# eo/0XyEHWkqeiS8.xml.gz
# it/0XyEHWkqeiS8.xml.gz
(src)="1"> Mi rakontos al vi iomete pri malracia sinteno .
(trg)="1"> Vi parlerò un po´ di comportamento irrazionale
(src)="2"> Ne la via , kompreneble .
(trg)="2"> Non il vostro , naturalmente .
(src)="3"> Tiu de aliaj homoj . & lt ; ridoj & gt ;
(trg)="3"> Quello degli altri .
(trg)="4"> ( Risata )
(src)="4"> Nu , laborinte ĉe MIT [ Teknologia Instituto de Masaĉuseco ] kelkajn jarojn , mi ekkomprenis , ke verki universitatajn raportojn ne estas tre ekscite .
(trg)="5"> Allora , dopo essere stato al MIT per alcuni anni , mi sono reso conto che scrivere relazioni universitarie non è eccitante .
(src)="5"> Bone , mi ne scias kiom da tiaj tekstoj vi legis .
(trg)="6"> Sapete , non so voi quante ne leggiate .
(src)="6"> Sed ne estas amuze legi -- kaj ofte , verki -- ilin .
(trg)="7"> Ma non è divertente leggerle , e spesso neanche scriverle .
(src)="7"> Eĉ pli malbonas ilin verki .
(trg)="8"> E´ anche peggio scriverle .
(src)="8"> Tial mi decidis provi verki ion pli amuzan .
(trg)="9"> Così ho deciso di provare a scrivere qualcosa di più divertente
(src)="9"> Kaj venis al mi la ideo verki kuirlibron .
(trg)="10"> Ed ho avuto l´ idea di scrivere un libro di cucina .
(src)="10"> Kaj la titolo de mia kuirlibro estus
(trg)="11"> Il titolo del libro doveva essere
(src)="11"> " Vespermanĝo sen paneroj : la arto manĝi super la lavkuvo " . & lt ; ridoj & gt ;
(trg)="12"> " Pranzare senza briciole : l' arte di mangiare sull' acquaio . "
(trg)="13"> ( Risata )
(src)="12"> Kaj ĝi estus perkuireja alrigardo al la vivo .
(trg)="14"> Sarebbe stato uno sguardo alla vita attraverso la cucina .
(src)="13"> Mi estis sufiĉe ekscitita pri tio .
(trg)="15"> Ero abbastanza eccitato all' idea .
(src)="14"> Mi estis pritraktonta iomete esploradon , iomete kuiradon .
(trg)="16"> Avrei parlato un poco di ricerca , un poco di cucina .
(src)="15"> Nu , vi scias , ni tiom multe faras en la kuirejo kaj mi pensis , ke tio estus interesa .
(trg)="17"> Sapete , facciamo così tante cose in cucina che pensavo sarebbe stato interessante
(src)="16"> Mi verkis kelkajn ĉapitrojn , kaj mi portis ilin al la eldonejo de MIT , kie oni diris :
(trg)="18"> Così ho scritto un paio di capitoli .
(trg)="19"> L' ho portato alla redazione del MIT dove mi hanno detto :
(src)="17"> " Bele .
(trg)="20"> " Carino .
(src)="18"> Sed ne por ni .
(trg)="21"> Ma non fa per noi .
(src)="19"> Serĉu alian eldonejon " .
(trg)="22"> Cerca qualcun altro . "
(src)="20"> Mi provis aliloke , kie oni diris la samon ,
(trg)="23"> Ho provato con altri ma tutti mi hanno detto la stessa cosa :
(src)="21"> " Bele .
(trg)="24"> " Carino .
(src)="22"> Ne por ni " .
(trg)="25"> Non fa per noi . "
(src)="23"> Ĝis kiam iu diris
(trg)="26"> Alla fine uno mi dice :
(src)="24"> " Nu , se vi serioze pensas fari tion , vi devas unue verki libron pri via esploro .
(trg)="27"> " Senti , se seriamente vuoi farlo , prima devi scrivere un libro sulle tue ricerche .
(src)="25"> Vi devas publikigi ion , kaj tiam vi ekhavos la okazon verki ion alian .
(trg)="28"> Devi pubblicare qualcosa .
(trg)="29"> Dopo avrai la possibilità di scrivere altro .
(src)="26"> Se vi vere volas fari ĝin , jen la vojo sekvenda " .
