# az/3DVhAkLvinFj.xml.gz
# eo/3DVhAkLvinFj.xml.gz
(src)="1"> Sizcə nədir gözəgörünməz olan ?
(trg)="1"> Jen la demando : kio estas nevidebla ?
(src)="2"> Əslində siz fikirləşdiyinizdən də çox şey gözəgörünməzdir .
(trg)="2"> Estas pli ol vi pensas , fakte .
(src)="3"> Demək olar ki hər şey .
(trg)="3"> Ĉio - mi dirus .
(src)="4"> Mənası olan hər şey .
(src)="5"> Təbii ki materiya və şeydən başqa .
(trg)="4"> Ĉio substanca , krom " ĉio " , kaj krom " substanco " .
(src)="6"> Materiyanı görə bilirik , halbuki , əhəmiyyətini görə bilmirik .
(trg)="5"> Oni vidas substancon , materion , sed oni ne vidas kio estas substanca , grava .
(src)="7"> Bu yaxınlarda The Guardian- da oxuduğum bu cümlə kimi : " Evlilik 1965- ci ildə arvadın ərini öldürməsi nəticəsində böyük sarsıntı keçirtdi . "
(src)="8"> ( Gülüş )
(trg)="6"> Kiel rakontas tiu mistera frazo , trovita en la gazeto & lt; i& gt; The Guardian& lt ; / i& gt ; antaŭ nelonge : " & lt; i& gt; La edziĝo suferis malbonaĵo en 1965 , & lt ; / i& gt ; & lt; i& gt; kiam la edzino mortigis la edzon . & lt ; / i& gt ; " ( Ridoj )
(src)="9"> Gözəgörünməz bir məvhum var cümlədə .
(trg)="7"> Ĉirkaŭe , estas nevidebla mondo , videble .
(src)="10"> ( Gülüş )
(trg)="8"> ( Ridoj )
(src)="11"> Eyniylə , biz ulduz və planterləri görür , ancaq onları bir birindən ayıran və ya bir yerdə tutan gücü görə bilmirik .
(trg)="9"> Nu , oni vidas stelojn kaj planedojn , sed oni ne vidas kio disigas ilin aŭ kunigas ilin .
(src)="12"> Mənanı da insanlarda olduğu kimi ancaq üzdən görə bilirik .
(trg)="10"> Pri materio , kiel pri homoj , oni nur vidas la haŭton .
(src)="13"> Mənanın yaradıcı qüvvəsini görə bilmirik .
(trg)="11"> Oni ne vidas la internajn organojn .
(src)="14"> Insanları nəyin hərəkətə gətirdiyini asanlıqla görmək olmur .
(trg)="12"> Oni ne vidas kio funkciigas homoj , aŭ nefacile .
(src)="15"> Nəyəsə daha yaxından nəzər salsaq o şeydən o qədər uzaqlaşırıq .
(trg)="13"> Kaj ju pli proksime oni rigardas ion , des pli ĝi malaperas .
(src)="16"> Əşyalara həqiqətən yaxından baxanda , yəni nəyisə əmələ gətirən maddəyə qədər nəzər salsaq , heç nəyin olmadığını görürük .
(trg)="14"> Fakte , se oni rigardas tre proksime ion ,
(trg)="15"> la bazan sub- strukturon de materio , ne estas io tie .
(src)="17"> Elektronlar qeyri- müəyyən şəkildə yox olur , ortada ancaq enerji qalır .
(src)="18"> Enerjini də görə bilmirik .
(trg)="16"> Elektronoj malaperas en ia nebulo , kaj restas nur energio , kiu estas nevidebla .
(src)="19"> Yəni əhəmiyyət kəsb edib , vacib olan hər şey gözəgörünməzdir .
(trg)="17"> Do ĉio substanca , ĉio kio gravas , estas nevidebla .
(src)="20"> Gözəgörünməz olan başqa bir kiçik şey , indi danışacağım hekayədir .
(trg)="18"> Io fole amuza : ankaŭ nevideblas tiu ĉi rakonto , ĝi estas nevidebla de vi .
(src)="21"> Mən də bu hekayəni sizin beyninizdə yaradacam .
(trg)="19"> Kaj mi tuj igos ĝin videbla al viaj mensoj .
(src)="22"> Bu Geoffrey Dickens adlı parlament üzvü haqqındadır .
(trg)="20"> Temas pri deputato nomata & lt; i& gt; Geoffrey Dickens& lt ; / i& gt ; .
