# el/0BCXM0UAYJaR.xml.gz
# sq/0BCXM0UAYJaR.xml.gz
(src)="1"> Ξεκινώντας το ταξίδι μας στον κόσμο των οικονομικών , σκέφτηκα να αρχίσω με μια ρήση ενός από τους διασημότερους οικονομολόγους όλων των εποχών τον σκωτσέζο Άνταμ Σμίθ .
(trg)="1"> Para se te fillojme udhetimin tone ne boten e ekonomise , mendova te filloj me nje citim te nje prej ekonomisteve me te famshem te te gjitha koherave , filozofi skocez Adam Smith .
(src)="2"> Πραγματικά είναι ο πρώτος ´αληθινός´ οικονομολόγος με τον τρόπο που τα βλέπουμε σήμερα .
(trg)="2"> Ai eshte pak a shume i pari ekonomist qe shihte ekonomine sic e shohim ne ditet e sotme .
(src)="3"> Η συγκεκριμένη ρήση είναι από το έργο του ´Ο Πλούτος των Εθνών ' , δημοσιευμένο το 1776 , συμπτωματικά την ίδια χρονιά με την αμερικάνικη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας , και είναι ένα από τα πιό διάσημα αποσπάσματά του .
(trg)="3"> Kjo eshte nga libri i tij " Pasuria e Kombeve " , publikuar ne 1776 , rastesisht , i njejti vit me
(trg)="4"> Deklaraten Amerikane te Pavaresise , dhe eshte nje nga pjeset me te famshme .
(src)="4"> Αυτός που μετέχει της οικονομίας , ούτε σκοπεύει να προωθήσει το κοινό συμφέρον , ούτε γνωρίζει σε ποιό βαθμό το προωθεί .
(trg)="5"> Cdo person , duke qene aktor ekonomik , nuk ka per qellim te promovoje interesin publik , por edhe nuk e di se sa po e promovon ne te njejten kohe .
(src)="5"> Κατευθύνοντας τις δυνάμεις του με τέτοιο τρόπο ώστε να παράγει η εργασία του την μέγιστη αξία , στοχεύει αποκλειστικά στο προσωπικό του όφελος .
(trg)="6"> Duke marre pjese ne ate industri , ne menyre qe industria te kete prodhimtarine me te madhe , ai ka per qellim perfitimin e tij personal
(src)="6"> ' Στοχεύει αποκλειστικά στο προσωπικό του όφελος ' .
(trg)="7"> " Ai ka per qellim perfitimin e tij personal " .
(src)="7"> Και σε αυτή την προσπάθεια , όπως και σε πολλές άλλες , οδηγείται από ένα αόρατο χέρι για να προάγει ακούσια ένα σκοπο .
(trg)="8"> Dhe ai drejtohet ne kete gje , si ne shume raste te tjera , nga nje dore e padukshme qe te promovoje dicka te cilen nuk e kishte si qellim .
(src)="8"> Ο όρος ´αόρατο χέρι´ είναι διάσημος .
(trg)="9"> Ky term " dora e padukshme " eshte i famshem
(src)="9"> Οδηγείται από ένα αόρατο χέρι για να προάγει ένα σκοπό ακούσια .
(trg)="10"> I drejtuar nga nje dore e padukshme qe te promovoje dicka te cilen nuk e kishte si qellim .
(src)="10"> Αυτό που λέει είναι ότι όταν άτομα λειτουργούν για το προσωπικό τους συμφέρον , συχνά το αθροιστικό αποτέλεσμα οδηγεί σε πράγματα που δεν ήταν στις προθέσεις του καθενός ατομικά .
(trg)="11"> Ai thote , shiko , kur pjesemarresit individual ekonomik marrin vendime ne interesin personal te tyre , ajo gje shpesh ne agregat , sjell gjera qe secili person nuk e kishte marre parasysh .
(src)="11"> Και μετά λέει : και δεν είναι πάντα σε βάρος της κοινωνίας ότι δεν ήταν εξαρχής η πρόθεση .
(trg)="12"> Me poshte thote :
(trg)="13"> Po ashtu nuk eshte gjeja me e keqe per shoqerine qe nuk ishte e perfshire ne kete gje .
(src)="12"> Συνεπώς , δεν ειναι αναγκαστικά κακό .
(trg)="14"> Keshtu qe nuk eshte detyrimisht dicka e keqe .
(src)="13"> Επιδιώκοντας το προσωπικό συμφέρον , συχνά προάγει το κοινό συμφέρον πιό αποτελεσματικά από όταν γνησίως το προσπαθεί .
(trg)="15"> Duke ndjekur qellimet vetjake , cdo person shpesh promovon interesat e shoqerise ne menyre me efektive se sa kur ai e ka per qelllim kete gje .
