# eo/W8oUsscfsCuA.xml.gz
# tlh/W8oUsscfsCuA.xml.gz

(src)="1"> Nenio estas pli vasta aŭ malnova ol la universo .
(src)="2"> Jen la temojn kiujn mi volas priparoli :
(src)="3"> De kie devenas ni ?
(trg)="1"> ' u´ tIn law´ Hoch tIn puS . ´u ' qan law´ Hoch qan puS . vay´ vIghel vIneH , nuqDaq ´oH mungmaj 'e ' ? chay´ chenpu´ ' u ' ? ' u' Daq mamob´a ' ?
(src)="6"> Ĉu ekzistas ekstertera vivo ?
(src)="7"> Kia estas la estonteco de la homaro ?
(trg)="2"> latlh yuQmeyDaq yaghmey lutu 'lu " a ' ? nuq ´oH Human Segh San 'e ' ? qaSpa´ tera´ maH DIS poH 1920 choHbe´ ' u´
(src)="8"> Ĉiam ŝajnis , ke la universo estas esence senmova kaj senŝanĝa , ĝis la 1920- aj , kiam oni malkovris , ke male , ĝi dilatiĝas .
(trg)="3"> ' e´ luHar Hoch .
(src)="9"> Foraj galaksioj malproksimiĝas de la nia , sekve , ili sendube estis pli proksimaj antaŭe .
(trg)="4"> SachtaH ´u ' ghIq net tu ' . cholHa 'taH qIbmey Hop . vaj ´op poH ret wa´ DaqDaq Sumbej . mIwvam wInuDchugh , vaj ngoD wItlhoj :
(src)="10"> Ekstrapolante , oni konkludu , ke antaŭ 15 miliardoj da jaroj proksimume ĉio estis miksiĝita .
(src)="11"> Tiu ĥaoso estis la Granda Krako , la komenco de la universo .
(src)="12"> Sed , ĉu ekzistis io antaŭ la Granda Krako ?
(trg)="5"> 15 000 000 000 ben wa´ DaqDaq Hoch qIbmey lutu 'lu ' . ngugh qaS SachchoHghach 'a ' , ´u ' chenchoHghach . qaSpa´ SachchoHghach 'a ' , vay´ tu 'lu " a´ ? ngugh pagh tu´lu´chugh , ´u ' chenmoH nuq ? qatlh ´u ' chenmoH SachchoHghach 'a ' , ´ej qatlh jaS chenbe´ ' u ' . cha´ ' ay' mey ghaj ´u ' nger naQ
(src)="15"> Oni antaŭe pensis , ke priuniversa teorio devas konsisti el du partoj .
(src)="16"> Unuflanke , devis esti leĝoj , kiel
(trg)="6"> ' e´ wIHarpu ' . chutmey 'e ' pabbogh ´u ' lutu 'lu ' .
(src)="17"> la ekvacioj de Maxwell kaj la ĝenerala relativeco , regantaj la evoluadon de la universo , donata ĝia tutspaca stato en iu specifa momento .
(src)="18"> Aliflanke , ne vere ekzistis teorio pri la origina stato de la universo .
(src)="19"> Ni progresis impone pri la unua parto , kaj nuntempe konas la prievoluajn leĝojn en ĉiaj kondiĉoj krom la ekstremaj .
(trg)="8"> Einstein tlham nger . latlh chutmey je . chutmeyvam pablu´chu´taH choHtaHvIS ´u ' Dotlh . chutmeyvam ´oH ´u ' nger naQ ´ay´ wa " e ' . ' u´ Dotlh wa' DIch ´oH ´ay´ cha " e ' . ' ay´ wa´ wIyajchoHchu 'lI ' . ghu 'mey le´ wIyajchu´be´bogh lutu´lu´
(src)="20"> Tamen , ĝis lastatempe , ni tre malbone konis
(src)="21"> la kondiĉojn de la ĵus estiĝinta universo .
(src)="22"> Nu , tiun arigon de leĝoj en tiuj de la evoluado kaj tiuj de la komencaj kondiĉoj altrudas apartigo inter spaco kaj tempo .
(trg)="9"> ' ach tlhoS choHtaHghach chutmey DIyaj . ' a qen ´u ' Dotlh wa' DIch wISovbe´chu ' . pImchugh chuqmey poHmey je , vaj pIm nger ´ay´mey . ' a chuqmey Da poHmey .