(src)="23"> Keçmiş deputat Geoffrey Dickens seçildiyi ərazidə bir mərasimdə iştirak edirmiş .
(trg)="21"> La nun forpasintea deputato partoprenis feston en sia balotkantono .
(src)="24"> Gəzə- gəzə hər köşkdə dayanarkən , dəhşətli dərəcədə çirkin bir qadının təbəssümlə onu izlədiyini görürmüş .
(trg)="22"> Ĉien , kien li iris , ĉe ĉiu stando , kie li haltis , proksime sekvis lin dediĉa ridema virino ... nekredeble malbela .
(src)="25"> ( Gülüş )
(trg)="23"> ( Ridoj )
(src)="26"> Nə qədər çalışsa da , ondan qaça bilmirdi .
(trg)="24"> Malgraŭ ĉia strebo , neeblis forigi ŝin .
(src)="27"> Bir neçə gün sonra , seçicilərində biri ona məktub yazaraq , ona nə qədər heyran olduğunu , mərasimdə onu gördüyünü deyir və şəklini istəyirdi .
(trg)="25"> Post kelkaj tagoj , li ricevis leteron de kantonano dirante kiom ŝi admiris lin , ke ŝi renkontis lin dum festo , kaj petis subskribitan foton .
(src)="28"> Adının qarşısında mötərizədə tam yerinə düşən at başı şəkli var idi .
(src)="29"> ( Gülüş )
(trg)="26"> Post ŝia nomo , oni skribis interkrampe la taŭgan priskribon " Ĉevala- vizaĝulo " ( Ridoj )
(src)="30"> " Bu qadın haqda səhv fikirləşmişəm . " Cənab Dickens öz- özünə fikirləşir .
(trg)="27"> " Mi misopiniis pri tiu virino " , pensis S- ro & lt; i& gt; Dickens& lt ; / i& gt ; .
(src)="31"> " O , təkcə öz çirkinliyindən agah deyil , həm də bundan öz xeyrinə istifadə edir .
(trg)="28"> " Ŝi ne nur konscias pri sia fizika malbeleco ,
(trg)="29"> " ŝi ankaŭ igas tion avantaĝa .
(src)="32"> Tək şəkil bəs etməz . "
(trg)="30"> " Sendo de foto ne sufiĉas . "
(src)="33"> O , çıxıb şəkil üçün çərçivə alır və şəkli çərçivələyir .
(trg)="31"> Li do iris aĉeti plastan kadron en kiu li metis la foton .
(src)="34"> Şəklin üstünə isə qürurla yazır ,
(trg)="32"> Kaj sur la foto , li orname skribis ,
(src)="35"> " At sifətə ! sevgilərlə deputat Geoffrey Dickens- dən . "
(trg)="33"> " Je Ĉeval- vizaĝulo , plej estime , de via Deputato & lt; i& gt; Geoffrey Dickens& lt ; / i& gt ; "
(src)="36"> Məktubu göndərdikdən sonra , katibəsi ondan soruşur : " Mərasimdəki o qadının məktubunu aldınız ?
(trg)="34"> Post la letero foriris , la sekretario diris al li :
(trg)="35"> " Ĉu vi ricevis la leteron de la virino en la festo ?
(src)="37"> Kim olduğu yadınıza düşsün deyə adının qarşısını at şəkli çəkmişdim . "
(trg)="36"> " Mi skribis ´Ĉeval- vizaĝulo´ sur ĝi , por ke vi memoru kiu ŝi estas . "
(src)="38"> ( Gülüş )
(trg)="37"> ( Ridoj )
(src)="39"> Məncə deputat da o anda gözəgörünməz olmaq istərdi .
(trg)="38"> Mi vetas , ke li deziris esti nevidebla , ĉu ne ankaŭ vi ?
(src)="40"> ( Gülüş )
(trg)="39"> ( Ridoj )
(src)="41"> Gözəgörünməzliyin başqa bir cəhəti də budur ki , görə bilmədiyimiz şeyləri başa düşə də bilmirik .
(trg)="40"> Jen unu el la plej interesaj aferoj pri nevidebleco : kion oni ne kapablas vidi , tion oni ankaŭ ne povas kompreni .
(src)="42"> Görə bilməyib , başa düşə bilmədiyimiz başqa bir şey isə qravitasiyadır .
(trg)="41"> Graviton , inter tiuj , oni ne vidas kaj ankaŭ ne komprenas .
