# bs/5nz2zWbVpXU0.xml.gz
# sq/5nz2zWbVpXU0.xml.gz
(src)="1"> Ovo je fotografija koju je načinio umjetnik Michael Najjar , i ona je stvarna u smislu da je on otišao u Argentinu da je uslika
(trg)="1"> Kjo është një foto nga artisti Michael Najjar , dhe është e njëmendtë , në kuptimin që shkoi atje , në Argjentinë për të bërë foton .
(src)="2"> Ali je također i fikcija .
(trg)="2"> Por është edhe sajesë .
(src)="3"> Uloženo je mnogo truda u nju nakon samog fotografisanja .
(trg)="3"> Përmban mjaft punë të bërë mbi të pas fotografimit .
(src)="4"> Ono što je on ustvari uradio je preoblikovao , digitalno , sve vrhove planina kako bi odgovarali promjenama Dow Jones indeksa .
(trg)="4"> Dhe ajo çka ka bërë është që riformoi , në mënyrë dixhitale , krejt përvijimet e maleve për të ndjekur ndryshimet e treguesit Dow Jones .
(src)="5"> Tako da je ovo što vidite ova padina , ova strma padina sa dolinom u produžetku ustvari finansijska kriza iz 2008 . godine .
(trg)="5"> Kështu që ajo çka shihni , ajo humnerë , ajo humnerë e madhe me luginën , është kriza financiare e 2008- s .
(src)="6"> Fotografija je napravljena kada smo zagazili duboko u dolinu .
(trg)="6"> Fotoja u bë kur gjendeshim thellë në luginë .
(src)="7"> Ne znam gdje se sada nalazimo .
(trg)="7"> Nuk e di se ku gjendemi tani .
(src)="8"> Ovo je Hang Seng indeks berze u Hong Kongu .
(trg)="8"> Ky është treguesi Hang Seng për Hong Kongun .
(src)="9"> I slična topografija .
(trg)="9"> Dhe topografi të ngjashme .
(src)="10"> Pitam se zašto .
(trg)="10"> Pyes veten pse .
(src)="11"> Ovo je umjetnost , zar ne ?
(trg)="11"> Ky është art .
(src)="12"> Ovo je metafora .
(trg)="12"> Kjo është metaforë .
(src)="13"> Ali čini se da je ključno da je ovo metafora sa zubima , i sa tom mišlju vam želim predložiti danas da ponovo promislimo ulogu savremene matematike -- ne samo finansijske matematike , nego matematike uopšte .
(trg)="13"> Por mendoj se thelbi është që kjo është metaforë me dhëmbë , dhe me këto dhëmbë dua t' ju propozoj sot që ta rimendojmë pakëz rolin e matematikës bashkëkohore -- jo thjesht atë financiaren , por matematikën në përgjithësi .
(src)="14"> Njena trazicija iz nečega što izvodimo i deriviramo iz stvarnog svijeta u nešto što zapravo počinje oblikovati svijet -- svijet oko nas , svijet unutar nas .
(trg)="14"> Pra kalimin e saj nga diçka që nxirret dhe përftohet prej botës në diçka që fillon në fakt t 'i japë formë asaj -- botës rreth nesh dhe botës brenda nesh .
(src)="15"> I posebno algoritme , koji su u osnovi matematika koju kompjuteri koriste kako bi donosili odluke .
(trg)="15"> Dhe këtu hyjnë algoritmet veçanërisht , që janë në thelb matematika e përdorur nga kompjuterët për të marrë vendime .
(src)="16"> Oni stiču osjećaj istine jer se iznova ponavljaju .
(src)="17"> I oni se okoštaju i kalcificiraju , i zapravo postaju stvarni .
(trg)="16"> Këta fitojnë ndjeshmërinë e diçkaje prej vërteti , ngaqë përsëriten vazhdimisht , ngurtësohen dhe kalcifikohen , dhe bëhen realë .
(src)="18"> Ja sam razmišljao o ovome , od svih mjesta , na preko- atlantskom letu prije par godina jer sam se slučajno našao na sjedištu pored mađarskog fizičara , otprilike mojih godina , i mi razgovaramo o tome kakav je bio život fizičara u Mađarskoj tijekom hladnog rata .
