# bam/u3Su7thkUJDg.xml.gz
# sl/u3Su7thkUJDg.xml.gz

(src)="2"> Dogrusu Ben biraz endise icindeyim de ,
(trg)="2"> Imate doma kaj takšnega ?
(trg)="3"> Jaz sem postala že prav zasvojena z mojim .
(src)="3"> Bana ait tum bu esyalarin varliginin endisesi de diyebiliriz .
(trg)="4"> Pravzaprav sem postala obsedena z vsemi rečmi , ki jih imam .
(src)="4"> Hic merak ettiniz mi satin aldigimiz tum bu esyalarin nereden geldigini ve bir kenara firlattigimizda nereye gittiklerini ?
(trg)="5"> Ste se kdaj vprašali , od kod vse te reči pridejo in kam grejo , ko jih odvržemo ?
(src)="5"> Ben merak etmeyi durdurdum, bu sistem yuzunden urunlerin neler icerdigini soyleyen kitaplari inceledigimde !
(trg)="6"> Nisem se mogla nehati spraševati o tem .
(trg)="7"> Zato sem se pozanimala .
(trg)="8"> V učbenikih sem torej prebrala , da gredo te " reči " skozi sistem :
(src)="6"> Bu bilindik ticari alan icinde hep birlikte yok etmek icin uretiyor , aliyor , ve dagitiyoruz Simdi , bir parca durumun icine girelim
(trg)="9"> Od črpanja virov , produkcije , distribucije in porabe do zavrženja .
(trg)="10"> Vsemu temu skupaj rečemo ekonomija materialov .
(trg)="11"> No , v zadevo sem se še bolj poglobila .
(src)="7"> Dogrusu , dunyayi gezmek icin 10 yilimi harcadim
(src)="8"> Aldigimiz esyalarin nerden gelip nereye gittigini inceliyorum ve bu hikayenin tumuyle ilgili neler bildigimi tahmin edemezssiniz !
(trg)="12"> Pravzaprav sem preživela deset let s potovanji po svetu , da bi videla , od kod stvari pridejo in kam grejo .
(src)="9"> Bize aciklanilan gerceklerde buyuk eksikler var
(trg)="15"> Tej razlagi manjka marsikaj .
(src)="10"> Sisteme baktigimizda hic bir problem yok gibi fakat dogrusu can cekismekte olan kriz halide bir sistem ve bu krizin nedeni belli bir dogrusallik sistematigi nedenler icin sayi ve sahis gosteren bir gezegende yasiyoruz .
(trg)="16"> Najprej :
(trg)="17"> Ta sistem se kaže , kot da je vse v redu .
(trg)="18"> Ni problema !
(src)="11"> Bu Belirsizlikler gezegeninde dogrusalliga dogru kosmaktan da kendimizi alamiyoruz
(trg)="21"> linearnega sistema pa se na omejenem planetu ne moreš iti v neskončnost .
(src)="12"> Katedilen her adimda sistem gercek dunya ile etkilesim halinde .
(trg)="22"> Vsak korak v tej verigi je povezan z resničnim svetom .
(src)="13"> Gercek hayat temiz beyaz bir sayfa uzerine kurulmuyor .
(trg)="23"> V resničnem življenju se vse skupaj ne dogaja kot na nepopisanem listu , ampak je vse skupaj povezano z družbami , kulturami , različnimi gospodarstvi , okoljem ...
(src)="14"> Toplumlar , kulturler , ekonomi ve cevre birbiriyle etkilesim icinde , bu yol tumuyle birbiryle ilintili, kesisen yollarsa karsit sinirlarla cevrili iste eksik olan sema yuzunden neredeyse bu sinirlari gormuyoruz .
(trg)="24"> Povsod pa se sistem srečuje z omejitvami , ki pa jih tule ne vidimo zaradi pomanjklivosti diagrama .
(src)="15"> Haydi geriye donelim ve gozden kacan bazi bosluklari dolduralim .
(trg)="25"> Poglejmo še enkrat diagram in preverimo , kaj pravzaprav manjka .