(src)="14"> Αυτή είναι μια βαρύνουσα πρόταση .
(trg)="16"> Keshtu qe kjo eshte me te vertete nje thenie e rendesishme .
(src)="15"> Στην πραγματικότητα είναι ο πυρήνας του καπιταλισμού .
(trg)="17"> Eshte ne qender te kapitalizmit .
(src)="16"> Και γι' αυτό ανέφερα ότι δημοσιεύτηκε την ίδια χρονιά με την αμερικάνικη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας γιατί οι πατέρες του αμερικάνικου έθνους , συνέταξαν την Διαξήρυξη , το Σύνταγμα που αναφέρεται στην ιδέα , στην έννοια μιας δημοκρατικής χώρας , και ορίζει τα δικαιώματα των πολιτών της .
(trg)="18"> Prandaj e theksoj qe eshte publikuar ne te njejtin vit me Deklaraten Amerikane te Pavaresise , sepse Amerika , baballaret e shtetit amerikan , shkruajten Deklaraten e Pavaresise , Kushtetuten qe pershkruan tamam c' do te thote te jesh nje shtet demokratik , cilat jane te drejtat e qytetareve .
(src)="17"> Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες , η αμερικάνικη εμπειρία είναι τουλάχιστον εξίσου επηρεασμένη από το έργο του Άνταμ Σμίθ και από τις θεμελιώδεις ιδέες του καπιταλισμού .
(trg)="19"> Por Shtetet e Bashkuara , jane influencuar nga punimet e Adam Smith , nga keto ide qendrore te kapitalizmit
(src)="18"> Αυτά τα δύο έτυχε να συμβούν ταυτόχρονα .
(trg)="20"> Dhe te dyja qelluan rreth te njejtes kohe .
(src)="19"> Αλλά αυτή η ιδέα δεν είναι πάντα αυταπόδεικτη .
(trg)="21"> Por kjo ide nuk eshte gjithmone kaq intuitive .
(src)="20"> Άτομα που επιδιώκουν ο καθένας το δικό του συμφέρον πιθανόν να οφελούν την κοινωνία περισσοτερο από ότι εάν πράγματι προσπαθούσαν να την ωφελήσουν .
(trg)="22"> Aktoret individual , duke ndjekur qellimet e tyre personale , mund te jene duke bere me shume per shoqerine sesa po te kishin provuar te promovonin mireqenien e shoqerise .
(src)="21"> Δεν πιστεύω ότι ο Άνταμ Σμίθ θα έλεγε ότι είναι πάντα καλό κάποιος να κοιτάει μόνο το συμφέρον του , ή ότι δεν είναι ποτέ καλό να σκέφτομαστε τις επιπτώσεις των πράξεών μας στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο , αλλά λέει ότι συχνά ... συχνά , δρώντας εγωιστικά , πιθανόν να οδηγούμαστε σε ευρύτερο καλό .
(trg)="23"> Nuk besoj qe Adam Smith do te thoshte qe kjo eshte gjithmone gje e mire per dike te veproje ne menyre egoiste , ose qe nuk eshte asnjehere mire qe njerezit te mendojne per pasojat e veprimeve te tyre per shoqerine si e tere , por ai thote qe shpesh ... shpesh , ky veprim egoist mund te sjelle te miren e pergjitshme .
(src)="22"> Να οδηγούμαστε σε καινοτομία , σε καλύτερες επενδύσεις , μεγαλύτερη παραγωγικότητα , σε περισσότερο πλούτο , περισσότερα αγαθά για όλους .
(trg)="24"> Mund te sjelle me shume inovacion .
(trg)="25"> Mund te sjelle me shume investime .
(trg)="26"> Mund te sjelle produktivitet me te mire .
(src)="23"> Η συγκεριμένη ρήση , αλλά συχνά και τα οικονομικά στο σύνολό τους , αποτελούνται από δύο επίπεδα :
(src)="24"> ΜΙΚΡΟ- οικονομικά και ΜΑΚΡΟ- οικονομικά .
(trg)="28"> Ne ditet e sotme ne Ekonomi shpesh ... kur behen deklarata te ndryshme , ato jane nje perzierje theniesh mikroekonomie dhe makroekonomie .
(src)="25"> Το μικροοικονομικό επίπεδο αναφέρεται στους ανθρώπους , τα άτομα που ενεργούν απο προσωπικό συμφέρον .
(trg)="29"> MIkro eshte rreth njerezve , aktoreve individual marrin vendime ne interesin personal te tyre
(src)="26"> Το μακροοικονομικό επίπεδο είναι αυτό που είναι καλό γα την οικονομία , για όλη την χώρα .
