# et/4GBaUQduFsng.xml.gz
# ky/4GBaUQduFsng.xml.gz
(src)="1"> Mõned aastad tagasi tundsin , et olin jäänud paigalseisu , seega otsustasin järgida suurt ameerika filosoofi , Morgan Spurlock 'i ja proovida midagi uut , 30 päeva .
(trg)="1"> Бир нече жыл мурун өзүмдү көнүмүш адат жашоомдо токтоп калгандай сездим .
(trg)="2"> Ошондо , улуу Америкалык философ -
(trg)="3"> Морган Спарлоктун кылган иштерин туурап , жаңы нерсени 30 күндүн ичинде баштайын деп чечтим .
(src)="2"> Idee ise on tegelikult üsna lihtne .
(trg)="4"> Бул ойдун мааниси абдан жөнөкөй .
(src)="3"> Mõtle millestki , mida oled alati tahtnud oma elule lisada ja proovi seda järgnevad 30 päeva .
(trg)="5"> Өзүңүздүн жашооңузду байыта турган бир нерсе жөнүндө ойлонуп , ошону 30 күндүн ичинде ишке ашырганга аракет кылыңыз .
(src)="4"> Selgub , et 30 päeva on täpselt paras aeg selleks , et lisada uus harjumus või loobuda mõnest -- nagu uudiste vaatamine -- oma elus .
(trg)="6"> Байкап көрсө , 30 күндүн ичиндеги убакыт жаңы адатты уйрөнүүгө же эски адаттан айрылууга туура келген мезгил экен - мисалы , жаңылыктарды көрүүнү жашооңуздан алып салуу .
(src)="5"> On mõned asjad , mida ma õppisin nende 30- päevaste väljakutsetega .
(trg)="7"> Мен ушул 30 күндүк өзгөрүүнүн ичинде бир топ нерселерди үйрөндүм .
(src)="6"> Esiteks , mööda tuhisevate ja unustatud kuude asemel oli aeg hulga meeldejäävam .
(trg)="8"> Биринчиден , мурда айлар учуп , унутулса , бир айдан кийин , ар бир маал эсте сакталып жатты .
(src)="7"> See siin oli osa väljakutsest teha kuu aega iga päev üks foto .
(trg)="9"> Өзгөрүүнүн жаңы нерсеси катары , мен бир ай боюнча ар күнүмдү сүрөткө тарттым .
(src)="8"> Ma mäletan täpselt , kus ma olin ja mida ma tegin tol päeval .
(trg)="10"> Ырас , кайсы жерде болгонум жана эмне кылганым толугу менен эсимде болду .
(src)="9"> Ma panin ka tähele , et kui hakkasin tegema rohkem ja raskemaid 30- päeva väljakutseid , siis mu enesekindlus kasvas .
(trg)="11"> Дагы байкап көрсөм , 30 күндүк өзгөрүүлөрүм канчалык кыйыныраак болгон сайын , өзүмө ишеничим көбөйдү .
(src)="10"> Ma muutusin laua taga olesklevast arvutinohikust selliseks tüübiks , kes sõidab jalgrattaga tööle --
(src)="11"> lõbu pärast .
(trg)="12"> Компьютерден башы чыкпаган окумуш сөрөйдөн жумушка ыракат алуу үчүн велосипед айдаган адамга айландым .
(src)="12"> Veel eelmisel aastal matkasin Kilimanjaro mäe otsa , mis on kõrgeim mägi Aafrikas .
(trg)="13"> Бул аз келгенсип , мен былтыр Килиманджаронун чокусуна чыктым , ал Африкадагы эң бийик тоо болуп эсептелет .
(src)="13"> Ma poleks iial olnud nii seiklushimuline enne oma 30- päeva väljakutsete alustamist .
(trg)="14"> Мен ушул 30 күндүк өзгөрүүлөргө чейин мындай нерселерди такыр кылган эмесмин .