(src)="43"> Dörd əsas qüvvədən ən zəifi və ən az anlaşılanıdır .
(trg)="42"> Ĝi estas la plej nekomprenata el la kvar fundamentaj fortoj kaj la plej malforta .
(src)="44"> Nə olub , niyə olduğunu heç kəs tam olaraq bilmir .
(trg)="43"> Kaj neniu vere scias , kio aŭ kial ĝi estas .
(src)="45"> Sir İsaac Newton , dünyaya gəlmiş ən ağıllı alim ,
(src)="46"> İsanın qravitasiyanın linklərini işə salmaq üçün Yerə endiyinə inanırdı .
(src)="47"> İsanın bu iş üçün burda olduğuna inanırdı .
(trg)="44"> Se tio valoras , S- ro Izaako Neŭtono , la plej fama sciencisto kiu iam ekzistis pensis , ke Jesuo venis sur la Tero por funkciigi graviton , ke tio estis lia celo .
(src)="48"> Ağıllı olsa da bu məsələdə səhv etmiş ola bilər , bilmirəm dəqiq .
(trg)="45"> Jen plej inteligenta ulo , kiu eble eraris pri tio , mi ne certas .
(src)="49"> ( Gülüş )
(trg)="46"> ( Ridoj )
(src)="50"> Dərk etmə .
(trg)="47"> Pri konscio .
(src)="51"> Hamınızın üzünü görürəm .
(trg)="48"> Mi vidas viajn vizaĝojn .
(src)="52"> Ancaq nə fikirləşdiyinizi bilmirəm .
(trg)="49"> Mi ne konceptas , kion vi pensas .
(src)="53"> Gözəl bir şey deyilmi ?
(trg)="50"> Ĉu tio ne estas surpriza ?
(src)="54"> Bir- birimizin fikrini oxuya bilməməyimizi qeyri- adi bir şey deyilmi ?
(trg)="51"> Ĉu ne estas nekredebla , ke oni ne legas la penson de unu la alia ?
(src)="55"> Ancaq bir- birimizi görür , hətta çox yaxınlaşsaq duya da bilirik .
(trg)="52"> Ĉar oni kapablas tuŝi unu la alian , eĉ gustumi , se oni sufiĉe alproksimiĝas .
(src)="56"> Ancaq bir- birimizin fikrini görə bilmirik .
(trg)="53"> Sed oni ne legas la penson de unu la alia .
(src)="57"> Bu məni çox heyrətləndirir .
(trg)="54"> Mi trovas tion ja miriga .
(src)="58"> Orta Asiyada böyük din olan Sufizmə görə , ki bu dinin bütün dinlərin əsası olduğunu hesab edənlər var ,
(trg)="55"> En la Sufia fido , tiu grava mezorienta religio , kiun kelkaj asertas la originon de ĉiuj religioj ,
(src)="59"> Sufi mollaları hamısı telepat olurlar , ya da özləri belə deyirlər .
(trg)="56"> Sufiaj majstroj pretendas esti ĉiuj telepatiuloj .
(src)="60"> Onlar , bizim mövcud olmayan hissələrimizə güclü siqnallar göndərməklə telepatiya qururlar .
(trg)="57"> Sed ilia ĉefa uzo de telepatio konsistas en dissendi fortajn signalojn al ni ĉiuj , ke tio ne ekzistas .
(src)="61"> Buna görə də Sufi mollarların bizimlə telepatiya qurduqlarını başa düşə bilmirik .
(trg)="58"> Pro tio , ni ne kredas je ĝia ekzisto , ĉar la Sufiaj estroj prilaboras nian menson .
(src)="62"> Dərketmə də fövqəltəbii zəka( ağıllılıq ) kimidir , fövqəltəbii zəkanın öyrənilməsi də , dərrakə kimi sonu olmayan axtarışdır .
(trg)="59"> Pri la konscio kaj pri artefarita inteligenteco ,
(trg)="60"> la studoj pri artefarita inteligenteco kaj pri konscio ne atingis ion konkretan .
(trg)="61"> Ni ne konas kiel konscio funkcias .
(src)="63"> Biz hələlik nəinki fövqəltəbii zəka anlayışını , heç fövqəltəbii ağılsızlıq anlayışını da yarada bilməmişik .
(trg)="62"> Pri artefarita inteligenteco , ne nur temas pri ne- sukceso krei ĝin , ili ĝis nun ne sukcesis krei artefaritan stultecon .