(src)="16"> Iste iskalanan en onemli hususlardan biri insan , evet INSAN !
(trg)="26"> Ena najpomembnejših stvari , ki jih v prikazu ni , so ljudje .
(trg)="27"> Da , ljudje .
(src)="17"> Insan faktoru bu sistem araliginda yasiyor ve calisiyor ve bu duzenek bazi insanlar icin digerlerine gore daha onemli
(trg)="28"> Ljudje živijo in delajo vzdolž celotne verige .
(trg)="29"> In nekateri v tem sistemu pomenijo malo več kot drugi , nekateri imajo malo več besede .
(src)="19"> Kim onlar ?
(trg)="30"> Kdo so to ?
(src)="20"> Pekala Devletle ise baslayalim ,
(trg)="31"> Začnimo z vlado .
(src)="21"> Arkadaslar , devleti sembololize etmesi icin bir tank kullanmalimiyim ! bunun dogrulugunu cogu ulkede giderek atan bicimde gormekteyiz . en sonunda toplanan vergilerin % 50sinden fazlasi orduya gidecek ama ben yinede devleti temsil etmesi icin bir karekter kullaniyorum cunku devlete verdigim deger ve gorusum
(trg)="32"> Prijatelj mi je svetoval , naj za prikaz vlade uporabim tank .
(trg)="33"> To bi bilo pravilno za mnoge države , vedno bolj pa tudi za našo .
(trg)="34"> V končni fazi se več kot 50 % davkov , ki gredo neposredno federaciji , porabi za potrebe vojse .
(src)="22"> Devletin halk icin , halk adina , halkin hizmetinde olmasidir
(trg)="35"> A za simbol , ki predstavlja vlado , sem uporabila človeka , saj verjamem v vizijo , da bi vlada morala biti iz ljudstva , z ljudstvom in za ljudstvo .
(src)="23"> Devletlerin bildigimizin disinda halki gozeten gorevleri de vardir , sirketlerin ceplerini sisirmenin disinda ! simdi neden , sirketler hukumetlerden hukumetle, r devletten daha onemli gorunur .
(trg)="36"> Naloga vlade je , da pazi in skrbi za nas .
(trg)="37"> To je njihova naloga .
(trg)="38"> Potem - tu so še korporacije .
(src)="24"> Ekonomileri en cok gelisen 100 ulkenin 51´inin temeli sirketler sayesinde
(trg)="40"> Med stotimi največjimi gospodarstvi na svetu je 51 korporacij .
(src)="25"> Sirketler guce ve buyume yetenegine sahip , onlar nereye gittiklerinden biraz daha emin olurken , biz kucuk hukumek degisikliklerini gorebildik
(trg)="41"> In medtem ko korporacije rastejo v velikosti in moči , pa vidimo pri vladah neke spremembe , saj jih namreč vedno bolj skrbi , da bi zadovoljili tele debele strice , ne pa nas .
(src)="26"> Bu adamlar bizim icin calismanin disinda bir parca endise icinde olmalari gereginin farkinda . pekala bu tabloda baska neler eksik gorelim .
(trg)="42"> Dobro , poglejmo , kaj še manjka na tem prikazu .
(src)="27"> Isin ozune inerek baslayalim
(src)="28"> Dogal kaynaklari somuren ve goz boyayan bir dunya
(trg)="43"> Začnimo s pridobivanjem materialov , ki je zgolj lep izraz za izkoriščanje naravnih virov , ki pa je spet zgolj lep izraz za uničenje planeta .
(src)="29"> Ise yaramaz bir dunya yaratmak icin ne tur bir heves bu madenleri cikarmak icin daglari patlatmaya agaclari devirmeye benzer bir durum .
(trg)="44"> Tole zgleda takole :
(trg)="45"> Posekamo gozdove , raztrelimo gore , da iz njih dobimo kovine , porabimo vso vodo in iztrebimo živali .
(src)="31"> Iste boylece sinirlarimizi alehte daraltiyoruz kaynakalarimizi bitiriyor ve tuketim urunlerini gereginden fazla kullaniyoruz
(trg)="46"> Tu torej trčimo ob prvo omejitev .