(src)="14"> Lisaks mõistsin , et kui sa midagi tõeliselt tahad , suudad sa 30 päeva teha mida iganes .
(trg)="15"> Менин көзүм жетти , эгер бир нерсени абдан катуу кааласаңыз , 30 күндүн ичинде ар нерсени ишке ашырсаңыз болот экен .
(src)="15"> Oled sa kunagi tahtnud romaani kirjutada ?
(trg)="16"> Жашооңузда бир көркөм кара сөз жазгыңыз келди беле ?
(src)="16"> Igas novembris püüavad kümned tuhanded inimesed kirjutada oma 50 000- sõnalise romaani 30 päevaga .
(trg)="17"> Ар жылы ноябрда , он миңдеген адамдар 50 000 сөздөн турган чыгарманы 30 күндүн ичинде башынан баштап жазганга аракет кылышат .
(src)="17"> Nagu selgub , pead sa kõigest kirjutama 1667 sõna päevas , kuu aega .
(trg)="18"> Ал үчүн бир айдын ичинде күнүнө 1, 667 сөз жазыш керек экен .
(src)="18"> Ja nii ma tegingi .
(trg)="19"> Мен ошондой кылдым .
(src)="19"> Muuseas , nipp on mitte minna magama enne , kui oled päeva sõnade arvu täis kirjutanud .
(trg)="20"> Баса , ийгиликтин сыры - баардык сөздөрдү жазып бүтмөйүнчө , уктабаш керек .
(src)="20"> Sa võid olla unevaeguses , kuid sa saad oma romaani valmis .
(trg)="21"> Балким сиз уйкудан айрыласыз , бирок көркөм кара сөзүңүздү бүтүрөсүз .
(src)="21"> Kas mu raamat on siis järgmine suur ameerika romaan ?
(trg)="22"> Эми менин китебим Американын улуу көркөм кара сөз чыгармасына киреби ?
(src)="22"> Ei .
(trg)="23"> Жок .
(src)="23"> Ma kirjutasin selle kuu ajaga .
(trg)="24"> Мен аны бир айдын гана ичинде жаздым .
(src)="24"> See on kohutav .
(trg)="25"> Ал абдан начар .
(src)="25"> Kuid oma ülejäänud elu jooksul , kui peaksin TEDi peol John Hodgman 'i kohtama , ei pea ma ütlema :
(trg)="26"> А бирок мындан ары , мисалы ,
(trg)="27"> TED кечесинде Джон Ходжманды кезиксем ,
(trg)="28"> " Мен компьютер адисимин " деп айткаңга мажбур эмесмин .
(src)="27"> Ei , ei , kui tahan , saan öelda :
(src)="28"> " Ma olen romaanikirjanik . "
(trg)="29"> Албетте эмесмин , бирок кааласам , " Мен жазуучумун " деп айтсам болот .
(src)="29"> ( naer )
(trg)="30"> ( Күлкү )
(src)="30"> Seega veel üks asi , mida tahaksin mainida .
(src)="31"> Ma õppisin , et kui tegin väikeseid jätkusuutlikke muudatusi , asju , mida saaksin jätkata , oli tõenäosem , et nad jäid püsima .
(trg)="31"> Дагы сизге айта турган акыркы сөзүм - мен жаңы , туруктуу өзгөрүүлөрдү кылганда , алар менин күнүмдүк адаттарыма батыраак айланганын түшүндүм .
(src)="32"> Suurtes ja hulludes väljakutsetes pole midagi halba .
(trg)="32"> Чоң , шумдук өзгөрүүлөрдүн эч жаман нерсеси жок .
(src)="33"> Tegelikult on need väga lõbusad .
(trg)="33"> Чынында , алар абдан кызыктуу болушу мүмкүн .
(src)="34"> Aga on vähetõenäosem , et nad jäävad püsima .