(trg)="30"> Se davvero vuoi farlo devi fare così . "
(src)="27"> Tiam mi diris :
(trg)="31"> Così gli rispondo :
(src)="28"> " Nu , mi vere ne volas verki pri mia esplorado .
(trg)="32"> " Sai che , non ho per niente voglia di scrivere del mio lavoro .
(src)="29"> Mi faras tion la tutan tagon .
(trg)="33"> E´ quel che faccio tutto il giorno .
(src)="30"> Mi volas verki ion alian .
(trg)="34"> Voglio scrivere d' altro .
(src)="31"> Ion iomete pli libere , malpli strikte " .
(trg)="35"> Di qualcosa un po´ più scollegata , meno obbligata . "
(src)="32"> Sed tiu homo estis tre insista kaj diris
(trg)="36"> Questo tipo era molto risoluto e mi dice :
(src)="33"> " Aŭskultu .
(src)="34"> Tio estas la sola maniero laŭ kiu vi faros ĝin " .
(trg)="37"> " Guarda , questo è l' unico modo in cui riuscirai a farlo . "
(src)="35"> Tiam mi diris " Okej , se mi devas fari ĝin -- "
(trg)="38"> Allora mi dico :
(trg)="39"> " Okay , se proprio devo ... "
(src)="36"> Mi prenis tutjaran libertempon .
(trg)="40"> Mi prenderò un anno sabbatico .
(src)="37"> Mi diris :
(trg)="41"> Ho detto :
(src)="38"> " Mi verkos pri mia esplorado se ne estas alia maniero .
(trg)="42"> " Scriverò del mio lavoro se non c 'è altro modo .
(src)="39"> Kaj tiam mi sukcesos fari mian kuirlibron " .
(trg)="43"> Dopo tornerò al libro di cucina . "
(src)="40"> Mi do verkis libron pri mia esploro .
(trg)="44"> Così ho scritto un libro sulle mie ricerche .
(src)="41"> Kaj ĝi montriĝis sufiĉe amuza tasko laŭ du aspektoj .
(trg)="45"> E si è dimostrato divertente .
(trg)="46"> In due modi .
(src)="42"> Unue mi amuziĝis en la verkado .
(trg)="47"> Innanzi tutto mi sono divertito a scriverlo .
(src)="43"> Sed la plej interesa afero estas , ke mi komencis lerni de la homoj .
(trg)="48"> Ma la parte più interessante è stata che ho cominciato ad imparare dalla gente .
(src)="44"> Verki niaepoke ja estas interesege ĉar multajn reagojn oni povas ricevi de legantoj .
(trg)="49"> E´ un periodo fantastico per scrivere .
(trg)="50"> Perchè c 'è tantissimo feedback dalla gente .
(src)="45"> Oni skribas al mi pri sia persona sperto kaj pri siaj ekzemploj kaj pri kio oni malkonsentas kaj pri nuancoj .
(trg)="51"> Mi scrivono della loro esperienza personale , dei loro esempi , di quello su cui non sono d' accordo . e delle sfumature .
(src)="46"> Kaj nur estante tie ĉi -- tio estas , ke de kelkaj tagoj mi spertis verajn kulminojn de obseda sinteno , pri kiuj mi neniam antaŭe pensis . & lt ; ridoj & gt ;
(trg)="53"> Voglio dire , negli ultimi giorni . ho vissuto vette di comportamento ossessivo alle quali non avevo mai pensato .
(src)="47"> Kio laŭ mi estas simple fascina .
(trg)="55"> E lo trovo veramente affascinante .
(src)="48"> Mi parolos al vi iomete pri malracia sinteno .
(trg)="56"> Vi parlerò un poco a proposito di comportamento irrazionale .
(src)="49"> Kaj mi volas komenci prezentante al vi kelkajn ekzemplojn de vida iluzio kiel metaforon pri racieco .
(trg)="57"> E voglio cominciare facendovi vedere alcuni esempi di illusioni ottiche come metafora per la razionalità .
(src)="50"> Do pensu pri tiuj ĉi du tabloj .
(trg)="58"> Guardate questi due tavoli .
(src)="51"> Kaj vi certe jam vidis tiun ĉi iluziaĵon .
(trg)="59"> Dovete avere già visto questa illusione .
(src)="52"> Se mi demandus al vi kiu estas pli longa , ĉu la vertikala linio sur la maldekstra tablo aŭ la horizontala linio sur la dekstra tablo ?
