# xml/es/1922/13427/6367278.xml.gz
# xml/hy/1922/13427/7010973.xml.gz
(src)="1"> Esta película surgió de una larga serie de exploraciones en el norte que llevé a cabo en nombre de Sir William Mackenzie desde 1910 a 1916 .
(src)="2"> La mayor parte de la exploración se hizo en jornadas de varios meses con sólo dos o tres esquimales como mis acompañantes .
(trg)="1"> Ռոբերտ Ֆլաերտիի նախաբանը որոնք ես իրականացրել եմ 1910-1916թթ . ՝ Սըր Վիլյամ Մաքենզիի անունից :
(src)="3"> Esta experiencia me permitió comprender sus vidas y desarrollar un profundo respeto por ellos .
(trg)="2"> և իմ միակ ուղեկիցները 2-3 էսկիմոսներ էին :
(src)="4"> En 1931 fui al norte con un gran equipo .
(trg)="3"> Այս փորձառության շնորհիվ ես ծանոթացա նրանց կյանքին և հարգեցի նրանց :
(src)="5"> Invernamos en Baffin Island y cuando no estaba seriamente comprometido en el trabajo de exploración , compilé una película acerca de algunos esquimales que vivían con nosotros .
(trg)="4"> 1913-ին ես մեծ խմբով ուղևորվեցի հյուսիս :
(src)="6"> No tenía ninguna experiencia con el cine y naturalmente me eran indiferentes los resultados .
(trg)="5"> ու երբ զբաղված չէի հետազոտությամբ ՝ ֆիլմ նկարեցինք մեզ հետ ապրող էսկիմոսների մասին :
(src)="7"> Pero cuando estaba preparando otra expedición , aseguré más negativos con la idea de armar esta primera película .
(trg)="6"> և բնականաբար արդյունքներն անբավարար էին :
(src)="8"> Nuevamente , entre exploraciones , continué con el trabajo de filmación .
(trg)="7"> Սակայն երբ ձեռնարկում էի հերթական արշավը ՝ ավելի շատ ժապավեն ճարեցի ՝ հուսալով ի վերջո նկարահանել այս ֆիլմը :
(src)="9"> Después de una serie de dificultades , que incluyeron la pérdida de una lancha y el naufragio de nuestro barco crucero , obtuvimos una película notable .
(src)="10"> Finalmente , tras invernar un año en Belcher Islands , el capitán , una procesadora de alces y yo mismo , retornamos a la civilización junto con mis notas , mis mapas y las películas .
(src)="11"> Acababa de terminar la edición de la película en Toronto , cuando el negativo se incendió y lo perdí todo .
(trg)="8"> Կրկին հետազոտությունների միջակայքում ես շարունակ նկարահանում էի : բայց մենք կարողացանք ստանալ զարմանալի նյութ : կինոժապավենների հետ վերադարձանք քաղաքակրթությանը :
(src)="12"> Sin embargo la edición impresa no se quemó y se exhibió varias veces - lo suficiente para darme cuenta que no era buena .
(trg)="9"> և ես ամենից զրկվեցի :
(src)="13"> Pero me dí cuenta que si elegía a un solo personaje y lo hacía tipificar a los esquimales , tal como yo los conocía desde hacía tiempo , los resultados valdrían la pena .
(trg)="10"> չէր այրվել և բազմիցս ցուցադրվեց ... որ այն բանի պետք չէ :
(src)="14"> Nuevamente partí al norte , esta vez únicamente para hacer la película .
(trg)="11"> որ եթե կենտրոնանամ մեկ կերպարի վրա կարող է արժեքավոր մի բան լինել :
(src)="15"> No sólo llevé cámaras , sino también aparatos para imprimir y proyectar mis resultados a medida que los iba haciendo , de modo que mi personaje y su familia pudieran entender y apreciar lo que estaba haciendo .
(src)="16"> Tan pronto les mostré algunos de los primeros resultados , Nanook y su gente estuvieron completamente ganados .
