# bam/u3Su7thkUJDg.xml.gz
# sr/u3Su7thkUJDg.xml.gz
(src)="1"> Bunlardan birine sahipmisiniz ?
(trg)="1"> Da li imate jedan ovakav ?
(src)="2"> Dogrusu Ben biraz endise icindeyim de ,
(trg)="2"> Malo sam opsednuta mojim .
(src)="3"> Bana ait tum bu esyalarin varliginin endisesi de diyebiliriz .
(trg)="3"> U stvari , opsednuta sam svim mojim stvarima .
(src)="4"> Hic merak ettiniz mi satin aldigimiz tum bu esyalarin nereden geldigini ve bir kenara firlattigimizda nereye gittiklerini ?
(trg)="4"> Jeste li se ikad zapitali odakle potiču stvari koje kupimo i kuda idu kada ih bacimo ?
(src)="5"> Ben merak etmeyi durdurdum, bu sistem yuzunden urunlerin neler icerdigini soyleyen kitaplari inceledigimde !
(trg)="5"> Mene je to kopkalo .
(trg)="6"> Pa sam se raspitala .
(src)="6"> Bu bilindik ticari alan icinde hep birlikte yok etmek icin uretiyor , aliyor , ve dagitiyoruz Simdi , bir parca durumun icine girelim
(trg)="7"> I udžbenici kažu da naše stvari prolaze kroz sistem od ekstrakcije preko proizvodnje , pa distribucije i konzumacije do odlaganja .
(trg)="8"> Ovaj sistem se naziva ekonomija materijala .
(trg)="9"> Malo sam se raspitala o svemu tome .
(src)="7"> Dogrusu , dunyayi gezmek icin 10 yilimi harcadim
(trg)="10"> Tačnije , provela sam 10 godina putujući svetom ,
(src)="8"> Aldigimiz esyalarin nerden gelip nereye gittigini inceliyorum ve bu hikayenin tumuyle ilgili neler bildigimi tahmin edemezssiniz !
(trg)="11"> Istraživajući odakle naše stvari dolaze , i gde odlaze .
(trg)="12"> Znate li šta sam saznala ?
(trg)="13"> To nije cela priča .
(src)="9"> Bize aciklanilan gerceklerde buyuk eksikler var
(trg)="14"> Dosta toga nedostaje u ovom objašnjenju .
(src)="10"> Sisteme baktigimizda hic bir problem yok gibi fakat dogrusu can cekismekte olan kriz halide bir sistem ve bu krizin nedeni belli bir dogrusallik sistematigi nedenler icin sayi ve sahis gosteren bir gezegende yasiyoruz .
(trg)="15"> Prvo , sistem izgleda dobro .
(trg)="16"> Nema problema .
(trg)="17"> Ali istina je da je sistem u krizi .
(src)="11"> Bu Belirsizlikler gezegeninde dogrusalliga dogru kosmaktan da kendimizi alamiyoruz
(trg)="18"> A razlog za krizu leži u tome što je ovo linearan sistem a mi živimo na ograničenoj planeti . i ne možete koristiti linearan sistem na ograničenoj planeti beskonačno .
(src)="12"> Katedilen her adimda sistem gercek dunya ile etkilesim halinde .
(trg)="19"> U svakom svom koraku , ovaj sistem je u kontaktu sa stvarnim svetom .
(src)="13"> Gercek hayat temiz beyaz bir sayfa uzerine kurulmuyor .
(trg)="20"> U stvarnom svetu se to ne dešava na praznoj beloj stranici .
(src)="14"> Toplumlar , kulturler , ekonomi ve cevre birbiriyle etkilesim icinde , bu yol tumuyle birbiryle ilintili, kesisen yollarsa karsit sinirlarla cevrili iste eksik olan sema yuzunden neredeyse bu sinirlari gormuyoruz .
(trg)="21"> U kontaktu je sa društvom , kulturama , ekonomijom , životnom sredinom .