(trg)="17"> Dhe këtë po e mendoja , në vendin më të pamundur , gjatë një fluturimi transatlantik para ca vitesh , ngaqë rastisi të kisha ngjitur një fizikan hungarez në një moshë me mua dhe po bisedonim rreth jetës së fizikanëve në Hungari gjatë Luftës së Ftohtë .
(src)="19"> I upitao sam ga , " Šta ste Vi radili ? " ,
(trg)="18"> Dhe i them , " Pra me se merreshit ? "
(src)="20"> I rekao je , " Pa , uglavnom smo pokušavali da razbijemo nevidljivost lovačkih aviona . "
(trg)="19"> " Shumicën e kohës zbërthenim mënyra pikasjeje të ulët . "
(src)="21"> A ja sam rekao , " Zvuči kao odličan posao .
(trg)="20"> I them , " Punë e bukur .
(src)="22"> To je interesantno . "
(trg)="21"> Më duket interesante .
(src)="23"> " Kako to funkcioniše ? "
(trg)="22"> Si funksionon kjo ? "
(src)="24"> Da biste to razumjeli , morate imate osnovno razumijevanje kako funkcioniše nevidljivost aviona .
(trg)="23"> Dhe që ta kuptoni këtë ,
(trg)="24"> lypset të kuptoni pak se si funksionon pikasja e ulët .
(src)="25"> I -- ovo je potpuno pojednostavljeno -- ali u osnovi ne možete jednostavno da provučete radarski signal kroz 156 tona čelika na nebu .
(trg)="25"> Pra -- thënë shumë e thjeshtëzuar -- por në thelb , nuk bëhet fjalë që thjesht të kaloni një sinjal radari drejt e përmes 156 tonësh çeliku në qiell .
(src)="26"> Objekat neće jednostavno nestati .
(trg)="26"> Nuk ka për t 'u zhdukur .
(src)="27"> Ali ako možete uzeti ovu veliku , masivnu stvar , i pretvoriti je u milion malih stvari -- nešto kao jato ptica -- u tom slučaju , radar koji to traži mora biti u stanju uočiti svako jato ptica na nebu .
(trg)="27"> Por nëse mundeni ta merrni këtë gjë të madhe , masive , dhe ta shndërroni në një milion gjëra të vockla -- në diçka të ngjashme me një tufë zogjsh -- atëherë radari që kërkon për të duhet të jetë në gjendje të shohë çdo tufë zogjsh në qiell .
(src)="28"> Ako ste radar , to je zaista težak posao .
(trg)="28"> Dhe po të jeni radari , e keni vërtet punën pisk .
(src)="29"> " Da " , rekao je , " ali samo ako si radar .
(trg)="29"> Dhe tha , " Po . " Tha , " Por nëse jeni radar ama .
(src)="30"> Tako da nismo koristili radar ; napravili smo crnu kutiju koja je pretraživala električne signale , elektronsku komunikaciju .
(trg)="30"> Por ne nuk përdornim radar ; ne krijuam një kuti të zezë që kërkonte për sinjale elektrike , ndërlidhje elektronike .
(src)="31"> I kad god bismo vidjeli jato ptica koje ima elektronsku komunikaciju , mogli smo biti prilično sigurni Amerikanci imaju nešto s tim . "
(trg)="31"> Dhe kurdo që kapnim një tufë zogjsh me ndërlidhje elektronike , mendonim , ´Ka mundësi të kenë diçka me amerikanët . ' "
(src)="32"> A ja sam rekao " Da .
(trg)="32"> Iu përgjigja , " Po .
(src)="33"> To je dobro .
(trg)="33"> E lezetshme .
(src)="34"> " Znači , Vi ste efektivno poništili
(src)="35"> " 60 godina aeronautičkog istraživanja .
(trg)="34"> Pra hodhët tej me efekt 60 vjetë kërkimesh aeronautike .
(src)="36"> Šta se dešava u drugom činu ?
(trg)="35"> Po akti i dytë i shfaqjes ?