(trg)="30"> Makro eshte cfare mund te ishte mire per ekonomine ose kombin ne teresi .
(src)="27"> Οι σύγχρονοι οικονομολόγοι τείνουν να αυτοπροδιορίζονται με βάση αυτές τις δύο σχολές , η καλύτερα τα δύο πεδία : μικροοικονομικά , η μελέτη των ατόμων , των ιδιωτών .
(trg)="31"> Sot ekonomistet ndahen ne dy shkolla te ndryshme , ose ne dy nen- ndarje :
(trg)="32"> Mikroekonomia , qe studion aktoret individual .
(src)="28"> Αυτοί μπορεί να είναι εταιρίες , άνθωποι ή νοικοκυριά .
(trg)="33"> Mikroekonomia ... dhe ato aktore mund te jene firma , persona ose familje .
(src)="29"> Και από την άλλη τα μακροοικονομικά , η μελέτη της οικονομίας στο σύνολό της .
(trg)="34"> Me pas vjen dhe Makroekonomia , qe studion ekonomine ne agregat .
(src)="30"> Οι λέξεις το καταδεικνύουν ,
(trg)="35"> Makroekonomia .
(trg)="36"> Kuptohet nga vete fjala .
(src)="31"> ΜΙΚΡΟ - αναφέρεται σε μικρά πράγματα , και ΜΑΚΡΟ - αναφέρεται σε μεγάλα πράγματα , στην μεγάλη εικόνα .
(trg)="37"> Mikro -- prefixi do te thote gjera te vogla .
(trg)="38"> Makro i referohet gjerave madhore .
(trg)="39"> Figures madhore .
(src)="32"> Έτσι τα μικροοικονομικά είναι ουσιαστικά η μελέτη του πως άτομα παίρουν αποφάσεις , ή μπορεί να πει κάνουν ´καταμερισμό ' , απόφάσεις ή καταμερισμό .
(trg)="40"> Keshtu qe , mikroekonomia tregon se si aktoret marrin vendime ose mund te thuash ´alokimet ' , alokimet .. vendimet ose alokimet .
(src)="33"> Καταμερισμό ... πεπερασμένων πόρων .
(src)="34"> Και ακούγεται πολύ συχνά η φράση ´πεπερασμένοι πόροι´ όταν μιλάμε για οικονομικά .
(trg)="41"> Alokimi ... i resurveve te pakta .
(src)="35"> Πεπερασμένος πόρος είναι αυτός που δεν υπάρχει σε απεριόριστη ποσότητα .
(trg)="43"> Nje burim i paket eshte ai qe nuk eshte i pafund .
(src)="36"> Για παράδειγμα , η αγάπη μπορεί να μην είναι ένας πεπερασμενος πόρος , μπορεί να έχει κανείς άπειρη , αστείρευτη αγάπη .
(trg)="44"> Per shembull , dashuria mund te mos jete burim i paket .
(trg)="45"> Mund te kesh nje dashuri te pafundme .
(src)="37"> Αλλά ένας πόρος όπως η τροφή , τα χρήματα , ο χρόνος , η εργασία είναι πεπερασμένοι .
(trg)="46"> Por nje burim qe eshte i paket si ushqimi , uji , parate , koha ose puna .
(src)="38"> Όλοι αυτοί είναι πεπερασμένοι , και τα μικροοικονομικά ασχολούνται με το πως αποφασίζουν τα άτομα να κατανείμουν τους πόρους αυτούς , που να τους διαθέσουν , και πως αυτό επηρεάζει τις τιμές , τις αγορές και πολλά άλλα πράγματα .
(trg)="48"> Keshtu mikroekonomia tregon si njerezit marrin vendime si ti shperndajne keto burime te pakta .
(src)="39"> Τα μακροοικονομικά μελετούν τι συμβαίνει στην οικονομία συνολικά .
(trg)="50"> Makroekonomia merret me studimin e asaj qe ndodh ne ekonomine si e tere .
(src)="40"> Συνολικά , το αποτέλεσμα της δράσης εκατομμυρίων ατόμων .
(trg)="51"> Keshtu qe , ne ´agregat , cfare ndodh ne agregat ne ekonomi , nga miliona persona individual .
(src)="41"> Συνολική οικονομία .
(trg)="52"> Ekonomia agregate .
(src)="42"> Εδώ έχουμε εκατομμύρια άτομα που ενεργούν .
(trg)="53"> Ne tani kemi miliona persona .
(src)="43"> Και συχνά εστιάζεται σε ζητήματα πολιτικής , π . χ . πρέπει να αυξήσεις ή να μειώσεις τους φόρους - ή τι συμβαίνει όταν αυξάνεις ή μειώνεις τους φόρους ;
(trg)="54"> Ajo fokusohet ne pyetje qe kane te bejne me politika te ndryshme .