(src)="23"> En ekstremaj kondiĉoj , la ĝenerala relativeco kaj la kvantumteorio igas la tempon plia spaca dimensio .
(trg)="10"> ' e´ luchaw´ ngermey chu´ qaStaHvIS ghu 'mey le ' . vaj pImbe´ poHmey chuqmey je .
(src)="24"> Tio forviŝas la malsamon inter tempo kaj spaco , kaj signifas ke la prievoluadaj leĝoj povas ankaŭ determini la komencan staton .
(trg)="11"> vaj chutmey DIyajchu 'DI ' , ´u ' Dotlh wa' DIch wISovlaH . chen' eghmoHlaH ´u ' .
(src)="25"> La universo ja povas spontanee estiĝi el nenio .
(trg)="12"> nuq ´oHpu´ ' u´ Dotlh wa´DIch´e ' ?
(src)="26"> Aldone , ni kapablas kalkuli probablon , ke la universo estiĝus en aliaj statoj .
(src)="27"> Tiaj prognozoj konkordas bonege kun la observadoj de la satelito WMAP pri la kosma mikroonda fono , spuro de la tre frua universo .
(trg)="13"> DuH Dotlhmey law ' . ghaytan qaSbogh DuHmey lutu´lu´ ' ej ghaytanHa´ qaSbogh DuHmey lutu 'lu ' . wISImlaH . chenpu´DI´ ' u´ woj law´ tlhuDlu ' . ' u´ Qup cha' bogh mIllogh´e ' luchenmoHmeH tejpu´
(src)="28"> Ŝajne , ni ĵus solvis la misteron de la kreado .
(src)="29"> Eble ni devus patenti la universon kaj postuli tantiemon al ĉiuj pro ilia ekzistado .
(trg)="14"> WMAP SIbDoH woj noch patmey lulo 'ta ' . ' u´ Qup qechmeymaj rurqu´ mIlloghvam . chen' eghmoHghach Qatlh wIyajlaw ' . chaq ´u ' ´oghlaHghach chaw´ wIDoQnIS ghIq maHvaD DIlnIS ´u ' Dabbogh Hoch 'e ' !
(src)="30"> Nun , ataku ni la duan gravan demandon : ĉu ni estas solaj , aŭ ĉu ekzistas alia vivoformo ie en la universo ?
(trg)="15"> DaH potlh 'a ' cha´ vIqel : mamob 'a ' ? pagh latlh yuQmeyDaq yaghmey lutu 'lu " a ' ?
(src)="31"> Ni kredas , ke la vivo aperis spontanee sur la Tero , sekve ĝi povus ripetiĝi sur iaj ajn planedoj taŭgaj , kies kvanto en la galaksio ŝajnas granda .
(trg)="16"> tera 'Daq chenpu´ yaghmey . chenmoHta´ pagh . ´e ' wIHar . vaj chaq latlh yuQmeyDaq chenpu´ yaghmey . ' ej qIbmajDaq law´law´ yuQmey 'e ' DablaHbogh yaghmey . chay´ chenpu´ yaghmey wa' DIch ? maSovbe ' .
(src)="32"> Kvankam ni ne scias kiel la vivo aperis , ni ja havas du observaĵojn pri la probableco de tia evento .
(trg)="17"> chenmeH yaghmey ´eb bopbogh De´ law " e´
(trg)="18"> lu' ang cha´ Dochmey :
(src)="33"> La unua estas fosiliaj algoj de antaŭ 3 . 5 miliardoj da jaroj .
(trg)="19"> wutlhDaq yagh Hegh chovnatlhmey DItu 'pu ' .
(trg)="20"> 3 500 000 000 ben Hegh yaghmeyvam .
(src)="34"> La Tero formiĝis antaŭ 4 . 6 miliardoj da jaroj kaj probable restis tro varma dum proksimume la unua duonmiliardo da jaroj .
(trg)="21"> 4 600 000 000 ben chen tera ' . qaStaHvIS 500 000 000 DIS , ghaytan tera´ luDablaHbe´ yaghmey ´Iqmo´ tuj .
