# bg/0Ri6knbcAylb.xml.gz
# is/0Ri6knbcAylb.xml.gz
(src)="1"> Когато имаш 21 минути , 2 мил . години изглеждат много .
(trg)="1"> Þegar þú hefur bara 21 mínútu til að tala þá virðast 2 milljón ára vera virkilega langur tími .
(src)="2"> Но за еволюцията 2 мил . години са нищо .
(trg)="2"> En í þróunarsögunni eru 2 milljón ár ekkert .
(src)="3"> И все пак , за 2 мил . години човешкият мозък е станал три път по- тежък : бил е 0 . 56 кг при Хабилиса , а сега всеки има почти 1 . 36- килограмов мозък .
(trg)="3"> Samt , á 2 milljónum ára , tókst mannheilanum að næstum þrefaldast í massa , sem byrjaði sem 600 gramma heili forfeðra okkar , Hæfimönnunum , og er orðinn að næstum 1500 gramma kjöthleifinum sem allir hafa milli eyrna sinna í dag .
(src)="4"> Защо ли природата ни е дала толкова голям мозък ?
(trg)="4"> Hvað er það við stóran heila sem náttúran var svo áköf að láta okkur öll hafa slíkann ?
(src)="5"> Оказва се , че с утроения размер са се появили и нови структури .
(trg)="5"> Nú , það kemur í ljós að þegar heilinn þrefaldast í stærð , verða þeir ekki bara þrefalt stærri , þeir öðlast nýja byggingu .
(src)="6"> И една причина за големия ни мозък е , че се появила нова част : челния лоб , и по- точно префронталния кортекс .
(trg)="6"> Og ein af aðalástæðum fyrir því að heilinn okkar varð svona stór er að hann fékk nýjann hluta sem kallast ennisblað .
(trg)="7"> Og sérstaklega , hluti heilans sem kallast heilabörkur .
(src)="7"> А какво прави префронталният кортекс , за да оправдае целия допълнителен товар ?
(trg)="8"> Hvað gerir heilabörkurinn eiginlega fyrir þig sem ætti að réttlæta algjöra hönnunarbreytingu á mennsku höfuðkúpunni á augnabliki í þróunarsögunni ?
(src)="8"> Всъщност много неща , но най- важното : симулира преживявания .
(trg)="9"> Jú , það leiðir í ljós að heilabörkurinn gerir helling af hlutum , en einn af mikilvægustu hlutunum sem hann gerir er að hann er reynslu hermir
(src)="9"> Пилотите се упражняват на симулатори , за да избегнат грешки .
(trg)="10"> Flughermar æfa í flughermum svo að þeir þurfi ekki að gera raunveruleg mistök í flugvélum .
(src)="10"> Имаме необикновената способност да си представяме преживявания , преди да се случат .
(trg)="11"> Manneskjur hafa þessa stórkostlegu aðlögun að þeir geta raunverulega upplifað reynslu í hausnum á sér áður en þær reyna þær í alvöru heiminum .
(src)="11"> Това е трик , който нито предшествениците ни , нито животните владеят .
(trg)="12"> Þetta er bragð sem engir forfeður okkar gátu gert , og ekkert annað dýr getur gert í líkingu við það sem við getum .
(trg)="13"> Þetta er stórkostleg aðlögun .
(src)="12"> Също както палците , изправения стоеж и езика , този трик ни вади от гората и ни праща в магазина .
(trg)="14"> Þetta er alveg í líkingu við griptæka þumalinn og að standa upprétt og tungumál sem einn af hlutunum sem kom okkar tegund úr trjánum og inn í verslunarkjarnana .
(src)="13"> ( Смях ) Всички сте го правили .
(trg)="15"> Nú - ( hlátur ) - þið hafið öll gert þetta .
(src)="14"> Знаете ,
(trg)="16"> Ég meina , þið vitið ,
(src)="15"> Бен и Джери нямат сладолед от дроб и лук .