(trg)="55"> Si per shembul , duhen rritur apo ulur taksat .
(trg)="56"> Cfare do te ndodhe kur rriten ose ulen taksat .
(src)="44"> Ισχυροποιείς ή χαλαρώνεις το ρυθμιστικό πλαίσιο ; Πώς αυτό επηρεάζει την συνολική παραγωγικότητα ;
(trg)="57"> Duhet te nderhysh me shume ne ekonomi apo me pak .
(trg)="58"> Dhe si ndikon ajo ne produktivitet kur ben kete gje .
(src)="45"> Συνεπώς είναι θέματα πολιτικής - από πάνω προς τα κάτω .
(trg)="59"> Keto jane politika , politika nga lart- poshte .
(src)="46"> Και στα μακρο - αλλά και στα μικρο- οικονομικά , ειδικά με την σύγχρονη έννοια , υπάρχει μια προσπάθεια να γίνουν αυτά πιό ´αυστηρά ' , βασισμένα στα μαθηματικά .
(trg)="60"> Ne makro dhe mikro ne kohet moderne , ka nje tendence qe te shnderrohen ne shkenca rigoroze matematikore .
(src)="47"> Άρα και στις δύο περιπτώσεις ξεκινάς από κάποιες φιλοσοφικές ιδέες , λογικές ιδέες , σας αυτές του Άνταμ Σμίθ .
(trg)="61"> Por sidoqofte mund te fillohet me disa ide , disa ide filozofike , per te thene dicka si Adam Smith .
(src)="48"> Ξεκινάς με αυτές τις βασικές ιδέες για το πως σκέφτονται και ενεργούν οι άνθρωποι , με ´φιλοσοφία´ σχετικά με την λήψη αποφάσεων .
(trg)="62"> Keshtu ekzistojne disa ide bazike, se si njerezit mendojne , si marrin vendime .
(trg)="63"> Filozofi , ´filozofi´ njerezish ne vendimmarrje , ne sensin e mikroekonomise -- ' vendim- marrja ' .
(src)="50"> Και ύστερα κάνεις υποθέσεις σχετικά με αυτές τις βασικές ιδέες ή τις απλουστεύεις .... ας το γράψω αυτό ... τις απλουστεύεις .
(trg)="64"> Me pas behen disa supozime mbi kete gje .
(trg)="65"> Ose mund ta thjeshtezosh .
(src)="51"> Και πράγματι κάνεις απλούστευση .
(trg)="66"> Thjeshtezimi eshte ne sensin kur thuhet " te gjithe njerezit jane racional " ,
(src)="52"> Λες " ά , όλοι οι άνθρωποι είναι λογικοί , όλοι οι άνθρωποι θα δράσουν για το συμφέρον τους , ή όλοι θα προσπαθήσουν να μεγιστοποιήσουν το κέρδος τους " , που δεν είναι αληθές .
(src)="53"> Οι άνθρωποι έχουν πολλά διαφορετικά κίνητρα .
(trg)="67"> " te gjithe njerezit veprojne ne interesin e tyre persona , ose njerezit maksimizojne perfitimet e tyre personale " , qe nuk eshte e vertete - njerezit motivohen nga shume gjera .
(src)="54"> Απλουστεύουμε τα πράγματα , για να μπορέσουμε να τα διαχειριστούμε με μαθηματικό τρόπο .
(trg)="68"> Gjerat thjeshtezohen , qe te mundesohet studimi matematik i ekonomise .
(src)="55"> Τα απλουστεύουμε για να το επεξεργαστούμε με μαθηματικά
(trg)="69"> Simplifikohen qe te zgjidhen matematikisht .
(src)="56"> Αυτό είναι πολύτιμο να το ξεκαθαρίσει κανείς στο μυαλό του , γιατί επιτρέπει να αποδείθεί κάτι βασισμένο σε παραδοχές .
(trg)="70"> Kjo ka vlere per te qartesuar menyren e mendimit .
(trg)="71"> Keshtu mund te vertetohen gjerat bazuar ne supozime .
(src)="57"> Και έτσι μπορεί κανείς να το σχεδιάσει με εικόνες και γραφήματα και να σκεφτεί τι πραγματικά θα συμβεί στις αγορές .
(trg)="72"> Keshtu mund te fillosh te vizualizosh gjerat me tabela dhe grafike dhe te mendosh cfare ndodh ne te vertete ne tregje .
(src)="58"> Συνεπώς είναι πολύτιμο να έχει κανείς αυτή την μαθηματική , αυστηρή σκέψη .