(trg)="47"> Zmanjkuje nam virov .
(trg)="48"> Uporabljamo preveč reči .
(src)="32"> Bazi seyleri duymak zor olabilir ancak gercekler ortada
(trg)="49"> Vem , da je to težko poslušati , a tako pač je ; s tem se moramo spoprijeti .
(src)="33"> Yanlizca gecen son 30 yillik surede dogal kaynaklarin1/ 3 u temelden tuketildi ya da yok edildi
(trg)="50"> Zgolj v zadnjih nekaj desetletjih je bila porabljena kar ena tretjina površin naravnih virov .
(trg)="51"> Zdaj jih več ni .
(src)="34"> Yasadigimiz yerleri hizla , yikiyoruz , kesiyoruz patlatiyoruz ya da cope ceviryoruz
(src)="35"> Insanlarin yasamasi icin fazlasiyla yetecek bu gezegene sadece zarar veriyoruz
(trg)="52"> Naš svet miniramo , sekamo in sesuvamo s takšno hitrostjo , da s tem spodkopavamo že samo zmožnost , da bi tu lahko sploh živeli .
(src)="36"> Amerikada dogal ormanlar batidakine oranla % 4 daha az
(trg)="53"> V ZDA , kjer živim , so nam ostali manj kot 4 % prvotnih gozdnih površin .
(src)="37"> Su kanalllarinin % 40 i icilemez durumda problem hala gereginden fala urun kullanmak , kullanilan paylasilandan fazla .
(trg)="54"> 40 % vodnih virov ni več pitnih .
(trg)="55"> Naš problem pa ni samo ta , da uporabljamo preveč stvari , ampak porabljamo več kot nam pripada .
(src)="38"> Dunya nufusunun % 5 ine sahibiz ama dunyadaki kaynaklarin % 30unu tuketiyoruz .
(trg)="56"> Naša populacija predstavlja 5 % svetovne , porabljamo pa 30 % svetovnih virov .
(src)="39"> Bu da % 30 kuk atik demek
(trg)="57"> Prav tako ustvarjamo 30 % odpadkov na svetu .
(src)="40"> Hepimiz eger ayni oranda tuketmeye devam edersek 3- 5 gezen daha gerekebili, r ve fakettigimiz ne ?
(src)="41"> Sadece vardigimiz bir nokta var
(trg)="58"> Če bi vsak na svetu porabil toliko kot državljan ZDA , bi potrebovali od tri do pet planetov , imamo pa le enega .
(src)="42"> Ulkemin cevaplari basit !
(src)="43"> Git aska birilerinden al
(trg)="59"> Odziv moje države na to omejitev je preprosto v tem , da izkorišča zaloge na drugih koncih sveta .
(src)="44"> Bu ucuncu dunya ! he rnasilsa bizim tukettiklerimizin ceremesini baska ulke insanlari cekmekte .
(trg)="60"> Namreč - iz tretjega sveta .
(trg)="61"> Ta je , kakor bi nekateri rekli , drug izraz za naše " stvari " ki so se bogve kako znašle na ozemlju , ki ni naše .
(src)="45"> Bu neye benziyor ?
(trg)="62"> Kako torej to izgleda ?
(src)="46"> Birilerinin pisligini temizlemekle ayni anlamda
(trg)="63"> Čisto enako ; uničevanje okolja .
(src)="47"> Su an dunyada yapilan balikcilik % 75 oraninda ya da kapasitesininde otesinde
(trg)="64"> 75 % svetovnega ribolova je danes takšnega , ki dosega ali presega naravne zmogljivosti .
(src)="48"> Gezegendeki dogal ormanlarin % 80 i yok edildi . sadece Aamazonda 1 dk da 2000 agac katlediyoruz , bu da dakikada7 futbol sahasi acmak anlamina gelir
(trg)="65"> 80 % prvotnih gozdnih površin na svetu ni več .
(trg)="66"> Zgolj v porečju Amazonke izgubimo 2000 dreves na minuto .