(trg)="17"> Ben og Jerry hafa aldrei búið til lifur og lauk ís .
(src)="16"> Не защото са го пробвали , а защото човек може да си представи вкуса , без да опитва сладоледа .
(trg)="18"> Það er ekki af því að þeir hrærðu það saman , smökkuðu og sögðu :
(trg)="19"> " Ojj . "
(trg)="20"> Það er vegna þess , að án þess að fara úr sætinu ykkar , hafið þig hermt eftir bragðinu sem kæmi og sagt ojj áður en þið búið ísinn til .
(src)="17"> Нека видим как работят вашите представи .
(trg)="21"> Látum nú sjá hversu vel reynslu hermirinn ykkar virkar .
(src)="18"> Ще направим бърз опит , преди да продължа .
(trg)="22"> Gerum bara stutta greiningu áður en ég held áfram með restina af fyrirlestrinum .
(src)="19"> Ето две бъдещи ситуации , върху които да помислите ; представете си ги и ми кажете коя предпочитате .
(trg)="23"> Hér eru tvær mismunandi framtíðir sem ég býð ykkur að íhuga , og þið getið reynt að herma þær sagt mér hvora þið mynduð frekar kjósa .
(src)="20"> Да спечелите от лотарията 314 мил . долара или да се парализирате ?
(trg)="24"> Ein er að vinna í lottóinu .
(trg)="25"> Það er um 314 milljón dollarar .
(trg)="26"> Hin framtíðin er að lamast fyrir neðan mitti .
(src)="21"> Помислете .
(trg)="27"> Nú , hugsið ykkur um í smástund .
(src)="22"> Може би няма нужда .
(trg)="28"> Ykkur finnst trúlega að þið þurfið ekki smástund til að hugsa ykkur um .
(src)="23"> Има данни за щастието на тези две групи хора .
(trg)="29"> Merkilegt nokk , þá eru til gögn um þessa tvo hópa , gögn um hve hamingjusamir þeir eru .
(src)="24"> Това очаквахте , нали ?
(trg)="30"> Og það er nákvæmlega eins og þið bjuggust við , er það ekki ?
(src)="25"> Но тези аз ги измислих .
(trg)="31"> En þetta eru ekki gögning .
(trg)="32"> Ég bjó þessi til !
(src)="26"> Ето това са данните .
(trg)="33"> Þetta eru gögnin .
(src)="27"> Не се справихте с теста , а едва започваме .
(trg)="34"> Þið félluð í skyndiprófinu , og þið eru vart komin fimm mínútur inn í fyrirlesturinn .
(src)="28"> Защото е факт , че година след парализата и година след печалба от лотарията и двете групи са еднакво щастливи .
(trg)="35"> Af því að staðreyndin er sú að ári eftir að hafa misst máttinn í fótunum , og ári eftir að hafa unnið í lottóinu , eru lottóvinningshafar og fólk sem er lamað fyrir neðan mitti , jafn hamingjusöm með líf sitt .
(src)="29"> Не се чувствайте зле , че не се справихте с теста .
(src)="30"> С всички винаги е така .
(trg)="36"> Nú , ekki líða of illa yfir því að hafa fallið í fyrsta skyndiprófinu , af því að allir falla á öllum skyndiprófunum alltaf .
(src)="31"> Изследвания в моята лаборатория и тези на икономисти и психолози показват нещо изненадващо , наречено въздействие на предубеждението , т . е . склонността на нашите представи да не работят и да преувеличават разликите между различните ситуации .
(trg)="37"> Rannsóknin sem að rannsóknarstofan mín hefur verið að gera , sem hagfræðingar og sálfræðingar í kringum hnöttinn hafa verið að gera , hefur sýnt okkur eitthvað sem að okkur brá við að vita .
(trg)="38"> Eitthvað sem að við köllum árekstrar hlutdrægni , sem að er tilhneigingin fyrir herminn að vinna illa .
(trg)="39"> Til að hermirinn geti látið þig trúa að mismunandi niðurstöður eru meira mismunandi en þær eru í raun og veru .
