku ning see osa siin , - aan osa , ütleb , et ahelas on kõik üksiksidemed .
(trg)="102"> TO mówi nam , że mamy tu 5 węgli , a to mówi nam , końcówka - an , że mamy tylko pojedyncze wiązania .
(src)="104"> Kõik süsinik- süsinik sidemed on üksiksidemed .
(trg)="103"> Wszystkie wiązania węgiel- węgiel są pojedyncze .
(src)="105"> Ei ole kaksik - ega kolmiksidemeid .
(trg)="104"> Żadnych podwójnych albo potrójnych wiązań .
(src)="106"> Kõik üksiksidemed .
(trg)="105"> Wszystkie pojedyncze .