(trg)="34"> Бирок алар ар дайым адаттарга айланаары күмөн .
(src)="35"> Kui ma loobusin suhkrust 30 päevaks , nägi 31 . päev välja selline .
(trg)="35"> Мен 30 күндүн ичинде шекер колдонбой калганда , 31- чи күн ушуга окшош болгон .
(src)="36"> ( naer )
(trg)="36"> ( Күлкү )
(src)="37"> Nii et siin on minu küsimus sulle :
(trg)="37"> Анда эмесе менин суроом сизге мындай :
(src)="38"> Mida sa ootad ?
(trg)="38"> Сиз эмнени күтүп жатасыз ?
(src)="39"> Ma garanteerin , et järgnevad 30 päeva mööduvad , soovid sa seda või ei , seega miks mitte mõelda millestki , mida oled alati tahtnud proovida ja anda sellele võimalus järgneva 30 päeva jooksul .
(trg)="39"> Мен сизге кепилдик бере алам , каалайсызбы же каалабайсызбы , келе жаткан 30 күн дагы өтөт . ошондуктан , ар дайым жасагыңыз келген нерсе жөнүндө ойлонуп , эмки 30 күндүн ичинде аны ишке ашырганга аракет кылыңыз .
(src)="40"> Tänan !
(trg)="40"> Ыракмат .
(src)="41"> ( aplaus )
(trg)="41"> ( Кол чабуу )
# et/5SAQIXcUwqXW.xml.gz
# ky/5SAQIXcUwqXW.xml.gz
(src)="1"> Me oleme Briti Muuseumis ja me vaatame ühte tähtsamat objekti siinses kollektsioonis -
(trg)="1"> Биз Британдык музейде буюмдардын жыйындысынан эң негизги
(src)="2"> Rosetta kivi .
(trg)="2"> Розеттик ташты карап жатабыз
(src)="3"> Kivi asub klaasist kapis ning seda ümbritsevad inimesed , kes seda pidevalt pildistavad
(trg)="3"> Ал айнекчеде , тегеректеген эл аны сүрөткө тартып жатышат .
(src)="4"> Inimesed armastavad seda !
(src)="5"> Tõesti !
(trg)="4"> Элдер аны жактырышат !
(src)="6"> Ka kingitustepoes on mitmeid selleteemalisi kinke .
(trg)="5"> Ооба , алар аны жакшы көрүшөт .
(trg)="6"> Белек дүкөндөрдө мындай азембелектер бар ...
(src)="7"> Te saate endale täitsa oma , pisikese Rosetta Kivi .
(trg)="7"> Сиз өздүк кичинекей Розеттик ташыңызды ала аласыз .
(src)="8"> Te võite osta Rosetta Kivi plakateid .
(src)="9"> Täpselt .
(src)="10"> Isegi kruusi peal .
(trg)="8"> Сиз Розеттик таш тартылган плакатты жана , анын сүрөтү түшүрүлгөн кружканы ала аласыз .
(src)="11"> Ma arvan , et saad isegi Rosetta Kivi jalamatti osta .
(src)="12"> Just .
(trg)="9"> Мүмкүн , сиз Розеттик ташы менен килемче ала аласыз .
(src)="13"> Aga , kivi ise on ajalooliselt väga oluline .
(trg)="10"> Бирок тарыхты алсак анын өзү укмуштуудай маанилүү .
(src)="14"> See võimaldas meil esimest korda aru saada , kuidas oleks võimalik lugeda , ja võimalik tõlkida Hieroglüüfe .
(trg)="11"> Ал бизге эң биринчиден иероглифтерди түшүнгөнгө , окуганга жана которгонго мүмкүнчүлүк берет .
(src)="15"> Hieroglüüfid olid
(src)="16"> Iidse Egiptuse kirjakeeleks
(trg)="12"> Иероглифтер - байыркы Египеттиктердин жазма тили болгон .