(trg)="67"> To je toliko kot 7 nogometnih igrišč na minuto .
(src)="49"> Bu insanlar ne yapiyor ve buralarda kimler yasiyor peki bu adamlara gore bu kaynaklar onlara ait degil demek ki
(trg)="68"> Kaj pa ljudje , ki tu živijo ?
(trg)="69"> No , če naj verjamemo temle stricem , ti viri niso last tamkajšnjih ljudi , četudi tam živijo že več generacij .
(src)="50"> Nesilllerden beri burada yasiyor olsalarda , Bu eser onlara ait degil , ve onla bu yanlisligi sistemde cok fazla sey sahibi olmak icin de yapmiyor .
(trg)="70"> Oni pač niso lastniki produkcijskih sredstev in ne kupujejo kaj dosti .
(src)="51"> Eger kendiniz icin cok fazla birse yapmiyorsaniz kendinize deger vermiyorsunuzdur tuketilen her bir urun yeni ´uretim´ demektir ve boyle davrana enerjisiicindeyiz
(trg)="71"> V tem sistemu pa - če nimaš ali če ne kupuješ na veliko , ne pomeniš nič .
(trg)="72"> Naprej :
(trg)="73"> Surovine gredo v predelavo .
(src)="52"> Dogal kaynaklari KIRLETILMIS URUNLER elde etmek icin zehirli kimyasallarla karistiriyoruz .
(trg)="74"> Tu pa porabljamo energijo , da strupene kemikalije zmešamo z naravnimi viri da lahko izdelamo strupene oporečne produkte .
(src)="53"> Bugun ticari alanda kullanilan 100 . 000´in uzerinde kimyasal var ustelik saglik zerindeki etkileri , bir avuc insan tarafindan test edilmekte ve hic kimse bu etkilesimle olusacak saglik sorunlarini deneylemis degil . ve bubun anlami her gun bu kimyasallarla etilesime maruz birakiliyoruz .
(trg)="75"> Na trgu je danes v uporabi preko 100 . 000 sintetičnih kemikalij in le za peščico od teh so bili opravljeni poskusi glede učinkov na zdravje , nobena pa ni bila testirana glede vplivov na sinergijo v okolju .
(src)="54"> Sagligimiz ve cevremiz uzerindeki etkilerini tam olarak bilmiyoruz fakat birseyi iyi bilmeliyiz !
(trg)="76"> To pomeni , da ko se srečujemo z vsemi kemikalijami , ki smo jim vsakodnevno izpostavljeni , sploh ne poznamo vseh vplivov na zdravje in okolje .
(trg)="77"> Vemo pa nekaj :
(src)="55"> TOKSIKLERI SOLUYORUZ endustriyel uretimde zehirli maddeleri hayatimiza soktugumuz surece , evimize, isyerimize , ve okullarimiza alip kullandigimiz surece zehirli maddeleri hayatimizda tutacagiz ve ebdenlerimiz
(trg)="78"> Strupene snovi not , strupene snovi ven .
(trg)="79"> Dokler bomo v našo industrijsko proizvodnjo vključevali strupene snovi , bomo prek stvari , ki jih prinašamo domov , v šole , ter delovna okolja zastrupljali naš vsakdan .
(trg)="80"> In navsezadnje - zastrupljali naša telesa !
(src)="56"> BFR li alev kirmizisini andiran bromlu geciktiricilere benzeyecek .
(trg)="81"> Kot na primer B . F . R - Bromirani uničevalci ognja ; gre za kemikalije , ki naredijo stvari bolj ognjevarne , a so super- strupene .
(src)="57"> Kimyevi madde atese daha dayaniklidir fakat ust duzeyde zehir icerir , bir de norotoksik vardir bu da BEYIN hucrelerini oldurur ve biz bu maddeyi kullaniyoruz ! pc lerde aletlerde , silte ve hatta yastiklarimizda bu maddeyi kullaniyoruz .
(trg)="82"> Tu so nevro- strupi , torej strupi , ki vplivajo na možgane ,
(trg)="83"> Kaj nam vendar je , da sploh uporabljamo takšne strupe ?