(trg)="22"> I usput se susreće sa ograničenjima .
(trg)="23"> Ograničenjima koja ovde ne vidimo jer ovaj dijagram nije kompletan .
(src)="15"> Haydi geriye donelim ve gozden kacan bazi bosluklari dolduralim .
(trg)="24"> Hajde da se vratimo i popunimo neke praznine , i vidimo šta to fali .
(src)="16"> Iste iskalanan en onemli hususlardan biri insan , evet INSAN !
(trg)="25"> Pa , najbitnija stvar koja nedostaje su ljudi , da , ljudi .
(src)="17"> Insan faktoru bu sistem araliginda yasiyor ve calisiyor ve bu duzenek bazi insanlar icin digerlerine gore daha onemli
(trg)="26"> Ljudi žive i rade u celom ovom sistemu .
(trg)="27"> I neki ljudi u ovom sistemu su značajniji od drugih .
(src)="18"> Bazilari ise daha az soz hakkina sahip .
(trg)="28"> Neki se više pitaju .
(src)="19"> Kim onlar ?
(trg)="29"> Ko su oni ?
(src)="20"> Pekala Devletle ise baslayalim ,
(trg)="30"> Pa , krenimo od vlade .
(src)="21"> Arkadaslar , devleti sembololize etmesi icin bir tank kullanmalimiyim ! bunun dogrulugunu cogu ulkede giderek atan bicimde gormekteyiz . en sonunda toplanan vergilerin % 50sinden fazlasi orduya gidecek ama ben yinede devleti temsil etmesi icin bir karekter kullaniyorum cunku devlete verdigim deger ve gorusum
(src)="22"> Devletin halk icin , halk adina , halkin hizmetinde olmasidir
(trg)="31"> Prijatelji mi kažu da bih trebala da koristim tenk kao simbol vlade . i istina je da u dosta zemalja , pa i u našoj , više od 50 % prihoda od poreza ide za finansiranje vojske . ali ja koristim čoveka kao simbol vlade jer verujem u viziju i vrednosti da vlada treba da se sastoji od ljudi , izabranih od strane drugih ljudi , i da radi za ljude .
(src)="23"> Devletlerin bildigimizin disinda halki gozeten gorevleri de vardir , sirketlerin ceplerini sisirmenin disinda ! simdi neden , sirketler hukumetlerden hukumetle, r devletten daha onemli gorunur .
(trg)="32"> Posao vlade je da pazi na nas , brine o nama .
(trg)="33"> To im je posao .
(trg)="34"> Zatim su tu korporacije .
(src)="24"> Ekonomileri en cok gelisen 100 ulkenin 51´inin temeli sirketler sayesinde
(trg)="36"> Od 100 najjačih ekonomija na svetu , 51 čine korporacije .
(src)="25"> Sirketler guce ve buyume yetenegine sahip , onlar nereye gittiklerinden biraz daha emin olurken , biz kucuk hukumek degisikliklerini gorebildik
(trg)="37"> Kako su korporacije rasle i postajale moćnije , videli smo male promene kod vlade gde vlada malo više brine da osigura da su korporacije zadovoljne , a ne mi .
(src)="26"> Bu adamlar bizim icin calismanin disinda bir parca endise icinde olmalari gereginin farkinda . pekala bu tabloda baska neler eksik gorelim .
(trg)="38"> Ok , hajde da pogledamo šta sve nedostaje .
(src)="27"> Isin ozune inerek baslayalim
(src)="28"> Dogal kaynaklari somuren ve goz boyayan bir dunya
(trg)="39"> Počećemo sa ekstrakcijom što je lepa reč za crpljenje resursa što je lepa reč za uništavanje naše planete .
(src)="29"> Ise yaramaz bir dunya yaratmak icin ne tur bir heves bu madenleri cikarmak icin daglari patlatmaya agaclari devirmeye benzer bir durum .