(trg)="61"> " E´ più lunga la linea verticale sul tavolo di sinistra , o quella orizzontale sul tavolo di destra ?
(src)="53"> Kiu el ili ŝajnas pli longa ?
(trg)="62"> Quale delle due sembra più lunga ? "
(src)="54"> Ĉu iu vere vidas , ke la maldekstra estas malpli longa ?
(trg)="63"> Qualcuno riesce a vedere quella di destra più lunga ?
(src)="55"> Ne , ĉu ?
(trg)="64"> No vero ?
(src)="56"> Neeble .
(trg)="65"> E´ impossibile .
(src)="57"> Sed la amuza afero pri vida iluzo estas , ke oni povas facile elmontri erarojn .
(trg)="66"> La cosa bella delle illusioni ottiche è che facilmente possiamo dimostrarne l' errore .
(src)="58"> Mi povas surmeti kelkajn liniojn , sed tio ne helpas .
(trg)="67"> Così aggiungo un paio di linee , ma questo non aiuta .
(src)="59"> Mi povas animacii la liniojn .
(trg)="68"> Posso muovere le linee .
(src)="60"> Kaj se vi kredas , ke mi ne mallongigis la liniojn , kion mi ja ne faris , mi pruvis al vi , ke viaj okuloj trompis vin .
(trg)="69"> Ed a meno che non crediate che abbia accorciato le linee cosa che non ho fatto , vi ho provato che gli occhi vi stavano ingannando .
(src)="61"> Nun , la interesa afero pri tio estas , ke kiam mi forviŝas la liniojn estas kvazaŭ vi ne lernis ion ajn en la lasta minuto . & lt ; ridoj & gt ;
(trg)="70"> Ora , la cosa interessante di tutto questo è che quando tolgo le linee è come se non aveste imparato niente nell' ultimo minuto .
(trg)="71"> ( risata )
(src)="62"> Vi ne povas rigardi tion kaj diri " Okej , nun mi vidas la realon tia , kia ĝi estas " .
(trg)="72"> Non potete guardare ora ed affermare :
(trg)="73"> " Okay , ora vedo la realtà come veramente è . "
(src)="63"> Ĉu ne ?
(trg)="74"> Giusto ?
(src)="64"> Estas neeble superi tiun senton , ke tiu ĉi estas fakte pli longa .
(trg)="75"> E´ impossible non avere la sensazione che questa è realmente più lunga .
(src)="65"> Nia intuicio estas vere trompanta nin laŭ ripetiĝanta , antaŭvidebla , kohera maniero .
(trg)="76"> L' intuito ci inganna in maniera coerente , ripetitivamente e in modo prevedibile
(src)="66"> Kaj preskaŭ nenion oni povas fari rilate al tio , krom preni liniilon kaj mezuri ĝin .
(trg)="77"> Ed in pratica non ci possiamo fare niente . se non prendere un righello e misurare .
(src)="67"> Jen plia ekzemplo .
(trg)="78"> Eccone un' altra .
(src)="68"> Tiu ĉi estas unu el miaj preferataj iluzioj .
(trg)="79"> E´ una delle illusioni che preferisco .
(src)="69"> Kiun koloron vi vidas montritan de la supra sago ?
(trg)="80"> Di che colore è il quadratino puntato dalla freccia in alto ?
(src)="70"> Brunan .
(trg)="81"> Marrone .
(src)="71"> Dankon .
(trg)="82"> Grazie .
(src)="72"> De la malsupra ?
(trg)="83"> Quello sotto ?
(src)="73"> Flavan .
(trg)="84"> Giallo .
(src)="74"> Fakte , ili estas la sama .
(trg)="85"> In realtà sono identici .
(src)="75"> Ĉu iu vidas ilin kiel la sama ?
(trg)="86"> Qualcuno li vede uguali ?
(src)="76"> Tre , tre malfacile .
(trg)="87"> Molto , molto difficile .
(src)="77"> Mi povas kovri la ceteran supran parton de la kubo .
(trg)="88"> Posso ricoprire il resto del cubo .
(src)="78"> Kaj se mi kovras la ceteron de la kubo vi povas vidi , ke ili estas egalaj .
(trg)="89"> E se lo copro potete vedere che sono uguali .
(src)="79"> Kaj se vi ne kredas min , vi povas preni la projekciaĵon poste kaj per iom da manipulado konstati , ke ili estas egalaj .
(trg)="90"> Se non mi credete dopo potete prendervi le diapositive e lavorarci sopra per vedere che sono identici .