(src)="17"> Ja kuni 19 sajandi keskpaigani ei olnud meil aimugi millest nad rääkisid .
(trg)="13"> XIX - кылымдын жарымына чейин алар эмне жөнүндө айтып жатышканын биз билчү эмеспиз .
(src)="18"> Keel ise on pildiline , ja see oligi tegelikult , see mis viis ühte tõelise segaduseni .
(trg)="14"> Тил өзү сүрөттөр менен берилген ошондуктан ал накта адашууга алып келген .
(src)="19"> Sest ma arvan , et alguses uskusid arheoloogid - ja keeleteadlased - et pildid mida nad nägid - ( Võis eristada linde ja madusid , ja mitmesuguseid erinevaid vorme )
(trg)="15"> Себеби , мен ойлойм , алгачкы археологдор ишенишкен - жана лингвистер ишенишкен - алар көргөн сүрөттөрдөн чымчыктардын же жыландардын сөлөкөтөрүн жана башка ар түрдүү формаларды көрө алышкан .
(src)="20"> - viitasid tegelikult mingil moel konkreetsetele asjadele meie maailmas .
(trg)="16"> Туурасында алар чыныгы дүйнөдөгү кандайдыр бир маанилүү нерсени чагылдырышкан .
(src)="21"> Seega , kui sa nägid lindu , siis ta kuidagi osutas linnule .
(trg)="17"> Туура , эгер сиз чымчыкты көрсөңүз кандайдыр бир учурда чымчыкка тиешелүү болот .
(src)="22"> Ja siis avastati , et tegelikult see polegi nii .
(src)="23"> See on palju rohkem arenenud keel .
(trg)="18"> Бирок факт боюнча бул анчеин андай эмес бул абдан татаал тил .
(src)="24"> Rosetta kivi oli tõesti see , mis aitas neil mõista , et Egiptuse Hieroglüüfid ei ole pildilised .
(trg)="19"> Розета ташы Египеттердин иероглифтери тартылган сүрөттөр эмес экенин түшүнүүгө жардам берди .
(src)="25"> Nad ei ole piktograafid .
(trg)="20"> Алар пиктограммалар эмес .
(src)="26"> Nad on tegelikult foneetilised .
(trg)="21"> Бул чындыгында фонетика .
(src)="27"> Niisiis , kõik need asjad , mis näevad välja nagu pildid esindavad tegelikult helisid .
(trg)="22"> Ошентип баардык тартылган сүрөттөргө окшош нерселер чындыгында тыбыштарды чагылдырат .
(src)="28"> Ja see oligi viis , kuidas nad said lõpuks aru kuidas lugeda - ja tõlkida - muistse Egiptuse Hieroglüüfe .
(trg)="23"> Демек ушинтип алар кантип байыркы Египет иероглифтерин которууну түшүнүшкөн .
(src)="29"> Ja põhjus miks me seda teha suutsime oli see , et see Kivi ütles sama lause kolm korda , kolmes eri keeles .
(trg)="24"> Жана биз муну жасай алганыбыздын максаты анткени бул таш ошол эле билдирүүнү үч ирет үч башка тилдерде айткан .
(src)="30"> Niisiis , need kolm keelt on :
(trg)="25"> Демек үч тилдерибиз булар :
(src)="31"> Vana- Kreeka keel , mis on allosas .
(trg)="26"> Байыркы Грек тили , эң түпкүрүндө жайгашкан .
(src)="32"> See oli halduse keel .
(trg)="27"> Ал административтик тил болгон .
(src)="33"> See oli valitsuse keel .
(trg)="28"> Ал мамлекеттик тил болгон .
(src)="34"> Ning selle põhjuseks on asjaolu , et
(trg)="29"> Анын себеби - Египетти
(src)="35"> Aleksander Suur oli vallutanud Egiptuse , ning oli moodustatud sellise
(trg)="30"> Улуу Александр басып алган жана грек бийлигин эллинизм доорунда орнотконунда
(src)="36"> Hellenistliku ajastu Kreeka reegli ja see jäi püsima ka Iidses Egiptuses .