(trg)="12"> այս անգամ ՝ զուտ ֆիլմ նկարելու նպատակով : որ իմ հերոսն ու նրա ընտանիքը հասկանան և գնահատեն իմ գործը :
(src)="17"> Finalmente , en 1920 , consideré que había filmado suficientes escenas y me preparé para regresar a casa .
(src)="18"> El pobre y viejo Nanook rondaba mi camarote , hablando de películas que aún podríamos hacer si tan sólo yo me quedara otro año más .
(trg)="13"> Առաջին արդյունքները ցույց տալուն պես ՝ Նանուկն ու մնացածն ակնածանքով լցվեցին իմ հանդեպ : և պատրաստվում էի վերադառնալ տուն :
(src)="19"> Nunca comprendió por qué debía irme a todo el alboroto y la molestia para hacer el " gran aggie " sobre él .
(trg)="14"> եթե մեկ տարի էլ մնամ :
(src)="20"> Menos de dos años después , supe que Nanook se había aventurado hacia el interior en busca de ciervos y había muerto de hambre .
(trg)="15"> Նա այդպես էլ չհասկացավ ՝ ինչու էի այդքան նեղություն քաշել իր մասին " մեծ ագգի " նկարելու համար :
(trg)="16"> խորացել է տեղանքն ու սովամահ եղել :
(src)="21"> Pero nuestro " gran aggie " convertido en " Nanook del Norte " ha llegado hasta los más lejanos puntos de la tierra , y más hombres que piedras en la orilla alrededor del hogar de Nanook han visto a Nanook , el amable , valeroso y simple esquimal .
(trg)="17"> ճամփորդել է աշխարհով մեկ :
(trg)="18"> քան քարեր կան նրա հայրենի ափերին :
(src)="22"> La misteriosas Tierras Estériles - desoladas , cubiertas de rocas , barridas por el viento - espacios ilimitados que coronan el mundo .
(trg)="19"> որոնք պսակում են աշխարհը :
(src)="23"> La esterilidad del suelo y el rigor del clima impiden que cualquier otra raza sobreviva ;
(src)="24"> sin embargo aquí , dependiendo de la vida animal que es su única fuente de alimento , vive la gente más alegre del mundo - los valientes , queribles y felices esquimales .
(trg)="20"> Ոչ մի այլ ժողովուրդ չի գոյատևի այս անպտուղ հողի վրա և դաժան եղանակային պայմաններում : ապրում է ժողովուրդներից ամենաուրախը ՝ քաջարի և եռանդուն էսկիմոսները :
(src)="25"> Esta película concierne a la vida de Nanook ( el Oso ) , su familia y su pequeña banda de seguidores Itivimuits de Hopewell Sound , en el norte de Ungava , gracias a cuya amable confianza y paciencia esta película fue posible .
(trg)="21"> նրա ընտանիքի ովքեր ապրում են Հյուսիսային Ունգավայում ՝ Հոփվել Սաունդսում :
(src)="26"> El terreno de caza de Nanook y sus seguidores es , por su tamaño , un pequeño reino - casi del tamaño de Inglaterra , pero ocupado por menos de 300 almas .
(trg)="22"> հավատարմության և համբերատարության շնորհիվ է ստեղծվել այս ֆիլմը : բայց ընդամենը 300 բնակիչ ունի :
(src)="27"> Jefe de los Itivimuits y conocido como gran cazador en toda Ungava
(src)="28"> - Nanook , el Oso .
(trg)="23"> Իտիվիմուիտների առաջնորդ և ողջ Ունգավայում հայտնի մեծն որսորդ Նանուկը ՝ Արջը :
(src)="29"> Nyla - la sonriente .
(trg)="24"> Նայլա ՝ Ժպտերեսը :
(src)="30"> Nanook se prepara para la travesía veraniega bajando el río hasta puesto comercial del hombre blanco y hasta la zona de pesca de salmones y morsas en el mar .
(trg)="25"> Նանուկ պատրաստվում է ամառային ճամփորդությանը ՝ գետով ներքև ՝ սպիտակամորթ առևտրականի մոտ և սաղմոններ ու ծովացլեր որսալու վայրերը :
(src)="31"> El desierto interior , si la caza de venado falla , es el país de la muerte - pues no hay alimento .