(src)="30"> Tum su kaynalarimizi yok eden varliklariz
(trg)="40"> Sečemo drveće , uništavamo planine da bismo izvadili rudu iz njih koristimo svu vodu i istrebljujemo životinje .
(src)="31"> Iste boylece sinirlarimizi alehte daraltiyoruz kaynakalarimizi bitiriyor ve tuketim urunlerini gereginden fazla kullaniyoruz
(trg)="41"> I time nailazimo na našu prvu prepreku .
(trg)="42"> Ponestaje nam resursa .
(trg)="43"> Koristimo previše stvari .
(src)="32"> Bazi seyleri duymak zor olabilir ancak gercekler ortada
(trg)="44"> Znam da je teško čuti nešto tako , ali moramo se suočiti sa istinom .
(src)="33"> Yanlizca gecen son 30 yillik surede dogal kaynaklarin1/ 3 u temelden tuketildi ya da yok edildi
(trg)="45"> Samo u poslednje tri decenije , jedna trećina Zemljinih resursa je iskorišćenja .
(trg)="46"> Nestala .
(src)="34"> Yasadigimiz yerleri hizla , yikiyoruz , kesiyoruz patlatiyoruz ya da cope ceviryoruz
(src)="35"> Insanlarin yasamasi icin fazlasiyla yetecek bu gezegene sadece zarar veriyoruz
(trg)="47"> Sečemo i vadimo rudu , crpimo i uništavamo ovo mesto tako brzo da dovodimo u pitanje mogućnost ljudskog opstanka .
(src)="36"> Amerikada dogal ormanlar batidakine oranla % 4 daha az
(trg)="48"> Gde ja živim , u SAD , imamo manje od 4 % preostalih šuma .
(src)="37"> Su kanalllarinin % 40 i icilemez durumda problem hala gereginden fala urun kullanmak , kullanilan paylasilandan fazla .
(trg)="49"> 40 % naših voda više nije za piće .
(trg)="50"> A naš problem nije samo da koristimo previše stvari već i da koristimo više nego što imamo .
(src)="38"> Dunya nufusunun % 5 ine sahibiz ama dunyadaki kaynaklarin % 30unu tuketiyoruz .
(src)="39"> Bu da % 30 kuk atik demek
(trg)="51"> Činimo 5 % svetske populacije ali trošimo 30 % svetskih resursa i pravimo 30 % svetskog otpada .
(src)="40"> Hepimiz eger ayni oranda tuketmeye devam edersek 3- 5 gezen daha gerekebili, r ve fakettigimiz ne ?
(trg)="52"> Kada bi svi trošili kao SAD trebalo bi nam od 3 do 5 planeta .
(trg)="53"> I znate šta ?
(src)="41"> Sadece vardigimiz bir nokta var
(trg)="54"> Imamo samo jednu .
(src)="42"> Ulkemin cevaplari basit !
(src)="43"> Git aska birilerinden al
(trg)="55"> Odgovor moje zemlje na ovo ograničenje je da uzmemo tuđe resurse !
(src)="44"> Bu ucuncu dunya ! he rnasilsa bizim tukettiklerimizin ceremesini baska ulke insanlari cekmekte .
(trg)="56"> To su ´zemlje trećeg sveta ' , ili za neke sinonim za ´naše stvari su nekako dospele na tuđu zemlju ' .
(src)="45"> Bu neye benziyor ?
(trg)="57"> Kako to izgleda ?
(src)="46"> Birilerinin pisligini temizlemekle ayni anlamda
(trg)="58"> Ista stvar .
(trg)="59"> Uništavanje te zemlje .
(src)="47"> Su an dunyada yapilan balikcilik % 75 oraninda ya da kapasitesininde otesinde
(trg)="60"> 75 % voda za ribarenje se trenutno koristi preko svog kapaciteta .