(src)="37"> Šta radite sad kad ste porasli ? "
(trg)="36"> Ç' bëtë kur u rritët ? "
(src)="38"> I on reče ,
(trg)="37"> Dhe më thotë ,
(src)="39"> " Pa ... finansijske usluge . "
(trg)="38"> " Po ja , shërbime financiare . "
(src)="40"> " Oh . " , rekao sam .
(trg)="39"> Dhe i them , " Oh . "
(src)="41"> Obzirom da su vijesti o finansijama nešto češće u posljednje vrijeme .
(trg)="40"> Ngaqë këto janë në lajme së fundi .
(src)="42"> " Kako to funkcioniše ? " , pitao sam .
(trg)="41"> I them , " Po kjo si funksionon ? "
(src)="43"> Rekao je , " Pa trenutno ima 2 . 000 fizičara na Wall Streetu , i ja sam jedan od njih . "
(trg)="42"> Më tha , " Po ja , sot në Wall Street ka 2 mijë fizikanë , e unë jam një prej tyre . "
(src)="44"> " I šta je crna kutija na Wall Streetu ? " , pitao sam .
(trg)="43"> I thashë , " Po për Wall Street- in ç' kuti të zezë ka ? "
(src)="45"> " Interesantno da to pitate , " rekao je
(src)="46"> " obzirom da se zaista zove trgovanje iz crne kutije ( " black box trading " ) .
(trg)="44"> Dhe më thotë , " Më zbavit pyetja jote , ngaqë quhen vërtet transaksione të kutisë së zezë .
(src)="47"> A nekada se naziva i algo trgovanje , algoritamsko trgovanje . "
(trg)="45"> Dhe ndonjëherë i quajnë transaksione algo , transaksione algoritmike . "
(src)="48"> I algoritamsko trgovanje je nastalo dijelom jer su institucionalni investitori imali iste probleme kao američka ratna avijacija .
(trg)="46"> Transaksione me bazë algoritmet pjesërisht evoluuan ngaqë operatorët e institucionalizuar patën të njëjtat probleme që patën Forcat Ajrore të Shteteve të Bashkuara , pra që ndryshojnë pozicionin e tyre --
(src)="49"> Mijenjali su svoje vlasničke pozicije -- bilo da je to bio Proctor & amp ; Gamble , Accenture , ili neka druga firma -- mijenjali su vlasništvo nad milionima dionica nečega kroz tržište .
(trg)="47"> Proctor & amp ; Gamble a Accenture qoftë , cilido -- hedhin në treg një milionë aksione për diçka .
(src)="50"> I ako to urade odjednom to je kao da uložite sve u prvom dijeljenju u igri pokera .
(trg)="48"> Edhe nëse e bën njëherësh , është si të luash gjithçka në poker në një dorë .
(src)="51"> Jednostavno odate karte .
(trg)="49"> Thjesht zbulon dorën .
(src)="52"> Tako da su morali pronaći način -- a za ovo koriste algoritme -- da podijele tu jednu veliku stvar , veliku transakciju u milion malih transakcija .
(trg)="50"> Pra u duhet të gjejnë një mënyrë -- dhe për ta bërë këtë përdorin algoritmet -- për ta ndarë atë gjënë e madhe në një milionë transaksione të vockla .
(src)="53"> Čarolija i užas toga je da istu matematiku koju koristite da podijelite veliku stvar u milion malih djelića možete koristiti da pronađete milion malih djelića i ponovo ih sastavite i shvatite šta se zapravo dešava na tržištu .
(trg)="51"> Magjia dhe tmerri i kësaj është që e njëjta matematikë që përdorni për ta ndarë gjënë e madhe në një milion gjëra të vogla mund të përdoret për të gjetur një milion gjëra të vogla për t 'i ngjitur me njëra- tjetrën dhe për të parë kështu seç po ndodh në treg .
(src)="54"> Tako da ako želite imati neku sliku berzovnog tržišta u ovom trenutku , možete ga zamisliti kao veliki broj algoritama koji su programirani da prikriju transakcije , i veliki broj algoritama koji su programirani da ih pronađu i djeluju .
(trg)="52"> Pra , nëse ju duhet të keni një ide se ç' po ndodh në bursë këtë çast , ajo çka ju duhet është një dorë algoritmesh të krijuar në fakt për ta fshehur këtë , dhe një dorë algoritmesh që janë krijuar për t 'i gjetur këta më sipër .