(src)="32"> Incluso el musgo , del que dependen los venados y que los esquimales usan como combustible , crece sólo en parches aquí y allá .
(trg)="29"> Քունայուն և Քոմոքը ... քանզի այլ ուտելիք չկա : շատ հազվադեպ է պատահում :
(src)="33"> Esta es la forma en que Nanook utiliza el musgo como combustible .
(trg)="30"> Այսպես է Նանուկը մամուռից վառելիք ստանում :
(src)="34"> El frágil marco de los kayak debe cubrirse con piel de foca antes de comenzar la jornada .
(trg)="31"> Ճամփա ընկնելուց առաջ կայակի փխրուն կմախքը հարկ է պատել փոկի կաշվով :
(src)="35"> La larga caminata hasta el río .
(trg)="32"> Երկար արշավ դեպի գետը :
(src)="36"> El omiak , hecho con un armazón de madera cubierta con piel de foca y morsa .
(trg)="33"> Ջրաբեր փայտից պատրաստված օմիակը պատված է փոկի ու ծովացլի կաշվով :
(src)="37"> En las puntas de los arpones , las botas de piel de foca se secan al sol .
(trg)="34"> չորանում են փոկի կաշվից կոշիկները :
(src)="38"> Desembarco en el " gran iglú " del hombre blanco - el puesto comercial .
(src)="39"> La caza de este año de Nanook , aparte de zorros , focas y morsas , incluye siete grandes osos polares que , en encuentros mano a mano , él mato con nada más que su formidable arpón .
(trg)="35"> Հասնում են սպիտակամորթի " մեծ իգլուն " ՝ առևտրի կետը : որոնց նա հաղթել է ձեռնամարտերում ՝ սովորական հարպունի օգնությամբ :
(src)="40"> Las pieles de los zorros árticos y los osos polares , Nanook las intercambia por cuchillos y cuentas y caramelos de colores del preciado puesto comercial .
(trg)="36"> ուլունքների և գույնզգույն կոնֆետների հետ :
(src)="41"> Orgullosamente Nanook muestra sus jóvenes " huskies " , los más finos perros de la región .
(trg)="37"> Նանուկը հպարտությամբ է ցուցադրում իր ձագուկներին ՝ շրջակայքի լավագույն շներին :
(src)="42"> Nyla , que no quiere ser menos , también presenta su joven husky - un " Arcoiris " de menos de cuatro meses de edad .
(trg)="38"> և ի ցույց է հանում իր սեփական ձագուկին ՝ 4-ամսեկան Ռեյնբոուին ( Ծիածանին ) :
(src)="43"> Como deferencia hacia Nanook , el gran cazador , el comerciante lo entretiene e intenta explicar los principios del gramófono - cómo el hombre blanco " envasa " su voz .
(trg)="39"> Հարգելով մեծն որսորդ Նանուկին ՝ առևտրականը ջանում է զվարճեցնել նրան և բացատրել գրամաֆոնի սկզբունքը ՝ թե ինչպես են սպիտամորթները " տուփի մեջ դնում " իրենց ձայնը :
(src)="44"> Algunos de los hijos de Nannok reciben un banquete de manos del comerciante - bizcochos marineros y manteca .
(trg)="40"> Նանուկի երեխաներին վաճառականը հյուրասիրում է թխվածքաբլիթներով և խոզաճարպով :
(src)="45"> Pero Allegoo comió en exceso , así que el comerciante manda traer - aceite de castor .
(trg)="41"> և վաճառականը նրան գերչակի ձեթ է տալիս :
(src)="46"> Un campo de hielo flotante avanza desde el mar y bloquea cientos de millas de costa .
(src)="47"> Aún cuando la banda de Nanook , ya a punto de morir de hambre , no se puede mover ,
(trg)="42"> Օվկիանոսի կողմից մոտենում են թափառող սառցակտորներն ու հարյուր մղոնով պաշարում ափը :
(src)="48"> Nanook , siendo el gran cazador que es , los salva .