(src)="32"> Различни изследвания показват , че печелене и губене на избори , намиране или загуба на партньор , получаване или не на повишение , взимане или не на изпит , и т . н . имат много по- малко влияние , сила и продължителност , отколкото хората очакват .
(trg)="40"> Frá vettvangs rannsóknum til rannsókna á tilraunastofum , sjáum við að vinna eða tapa kosningum , eignast að tapa rómantískum maka , að fá eða ekki fá stöðuhækkun , ná eða falla á framhaldsskóla prófunum , þegar allt kemur til alls , hafa þessi atriði minni áhrif , minni ákafa og miklu minni endingu en fólk hefði haldið að þau hefðu .
(src)="33"> Всъщност , скорошно изследване върху ефектите на сериозни травми върху живота показва , че ако травмата е от преди повече от 3 месеца , с малки изключения , няма никакъв ефект върху щастието .
(trg)="41"> I raun , hefur nýleg rannsókn - þetta sló mig næstum í gólfið - nýleg rannsókn sýnir hvernig stór lífs áföll hafa áhrif á fólk gefur til kynna að if það hefði gerst fyrir þrem mánuðum síðan , aðeins með örfáum undantekningum , höfðu þau engin áhrif nokkrunvegin á hamingju þína .
(src)="34"> Защо ?
(trg)="42"> Af hverju ?
(src)="35"> Защото щастието може да бъде синтезирано .
(trg)="43"> Af því að hamingja getur verið mynduð ( búin til )
(src)="36"> През 1642 г . сър Томас Браун пише :
(src)="37"> " Аз съм най- щастливият човек .
(trg)="44"> Sir Thomas Brown skrifaði árið 1642 , " Ég er hamingjusamasti núlifandi maður .
(src)="38"> В мен има това , което може да превръща нищетата в богатство , злополучието в просперитет .
(trg)="45"> Ég hef það í mér sem að getur breytt fátækt í ríkidóm , mótlæti í farsæld
(src)="39"> По- неуязвим съм от Ахил ; съдбата не може да ми навреди . "
(trg)="46"> Ég er meira ósærandi en Akkíles ; örlög hafa engan stað til að slá mig . "
(src)="40"> Що за невероятна машинария има този в главата си ?
(trg)="47"> Hverskonar stórmerkilega vélbúnað hefur þessi maður í hausnum á sér ?
(src)="41"> Както се оказва , същата , каквато имаме всички .
(trg)="48"> Jú , það kemur í ljós að það er nákvæmlega sami stórmerkilegi vélbúnaðurinn sem við höfum öll .
(src)="42"> Хората имат нещо като психологическа имунна система .
(trg)="49"> Mannskepnan hefur eitthvað sem að við gætum litið á sem sálrænt ónæmiskerfi .
(src)="43"> Система от умствени процеси , в голяма част подсъзнателни , която им помага да променят мирогледа си , за да може да се чувстват по- добре в споходилите ги обстоятелствата .
(trg)="50"> Kerfi af hugsana ferlum , aðallega ómeðvituðum hugsanaferlum , sem hjálpa þeim að breyta því hvernig þau sjá heiminn , svo að þeim líði betur með heiminn sem að þau finna sig í.
(src)="44"> Също като сър Томас и вие имате тази машина , но за разлика от него , не знаете за нея .
(trg)="51"> Eins og Sir Thomas , þá hafið þið þessa vél .
(trg)="52"> Ólíkt Sir Thomas , þá virðist sem þið ekki vita af því .
(src)="45"> Ние синтезираме щастието , но мислим , че то е нещо , което да намерим .
(trg)="53"> Við búum til hamingju , en við höldum að hamingja sé eitthvað sem að maður finnur .
(src)="46"> Предполагам , няма нужда да ви давам много примери на хора , които синтезират щастието .
(trg)="54"> Nú , þú þarft ekki mig til að gefa ykkur of mörg dæmi um fólk sem að býr til hamingju , grunar mig .
