# xml/hy/1922/13427/7010973.xml.gz
# xml/pt_br/1922/13427/5567120.xml.gz
(src)="1"> Ռոբերտ Ֆլաերտիի նախաբանը որոնք ես իրականացրել եմ 1910-1916թթ . ՝ Սըր Վիլյամ Մաքենզիի անունից :
(trg)="1"> Este filme surgiu de uma longa série de explorações no Norte .
(trg)="2"> Realizada em nome de Sir William Mackenzie de 1910 a 1916 .
(trg)="3"> A maior parte da expedição foi feita em jornada de vários meses
(src)="2"> և իմ միակ ուղեկիցները 2-3 էսկիմոսներ էին :
(trg)="4"> Com apenas dois ou três esquimós como meus acompanhantes .
(trg)="5"> Esta experiência me permitiu compreender suas vidas e desenvolver um profundo respeito por eles .
(src)="3"> Այս փորձառության շնորհիվ ես ծանոթացա նրանց կյանքին և հարգեցի նրանց :
(trg)="6"> Em 1931 fui ao Norte com uma grande equipe .
(src)="4"> 1913-ին ես մեծ խմբով ուղևորվեցի հյուսիս :
(trg)="7"> Invernamos na Ilha de Baffin e quando não estava muito envolvido no trabalho de exploração , compilei um filme sobre alguns esquimós que viviam conosco .
(src)="5"> ու երբ զբաղված չէի հետազոտությամբ ՝ ֆիլմ նկարեցինք մեզ հետ ապրող էսկիմոսների մասին :
(trg)="8"> Não tinha nenhuma experiência com o cinema e naturalmente os resultados me eram indiferentes .
(src)="6"> և բնականաբար արդյունքներն անբավարար էին :
(trg)="9"> Porém quando estava preparando outra expedição , assegurei mais negativos com a idéia de realizar este primeiro filme .
(src)="7"> Սակայն երբ ձեռնարկում էի հերթական արշավը ՝ ավելի շատ ժապավեն ճարեցի ՝ հուսալով ի վերջո նկարահանել այս ֆիլմը :
(trg)="10"> Novamente , entre explorações , continuei com as filmagens
(src)="8"> Կրկին հետազոտությունների միջակայքում ես շարունակ նկարահանում էի : բայց մենք կարողացանք ստանալ զարմանալի նյութ : կինոժապավենների հետ վերադարձանք քաղաքակրթությանը :
(trg)="11"> Depois de uma série de dificuldades , que incluem a perda de uma lancha e o naufrágio de nosso barco-cruzeiro , obtivemos um filme notável .
(trg)="12"> Finalmente , depois de invernar um ano nas Ilhas de Belcher , o capitão , uma processadora de alces , e eu , retornamos a civilização junto com minhas notas , meus mapas e meus filmes .
(trg)="13"> Completei a edição do filme em Toronto , quando o negativo pegou fogo e eu perdi tudo
(src)="9"> և ես ամենից զրկվեցի :
(trg)="14"> Todavia o filme positivo não se queimou e foi exibido várias vezes - o suficiente para perceber que não estava bom o bastante .
(src)="10"> չէր այրվել և բազմիցս ցուցադրվեց ... որ այն բանի պետք չէ :
(trg)="15"> Mas percebi que o filme se concentrava em um único personagem e que o fazia tipificar os esquimós , tal como eu os conhecia desde muito tempo , os resultados valiam a pena .
(src)="11"> որ եթե կենտրոնանամ մեկ կերպարի վրա կարող է արժեքավոր մի բան լինել :
(trg)="16"> Novamente parti para o Norte , desta vez unicamente para fazer o filme .
(src)="12"> այս անգամ ՝ զուտ ֆիլմ նկարելու նպատակով : որ իմ հերոսն ու նրա ընտանիքը հասկանան և գնահատեն իմ գործը :
(trg)="17"> Não só levei câmeras , mas também aparato para revelar e projetar meus resultados a medida que os ia fazendo , de modo que meu personagem puderam entender e apreciar o que eu estava fazendo .
(trg)="18"> Tão logo lhes mostrei alguns dos primeiros resultados , Nanook e sua gente ficaram completamente conquistados .
(src)="13"> Առաջին արդյունքները ցույց տալուն պես ՝ Նանուկն ու մնացածն ակնածանքով լցվեցին իմ հանդեպ : և պատրաստվում էի վերադառնալ տուն :
(trg)="19"> Finalmente , em 1920 , considerei que havia filmado cenas suficientes e me preparava para voltar pra casa .