(trg)="43"> Չնայած Նանուկի խումբը սովամահության եզրին է ու անկարող է շարժվել ՝ մեծն որսորդը գտնում է ելքը :
(src)="49"> Su éxito depende de su habilidad para atravesar los peligrosos hielos flotantes .
(trg)="44"> Փրկության միակ հույսը Նանուկի ՝ վտանգավոր սառցակտորները շրջանցելու հմտությունն է :
(src)="50"> Buscando un buen terreno para la pesca .
(trg)="45"> Ձկնորսության համար հարմար տեղ է փնտրում :
(src)="52"> En vez de eso , un cebo hecho con dos trozos de marfil meciéndose al final de una línea de piel de foca .
(trg)="46"> Ոչ մի խայծ :
(trg)="47"> Փոխարենը ՝ կարթալարի ծայրին ամրացված է ծովացլի 2 ոսկոր :
(src)="53"> Nanook , alegre de ver comida una vez más , mata a los grandes con sus dientes .
(trg)="48"> Տեսնելով սնունդը ՝ ուրախացած Նանուկը մեծ ձկներին սեփական ատամներով է սպանում :
(src)="54"> Su pesca del día .
(trg)="49"> Օրվա որսը :
(src)="55"> Nanook lleva a un hermano pescador hasta la costa .
(trg)="50"> Նանուկն իր եղբայր ձկնորսին հասցնում է ափ :
(src)="56"> Una vez más el mar está libre de hielo y los salmones se han ido .
(src)="57"> Durante días no hay comida .
(trg)="51"> և օրերով սնունդ չկա :
(src)="58"> Entonces uno de los vigías de Nanook llega con noticias de que hay morsas en una isla lejana .
(trg)="52"> որ հեռավոր կղզում ծովացլեր կան :
(src)="59"> Reina el entusiasmo , pues a sus ojos las morsas valen una fortuna .
(trg)="53"> քանզի ծովացուլն իրենց համար հարստություն է նշանակում :
(src)="60"> Con el descubrimiento de un grupo dormido en la costa , comienza el suspenso .
(trg)="54"> Ափին քնած ծովացլերի հայտնաբերմամբ ՝ լարվածությունն աճում է :
(src)="61"> Un " centinela " está siempre vigilante porque , si bien las morsas son feroces en el agua , en tierra son inofensivas .
(src)="62"> Con un peso cercano a las dos toneladas y protegida por una piel casi impenetrable , la morsa , que cuando ataca hace centellear sus colmillos y entona su grito " uk-uk " de guerra , es bien llamada " el tigre del norte "
(trg)="55"> բայց ցամաքին ՝ անօգնական : հաճախ " հյուսիսի վագր " են անվանում :
(src)="63"> Mientras el enojado rebaño resopla desafiante , el macho de la morsa arponeada acude al rescate - intenta liberar a la cautiva .
(trg)="56"> Մինչ զայրացած հոտն անհնազանդ փռնչում է ՝ վիրավոր ծովացլի ընկերը շտապում է օգնության ՝ ջանալով ազատ արձակել գերուն կապանքներից :
(src)="64"> Remolcando la presa muerta fuera de la resaca .
(trg)="57"> Սատկած կենդանուն հանում են ալեբախության գրկից :
(src)="65"> No esperan a que la presa sea transportada hasta el campamento , pues no pueden reprimir el tormento del hambre .
(trg)="58"> մինչ որսը կտեղափոխվի ճամբար :
(src)="66"> Invierno ...
(src)="67"> Noches largas - el resoplar del viento - días cortos y amargos - campos de nieve cubren el mar y las planicies - el brillante disco solar es una burla en el cielo - el mercurio baja al fondo y se mantiene allí días y días y días .
(trg)="59"> Ձմեռ ... իսկ օրերը կարճ են ու տրտում :
(src)="68"> Nannok , resuelto cazador de focas , se interna en los gigantescos y accidentados campos de hielo en el mar .