(src)="80"> Sed denove la sama afero , se ni demetas la fonon ,
(trg)="91"> Ma è ancora la stessa storia che se tolgo la copertura
(src)="81"> la iluzio revenas .
(trg)="92"> l´ illusione ritorna .
(src)="82"> Ĝuste .
(trg)="93"> Giusto .
(src)="83"> Maleblas ne vidi tiun ĉi iluzion .
(trg)="94"> Non abbiamo modo di renderci conto dell´ illusione .
(src)="84"> Nur daltonismuloj , mi kredas , ne povas vidi tion .
(trg)="95"> Suppongo che se siete daltonici non credo che la vediate .
(src)="85"> Mi volas , ke vi pensu pri iluzio kiel metaforo .
(trg)="96"> Voglio che pensiate all´ illusione come ad una metafora .
(src)="86"> Vidi estas unu el niaj plej bonaj kapabloj .
(trg)="97"> Vedere è una delle cose migliori che sappiamo fare .
(src)="87"> Ni havas grandegan parton de nia cerbo dediĉita al vidado , pli grandan ol la partoj dediĉitaj al kio ajn .
(trg)="98"> Una grossa parte del cervello è dedicata alla vista .
(trg)="99"> La parte più grossa di quelle dedicate a qualsiasi altra .
(src)="88"> Ni vidas dum pli da horoj de unu tago , ol ni faras ĉion ceteran .
(trg)="100"> Usiamo la vista per molte più ore al giorno di qualsiasi altro senso .
(src)="89"> Kaj ni estas laŭevolue preparitaj por vidi .
(trg)="101"> E siamo evolutivamente progettati per vedere .
(src)="90"> Kaj se ni faras tiujn antaŭvideblajn , ripetiĝantajn erarojn de vidado , en kio ni estas tiel bonaj , kiuj estas la ŝancoj , ke ni ne faros eĉ pli da eraroj en tio , pri kio ni ne estas tiel bonaj ?
(trg)="102"> Se commettiamo questi errori prevedibili e ripetitivi con la vista che sappiamo usare così bene qual 'è la possibilità che non facciamo errori addirittura peggiori in qualcosa nella quale non siamo così bravi ?
(src)="91"> Ekzemple , farante financajn decidojn . & lt ; ridoj & gt ;
(trg)="103"> Ad esempio decisioni finanziarie .
(trg)="104"> ( risata )
(src)="92"> Io , pri kio ni ne havas evoluan kialon por fari .
(trg)="105"> Qualcosa per cui l' evoluzione non ci ha preparato .
(src)="93"> Ni ne havas specialigitan parton de la cerbo kaj ni ne faras tion dum pluraj horoj de la tago .
(trg)="106"> Qualcosa per cui non abbiamo una parte dedicata di cervello . e che non utilizziamo per così tante ore al giorno .
(src)="94"> Kaj oni povas argumenti , en tiuj kazoj , ke
(src)="95"> la interesaĵo estas ĝuste , ke ni ja faras pli da eraroj tiurilate .
(trg)="107"> A logica in questi casi dovremmo fare in effetti molti più errori
(src)="96"> Kaj eĉ pli malbone , mankas facila maniero vidi ilin .
(trg)="108"> E , quel che è peggio , non avere un modo semplice per accorgecene
(src)="97"> Ĉar en vidaj iluzioj ni povas facile elmontri la erarojn , sed ĉe scia iluzio estas multe , multe pli malfacile elmontri al la homoj la erarojn .
(trg)="109"> Perchè nelle illusioni ottiche possiamo facilmente dimostrare gli errori mentre nelle illusioni cognitive è molto , ma molto più difficile dimostrare alla gente gli errori .
(src)="98"> Mi do volas montri al vi kelkajn sciajn iluziojn aŭ decidofarajn iluziojn , laŭ la sama maniero .
(trg)="110"> Così vi voglio mostrare alcune illusioni cognitive , o illusioni di decision making , è la stessa cosa .
(src)="99"> Kaj jen unu el miaj preferataj sociaj sciencaj grafaĵoj .
(trg)="111"> Questo è uno dei miei diagrammi preferiti nelle scienze sociali
(src)="100"> Ĝi estas el verko de Johnson kaj Goldstein .
(trg)="112"> E´ da un lavoro di Johnson e Goldstein .
(src)="101"> Ĝi baze montras
(trg)="113"> Fondamentalmente mostra