(trg)="73"> Keshtu qe ka shume vlere te kesh kete menyre te menduari matematikore .
(src)="59"> Αλλά ταυτόχρονα μπορεί να γίνει επικίνδυνη , γιατί γίνονται πολύ μεγάλες απλουστεύσεις , και μερικές φορές τα μαθηματικά οδηγούν σε ακραία συμπεράσματα .
(trg)="74"> Por ne te njejten kohe eshte e rrezikshme sepse behen . keto thjeshtezime te medha , dhe disa here matematika mund te sjelle konkluzione te forta .
(src)="60"> Συμπεράσματα για τα οποία μπορεί να αισθάνεσαι πολύ σίγουρος , γιατί φαίνεται ότι τα έχεις αποδείξει , με τον ίδιο τρόπο που μπορεί να αποδείξεις την θεωρία της σχετικότητα , αλλά είναι βασισμένα σε παραδοχές που είναι είτε εντελώς λανθασμένες , είτε υπερ- απλουστευμένες , είτε άσχετες με το θέμα για το οποίο προσπαθείς να βγάλεις συμπεράσματα .
(trg)="75"> Konkluzione , qe mund te ndihesh shume i sigurt sepse duket sikur e ke vertetuar ne te njejten menyre sic mund te vertetohet relativiteti , por ai bazohej ne disa supozime , qe ose ishin gabim , ose e thjeshtezonin problemin me shume sec duhet , ose mund te jene te rendesishme per kontekstin ne te cilin je .
(src)="61"> Άρα είναι πολύ πολύ πολύ σηματικό να διατηρούμε ένα βαθμό αμφιβολίας για όλα αυτά και να θυμόμαστε ότι βασίζονται σε κάποιες απλουστευμένες υποθέσεις .
(trg)="76"> Keshtu qe eshte shume e rendesishme qe gjithcka te merret me nje sens mosbesimi , per te kujtuar qe gjithcka bazohet ne supozime thjeshtezuese .
(src)="62"> Και σε αυτό τα μακροοικονομικά είναι μάλλον πιο " ένοχα " .
(trg)="77"> Dhe markoekonomia ndoshta vuan me shume nga kjo gje .
(src)="63"> Στα μικροοικονομικά ξεκινάς με πολύ περίπλοκα πράγματα όπως τον ανθρώπινο νου , πως οι άνθρωποι επιδρούν ο ένας στον άλλο , και το αναγάγεις σε εκατομμύρια ανθρώπους , συνεπώς είναι πάρα πολύ περίπλοκο .
(trg)="78"> Ne mikroekonomi merren disa gjera te komplikuara si mendja njerezore , si njerezit veprojne dhe reagojne ndaj njeri tjetrit dhe me pas agregohen keto vendime per miliona njerez , keshtu qe eshte shume e komplikuar .
(src)="64"> Έχεις εκατομμύρια περίπλοκους ανθρώπους που έρχονται σε επαφή ο ένας με τον άλλο , και γι' αυτό είναι πολύ περίπλοκο .
(trg)="79"> Ekzistojne miliona njerez te komplikuar qe bashkeveprojne me njeri tjeterin .
(trg)="80"> Keshtu qe , eshte shume e komplikuar .
(src)="65"> Εκατομμύρια συναλλαγές , και μάλιστα απρόβλεπτες συναλλαγές , και επιπλέον η προσπάθεια να κάνεις υποθέσεις για αυτές , υποθέσεις και μετά μαθηματικά που μπορεί να σε οδηγήσουν σε συμπεράσματα , ή σε προβλέψεις .
(trg)="81"> Shume miliona bashkveprime ne esence bashkeveprime te paparashikueshem , dhe me vone behen supozime , behen supozime dhe me ndihmen e matematikes mund te behen disa konkluzione qe ndihmojne per disa parashikime .
(src)="66"> Και πάλι , αυτό είναι πολύ σημαντικό .
(trg)="82"> Perseri , kjo eshte shume e rendesishme .
(src)="67"> Είναι πολύτιμα τα μαθηματικά μοντέλα , με τις μαθηματικές παραδοχές και τα μαθηματικά συμπεράσματα , αλλά πάντα πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν πρέπει να τα παίρουμε τοις μετρητοίς .
(trg)="83"> Eshte shume e vlefshme te besh keto modele matematikore , me keto supozime matematikore per keto konkluzione matematikore , por gjithmone duhet te merren me nje sens dyshimi .
(src)="68"> Έτσι , με την δέουσα αμφοβολία για τα συμπεράσματα κατά νου , μπορείς να εστιάσεις στην ουσία .
(trg)="84"> Me kete sens dyshimi duhet gjithmone te jesh i fokusuar ne intuiten e gjerave .