(src)="64"> ( Gülüş )
(trg)="63"> ( Ridoj )
(src)="65"> Fizikanın qanunları ; hamısı güclü , hər yerdə mövcud , daimi və görünməzdir .
(trg)="64"> La fizikaj leĝoj : nevideblaj , eternaj , ĉieaj , tutpotencaj .
(src)="66"> Nəyisə xatırladır ?
(trg)="65"> Ĉu memorigas al vi iun ?
(src)="67"> Maraqlıdır .
(src)="68"> Çoxunuzun güman etdiyi kimi , materialist deyiləm , qeyri- materialistəm .
(trg)="66"> Interese - vi prave imagas ke mi ne estas materialisto , mi estas senmaterialisto .
(src)="69"> İqnostik( məhəl qoymayan ) deyilən yeni bir söz kəşf etmişəm .
(trg)="67"> Kaj mi trovis interesan novan vorton : ignostikisto .
(trg)="68"> Ĉu ?
(src)="70"> Mən də iqnostikəm .
(trg)="69"> Mi estas ignostikisto .
(src)="71"> Allahın mövcud olub olmadığı sualına Allahın nə olduğu izah olunmadıqca cavab verməkdən çəkinirəm .
(trg)="70"> Mi rifuzas esti alkondukita al demando pri ekzisto de Dio , ĝis oni taŭge difinas la terminojn .
(src)="72"> ( Gülüş )
(trg)="71"> ( Ridoj )
(src)="73"> Görə bilmədiyimiz digər şey , insan genomudur .
(trg)="72"> Alian aferon oni ne vidas : la homan genaron .
(src)="74"> Bu xüsusi bir haldır , çünki 20 il əvvəl genom araşdırılmağa başlayanda bir genomda 100 minə qədər gen olacağını müəyyən etdilər .
(trg)="73"> Tio estas pli kaj pli stranga , ĉar antaŭ ĉirkaŭ 20 jaroj , kiam oni ekesploris la genaron , oni pensis ke ĝi verŝajne enhavus ĉirkaŭ 100& amp; nbsp; 000 genojn .
(src)="75"> Genetiklər daha yaxşı bilər , illər keçdikcə bu rəqəm yenilənir .
(trg)="74"> Genetikistoj bone scias , ke de tiam , ĉiujare oni plimalgrandigis tiun nombron .
(src)="76"> İndi insan genomunda 20 mindən çox gen olduğuna inanırıq .
(trg)="75"> Oni nun taksas la nombron je iom pli ol 20& amp; nbsp; 000 genoj en la homa genaro .
(src)="77"> Bu çox müstəsna haldır .
(trg)="76"> Tio estas mirinda , ĉar oni scias ke rizo
(src)="78"> Çünki , düyüdə genlərin sayı 38 mindir . kartofda 48 xromosom var , bunu bilirdiniz ?
(trg)="77"> - aŭskultu - rizo havas 38& amp; nbsp; 000 genojn .
(trg)="78"> Terpomoj : terpomoj havas 48 kromosomojn - ĉu vi sciis ?
(src)="79"> İnsanlardan ikicə xromosom artıq olduğunu , qorilla ilə isə eyni olduğunu necə ?
(trg)="79"> Du pliajn ol homoj , kaj tiom multe kiel goriloj .
(src)="80"> ( Gülüş )
(trg)="80"> ( Ridoj )
(src)="81"> Bunları da görə bilməsək də çox qeyri- adi faktlardır .
(trg)="81"> Vi ne scias tiajn aferojn , kaj ili estas tre strangaj .
(src)="82"> ( Gülüş )
(trg)="82"> ( Ridoj )
(src)="83"> Gün işığında ulduzlar var bir də .
(trg)="83"> La steloj dumtage .
(src)="84"> Həmişə mənə məftunedici görünüb .
(trg)="84"> Mi opinias tion miriga , ĉiufoje :
(src)="85"> Kainat yox olur .
(trg)="85"> la universo malaperas .
(src)="86"> İşıq artıqca ulduzlar itir .
(trg)="86"> Ju pli da lumo , des malpli oni vidas .
(src)="87"> Başqa bir məfhum vaxtdır .
(src)="88"> İnsanların görə bilmədiyi .
(trg)="87"> Tempo : neniu vidas tempon .
(src)="89"> Bilmirəm bilirsiniz ya yox .
(src)="90"> Müasir fiziklər arasında belə bir tendensiya var ki , vaxtın mövcudluğunu inkar etsinlər , çünki vaxt anlayışı hesablamalarda çətinlik törədir .