(trg)="31"> Жана ушул Байыркы Египетте тастыкталган .
(src)="37"> Tuletame meelde , et me räägime siin ajast umbes 200 eKr . - mis on tegelikult päris lähedal
(trg)="32"> Келгиле эске салалы , биз болжол менен б . з . ч 200 ж . ж . жөнүндө айтып жатабыз .
(src)="38"> Hieroglüüfide elu lõpule .
(trg)="33"> Иероглифтерди колдонуу дээрлик токтоп келе жатат
(src)="39"> See kestab veel mõned sajad aastad enne kui täiesti välja sureb .
(trg)="34"> Алар таптакыр жоголгончо дагы бир нече жүздөгөн жылдар өтөт .
(src)="40"> Niisiis , see on tõesti selle 3000 aasta vanuse keele lõpuosa .
(trg)="35"> Чындыгында 3000 жыл жашаган тилдин токтошу болот .
(src)="41"> Edasi , keskmine osa on Demotic , mis tegelikult tähendab " rahva keel "
(trg)="36"> Ошентип орто ченде - демотик жазма , тактап айтканда " Элдин тили " дегенди билдирет .
(src)="42"> Ja see oli Egiptuse rahva igapäevane keel .
(trg)="37"> Бул Египеттиктер колдонгон жалпы тил болгон .
(src)="43"> Ja kõige peal , oli muidugi Püha kirjakeel .
(trg)="38"> Албетте башкысы , ыйык жазма .
(src)="44"> See oli hieroglüüfkiri .
(trg)="39"> Алар иероглифтер болгон .
(src)="45"> Ja see oli keel , mida me tõesti ei suutnud lugeda -
(src)="46"> - kuni me olime saanud Rosetta kivi .
(trg)="40"> Бул ушундай тил болгон , Розеттик таш пайда болгуча биз аны окуй алган эмеспиз .
(src)="47"> Ja me nägime Rosetta Kivi kirjutistes , kartuuše millel olid kirjas valitsejate nimed .
(trg)="41"> Ошентип биз Розеттик таштан жазма картуштарды көрө алчубуз , алар башкаруучулардын аттарынан турган .
(src)="48"> Kartuušid on omamoodi pikliku kujuga mis sisaldavad Valitseja nime .
(trg)="42"> Картуштар - бул узун форма түрүндө , башкаруучулардын аттарынан турат .
(src)="49"> Antud juhul oleks selleks Ptolemy V- s .
(trg)="43"> Мындай учурда Птолемей Бешинчи болмок .
(src)="50"> Tundes ära selle valitseja nime , nendes kolmes eri keeles ,
(src)="51"> Leidsime me võimaluse alustada Hieroglüüfide tõlkimist .
(trg)="44"> Ошентип бул башкаруучунун атын ушул үч тилде айырмалагандан кийин , биз иероглифтерди чечмелегендин ачкычын таптык .
(src)="52"> Muidugi , see võtaks aastakümneid .
(trg)="45"> Бул ондогон жылдарды алды .
(src)="53"> See oli uskumatult raske ülesanne .
(trg)="46"> Бул укмуштуудай оор маселе болгон .
(src)="54"> Ja me ei ole isegi rääkinud veel kuidas see leiti !
(src)="55"> Napoleon 'i sõjavägi oli Egiptuses .
(trg)="47"> Бул кантип табылганы тууралуу биз дагы эле айтып бүтө элекпиз .
(src)="56"> Ja Napoleon tõi endaga kaasa mõned - keda ma arvan , et võime kutsuda - arheoloogideks .
(trg)="49"> Египетке алып келген .
(trg)="50"> Менин ойумча
(trg)="51"> Наполеондун алып келгендеринин бир нечесин археологдор деп атап койсок болот .