(src)="69"> Αυτό είναι το πιό σημαντικό πράγμα να θυμάστε από οποιδήποτε μάθημα οικονομικών .
(trg)="85"> Dhe kjo eshte pikerisht gjeja me e rendesishme per te marre nga nje kurs ekonomie .
(src)="70"> Έτσι μπορείτε να σκεφτείτε για τα πιθανά αποτελέσματα , πιθανόν ακόμα και χωρίς τις μαθηματικές πράξεις .
(trg)="86"> Ne menyre qe te arsyetosh se cfare ka mundesi te ndodhe , ndoshta dhe pa matematike .
(src)="71"> Κλείνω με δύο αποφθέγματα , που είναι λιγάκι ... αστεία αλλά πραγματικά πιστεύω ότι είναι χρήσιμο να τα θυμάστε , ειδκά όσο εμβαθύνετε στην μαθηματική πλευρά των οικονομικών
(trg)="87"> Do e mbyll me dy citime .
(trg)="88"> Dhe keto citime jane paksa me humor . por jane gjera te rendesishme per te pasur parasysh , ne menyre te vecante kur i futesh thelle anes matematikore te ekonomise .
(src)="72"> Αυτό εδώ ανήκει στον Άλφρεντ Κνόπφ , έναν εκδότη των αρχών του 20ου αιώνα :
(trg)="89"> Ky eshte nje citima nga Alfred Knopf , qe ishte editor ne vitet 1900 .
(src)="73"> ' Οικονομολόγος είναι κάποιος που αναφέρεται στο προφανές με τρόπο δυνσόητο . '
(trg)="90"> " Nje ekonomist eshte nje njeri qe thote gjerat e dukshme ne terma te pakuptueshme " .
(src)="74"> Υποθέτω ότι μιλώντας για το δυσνόητο αναφέρεται στα πιό μαθηματικά κομμάτια που συναντά κανείς στα οικονομικά , και ελπίζω τελικά να τα κάνουμε όσο το δυνατόν πιό κατανοητά .
(trg)="91"> Dhe besoj qe kur flet per gjerat e pakuptueshme e ka fjalen per pjesen matematike qe shihet ne ekonomi , dhe shpresoj qe kete pjese ta bejme sa me te kuptueshme
(src)="75"> Θα δείτε στην συνέχεια ότι αυτό έχει αξία .
(trg)="92"> Do te shihni qe kjo gje ka vlere .
(src)="76"> Αλλά λέει κάτι σηματικό .
(trg)="93"> Por kjo eshte nje thenie shume e rendesishme per tu bere .
(src)="77"> Ορισμένες φορές , παίρνουμε κάτι απλοϊκό , κάτι που είναι προφανές .
(trg)="94"> Shpesh here , flitet per gjera te thjeshta
(trg)="95"> Gjera qe jane evidente ..
(src)="78"> Είναι σηματικό να θυμόμαστε πάντα , να σιγουρευόμαστε ότι καταλαβαίνουμε την ουσία του τι σημαίνουν τα μαθηματικά στην πραγματικότητα , ή να καταλαβαίνουμε πότε αυτά μας πηγαίνουν σε αμφίβολη κατεύθυνση , επειδή βασίζονται σε υπερ- απλουστευμένες ή απλώς λανθασμένες παραδοχές .
(trg)="96"> Dhe eshte shume e rendesishme qe gjithmone te kihet parasysh kjo gje , gjithmone te keni intuiten per ate qe po ndodh ne matematike , ose ta dini nese matematika po ju con ne nje rruge te habitshme bazuar ne supozime .
(src)="79"> Και μετά υπάρχει το απόφθεγμα του Λώρενς Τ .
(trg)="97"> E dyta eshte thenia nga Lawrence J .
(src)="80"> Πήτερ , διάσημο για την Αρχή του Πήτερ ( Peter 's Principle ) , καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας ( USC )
(trg)="98"> Peter , i famshem per Parimet e Peterit , profesor ne USC .
(src)="81"> ' Ο οικονομολόγος είναι ένας ειδικός που θα γνωρίζει αύριο γιατί οι χθεσινές του προβλέψεις δεν βγήκαν αληθινές . "
(trg)="99"> " Nje ekonomist eshte nje ekspert qe do dije neser pse gjerat qe parashikoi dje nuk ndodhen sot . "
(src)="82"> Και πάλι , είναι σημαντικό να θυμόμαστε ειδικά στον τομέα της μακροοικονομίας , γιατί σε αυτόν συνεχώς γίνονται κάθε λογής προβλέψεις για την κατάσταση της οικονομίας : για το τί πρέπει να γίνει , για το πόσο θα διαρκέσει η ύφεση , για το ποιός θα είναι ο ρυθμός ανάπτυξης την ερχόμενη χρονιά , πως θα κινηθεί ο πληθωρισμός ... και συχνά αποδεινκύονται λανθασμένες .