(trg)="20"> O pobre e velho Nanook , rondava minha cabine , falando de filmes que ainda poderíamos fazer , se eu ficasse por apenas mais um ano .
(src)="14"> եթե մեկ տարի էլ մնամ :
(trg)="21"> Ele nunca entendeu por que eu deveria ir com todas as agitações e incômodos fazer o " big aggie " sobre ele .
(src)="15"> Նա այդպես էլ չհասկացավ ՝ ինչու էի այդքան նեղություն քաշել իր մասին " մեծ ագգի " նկարելու համար :
(src)="16"> խորացել է տեղանքն ու սովամահ եղել :
(trg)="22"> Menos de dois anos depois , soube que Nanook havia se aventurado em direção ao interior , em busca de cervos e havia morrido de fome .
(src)="17"> ճամփորդել է աշխարհով մեկ :
(src)="18"> քան քարեր կան նրա հայրենի ափերին :
(trg)="23"> Mas nosso " big aggie " transformado em " Nanook do Norte " , foi exibido nos mais longínquos pontos do mundo , e mais homens do que pedras estiveram ao redor da casa de Nanook para ver um Nanook , o amável , o bravo , simples esquimó .
(src)="19"> որոնք պսակում են աշխարհը :
(trg)="24"> As misteriosas Terras Estéreis - desoladas , cobertas de rochas , varridas pelo vento - espaços ilimitados que coroam o mundo .
(src)="20"> Ոչ մի այլ ժողովուրդ չի գոյատևի այս անպտուղ հողի վրա և դաժան եղանակային պայմաններում : ապրում է ժողովուրդներից ամենաուրախը ՝ քաջարի և եռանդուն էսկիմոսները :
(trg)="25"> A esterilidade do solo e o rigor do clima impedem que qualquer outra raça sobreviva ;
(trg)="26"> ainda assim aqui , dependendo da vida animal que é a sua única fonte de alimento , vive a gente mais alegre do mundo - os valentes , queridos e felizes esquimós .
(src)="21"> նրա ընտանիքի ովքեր ապրում են Հյուսիսային Ունգավայում ՝ Հոփվել Սաունդսում :
(trg)="27"> Este filme se concentra na vida de Nanook ( o Urso ) , e sua família e seu pequeno grupo de seguidores " Itivimuits de Hopewell Sound " , no norte de Ungava , graças à sua amável confiança e paciência este filme foi possível .
(src)="22"> հավատարմության և համբերատարության շնորհիվ է ստեղծվել այս ֆիլմը : բայց ընդամենը 300 բնակիչ ունի :
(trg)="28"> O terreno da casa de Nanook e seus seguidores é , por seu tamanho , um pequeno reino - quase do tamanho da Inglaterra , porém ocupado por menos de 300 almas .
(src)="23"> Իտիվիմուիտների առաջնորդ և ողջ Ունգավայում հայտնի մեծն որսորդ Նանուկը ՝ Արջը :
(trg)="29"> Chefe dos Itivimuits e conhecido como grande caçador em toda Ungava , Nanook o Urso .
(src)="24"> Նայլա ՝ Ժպտերեսը :
(trg)="30"> Nyla - a sorridente
(src)="25"> Նանուկ պատրաստվում է ամառային ճամփորդությանը ՝ գետով ներքև ՝ սպիտակամորթ առևտրականի մոտ և սաղմոններ ու ծովացլեր որսալու վայրերը :
(trg)="31"> Nanook se prepara para a travessia de verão rio abaixo até o posto comercial do homem branco e até a zona de pesca de salmões e morsas no mar .
(src)="29"> Քունայուն և Քոմոքը ... քանզի այլ ուտելիք չկա : շատ հազվադեպ է պատահում :
(trg)="32"> Se a caça ao cervo falha , o deserto interior se torna o país da morte , pois não há alimento .
(trg)="33"> Inclusive o musgo , de que dependem os cervos e utilizado pelos esquimós como combustível , cresce apenas em partes aqui ou acolá .
(src)="30"> Այսպես է Նանուկը մամուռից վառելիք ստանում :
(trg)="34"> Esta é a forma que Nanook utiliza o musgo como combustível .
(src)="31"> Ճամփա ընկնելուց առաջ կայակի փխրուն կմախքը հարկ է պատել փոկի կաշվով :
(trg)="35"> O frágil marco dos kayak é ter de cobrir - se com pele de foca antes de começar a jornada .
(src)="32"> Երկար արշավ դեպի գետը :
(trg)="36"> A longa jornada até o rio .