(src)="48"> Gezegendeki dogal ormanlarin % 80 i yok edildi . sadece Aamazonda 1 dk da 2000 agac katlediyoruz , bu da dakikada7 futbol sahasi acmak anlamina gelir
(trg)="61"> 80 % starih šuma više ne postoji .
(trg)="62"> Samo u Amazoniji , gubimo 2000 stabala u minuti .
(trg)="63"> To je 7 fudbalskih terena u minuti .
(src)="49"> Bu insanlar ne yapiyor ve buralarda kimler yasiyor peki bu adamlara gore bu kaynaklar onlara ait degil demek ki
(trg)="64"> A ljudi koji tu žive ?
(src)="50"> Nesilllerden beri burada yasiyor olsalarda , Bu eser onlara ait degil , ve onla bu yanlisligi sistemde cok fazla sey sahibi olmak icin de yapmiyor .
(trg)="65"> Korporacije kažu , da ti ljudi ne poseduju te resurse iako žive tu generacijama nemaju razvijenu proizvodnju i ne kupuju puno stvari .
(src)="51"> Eger kendiniz icin cok fazla birse yapmiyorsaniz kendinize deger vermiyorsunuzdur tuketilen her bir urun yeni ´uretim´ demektir ve boyle davrana enerjisiicindeyiz
(trg)="66"> A u ovom sistemu , ako ne poseduješ ili ne kupuješ puno stvari , nisi vredan .
(src)="52"> Dogal kaynaklari KIRLETILMIS URUNLER elde etmek icin zehirli kimyasallarla karistiriyoruz .
(trg)="67"> Zatim , materijali stižu do " proizvodnje " i tu koristimo energiju kako bismo pomešali otrovne hemikalije i prirodne resurse u cilju pravljenja toksičnih proizvoda .
(src)="53"> Bugun ticari alanda kullanilan 100 . 000´in uzerinde kimyasal var ustelik saglik zerindeki etkileri , bir avuc insan tarafindan test edilmekte ve hic kimse bu etkilesimle olusacak saglik sorunlarini deneylemis degil . ve bubun anlami her gun bu kimyasallarla etilesime maruz birakiliyoruz .
(trg)="68"> Danas postoji preko 100 . 000 sintetičkih hemikalija koje se nalaze u proizvodima .
(trg)="69"> Samo za šačicu njih je ispitano štetno delovanje na naše zdravlje a NI ZA JEDNU nije testirano kako utiče na zdravlje sa ostalima tj . kada dođe u kontakt sa ostalim hemikalijama koje svakodnevno koristimo .
(src)="54"> Sagligimiz ve cevremiz uzerindeki etkilerini tam olarak bilmiyoruz fakat birseyi iyi bilmeliyiz !
(trg)="70"> Tako da ne znamo kako ove hemikalije utiču na naše zdravlje i okolinu .
(trg)="71"> Ali jedno znamo .
(src)="55"> TOKSIKLERI SOLUYORUZ endustriyel uretimde zehirli maddeleri hayatimiza soktugumuz surece , evimize, isyerimize , ve okullarimiza alip kullandigimiz surece zehirli maddeleri hayatimizda tutacagiz ve ebdenlerimiz
(trg)="72"> Otrovi ulaze , Otrovi izlaze .
(trg)="73"> Sve dok nastavimo da koristimo otrovne materije u proizvodnji nastavićemo da imamo otrovne materije u proizvodima koje nosimo kući , na posao , u škole .
(trg)="74"> I , da , u našim telima .
(src)="56"> BFR li alev kirmizisini andiran bromlu geciktiricilere benzeyecek .
(trg)="75"> Poput BFR- a , brominirani usporivači gorenja .
(src)="57"> Kimyevi madde atese daha dayaniklidir fakat ust duzeyde zehir icerir , bir de norotoksik vardir bu da BEYIN hucrelerini oldurur ve biz bu maddeyi kullaniyoruz ! pc lerde aletlerde , silte ve hatta yastiklarimizda bu maddeyi kullaniyoruz .