(trg)="100"> Edhe njehere , e rendesishme te kihet parasysh , sidomos ne makro , sepse ne makro gjithmone ka parashikime per gjendjen e ekonomise : per ate qe duhet bere , sa do zgjase recesioni , sa do jete rritja ekonomike vitin e ardhshem , sa do jete inflacioni ... dhe shpesh behen gabime .
(src)="83"> Στην πραγματικότητα , λίγοι οικονομολόγοι τείνουν να συμφωνούν μεταξύ τους σε αυτά τα ζητήματα και είναι πολύ σηματικό να συνειδητοποιήσει κανείς , γιατί συχνά βρίσκεται βαθιά μέσα στα μαθηματικά , ότι τα οικονομικά ΜΟΙΑΖΟΥΝ να είναι επιστήμη , οπως η φυσική , αλλά δεν είναι επιστήμη με τον τρόπο που είναι η φυσική ... έχουν στοιχεία υποκειμενικότητας , και ένα μεγάλο μέρος από αυτή την υποκειμενικότητα σχετίζεται με τις υποθέσεις που επιλέγουμε να κάνουμε .
(trg)="101"> Ne fakt , pak ekonomiste jane dakord ne shumicen e gjerave .
(trg)="102"> Dhe eshte shume e rendesishme te dihet kjo sepse kur futesh thelle ne matematike , ekonomia mund te duket si shkence si fizika , por nuk eshte tamam si fizika .
(trg)="103"> Eshte e hapur ... eshte subjektive , dhe shume nga pjesa subjektive varet nga cilat supozime behen .
# el/0Ect7xGrwfMf.xml.gz
# sq/0Ect7xGrwfMf.xml.gz
(src)="1"> Πριν λίγους μήνες , μία 40χρονη γυναίκα ήρθε στο τμήμα επειγόντων σε ένα νοσοκομείο κοντά στο σπίτι μου , και ήταν σε κατάσταση σύγχισης .
(trg)="1"> Disa muaj më parë , një 40 vjeçare erdhi në dhomën e emergjencës në një spital pranë vendit ku unë jetoj , dhe ishte e hutuar .
(src)="2"> Η αρτηριακή της πίεση ήταν σε ανησυχητικά επίπεδα 230 με 170 .
(trg)="2"> Presionin e gjakut e kishte shumë të lartë 230 mbi 170 .
(src)="3"> Μέσα σε λίγα λεπτά , περιέπεσε σε κυκλοφορική ανεπάρκεια .
(trg)="3"> Brenda pak minutash , ajo pati kolaps kardiak .
(src)="4"> Εγινε ανάνηψη , σταθεροποιήθηκε , και προωθήθηκε σε ένα αξονικό τομογράφο δίπλα στο τμήμα επειγόντων γιατί ανησυχούσαν για θρόμβους αίματος στα πνευμόνια . και η αξονική δεν έδειξε θρόμβους στα πνευμόνια , αλλά έδειξε αμφοτερόπλευρες ορατές, ψηλαφητές μάζες , όγκους στο στήθος , που είχαν κάνει ευρεία μετάσταση σε όλο το σώμα . και το τραγικό ήταν ότι αν έβλεπε κανείς το ιστορικό της , θα έβλεπε ότι είχε περάσει από τέσσερα ή πέντε νοσοκομεία τα προηγούμενα δύο χρόνια .
(trg)="4"> Ajo u ringjall , u stabilizua , dhe e dërguan shpejt në dhomën për skanim pranë dhomës së emergjencës , sepse frikësoheshin nga mpiksje të gjakut në mushkëri .
(trg)="5"> Dhe skanimi nuk zbuloi ndonjë mpiksje të gjakut në mushkëri , por tregoi masa të gjirit dyanëshe , të dukshme , tumore të gjirit , që ishin përhapur në gjithë trupin .
(trg)="6"> Dhe tragjedia e vërtetë ishte se , po të shikonit të dhënat e saj , ajo ishte vizituar në katër apo pesë institucione shëndetësore në vitet përpara .
(src)="5"> Τεσσερις ή πέντε ευκαιρίες για να εντοπιστούν οι μάζες στο στήθος, να ψηλαφηθουν , να γίνει η επέμβαση σε πολύ πιό αρχικό στάδιο από αυτό που την είδαμε .
(trg)="7"> Katër ose pesë mundësi për të parë masat gjirit , për të prekur masat e gjirit , për të ndërhyrë në një fazë më të hershme sesa në të cilën ne e pamë .