(src)="47"> Но ще ви покажа експерименти , които представят ясни доказателства .
(trg)="55"> Ég ætla samt að sýna ykkur nokkrar reynslysögur sem sönnun , maður þarf ekki að líta langt til að finna sannanir .
(src)="48"> Като предизвикателство взех издание на
(src)="49"> Ню Йорк Таймс и потърсих примери на хора , които синтезират щастие .
(trg)="56"> Til að skora á sjálfan mig , úr því ég segi þetta annað slagið í fyrirlestrum , tók ég afrit af New York Times og reyndi að finna nokkru tilvik af fólki sem að býr til hamingju .
(src)="50"> И ето трима :
(trg)="57"> Og hér eru þrír náungar sem búa til hamingju .
(src)="51"> " По- добре съм физически , финансово , емоционално . "
(src)="52"> " Не съжалявам .
(src)="53"> Беше великолепно . "
(trg)="58"> " Ég er miklu betur settur líkamlega , fjárhagslega , tifinningalega , andlega og á næstum allann annan máta . " " Ég sé ekki eftir neinu eina einustu mínútu .
(src)="54"> " Вярвам , че стана за добро . "
(trg)="59"> Þetta var stórfengleg lífreynsla . " " Ég trúi því að allt hafi farið á besta veg . "
(src)="55"> Кои са тези образи ?
(trg)="60"> Hverjar eru þessar persónur sem eru svona svakalega ánægðar ?
(src)="56"> Първият - Джим Райт .
(trg)="61"> Jú , fyrsti var Jim Wright .
(src)="57"> Може би го помните като председател на Камарата на представителите , който подаде оставка опозорен , след като един млад републиканец разкри участието му в съмнителна сделка .
(trg)="62"> Sum ykkar ery nógu gömul til að muna : hann var formaður Hús Fulltrúanna og hann sagði af sér með ósóma þegar þessi ungi repúblíkani sem heitir Newt Gingrich uppgvötaði skuggalega bóka útgáfusamning sem hann hafði gert .
(src)="58"> Най- влиятелният демократ на САЩ изгуби всичко : пари , власт .
(trg)="63"> Hann tapaði öllu .
(trg)="64"> Valdamesti demókratinn í landinu , hann tapaði öllu . hann tapaði peningunum sínum , hann tapaði völdunum sínum ,
(src)="59"> Години след това казва :
(trg)="65"> Hvað getur hann sagt öllum þessum árum seinna um þetta allt saman ?
(src)="60"> " По- добре съм физически , финансово , душевно и почти във всякакъв друг аспект . "
(trg)="66"> " Ég er betur settur líkamlega , fjárhagslega , andlega og á næstum allann annan máta . "
(trg)="67"> Hvern annan máta getur hann verið betur settur sem ?
(src)="61"> Какви други аспекти има ?
(trg)="68"> Grænmetislega ?
(trg)="69"> Steinefnalega ?
(trg)="70"> Dýralega ?
(src)="62"> Зеленчуков ?
(src)="63"> Всичко е покрил .
(trg)="71"> Hann náði flestum mátum nokkuð vel þarna .
(src)="64"> Морийс Бикам не сте го чували .
(trg)="72"> Moresse Bickham er einhver sem þú hefur aldrei heyrt um .
(src)="65"> Морийс Бикам каза тези думи , когато го освободиха след 37 години в затвор за престъпление , което не беше извършил .
(trg)="73"> Moreese Bickham sagði þessi orð þegar honum var sleppt .
(trg)="74"> Hann var 78 ára gamall .
(trg)="75"> Hann var 37 ár í Louisiana ríkisfangelsinu fyrir glæp sem hann framdi ekki .
(src)="66"> Беше оправдан на 78 години чрез ДНК доказателства .
(trg)="76"> Hann var fyrir rest sýknaður , þegar hann var 78 ára , með hjálp DNA sönnunargagna .