(src)="35"> Do la vivo estiĝis sur la Tero ene de 500 milionoj da jaroj post kiam la kondiĉoj ebligis ĝin , mallongaĵo kompare kun la 10- miliardjara vivdaŭro de Tersimilaj planedoj .
(src)="36"> Tio implicas , ke la probableco pri la apero de la vivo estas sufiĉe alta .
(trg)="22"> vaj DuHpu´DI´ yIn , rInpa´ 500 000 000 DIS chenpu´ yaghmey . tera´ taHtaHghach poH nI´ law´ yaghmey taHbe' taHghach poH nI´ puS , vaj nom chenpu´ yaghmey , DuHpu 'DI ' . vaj qubbe´law´ chenmeH yaghmey ´ebmey . qubchugh bIH , ghaytanHa´ chen yaghmey
(src)="37"> Se ne , ĝi ne estus aperinta antaŭ la preskaŭ fino de la dek miliardoj da jaroj disponeblaj .
(src)="38"> Aliflanke , ni ŝajne ne ankoraŭ ricevis eksterterajn vizitantojn .
(trg)="23"> QuptaHvIS tera ' . ' a wej nuSuchbe´law´ latlh yuQmey nganpu ' .
(src)="39"> Mi ne kalkulas la raportojn pri NIFO- j .
(src)="40"> Kial montriĝus ili nur al duon - kaj plenfrenezuloj ?
(trg)="24"> UFOmeyqoq vIqelbe 'taH . qatlh taQwI´pu´vaD neH ´ang´egh Dujmeyvam ?
(src)="41"> Se la registaroj konspiras por kaŝi la raportojn priajn kaj konservi por si mem la sciencajn konojn alportitajn de eksterteruloj , ties politiko ŝajnas ĝis nun strange malefika .
(trg)="25"> novpu´ Sov peghtaH 'a ' qum ? nIDtaHchugh chaH ,
(src)="42"> Plie , malgraŭ zorga serĉado kadre de la projekto SETI , ni ankoraŭ ne ricevis televidalsendojn el alia planedo .
(trg)="26"> Qapbe´law´taH . novpu´ nejtaH SETI jInmol , ´ej vumqu 'taH tejpu ' ,
(src)="43"> Tio probable indikas , ke ne ekzistas eksterteraj civilizacioj je nia nivelo de disvolviĝo ene de kelk- centa lumjara radiuso .
(src)="44"> Tiu , kiu vendos asekuron kontraŭ forraboj fare de Marsanoj ne riskos bankroti .
(trg)="27"> ' a pagh nov ghe' naQmey Qoypu´ chaH . ghu´vammo´ wa " e´ wIloylaH : ' op vatlh loghqam juchbogh moQ qoDDaq tayqeqmaj lururbogh tayqeqmey 'e ' lutu´lu´be ' . nov quchwI´pu´mo´ DuQanmeH negh yIDIlQo ' ! ghaytan ´utbe´chu ' .
(src)="45"> Kaj fine , la lasta el la gravaj temoj :
(src)="46"> la homara estonteco .
(src)="47"> Se ni estas la solaj inteligentaj estaĵoj en la galaksio , ni faru ĉion eblan por supervivi kaj daŭri .
(trg)="28"> DaH potlh 'a ' natlIS vIqel : nuq ´oH Human Segh San 'e ' ? qIbvamDaq QublaHbogh latlh yaghmey lutu´lu´be´chugh , mataHnISqu ' !
(src)="48"> Bedaŭrinde , ni plonĝas en pli kaj pli danĝeran periodon de nia historio .
(src)="49"> Nia popolateco kaj nia uzo de la neinfinitaj rimedoj de la Tero kreskas eksponence , samtempe kun nia teknika ebleco ŝangi la vivmedion favore aŭ malhelpe .
(trg)="29"> ' a QobtaH ghu 'maj . tlhoy law' choHtaH roghvaHmaj ´ej tlhoy tera´ jo wInatlhtaH ,
(src)="50"> En nia genetika kodo ankoraŭ troviĝas la instinktoj egoismaj kaj agresemaj , kiuj antaŭe favoris nian supervivon .
(src)="51"> Malfacilos eviti katastrofon en la venontaj jarcentoj , kaj des pli en la venontaj jarmiloj aŭ jarmilionoj .