(src)="55"> I sve je to u redu .
(trg)="53"> Dhe krejt kjo është e bukur , e pacen .
(src)="56"> Dok ne saznate da oni čine 70 procenata berzovnog prometa Sjedinjenih Država , 70 procenata operativnog sistema prethodno poznatog kao vaše penzije , vaši zajmovi za kuće .
(trg)="54"> Dhe përbën 70 përqind të bursës së Shteteve të Bashkuara , 70 përqind e sistemit operativ të njohur dikur si pensionet tuaj , kredia juaj për shtëpinë .
(src)="57"> A šta može poći po zlu ?
(trg)="55"> Po , edhe ç' rrezik ka ?
(src)="58"> Pa , šta može poći po zlu je da je prije godinu dana , 9 posto vrijednosti cjelokupnog tržišta nestalo za samo pet minuta . i to nazivaju " fleš krahom u 2 : 45 " .
(trg)="56"> Çka mund të shkojë ters është që një vit më parë , nëntë përqind e krejt tregut thjesht u avullua brenda pesë minutash , dhe e quajtën Vithisja Rrufe e orës 2 : 45 .
(src)="59"> Potpuno neočekivano , 9 posto jednostavno nestane , i nitko do današnjeg dana , se čak ne može ni složiti oko toga šta se dogodilo , jer nitko nije izdao nalog , nitko to nije tražio .
(trg)="57"> Krejt papritmas , nëntë përqind thjesht u zhdukën , dhe deri më sot askush nuk bie dakord mbi çka ndodhi ngaqë nuk u urdhërua nga askush , askush s 'e kërkoi .
(src)="60"> Niko nije imao kontrolu nad ovim .
(trg)="58"> Askush nuk kish kontroll mbi atë që po ndodhte realisht .
(src)="61"> Sve što su imali bio je monitor ispred njih sa brojevima na njemu i crveno dugme na kojem je pisalo " Stop " .
(trg)="59"> Kishin vetëm një monitor para syve që shfaqte numra dhe thjesht një buton të kuq ku lexohej , " Stop . "
(src)="62"> Stvar je zapravo u tome da mi trenutno pišemo stvari , pišemo ove stvari koje više ne znamo pročitati .
(trg)="60"> Këtu është puna , çështja , që po shkruajmë gjëra , po shkruajmë gjëra që nuk i lexojmë dot më .
(src)="63"> Načinili smo nešto nečitljivim .
(src)="64"> I izgubili smo osjećaj šta se zapravo zbiva u ovom svijetu koji smo napravili .
(trg)="61"> Diçka e kemi bërë të palexueshme , dhe kemi humbur idenë se ç' po ndodh në të vërtetë në botën që kemi krijuar .
(src)="65"> I počinjemo tražiti put .
(trg)="62"> Dhe sa kemi filluar .
(src)="66"> U Bostonu postoji kompanija koja se zove Nanex , koja koristi matematiku i čarolije i ne znam šta sve ne , i oni posegnu za svim podacima o trgovini na berzi i ponekada zaista pronađu neke od ovih algoritama .
(trg)="63"> Në Boston ka një kompani që quhet Nanex , të cilët përdorin matematikë dhe trike magjike e nuk di ç' tjetër , hyjnë në krejt të dhënat e tregut dhe zbulojnë , jo gjithmonë , disa prej këtyre algoritmeve .
(src)="67"> I kada ih pronađu , oni ih iščupaju iz mase podataka i zakače ih na zid , kao preparirane leptirove .
(trg)="64"> Dhe kur gjejnë të tillë , i nxjerrin sheshit dhe i ngulin në mur si flutura .
(src)="68"> I rade ono što smo uvijek radili kad se suočimo sa velikom količinom podataka koje ne razumijemo -- damo im ime i priču .
(trg)="65"> Dhe bëjnë çfarë kemi bërë gjithmonë kur gjendemi faqe sasish të mëdha të dhënash që nuk i kuptojmë -- pra u japin një emër dhe një histori .