(trg)="61"> ստիպված է խորանալ ծովի սառցե դաշտերը :
(src)="69"> Conducidos por los intensos vientos invernales , los glaciares flotantes chocan contra el borde congelado de la costa :
(trg)="62"> Կատաղի ձմեռային հողմերը բախում են թափառող սառցակտորներն ափերի սառցե եզրերին :
(src)="70"> la masa se pliega ante el remendo empuje y gigantescos bloques son empujados hacia lo alto .
(trg)="63"> Արդյունքում վեր են խոյանում վիթխարի սարեր :
(src)="71"> Avanzar una o dos millas por entre este terreno caótico implica un día de fatigas .
(trg)="64"> Նման տեղանքով անգամ 2 մղոն անցնելը մի ամբողջ օր է խլում :
(src)="72"> Nanook , al ver que un zorro blanco se aproxima a una de sus trampas , le indica a su familia que se desvíe .
(trg)="65"> Նանուկը տեսնում է ՝ ինչպես է սպիտակ աղվեսը մոտենում իր թակարդին և նշան անում ընտանիքին ՝ շրջանցել :
(src)="73"> El corto día se acerca a su fin y Nanook se adelanta a buscar un terreno en el que acampar .
(trg)="66"> և Նանուկը ճամբար դնելու վայր է փնտրում :
(src)="74"> La nieve profunda , endurecida por el viento , constituye un buen terreno para construir el iglú , la vivienda de nieve de los esquimales
(trg)="67"> Քամուց խտացված ձյունը հրաշալի շինանյութ է էսկիմոսների ձնե տան ՝ իգլուի կառուցման համար :
(src)="75"> Para cortar más facilmente , Nanook lame su cuchillo de marfil de morsa , que inmediatamente se cubre de hielo .
(trg)="68"> և այն անմիջապես սառցակալում է :
(src)="78"> Nyla y Cunayou sellan con nieve cada grieta y abertura en las paredes del iglú .
(trg)="70"> Սառը քամու ճամփան փակելու համար Նայլան և Քունայուն իգլուի պատերի բոլոր բացերը ձնով են լցնում :
(src)="79"> Para los niños la construcción del iglú es un fastidio .
(trg)="71"> Փոքրիկների համար իգլու կառուցելը ձանձրալի գործ է :
(src)="80"> Terminado en una hora .
(trg)="72"> Մեկ ժամ չանցած ՝ պատրաստ է :
(src)="81"> Ahora falta sólo una cosa más ...
(trg)="73"> Այժմ միայն մի բան է պակասում ...
(src)="82"> Para reflejar la luz a través de la ventana .
(trg)="74"> Լույսը դեպի լուսամուտն ուղղելու համար :
(src)="83"> Desde el interior , Nyla limpia su nueva ventana de hielo .
(trg)="75"> Ներսում ՝ Նայլան մաքրում է իր նոր սառցե լուսամուտը :
(src)="84"> Esta pequeña foca es todo el alimento que tienen hasta que Nanook cace otras presas .
(trg)="76"> այս փոքրիկ փոկն իրենց միակ սնունդն է :
(src)="85"> Algunas mantas de piel de oso y venado , un tiesto de piedra y lámparas de piedra , constituyen su lista de enseres domésticos .
(trg)="77"> քարե կաթսա և մի քանի քարե լապտեր ՝ ահա իրենց ողջ ունեցվածքը :
(src)="86"> Tiempo para el trabajo y tiempo para el juego .
(trg)="78"> Գործն արված է .
(trg)="79"> կարելի է արդեն խաղալ :
(src)="87"> Para ser un gran cazador como su padre .
(trg)="80"> Որպեսզի հոր պես մեծ որսորդ դառնա :
(src)="88"> Es un deporte frío para las manos desnudas de un pequeño .
(src)="89"> Nanook las calienta frotándolas contra sus mejillas .
(trg)="81"> որ տաքացնի :
(src)="90"> El fogón de los esquimales ... aceite de foca como combustible - musgo como mecha - un tiesto de piedra para derretir la nieve .
(trg)="82"> քարե կաթսան ՝ ձյան հալեցման :
(src)="91"> La temperatura al interior del iglú debe mantenerse bajo la de congelación para evitar que se derritan el techo y las paredes .