(trg)="31"> ' a ´IwmajDaq numutmoHbogh Duj , nuvaQmoHbogh Duj je lutu´lu´taH , poH nI´ ret mataHmeH ´utmo´ Dujvam . qaStaHvIS vatlh DIS poH veb
(src)="52"> Rilate al nia longdaŭra supervivo , nia nura ŝanco konsistas en forlasi la Teron kaj disvastiĝi tra la kosmo .
(trg)="35"> nI' taHvIS poH , mataHtaHmeH
(src)="53"> La respondoj al tiuj gravaj demandoj montras , ke ni rimarkinde progresis dum la lastaj jarcentoj .
(src)="54"> Tamen , se ni deziras daŭri preter la venontaj , la kosmo detenas la ŝlosilon de nia estonteco .
(trg)="36"> latlh qo' mey DIjaHnISqu ' . reH tera 'Daq maratlhlaHbe ' . potlh 'a' meyvam DInuDchugh , vaj wa " e´ wItlhoj : qaStaHvIS nungbogh vatlh DIS poH , Ser law´ wIta 'ta ' . ' a qaStaHvIS vatlh DIS poH veb mataH wIneHchugh ,
(src)="55"> Jen kial mi estas favora al homekipitaj kosmaj flugoj .
(src)="56"> Dum mia tuta vivo , mi strebis kompreni la universon kaj trovi respondojn al tiuj demandoj .
(trg)="38"> loghDaq lujaH nuvpu´ vIneH ngoDvammo ' . ' u´ vIyaj reH ´e ' vInID ´ej potlh 'a' meyvam vIHaD qaStaHvIS yInwIj .
(src)="57"> Tre bonŝance , mia handikapo ne grave ĝenis min .
(src)="58"> Fakte , ĝi probable donis al mi pli da tempo ol al la ceteraj homoj por daŭrigi mian sciserĉadon .
(src)="59"> La plejsupra celo estas kompleta priuniversa teorio , kaj ni bone progresas tiudirekten .
(trg)="39"> Do´ ' e´ botqu´be´ ropwIj . chaq muQaH ropwIj . ropvammo´ qaStaHvIS nI' bogh poHmey ´ej law' bogh potlh 'a' meyvam vIbuSlaH . ' u´ nger naQ ´oH ngoQ 'a " e ' ,
(src)="60"> Dankon pro via atento .
(trg)="41"> Su´Ijpu´mo´ Satlho ' .
(src)="62"> Profesoro , se eldiri vian opinion pri tiu temo , ĉu vi kredas , ke estas pli probable ol ne , ke ni ne estas , en nia galaksio ,
(trg)="42"> Chris Anderson : ghojmoHwI " a´ wa´ DuH DawIv net poQchugh , ghaytan qIbmajDaq mamob 'a ' ? tayqeqmaj ´Itlh law´ Hoch ´Itlh puS .
(src)="63"> la sola civilizacio ĉe nia nivelo de inteligenco ?
(trg)="43"> DuH 'a ' ? chay´ bIHar ?
(src)="64"> D- ro Hawking sep minutojn bezonis por respondi , kaj tio montras kia nekredebla malavareco liaflanke tiu prelego reprezentis por TED .
(trg)="44"> jangmeH vumta´ ghaH qaStaHvIS Soch tupmey . quvba´ ghojmoHwI " a ' , TEDvaD SoQvam nI´ ghItlhta 'mo ' .
(src)="65"> Stephen Hawking :
(src)="66"> Laŭ mi , estas probable , ke ni estas la sola civilizacio ene de pluraj centoj da lumjaroj , se ne , ni estus ricevintaj radio- ondojn .
(src)="67"> Alia eblo estas , ke civilizacioj ne tre longe daŭras antaŭ ol memdetrui .
(trg)="45"> Stephen Hawking : ghaytan ´op vatlh loghqam juchbogh moQ qoDDaq tayqeqmaj lururbogh tayqeqmey 'e ' lutu´lu´be´ nov jabbI 'IDmey DItu´be´pu´mo ' . pagh chaq ngaj tayqeq yInmey
(src)="68"> CA :
(trg)="48"> Hawking ghojmoHwI " a ' , bIjangta´mo´ qatlho ' . ghuHvammo´ qaStaHvIS qepmaj mayep . ghojmoHwI " a ' , SoQvam DaghermeH bIvumqu´ta´mo´
(src)="71"> Ni dankas vin pro la eksterordinara strebo viaflanke trakti tiujn temojn hodiaŭ .