(src)="67"> И какво каза ?
(trg)="77"> Og hvað hafði hann að segja um þessa lífsreynslu ?
(src)="68"> " Беше великолепно . "
(trg)="78"> " Ég sé ekki eftir einni einustu mínútu .
(trg)="79"> Þetta var stórfengleg lífsreynsla . "
(src)="69"> Великолепно ?
(trg)="80"> Stórfengleg !
(src)="70"> Не казва
(trg)="81"> Þessi náungi er ekki að segja ,
(src)="71"> " Имаше фитнес зала . "
(trg)="82"> " Nú , æ þú veist , það voru nokkrir fínir gaurar .
(trg)="83"> Þeir höfðu líkamræktarsal . "
(src)="72"> " Великолепно , " дума , която обикновено се употребява за религиозно преживяване .
(trg)="84"> Þetta var " stórfenglegt , " orð sem við spörum vanalega fyrir eitthvað eins og trúarlega lífsreynslu .
(src)="73"> Хари Ленгърман е казал тези думи ; можеше и да сте го чували , но не сте , защото през 1949 прочел статия за двама братя на име МакДоналдс , които имали будка за хамбургери .
(trg)="85"> Harry S. Langerman sagði þessi orð , eins og þið gætuð hafa vitað en ég ekki , vegna þess að árið 1949 las hann litla grein í blaði um hamborgarastað sem var í eigu þessarra bræðra sem hétu McDonalds .
(src)="74"> Идеята му харесала .
(trg)="86"> Og hann hugsaði , " Þetta er mjög sniðug hugmynd ! "
(src)="75"> Намерил ги .
(trg)="87"> Þannig að hann fór og fann þá .
(trg)="88"> Þeir sögðu ,
(src)="76"> Те му поискали 3000 долара , за да се присъедини .
(trg)="89"> " Við getum gefið þér leyfi fyrir þessu fyrir 3000 dali . "
(src)="77"> Хари поискал назаем от брат си , банкер , и брат му му казал :
(trg)="90"> Harry fór aftur til New York , spurði bróður sinn sem var fjárfestingamaður í banka hvort hann gæti lánað sér 3000 dollara , og bróðir hans sagði þessi ódauðlegur orð ,
(src)="78"> " Идиот .
(trg)="91"> " Asninn þinn , enginn borðar hamborgara . "
(src)="79"> Никой не яде хамбургери . "
(trg)="92"> Hann vildi ekki lána honum peningana , og að sjálfsögðu sex mánuðum síðar
(src)="80"> И след 6 месеца
(trg)="93"> Ray Croc fékk nákvæmlega sömu hugmynd .
(src)="81"> Рай Крок имал същата идея и станал най- богатият американец .
(trg)="94"> Það kom víst í ljós að fólk borðar jú hamborgara , og Ray Croc , í smá tíma , varð ríkasti maður Ameríku .
(src)="82"> И накрая някой от вас разпознават тази снимка на Пийт Бест , първия барабанист на Бийтълс , докато не го пратиха по работа и взеха Ринго на турне .
(trg)="95"> Og í síðasta lagi -- þú veist , það besta af öllum mögulegum heimum -- sum af ykkur þekkja þessa ungu mynd af Pete Best , sem var upprunalegi trommarinn í Bítlunum , þangað til að þeir , þið vitið , sendu hann út í sendiferð og laumuðust í burtu og tóku Ringo með á tónleikaferð .
(src)="83"> През 1994
(trg)="96"> Jæja , árið 1994 þegar Pete Best var tekinn viðtali
(src)="84"> - да , още е барабанист - Пийт Бест каза :
(trg)="97"> -- já hann er ennþá trommari ; já , hann er stúdíó tónleikamaður -- hann hafði þetta að segja :
(src)="85"> " По- щастлив съм , отколкото щях да бъда с Бийтълс . " Урокът тук е тайната на щастието .