(src)="58"> leidis - või avastas - Rosetta kivi .
(trg)="52"> Наполеонду коштоп жүргөндөрдүн бирөөсү
(src)="59"> Seda kasutati ühe osana kindluse vundamendis .
(trg)="53"> Розеттик ташты капысынан таап алган же көрүп калган .
(trg)="54"> Ал чындыгында фундаментин форту катары колдонулунган .
(src)="60"> Ja muidugi , see oleks algselt on paigaldatud templisse või lähedal iidse Egiptuse templile .
(trg)="55"> Албетте , башында храмда же байыркы египеттик храмга катар коюлган .
(src)="61"> Ja ma arvan , et oluline on öelda , et see on osa , alumine osa , ühest suuremat tükist , suuremast kivist - mis oleks olnud üsna kõrge .
(trg)="56"> Жана , мен ушуну айтыш керек деп ойлойм , бул түпкү жагы абдан эле чоңураак же өзүнчө эле абдан бийик таш плитасы .
(src)="62"> Niisiis , Napoleon võttis ta endaga kaasa ja tõi tagasi .
(trg)="57"> Ошентип Наполеон аны өзү менен ала келген ...
(src)="63"> Kuid , oota korraks - kuna me ei ole Louver 's .
(src)="64"> Me oleme Londonis , Briti muuseumis .
(trg)="58"> Мындан тышкары , секундка күтсөңүздөр , себеби биз Луврда эмеспиз биз Лондондо , Британдык музейдебиз .
(src)="65"> Niisiis , kuidas see juhtus ?
(trg)="59"> Ошентип кантип ушундай болду ?
(src)="66"> Noh , Britid võitsid Napoleon vägesid , ja tõid kivi endaga kaasa .
(src)="67"> Ja aasta või kaks hiljem- ma arvan , 1801 või 1802 - teavitati sellest Briti Muuseumi .
(trg)="60"> Британдыктар Наполеонду талкалашып ташты алышкан жана бир же эки жылдан кийин 1801 же 1802 ж . ж .
(src)="68"> Ja sellest ajast peale on see siin olnud .
(trg)="61"> Британия музейине алып келинген , ошондон бери ал ошол жерде турат .
(src)="69"> Ja see on selgelt endiselt väga populaarne .
(trg)="62"> Негизгиси ал ушул убакка чейин өтө эле белгилүү .
# et/AynKvwOsKWlm.xml.gz
# ky/AynKvwOsKWlm.xml.gz
(src)="1"> Meie , inimesed , oleme teadnud tuhandeid aastaid , vaadates lihtsalt keskkonda meie ümber , et on olemas erinevaid aineid .
(trg)="1"> Биз , адамдар миңдеген жылдар бою жөн гана айлана чөйрөгө көз салып , ар кандай заттар бар экенин билгенбиз жана бул заттар ар кандай касиетке ээ .
(src)="2"> Need erinevad ained ... kipuvad omama eri omadusi .
(src)="3"> Neil ei ole vaid eri omadused ; näiteks üks võib peegeldada valgust mingil viisil või siis ei peegelda üldse valgust .
(src)="4"> Või on teatud värvi või omab teatud temperatuuri ; on kas vedel , gaas või tahke .
(trg)="2"> Алар касиеттери менен гана айырмаланган эмес ; алар жарыкты кандайдыр бир деңгээлде чагылдыра , алышкан же таптакыр чагылдыра алышкан эмес белгилүү бир түстө , белгилүү температурада болгон жана белгилүү бир температурага ээ боло алган . суюк , газ же катуу абалда боло алган .
(src)="5"> Aga samas me oleme alustanud uurimist , kuidas need omavahel reageerivad teatud tingimustel .
(trg)="3"> Биз белгилүү бир шарттарда алар бири- бири менен , аракеттенерин байкай баштадык .