(src)="72"> Elkoran dankon .
(trg)="49"> SoHvaD pItlho ' . pItlho´qu´bej .
(src)="73"> ( Aplaŭdoj )
(trg)="50"> ( quvmoHmeH wabmey )

# eo/WecWhedF7MI6.xml.gz
# tlh/WecWhedF7MI6.xml.gz

(src)="1"> Esperanto 1
(trg)="1"> Klingon 1
(src)="2"> Esperanto 2
(trg)="2"> Klingon 2
(src)="3"> Esperanto 3
(trg)="3"> Klingon 3
(src)="4"> Esperanto 4
(trg)="4"> Klingon 4
(src)="5"> Esperanto 5
(trg)="5"> Klingon
(src)="6"> Esperanto 6
(trg)="6"> Klingon
(src)="7"> Esperanto 7
(trg)="7"> Klingon
(src)="8"> Esperanto
(trg)="8"> Klingon
(src)="9"> Esperanto
(trg)="9"> Klingon
(src)="10"> Esperanto
(trg)="10"> Klingon
(src)="11"> Esperanto
(trg)="11"> Klingon
(src)="12"> Esperanto
(trg)="12"> Klingon
(src)="13"> Esperanto
(trg)="13"> Klingon
(src)="14"> Esperanto
(trg)="14"> Klingon
(src)="15"> Esperanto
(trg)="15"> Klingon
(src)="16"> Esperanto
(trg)="16"> Klingon
(src)="17"> Esperanto
(trg)="17"> Klingon
(src)="18"> Esperanto
(trg)="18"> Klingon
(src)="19"> Esperanto
(trg)="19"> Klingon

# eo/aFrs2ZEmEPGR.xml.gz
# tlh/aFrs2ZEmEPGR.xml.gz

(src)="1"> He Cooper , kie estas via buŝo ?
(src)="2"> Buŝo !
(src)="3"> Kie estas viaj oreloj ?
(trg)="1"> ' o Cooper , nuqDaq ´oHtaH nujlIj 'e ' ? nuj ! nuqDaq bIHtaH qoghDu´lIj´e ' ? qoghDu ' ! nuqDaq ´oHtaH jIblIj 'e ' ? jIb ! nuqDaq bIHtaH mInDu´lIj´e ' ? mInDu ' ! nuqDaq ´oHtaH ghIchlIj 'e ' ? ghIch ! nuqDaq ´oHtaH jatlIj 'e ' ? jat ! nuqDaq bIHtaH ghopDu´lIj´e ' ? ghopDu ' ! nuqDaq ´oHtaH ´eQwaylIj´e ' ? ' eQway !
(src)="17"> Kie estas viaj piedoj ?
(src)="18"> Piedo !
(src)="19"> Kie estas via ĉemizo ?
(trg)="2"> nuqDaq bIHtaH qamDu´lIj´e ' ? qamDu ' ! nuqDaQ ´oHtaH yIvbeHlIj 'e ' ? yIvbeH ! nuq jatlh vIghro ' ? " maw " nuq jatlh Ha' DIbaH ? " wu wu wu " nuq jatlh tangqa ' ? " mu " chochoplaH 'a ' ? " chop ... chop ... chop ! "

# eo/yK4P7tiWMjfd.xml.gz
# tlh/yK4P7tiWMjfd.xml.gz

(src)="1"> Berlino sen vi
(trg)="1"> DuHutlhbogh berlIn
(src)="2"> Se vi dirus tion pli frue
(src)="3"> Eble mi irus ĝis la stacidom´
(trg)="2"> ' op ret Dajatlhchugh vaj chaq lupwI´ mIr verghDaq jIjaH
(src)="4"> Repreni mian monon , forgesi pri la vojo
(trg)="3"> HuchwIj vItlhapqa 'meH , He vIlIjmeH
(src)="5"> Se vi dirus tion pli klare
(src)="6"> Eble mi ne agus kiel metronom´
(trg)="4"> ' oH Dajatlhchu 'chugh vaj chaq ´In vIDabe´