(trg)="98"> " Ég er ánægðari en ég hefði orðið með Bítlunum . "
(trg)="100"> Það er eitthvað mikilvægt sem er hægt að læra af þessu fólki , og það er leyndardómur hamingjunnar .
(src)="86"> Ето я , разкрита най- накрая .
(trg)="101"> Hérna er það , loksins til að vera sýnt .
(src)="87"> Първо : съберете богатство , власт и престиж и ги загубете .
(trg)="102"> Fyrst : safnið að ykkur miklum auð , völdum , og virðingu , og tapið því öllu .
(trg)="103"> ( Hlátur )
(src)="89"> Второ : прекарайте колкото можете повече време в затвора .
(trg)="104"> Næst : eyðið eins miklu af ykkar lífi í fangelsi og þið getið .
(src)="90"> ( Смях ) Трето : направете някого наистина богат .
(trg)="105"> ( Hlátur ) Í þriðja lagi : gerið einhvern annann virkilega virkilega ríkann .
(src)="91"> ( Смях )
(trg)="106"> ( Hlátur )
(src)="92"> И последно : никога не се присъединявайте към Бийтълс .
(trg)="107"> Og að lokum : aldrei nokkruntíma ganga í Bítlanna .
(src)="93"> ( Смях )
(trg)="108"> ( Hlátur )
(src)="94"> Сега аз , също като Зе Франк , мога да предвидя следващата ви мисъл :
(trg)="109"> Allt í lagi .
(src)="95"> " Да- да . "
(src)="96"> Защото , когато хората синтезират щастието , както тези господа , ние им се усмихваме , но си мислим :
(trg)="110"> Nú get ég , eins og Ze Frank , séð fyrir ykkar næstu hugsun , sem er , " kanntu annan . " Af því að þegar fólk býr til hamingju , eins og þessir herramenn virðast hafa gert , þá brosum við að þeim , en við rúllum aftur augunum og segjum kaldhæðnislega ,
(src)="97"> " Ти всъщност никога не си искал тази работа . "
(trg)="111"> " Auðvitað , þú vildir í raun og veru ekki starfið . "
(src)="98"> " Да- да .
(src)="99"> Всъщност не споделяше много общи неща с нея и го разбра , когато тя ти захвърли пръстена . "
(trg)="113"> Þú hafðir í rauninni ekki það mikið sameiginlegt með henni , og þú áttaðir þig á því akkúrat þegar hún kastaði trúlofunarhringnum í andlitið á þér . "
(src)="100"> Подсмихваме се , защото вярваме , че синтетичното щастие не е с качеството на " естественото " щастие .
(trg)="114"> Við brosum út í annað vegna þess að við trúum að tilbúin hamingja er ekki í jafn miklum gæðum og það sem við myndum kalla náttúrulega hamingju .
(src)="101"> Какви са тези термини ?
(trg)="115"> Hverjir eru þessir skilmálar ?
(src)="102"> Естествено щастие получаваме , когато стане това , което искаме , а синтетично щастие си създаваме , когато не стане , това което искаме .
(trg)="116"> Náttúruleg hamingja er það sem við fáum þegar við fáum það sem við vildum , og tilbúin hamingja er það sem við búum til þegar við fáum ekki það sem við vildum .
(src)="103"> Нашето общество силно вярва , че синтетичното щастие е по- нискокачествено .
(trg)="117"> Og í okkar samfélagi , finnst okkur að tilbúin hamingja er óæðri gerðin .
(src)="104"> Защо го вярваме ?
(trg)="118"> Af hverju finnst okkur það ?
(src)="105"> Просто е .
(trg)="119"> Jú , það er mjög einfalt .
(src)="106"> Кой икономически двигател ще продължава да работи , ако вярвахме , че ако не получим това , което искаме ще сме точно толкова щастливи , колкото ако го получим .
(trg)="120"> Hvers konar hagfræði vél myndi halda áfram að vinna ef við trúðum að fá ekki það sem við vildum myndi gera okkur eins ánægð og að fá það sem við vildum ?