(trg)="76"> To su hemikalije koje čine stvari otpornijim na plamen , ali su ekstremno otrovne .
(trg)="77"> To je neurotoksin .
(trg)="78"> Tj . otrov za mozak .
(src)="58"> GERCEKTEN ! adeta yastiklarimizda ki bir norotoksinin uzerine su dokup sonduruyoruz ve sonra eve getirip 8 saat kafamizin altinda tutuyoruz
(trg)="80"> Pa ipak , stavljamo ih u računare , uređaje , nameštaj , jorgane , čak i neke jastuke .
(trg)="81"> Uzimamo jastuke , umočimo ih u neurotoksin odnesemo ih kući , naslonimo glavu i na njima spavamo narednih 8 sati .
(src)="59"> Halen bilmiyorum , ama bana oyle geliyor ki bu ulkede basimiz altina o alev topunu koymaktan daha iyi bir yol DUSUNEBILIRDIK !
(trg)="82"> Ne znam , ali deluje mi da smo u zemlji sa toliko potencijala mogli da smislimo bolji način da sprečimo glave da se zapale tokom noći .
(src)="60"> Bu zehirler ayni zamanda besin zincirinin icinde gelisip vucudumuzda yogunlasiyor .
(trg)="83"> Ovi otrovi se nalaze u hrani , a samim tim i u našim telima .
(src)="61"> Besin zincirinin basini cekenler cogu yuksek dozda zehir iceren atiklar , Bunu biliyormuydunuz ?
(trg)="84"> Znate li koja hrana na vrhu lanca ishrane sa najvišim procentom otrovnih materija ?
(src)="62"> ANNE SUTU anlami zehirli maddelere karsi koruma etkisi yaratan dogal besin bebeklerimizi emzirerek zehirli kimyasallarin etkisinden yuksek duzeyde onlari koruyoruz
(trg)="85"> Majčino mleko .
(trg)="86"> Naše društvo je stiglo do tačke kada naši najmlađi - naše bebe dobijaju najveću dozu otrova tako što ih doje njihove majke .
(src)="63"> Bu inanilmaz bir ihlal degil de nedir ?
(trg)="87"> Zar to nije strašno ?
(src)="64"> Emzirme kesinlikle insanoglunun beslenmesinde en temel eylemlerden biridir .
(trg)="88"> Dojenje je jedan od osnovnih činova odgajanja i nege ;
(src)="65"> Kutsal ve guvenilirdir .
(trg)="89"> Trebalo bi da je sveto i sigurno .
(src)="66"> Halen bir annenin benimsedigi bebegini beslemesi icin en onemli yontem olmalidir .
(trg)="90"> Dojenje je i dalje odlično i majke definitvno treba da nastave da doje .
(trg)="91"> Ali trebalo bi da ih zaštitimo .
(trg)="92"> " Oni " bi trebalo da ih štite .
(src)="67"> Korunmaliyiz ragmen onalar bize dikkat etmeliydi ve zehirli atiklarin en buyugunu ureten ayni insanoglu
(trg)="93"> Mislila sam da oni paze na nas .
(trg)="94"> I naravno ,
(src)="68"> Fabrikada calisan turetti ve bunlar ureme cagina gelen KADINLAR di onlar kanserojen dahil nice zehir iceren uretim alanlarinda calisiyorlar
(trg)="95"> ljudi koji se suočavaju sa najviše otrovnih hemikalija su radnici u fabrikama od kojih veliki broj čine mlade žene ,
(trg)="96"> One rade sa otrovima i kancerogenim materijama .
(src)="69"> Simdi soryorum size nasil bir kadin gelisme ve ureme caginda
(src)="70"> Bu zehirli alana maruz kalarak calismak isteyebilir ?
(trg)="97"> Pitam se , koja bi mlada žena želela radno mesto gde je izložena ovim otrovima , osim žene koja nema drugog izbora ?