(src)="69"> I tako , ovo je jedan od algoritama koji su pronašli koji zovu " Nož " ,
(trg)="66"> Kjo është një prej gjetjeve , e quajtën Kama ,
(src)="70"> " Karneval " ,
(trg)="67"> Karnavali ,
(src)="71"> " Bostonski mješač " ,
(trg)="68"> Boston Shuffler ,
(src)="72"> " Sumrak " .
(trg)="69"> Muzgu .
(src)="73"> Stvar je da , naravno , oni nisu ograničeni samo na tržišta .
(trg)="70"> Dhe qyfyri këtu është se , pa dyshim , këta nuk përshkojnë vetëm tregun .
(src)="74"> Ovakve algoritme možete naći gdje god da pogledate , ukoliko naučite šta da tražite .
(trg)="71"> Gjëra si këto shihen ngado të hidhni sytë , pasi e kuptoni se si t 'i kërkoni .
(src)="75"> Možete ih naći ovdje : ova knjiga o muhama koju ste možda uočili na Amazonu .
(trg)="72"> Mund ta kapni këtu : ky libër mbi mizat që ndoshta kërkonit në Amazon . com .
(src)="76"> Možda vam je zapala za oko kada je njena cijena dostigla 1, 7 miliona dolara .
(trg)="73"> Mund ta keni vënë re kur çmimi fillestar qe 1 . 7 milionë dollarë .
(src)="77"> Knjiga se više na štampa , ali ipak ... ( Smijeh )
(trg)="74"> Është jashtë katalogu -- ende ... ( Të qeshura )
(src)="78"> Da ste je kupili po cijeni od 1 . 7 miliona , to bi bila bagatela .
(trg)="75"> Po ta kishit blerë për 1 . 7 , do kishit dalë me qar .
(src)="79"> Nekoliko sati kasnije , cijena se popela na 23 . 6 miliona dolara , uz troškove pošiljke i obrade .
(trg)="76"> Ca orë më pas , u ngjit në 23 . 6 milionë dollarë , plus paketimin dhe dërgimin .
(src)="80"> I pitanje je sljedeće :
(trg)="77"> Pyetja është :
(src)="81"> Niko nije ništa kupovao ili prodavao ; šta se događalo ?
(trg)="78"> Askush nuk po blinte a shiste gjë ; si ndodhi ?
(src)="82"> Možete uočiti ove pojave na Amazonu isto kao što ih možete vidjeti na Wall Streetu .
(trg)="79"> Pra këtë marifet e shihni në Amazon . com ashtu si , sigurisht , e shihni në Wall Street .
(src)="83"> I kada vidite ovu vrstu pojave , ono što vidite je manifestacija algoritama u konfliktu , algoritama zaključanih u beskonačnim krugovima jednih sa drugima , bez ikakvog ljudskog nadzora , bez roditeljske pažnje nekoga ko bi rekao , " Zapravo , 1 . 7 miliona je više nego dovoljno . "
(trg)="80"> Dhe kur vini re këtë lloj sjellje , ajo çka shihni është dëshmi algoritmesh në konflikt , algoritme të ngërthyer dhe të bllokuar me njëri- tjetrin , pa kontroll njerëzor , pa mbikëqyrje nga një i pjekur që të thosh , " Mor , po si shumë 1 . 7 milionë . "
(src)="84"> ( Smijeh )
(trg)="81"> ( Të qeshura )
(src)="85"> Sličan primjer Amazonu vidimo i na Netflixu .
(trg)="82"> Njësoj me Amazon . com , edhe Netflix- i .
(src)="86"> Netflix je prošao kroz nekoliko različitih algoritama tokom godina .
(trg)="83"> Netflix- i ka kaluar nëpër disa algoritme të ndryshëm përgjatë vitesh .
(src)="87"> Počeli su sa Cinematch , a onda su okušali i niz drugih .
(src)="88"> Imate Planetu dionosaura ( " Dinosaur Planet " ) , Gravitaciju ( " Gravity " ) .
(trg)="84"> Ia filluan me Cinematch , dhe kanë provuar edhe ca të tjerë -- të tillë si Planeti i Dinozaurit ; si Rëndesa .
(src)="89"> Trenutno koriste Pragmatični haos ( " Pragmatic Chaos " ) .
(trg)="85"> Tani përdorin Kaosin Pragmatik .