(trg)="83"> որ գմբեթն ու պատերը չհալչեն :
(src)="92"> Mañana ...
(src)="93"> Nyla muerde las botas de Nanook para ablandarlas .
(src)="94"> Una operación muy importante , pues las botas de piel de foca se ponen rígidas e inmanejables durante la noche .
(trg)="84"> Առավոտ ... քանզի փոկի կաշվից կոշիկները գիշերվա ընթացքում կոշտանում են :
(src)="95"> Frotar las narices - el beso de los esquimales .
(trg)="85"> Քթերով քսվելն էսկիմոսների համբույրն է :
(src)="97"> Nanook y su familia siempre en búsqueda de comida , se preparan para partir a la zona de caza de focas en el mar .
(trg)="86"> պատրաստվում է ճամփա ընկնել դեպի ծով ՝ փոկերի մոտ : որոնք կապում են սահնակի մասերը :
(src)="99"> Puesto que la nieve ártica es tan seca como la arena , los esquíes del trineo deben recubrirse con hielo para que se deslicen con facilidad .
(trg)="87"> որ ավելի հեշտ սահեն :
(src)="100"> El pequeño iglú que Nanook hizo para los cachorros los mantuvo tibios toda la noche y a salvo de las mandíbulas hambrientas de sus hermanos mayores .
(trg)="88"> գիշերը նրանց տաք է պահել և պաշտպանել իրենց մեծ եղբայրների քաղցած երախներից :
(src)="101"> Durante el día el cachorro viaja en la capucha de Cunayou .
(trg)="89"> Ցերեկները ձագուկը ճամփորդում է Քունայուի գլխանոցում :
(src)="102"> El reinado del perro líder de Nanook es desafiado .
(trg)="90"> Նանուկի ոհմակի առաջնորդին մարտահրավեր է նետվել :
(src)="103"> En los vastos campos helados del mar congelado .
(trg)="91"> Սառչած ծովի անծայրածիր սառցադաշտի վրա :
(src)="104"> Cómo Nanook caza el " Ogjuk " , la gran foca .
(trg)="92"> Նանուկը որսում է " օգջուկին " ՝ մեծ փոկին :
(src)="105"> Siendo un mamífero , la foca debe respirar con frecuencia , así que desde que el hielo comienza a formarse en la bahía , cada animal mantiene al menos un agujero
(trg)="93"> Որպես կաթնասուն ՝ փոկը պարբերաբար պետք է շնչի :
(src)="106"> como una chimenea abierta hasta la superficie , para poder subir por aire en intervalos de 20 min .
(trg)="94"> որ 20 րոպեն մեկ շունչ քաշի :
(src)="107"> El olor a carne y sangre hace resurgir el apetito de sangre del lobo , su antepasado
(trg)="95"> Մսի և արյան հոտից շների մոտ արթնանում է իրենց նախնիների ՝ գայլերի կենդանական բնազդը :
(src)="108"> La más apreciada de las carnes es la de foca .
(src)="109"> Provee la mayor cantidad de calorías y sustancia .
(trg)="96"> Փոկի միսն ամենաերևելին է :
(src)="110"> La noción de los esquimales " comedores de grasa de ballena " es un error .
(trg)="97"> Ամենաշատն է ջերմացնում և ամենասննդարարն է :
(trg)="98"> " Ճարպ ուտող էսկիմոսի " կարծրատիպը թյուր է :
(src)="111"> Ellos usan la grasa de ballena como nosotros usamos la mantequilla .
(trg)="99"> ինչ մեզ համար կարագը :
(src)="112"> Con un residuo del banquete , una aleta de foca , Allegoo y su compañero disfrutan de una contienda de tiro de cuerda .
(trg)="100"> Ալիգուն ընկերոջ հետ խաղ է կազմակերպում ճաշկերույթի մնացորդից ՝ փոկի լաստից :
(src)="113"> " ¡ Ikee !
(trg)="101"> " Իկի ՜ :
(src)="114"> ¡ Ikee ! " ( " ¡ Muy frío ! " )
(trg)="102"> Իկի ՜ " ( " Շա ՜ տ ցուրտ է " : )