(trg)="88"> Mi ne scias , ĉu vi scias , ke en moderna fiziko estas tiu granda movado , kiu instigas decidigi ke tempo ne vere ekzistas , ĉar ĝi tro malfaciligas la kalkulojn .
(src)="91"> Vaxt mövcud olmadıqda daha asan olur .
(trg)="89"> Estas pli facile se ĝi ne ekzistas .
(src)="92"> Başqa bir görünməz şey təbii ki , gələcəkdir .
(src)="93"> Keçmiş də , yaddaşımız olmasa mövcud deyil .
(trg)="90"> Evidente , oni ne vidas la futuron , aŭ la pasinton , krom en via memoro .
(src)="94"> Keçmiş haqda başqa bir maraqlı fakt isə , keçmişi tam xatırlamaq olmamasıdır .
(src)="95"> Oğlum o gün soruşdu ki ,
(trg)="91"> Io interesa pri la pasinto , kion oni ne vidas : mia filo demandis al mi antaŭ kelkaj tagoj ,
(src)="96"> " Ata , uşaq vaxtı necə olduğumu xatırlayırsan ? "
(trg)="92"> " Paĉjo , ĉu vi memoras kiel mi estis kiam mi aĝis du jaroj ? "
(src)="97"> Mən də " Hə . " dedim .
(src)="98"> O isə soruşdu ki , " Bəs mən niyə xatırlamıram ? "
(trg)="93"> Mi respondis " jes " kaj li demandis : " kial ne mi ? "
(src)="99"> Bu da qeyri- adi bir şey deyilmi ?
(trg)="94"> Ĉu ne estas rimarkinde ?
(src)="100"> İki- üç yaşdan əvvəl baş verənlərin heç birini xatırlamırsan .
(src)="101"> Əslində psixoanalitiklər üçün bu yaxşı xəbərdir , onlar bu yolla iş tapırlar .
(trg)="95"> Oni ne memoras kio okazis al oni dum oniaj 2 au 3 unuaj jaroj , jen bona avantaĝo por psikanalizistoj , kiuj alimaniere estus senlaboraj .
(src)="102"> Bizi biz edən hər şey , ( Gülüş ) əslində bu vaxt baş verir .
(trg)="96"> Ĉar : " en tiu aĝo okazas la tuto " !
(trg)="97"> ( Ridoj ) dank´ al tio oni iĝas tiu , kiu oni estas .
(src)="103"> Başqa bir maraqlı mövzu bədənimizdir .
(trg)="98"> Jen alia nevidebla afero :
(trg)="99"> la aro de eroj kiu konsistigas nin .
(src)="104"> Bu da valehedici haldır .
(trg)="100"> Tio estas kuriozaĵo .
(src)="105"> Bəziləriniz bilirsiniz ki , hüceyrələr daimi yenilənir .
(trg)="101"> Kelkaj el vi certe jam scias , ke ĉeloj konstante renoviĝas .
(src)="106"> Dəridə bunu görmək olur .
(trg)="102"> Vidiĝas en la haŭto kaj aliaj similaj histoj .
(src)="107"> Dərimiz quruyur , saçımız tökülür , dırnağımız uzanır , və s .
(trg)="103"> Haŭteroj falas , haroj kreskas , ungoj kaj similaj .
(src)="108"> Əslində isə bədəndəki bütün hüceyrələr yenilənir .
(trg)="104"> Kaj ĉiu ĉelo en sia korpo estos iam anstataŭita .
(src)="109"> Dad bilmə hüceyrələri , 10 gündə bir yenilənir .
(trg)="105"> Ĉiuj langaj papiloj renoviĝas ĉiujn ĉ .
(trg)="106"> 10 tagojn .
(src)="110"> Ciyər və digər daxili orqanlar bir az uzun çəkir .
(trg)="107"> Hepataj kaj intern- organaj , malpli rapide .
(src)="111"> Onurğalar bir necə il çəkir .
(trg)="108"> Spina mjelo bezonas plurajn jarojn .
(src)="112"> Ancaq yeddi ilin sonunda , sizə aid olan bütün hüceyrələr yox olmuş və başqası ilə əvəz olunmuş olur .
(trg)="109"> Sed post sep jaroj , ne unu ĉelo de via korpo restas , el kio ĝi estis antaŭ sep jaroj .
(src)="113"> Burda sual olunur , onda biz kimik ?
(trg)="110"> Do , oni demandu sin : kiu oni estas ?