(trg)="84"> Pa vendar jih vključujemo v naše računalnike in aparate , sedežne garniture , celo blazine za spanje !
(src)="58"> GERCEKTEN ! adeta yastiklarimizda ki bir norotoksinin uzerine su dokup sonduruyoruz ve sonra eve getirip 8 saat kafamizin altinda tutuyoruz
(trg)="85"> Pravzaprav , ko izdelujemo blazine , jih pomočimo v nevro- strup , ter jih prinesemo domov ter nanje položimo glave in spimo na njih osem ur na dan ?
(src)="59"> Halen bilmiyorum , ama bana oyle geliyor ki bu ulkede basimiz altina o alev topunu koymaktan daha iyi bir yol DUSUNEBILIRDIK !
(trg)="86"> Ne vem , ampak meni se zdi , da bi se v tej državi s toliko potenciala
(trg)="87"> lahko domislili boljše rešitve za preprečitev nočnega vnetja naših glav .
(src)="60"> Bu zehirler ayni zamanda besin zincirinin icinde gelisip vucudumuzda yogunlasiyor .
(trg)="88"> Ti strupi sestavljajo našo prehransko verigo ter se nabirajo v naših telesih .
(src)="61"> Besin zincirinin basini cekenler cogu yuksek dozda zehir iceren atiklar , Bunu biliyormuydunuz ?
(trg)="89"> Veste , katera hrana iz vrha naše prehranske verige vsebuje največ najrazličnejših strupov ?
(src)="62"> ANNE SUTU anlami zehirli maddelere karsi koruma etkisi yaratan dogal besin bebeklerimizi emzirerek zehirli kimyasallarin etkisinden yuksek duzeyde onlari koruyoruz
(trg)="90"> Mleko za dojenje .
(trg)="91"> To pomeni , da smo dosegli točko , kjer najmanjši člani naše družbe , to so naši dojenčki , dobivajo največjo življenjsko dozo strupenih kemikalij prek mleka iz prsi njihovih mater .
(src)="63"> Bu inanilmaz bir ihlal degil de nedir ?
(trg)="92"> Mar ni to zares neverjeten prestopek ?
(src)="64"> Emzirme kesinlikle insanoglunun beslenmesinde en temel eylemlerden biridir .
(trg)="93"> Dojenje mora biti najbolj temeljen način človeškega hranjenja .
(src)="65"> Kutsal ve guvenilirdir .
(trg)="94"> Moralo bi biti posvečeno in varno .
(src)="66"> Halen bir annenin benimsedigi bebegini beslemesi icin en onemli yontem olmalidir .
(trg)="95"> Dojenje je seveda še vedno najboljše in matere naj še vedno dojijo , a morali bi ga zaščititi .
(trg)="96"> Oni bi ga morali zaščititi .
(src)="67"> Korunmaliyiz ragmen onalar bize dikkat etmeliydi ve zehirli atiklarin en buyugunu ureten ayni insanoglu
(trg)="97"> Pa sem že mislila , da jih skrbi za nas .
(trg)="98"> Seveda pa so tisti , ki plačajo največjo ceno zastrupljanja , delavci v tovarnah .
(src)="68"> Fabrikada calisan turetti ve bunlar ureme cagina gelen KADINLAR di onlar kanserojen dahil nice zehir iceren uretim alanlarinda calisiyorlar
(trg)="99"> Mnoge od njih so ženske v reproduktivnih letih , ki delajo z reprodukcijskimi strupi , ogljikovimi spojinami in drugimi kemikalijami .
(src)="69"> Simdi soryorum size nasil bir kadin gelisme ve ureme caginda
(trg)="100"> Zdaj pa vas vprašam :
(src)="70"> Bu zehirli alana maruz kalarak calismak isteyebilir ?
(trg)="101"> Kakšna mora biti ženska v reproduktivnih letih , da bi si želela delati v tovarni z reprodukcijskimi strupi , če ni to ženska , ki nima druge možnosti ?