(src)="6"> Κυρίες και Κύριοι , αυτή είναι μια συνηθισμένη ιστορία .
(trg)="8"> Zonja dhe zotërinjë , kjo nuk është diçka e pazakontë .
(src)="7"> Δυστυχώς συμβαίνει συνέχεια ,
(trg)="9"> Për fat të keq , kjo ndodh gjatë gjithë kohës .
(src)="8"> Μιλώντας μισο - αστεία μισο- σοβαρά, λέω ότι , αν έρθετε στα νοσοκομεία μας με ένα μέλος σας να λείπει , κανένας δεν θα σας πιστέψει μέχρι να κάνετε μία αξονική, μαγνητική ή μέχρι να συμβουλευτείτε ενα Ορθοπεδικό !!!
(trg)="10"> Unë bëj shaka , por bëj vetëm gjysëm shaka , se në qoftë se vini në një nga spitalet tona dhe ju mungon një gjymtyrë , askush nuk do t' ju besojë deri sa se të bëni skanimin CAT , MRI ose konsultim ortopedik .
(src)="9"> Δεν είμαι Λουδιστής ( εναντίον της προόδου ) .
(trg)="11"> Unë nuk jam kundër teknologjisë .
(src)="10"> Διδάσκω στο Πανεπιστήμιο του Stanford .
(trg)="12"> Jap mësim tek Stanford .
(src)="11"> Ασκώ την Ιατρική με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας .
(trg)="13"> Unë jam mjek dhe praktikoj me teknologjinë më të përsosur .
(src)="12"> Αλλά στα επόμενα δέκαεπτά λεπτά θέλω να κάνω σαφές ότι όταν παραλείπουμε την φυσική εξέταση , όταν τείνουμε να κάνουμε εργαστηριακές εξετάσεις αντί να μιλάμε με τον ασθενή . και να τον εξετάζουμε , οχι μόνο μας ξεφεύγουν απλές ασθένειες που μπορούν να διαγνωσθούν σε ένα πρώιμο , θεραπεύσιμο στάδιο ,
(src)="13"> Αλλά χάνουμε κάτι πολύ περισσότερο από αυτό .
(trg)="14"> Por dua që 17 minutat e ardhshme t' ju tregoj se kur ekzaminimin fizik e bëjmë shumë të shkurtër , kur mbështetemi vetëm në teste pa folur apo ekzaminuar pacientin , jo vetëm që nuk vëmë re diagnozat e thjeshta që mund të diagnostifikohen në fazat e hershme kur akoma është i mundshëm trajtimi , por ne po humbim edhe më shumë se aq .
(src)="14"> Χάνουμε μία τελετή .
(trg)="15"> Ne jemi duke humbur një ritual .
(src)="15"> Χάνουμε μία τελετή που πιστεύω ότι μας μεταμορφώνει, μας υπερβαίνει , και είναι στη καρδιά της σχέσης ιατρού- ασθενούς .
(trg)="16"> Ne jemi duke humbur një ritual që unë besoj se është transformues , i jashtëzakonshëm , dhe është në zemër të marrëdhënies pacient- mjek .
(src)="16"> Αυτό που θα πω εδώ στο TED, μπορεί να ακουστεί αιρετικό , αλλά θα ήθελα να σας παρουσιάσω την πιό σπουδαία καινοτομία , που νομίζω, οτι θα εμφανιστεί στην Ιατρική τα επόμενα δέκα χρόνια , και αυτή είναι η δύναμη του ανθρώπινου χεριού - να αγγίζει, να ανακουφίζει, να διαγνώσκει και να θεραπεύει .
(trg)="17"> Kjo mund të jetë kontraverse për ta thënë në TED , por do doja t' ju prezantoj me inovacionin më të rëndësishëm , në mjekësi për 10 vitet e ardhshme , dhe kjo është fuqia e dorës së njeriut -- për të prekur , për të ngushëlluar , për të diagnostifikuar dhe trajtuar .
(src)="17"> Πρώτα θέλω να σας συστήσω αυτό το πρόσωπο που μπορεί είτε να αναγνωρίσετε η όχι .
(trg)="18"> Dua t' ju prezantoj së pari këtë person , imazhin e të cilit mund ta njihni ose të mos e njihni .
(src)="18"> Αυτός είναι ο Sir Arthur Conan Doyle .
(trg)="19"> Ky është Sir Arthur Conan Doyle .
(src)="19"> Μια που βρισκόμαστε στο Εδίμβουργο , δηλώνω θαυμαστής του Conan Doyle .
(trg)="20"> Pasi që jemi në Edinburg , unë jam një tifoz i madh i Conan Doyle .