(src)="33"> Ջրաբեր փայտից պատրաստված օմիակը պատված է փոկի ու ծովացլի կաշվով :
(trg)="37"> O omiak , feito com uma armação de madeira e coberta de pele de foca e morsa .
(src)="34"> չորանում են փոկի կաշվից կոշիկները :
(trg)="38"> Nas pontas dos arpões , as botas de pele de foca secam ao sol .
(src)="35"> Հասնում են սպիտակամորթի " մեծ իգլուն " ՝ առևտրի կետը : որոնց նա հաղթել է ձեռնամարտերում ՝ սովորական հարպունի օգնությամբ :
(trg)="39"> Desembarque no grande iglú do homem branco
(trg)="40"> - O posto comercial .
(trg)="41"> A caça deste ano de Nanook , além de raposas , focas e morsas , incluem sete grandes ursos polares que , em encontros mano a mano , ele matou com nada mais que seu formidável arpão .
(src)="36"> ուլունքների և գույնզգույն կոնֆետների հետ :
(trg)="42"> As peles das raposas árticas e dos ursos polares Nanook as troca por facas e contas e caramelos coloridos do precioso posto comercial .
(src)="37"> Նանուկը հպարտությամբ է ցուցադրում իր ձագուկներին ՝ շրջակայքի լավագույն շներին :
(trg)="43"> Orgulhosamente Nanook mostra seus jovens " huskies " , os cães mais finos da região .
(src)="38"> և ի ցույց է հանում իր սեփական ձագուկին ՝ 4-ամսեկան Ռեյնբոուին ( Ծիածանին ) :
(trg)="44"> Nyla , que não deixa por menos , também apresenta seu jovem husky , um " Arco-íris " de menos de 4 meses de idade .
(src)="39"> Հարգելով մեծն որսորդ Նանուկին ՝ առևտրականը ջանում է զվարճեցնել նրան և բացատրել գրամաֆոնի սկզբունքը ՝ թե ինչպես են սպիտամորթները " տուփի մեջ դնում " իրենց ձայնը :
(trg)="45"> Diferente do grande Nanook , o grande caçador , o comerciante o entretém e pretende explicar os princípios do gramofone - como o homem branco " enlata " a sua voz .
(src)="40"> Նանուկի երեխաներին վաճառականը հյուրասիրում է թխվածքաբլիթներով և խոզաճարպով :
(trg)="46"> Alguns dos filhos de Nanook recebe um banquete do comerciante - biscoitos do mar e manteiga .
(src)="41"> և վաճառականը նրան գերչակի ձեթ է տալիս :
(trg)="47"> Mais Allego comeu demais , então o comerciante manda trazer - azeite de castor .
(src)="42"> Օվկիանոսի կողմից մոտենում են թափառող սառցակտորներն ու հարյուր մղոնով պաշարում ափը :
(trg)="48"> Um campo de gelo flutuante avança do mar e bloqueia cem milhas da costa .
(trg)="49"> Mesmo quando o bando de Nanook , já a ponto de morrer de fome , não podendo se mover ,
(src)="43"> Չնայած Նանուկի խումբը սովամահության եզրին է ու անկարող է շարժվել ՝ մեծն որսորդը գտնում է ելքը :
(trg)="50"> Nanook , sendo o grande caçador que é os salva .
(src)="44"> Փրկության միակ հույսը Նանուկի ՝ վտանգավոր սառցակտորները շրջանցելու հմտությունն է :
(trg)="51"> Seu êxito depende de sua habilidade para atravessar os perigosos gelos flutuantes .
(src)="45"> Ձկնորսության համար հարմար տեղ է փնտրում :
(trg)="52"> Buscando um bom terreno para a pesca .
(src)="46"> Ոչ մի խայծ :
(src)="47"> Փոխարենը ՝ կարթալարի ծայրին ամրացված է ծովացլի 2 ոսկոր :
(trg)="54"> Ao invés disso uma isca feita com pedaços de marfim balançando ao final de uma linha de pele de foca .
(src)="48"> Տեսնելով սնունդը ՝ ուրախացած Նանուկը մեծ ձկներին սեփական ատամներով է սպանում :
(trg)="55"> Nanook , alegre de ver mais uma vez comida , mata os grandes com seus dentes .
(src)="49"> Օրվա որսը :
(trg)="56"> Sua pesca do dia .
(src)="50"> Նանուկն իր եղբայր ձկնորսին հասցնում է ափ :
(trg)="57"> Nanook leva um irmão pescador até a costa .