(src)="90"> Pragmatični haos pokušava učiniti istu stvar kao i svi drugi Netflix algoritmi .
(trg)="86"> Kaosi Pragmatik përpiqet , si krejt algoritmet e Netflix- it , të bëjë të njëjtën gjë .
(src)="91"> Pokušava shvatiti vas , operativni sistem u vašim glavama , kako bi preporučio naredni film koji biste mogle pogledati -- što je veoma , veoma težak problem .
(trg)="87"> Të arrijë pak kontroll mbi ju , mbi programin brenda kafkës së njeriut , që të mundë të rekomandojë ç' film mund të donit të shihni herës tjetër -- çka është problem shumë , shumë i vështirë .
(src)="92"> Ali složenost problema kao i činjenica da ga i ne razumijemo u potpunosti , ne umanjuje učinak koji Pragmatični haos ima .
(trg)="88"> Por vështirësia e problemit dhe fakti që nuk e kemi vënë poshtë ende , nuk na mban larg nga efektet që sjell Kaosi Pragmatik .
(src)="93"> Pragmatični haos , kao svi Netflix algoritmi , određuje , na kraju , 60 procenata svih filmova koji se rentaju .
(trg)="89"> Kaosi Pragmatik , si krejt algoritmet e Netflix- it , përcakton , në fund të fundit , 60 përqind të dhënieve me qira të filmave .
(src)="94"> Dakle , jedan program sa nekom idejom o vama je odgovoran za 60 posto filmova koje pogledate .
(trg)="90"> Pra një copë kod me një ide të përciptë rreth jush është përgjegjës për 60 përqind të dhënieve me qira .
(src)="95"> Ali šta kada biste mogli ocijeniti filmove i prije no što ih snime ?
(trg)="91"> Po sikur të mund t 'i vlerësonit këta filma përpara se të prodhoheshin ?
(src)="96"> Zar to ne bi bilo korisno ?
(trg)="92"> A s' do të ish me leverdi ?
(src)="97"> E , pa nekoliko informacijskih naučnika iz Velike Britanije je u Holivudu , i oni imaju algoritme za scenarije i filmske priče -- kompanije koja se zove Epagogix .
(trg)="93"> Në Hollivud ka një dorë shkencëtarësh britanikë të dhënash , dhe kanë " algoritme historish " -- një kompani e quajtur Epagogix .
(src)="98"> I možete provući vaš scenarij kroz njihov program , i oni vam mogu reći , kvantificirati , da je to film koji će zaraditi 30 miliona dolara ili 200 miliona dolara .
(trg)="94"> Skenarin tuaj mund t' ua nënshtroni këtyre , dhe mund t' ju tregojnë , në mënyrë sasiore , që ky bën për një film 30 milionë dollarësh ose për një film 200 milionë dollarësh .
(src)="99"> Stvar je u tome da ovo nije Google .
(trg)="95"> E bukura këtu është se nuk bëhet fjalë për Google .
(src)="100"> Ovo nisu informacije .
(trg)="96"> Ky nuk është informacion .
(src)="101"> Ovo nisu finansijski podaci ; ovo je kultura .
(trg)="97"> Këto nuk janë statistika financiare ; kjo është kulturë .
(src)="102"> I ono što vidimo ovdje , ili bolje rečeno , što obično ne vidimo jer ostane skriveno , jest da je ovo fizika kulture .
(trg)="98"> Dhe ajo çka shihni këtu , ose ajo që normalisht nuk e shihni , është kjo fizikë e kulturës .
(src)="103"> I ako ovi algoritmi , kao algoritmi na Wall Streetu krahiraju jednog dana i pođu po zlu , kako ćemo znati , kako će to izgledati ?
(trg)="99"> Dhe nëse këta algoritme , ashtu si algoritmet në Wall Street , një ditë thjesht vithisen e venë së prapthi , si do ta marrim vesh ?
(trg)="100"> Me se do të ngjante kjo ?
(src)="104"> A oni su u vašoj kući .
(trg)="101"> Dhe i keni brenda në shtëpi .
(src)="105"> Oni su u vašoj kući .
(trg)="102"> Janë brenda shtëpisë suaj .