(src)="51"> և օրերով սնունդ չկա :
(trg)="58"> Uma vez mais o mar está livre do gelo e os salmões se foram , por dias não há comida .
(src)="52"> որ հեռավոր կղզում ծովացլեր կան :
(trg)="59"> Então um dos vigias de Nanook chega com notícias que há morsas numa ilha longínqua .
(src)="53"> քանզի ծովացուլն իրենց համար հարստություն է նշանակում :
(trg)="60"> Reina o entusiasmo , pois aos seus olhos as morsas valem uma fortuna .
(src)="54"> Ափին քնած ծովացլերի հայտնաբերմամբ ՝ լարվածությունն աճում է :
(trg)="61"> Com o descobrimento de um grupo dormindo na costa , começa o suspense .
(src)="55"> բայց ցամաքին ՝ անօգնական : հաճախ " հյուսիսի վագր " են անվանում :
(trg)="62"> Um " sentinela " está sempre alerta porque , se as morsas são ferozes na água , em terra são inofensivas .
(trg)="63"> Com um peso aproximado de duas toneladas e protegida por uma pele quase impenetrável .
(trg)="64"> a morsa , que quando ataca faz brilhar as presas e entoa seu grito de guerra " uk uk " , é chamada " o tigre do norte "
(src)="56"> Մինչ զայրացած հոտն անհնազանդ փռնչում է ՝ վիրավոր ծովացլի ընկերը շտապում է օգնության ՝ ջանալով ազատ արձակել գերուն կապանքներից :
(trg)="65"> Enquanto o enraivecido rebanho bufa desafiador , o macho da morsa arpoada ajuda no resgate - tentando libertar a fêmea cativa .
(src)="57"> Սատկած կենդանուն հանում են ալեբախության գրկից :
(trg)="66"> Rolando a caça morta para fora da ressaca .
(src)="58"> մինչ որսը կտեղափոխվի ճամբար :
(trg)="67"> Não esperam que a caça seja transportada até o acampamento , pois não podem conter o tormento da fome .
(src)="59"> Ձմեռ ... իսկ օրերը կարճ են ու տրտում :
(src)="60"> թե ՛ դաշտերը : իսկ սնդիկը ջերմաչափի հատակին է և դեռ երկար այնտեղ կմնա :
(trg)="69"> Longas noites - o ressoar do ventos - dias curtos , amargos - campos de neve cobrem o mar e as planícies - o brilhante arco solar é uma ilusão no céu o mercúrio figura ao fundo e se mantém ali dias e dias .
(src)="61"> ստիպված է խորանալ ծովի սառցե դաշտերը :
(trg)="70"> Nanook , decidido caçados de focas , se isola nos gigantescos e acidentados campos de gelo no mar .
(src)="62"> Կատաղի ձմեռային հողմերը բախում են թափառող սառցակտորներն ափերի սառցե եզրերին :
(trg)="71"> Conduzidos pelos intensos ventos invernais , os gelos flutuantes chocam-se contra a borda congelada da costa | :
(src)="63"> Արդյունքում վեր են խոյանում վիթխարի սարեր :
(trg)="72"> A massa se torce sob o tremendo impulso e gigantescos blocos são empurrados para o alto .
(src)="64"> Նման տեղանքով անգամ 2 մղոն անցնելը մի ամբողջ օր է խլում :
(trg)="73"> Avançar uma ou duas milhas por este terreno caótico implica um dia de fadiga .
(src)="65"> Նանուկը տեսնում է ՝ ինչպես է սպիտակ աղվեսը մոտենում իր թակարդին և նշան անում ընտանիքին ՝ շրջանցել :
(trg)="74"> Nanook , ao ver que uma raposa branca se aproxima a uma de suas armadilhas , ele sinaliza para sua família para que se desvie .
(src)="66"> և Նանուկը ճամբար դնելու վայր է փնտրում :
(trg)="75"> O curto dia se aproxima de seu fim e Nanook se adianta em procurar um terreno para acampar .
(src)="67"> Քամուց խտացված ձյունը հրաշալի շինանյութ է էսկիմոսների ձնե տան ՝ իգլուի կառուցման համար :
(trg)="76"> A neve profunda , endurecida pelo vendo , constitui um bom terreno para construir um iglu , a moradia de neve dos esquimós .
(src)="68"> և այն անմիջապես սառցակալում է :
(trg)="77"> Para cortar mais facilmente , Nanook lambe sua faca de osso de morsa , que imediatamente se cobre de gelo .
(src)="70"> Սառը քամու ճամփան փակելու համար Նայլան և Քունայուն իգլուի պատերի բոլոր բացերը ձնով են լցնում :
(trg)="80"> Nyla e Cunayou selam com neve cada fresta e abertura nas paredes do iglú .
(src)="71"> Փոքրիկների համար իգլու կառուցելը ձանձրալի գործ է :
(trg)="81"> Para os meninos a construção do iglú é um tédio .
(src)="73"> Այժմ միայն մի բան է պակասում ...
(trg)="83"> Agora falta só mais uma coisa ...
(src)="75"> Ներսում ՝ Նայլան մաքրում է իր նոր սառցե լուսամուտը :
(trg)="85"> De dentro , Nyla limpa a sua nova janela de gelo .
(src)="76"> այս փոքրիկ փոկն իրենց միակ սնունդն է :
(trg)="86"> Esta pequena foca é todo alimento que eles têm até que Nanook cace outras presas .
(src)="77"> քարե կաթսա և մի քանի քարե լապտեր ՝ ահա իրենց ողջ ունեցվածքը :
(trg)="87"> Algumas mantas de pele de urso e veado , um pote de pedra e lâmpadas de pedra , constituem sua lista de utensílios domésticos .
(src)="78"> Գործն արված է .
(trg)="88"> Tempo para o trabalho e tempo para diversão .
(src)="80"> Որպեսզի հոր պես մեծ որսորդ դառնա :
(trg)="89"> Para ser um grande caçador como seu pai .
(src)="81"> որ տաքացնի :
(trg)="90"> É um esporte frio para as mãos desnudas de uma criança .
(trg)="91"> Nanook as esquenta esfregando-as contra a sua face .
(src)="82"> քարե կաթսան ՝ ձյան հալեցման :
(trg)="92"> A fornalha dos esquimós ... azeite de foca como combustível , musgo como pavio e um pote de pedra para derreter a neve .
(src)="83"> որ գմբեթն ու պատերը չհալչեն :
(trg)="93"> A temperatura no interior do iglu deve manter-se abaixo da de congelamento .
(trg)="94"> para evitar que se derretam o teto e as paredes .
(src)="84"> Առավոտ ... քանզի փոկի կաշվից կոշիկները գիշերվա ընթացքում կոշտանում են :
(trg)="96"> Nyla morde as botas de Nanook para suavizá-las .
(trg)="97"> Uma operação muito importante , pois as botas de pele de foca se ficam rígidas e inflexíveis durante a noite .
(src)="86"> պատրաստվում է ճամփա ընկնել դեպի ծով ՝ փոկերի մոտ : որոնք կապում են սահնակի մասերը :
(trg)="100"> Nanook e sua família sempre em busca de comida , se preparam para partir até a zona de caça de focas no mar .
(src)="87"> որ ավելի հեշտ սահեն :
(trg)="102"> Como a neve ártica é tão seca quanto a areia , os esquis do trenó devem ser cobertos com gelo para que deslizem com facilidade .
(src)="88"> գիշերը նրանց տաք է պահել և պաշտպանել իրենց մեծ եղբայրների քաղցած երախներից :
(trg)="103"> O pequeno iglú de Nanook fez para os cachorros os manteve quentes toda a noite .
(trg)="104"> e a salvo das mandíbulas famintas de seus irmãos maiores .
(src)="89"> Ցերեկները ձագուկը ճամփորդում է Քունայուի գլխանոցում :
(trg)="105"> Durante o dia o cachorro viaja no capuz Cunayou .
(src)="90"> Նանուկի ոհմակի առաջնորդին մարտահրավեր է նետվել :
(trg)="106"> O reinado do cachorro líder de Nanook é desafiado .
(src)="92"> Նանուկը որսում է " օգջուկին " ՝ մեծ փոկին :
(trg)="108"> Como Nanook caça o " Ogjuk " - a grande foca .
(src)="93"> Որպես կաթնասուն ՝ փոկը պարբերաբար պետք է շնչի :
(trg)="109"> Sendo um mamífero , a foca deve respirar com frequência , desta forma desde que o gelo começa a formar-se na baia , cada animal mantém pelo menos um buraco .
(src)="94"> որ 20 րոպեն մեկ շունչ քաշի :
(trg)="110"> como uma chaminé aberta até a superfície , para poder subir em intervalos de 20 min .
(src)="95"> Մսի և արյան հոտից շների մոտ արթնանում է իրենց նախնիների ՝ գայլերի կենդանական բնազդը :
(trg)="111"> O odor de carne e sangue desperta o apetite de sangue do lobo - seu antepassado