# xml/el/2009/1014762/4779737.xml.gz
# xml/tl/2009/1014762/3979137.xml.gz
(src)="6"> Ακούστε με , παρακαλώ .
(trg)="1"> Dinggin mo ako , please
(src)="7"> Είστε σαν εμένα , ένας homo sapiens , ένας σοφός άνθρωπος .
(trg)="2"> Tulad mo ako , tao rin , matalino
(src)="8"> Η ζωή ,
(src)="9"> Το θαύμα στο σύμπαν , εμφανίστηκε πριν από 4 δις χρόνια .
(trg)="3"> Buhay , isang mirakulo ng mundo , lumabas apat na bilyong taong nakaraan .
(src)="10"> Κι εμείς , οι άνθρωποι μόλις 200.000 χρόνια πριν .
(trg)="4"> At tayong tao 200,000 taong nakaraan .
(src)="11"> Εν τούτοις , καταφέραμε να διασαλεύσουμε την ισορροπία την τόσο σημαντική για τη ζωή .
(trg)="5"> Pero nagtagumpay tayo sa pagsira ng balanseng kailangan sa buhay .
(src)="12"> Ακούστε προσεκτικά αυτή τη συνα - ρπαστική ιστορία , που είναι δική σας , και αποφασίστε τι θα κάνετε με αυτή .
(trg)="6"> Dinggin mong mabuti ang di pangkaraniwang kwento na sa iyo rin .
(trg)="7"> at mag-isip kung ano ang gagawin mo para dito .
(src)="13"> Αυτά είναι τα ίχνη της προέλευσής μας .
(trg)="8"> Ito ang mga labi ng ating pinagmulan .
(src)="14"> Στην αρχή , ο πλανήτης μας ήταν τίποτα περισσότερο από ένα χάος φωτιάς , ένα σύννεφο από μόρια σκόνης , παρόμοια με πολλά άλλα συμπλέγματα του σύμπαντος .
(trg)="9"> Sa simula , ang ating planeta parang isang nagbabagang apoy , isang panganurin ng mga namuong alikabok lamang .
(trg)="10"> Tulad rin ng mga namumuong bagay sa kalawakan .
(src)="15"> Όμως , εδώ συντελέστηκε το θαύμα της ζωής .
(trg)="11"> At dito lumabas ang isang kababalaghan ng buhay .
(src)="16"> Σήμερα , η ζωή , η ζωή μας , είναι ένας κρίκος στην αλυσίδα αμέτρητων έμβιων όντων που διαδέχονται το ένα το άλλο στη Γη για περίπου 4 δις χρόνια .
(trg)="12"> Ngayon , ang buhay , ang ating buhay , ay tulad ng isang dugtong ng kadena ng di matatawarang buhay na nagdugtong dugtong na halos 4 na bilyong taon na .
(src)="17"> Ακόμα και σήμερα , νέα ηφαίστεια εξακολουθούν να σμιλεύουν τα τοπία μας .
(trg)="13"> At kahit ngayon , mga bagong bulkan ay tuloy tuloy na naghuhubog sa ating kapatagan .
(src)="18"> Μας δείχνουν πως ήταν η Γη μας κατά τη γέννησή της , λιωμένοι βράχοι αναδύονται από τα έγκατα , γίνονται συμπαγείς , σπάζουν ή σκάζουν σε έναν λεπτό φλοιό , πριν πέσουν σε νάρκη για κάποια χρόνια .
(trg)="14"> At nagbibigay ito ng sulyap sa ating mundo at kanyang pinagmulan , mga nagbabagang bato na pumapaibabaw mula sa kailaliman , namumuo , pumuputok at kumakalat sa ibabaw ng lupa , bago ito manahimik sa isang panahon .
(src)="19"> Αυτοί οι κύκλοι καπνού που βγαίνουν από τα σωθικά της Γης , απλοί μάρτυρες της πρώτης ατμόσφαιρας της Γης .
(src)="20"> Μια ατμόσφαιρα που στερείται οξυγόνο .
(src)="21"> Μια πυκνή ατμόσφαιρα , πηχτή από ατμούς , γεμάτη διοξείδιο του άνθρακα .
(trg)="15"> Itong mga kumpol ng usok na umaalimbukay mula sa kailaliman ng mundo at maging saksi sa dati nitong kapaligiran ang dating walang hangin na oxygen ang makapal na hangin puno ng usok na tubig puno ng cardon dioxide isang pugon
(src)="23"> Η Γη πάγωσε .
(src)="24"> Οι ατμοί συμπυκνώθηκαν και έπεσαν σε καταρρακτώδεις νεροποντές .
(trg)="16"> puno ng carbon dioxide at ang mundo ' y lumamig at ang usok tubig at naging ulan bumagsak , walang humpay
(src)="25"> Στη σωστή απόσταση από τον ήλιο , όχι πολύ μακριά , ούτε πολύ κοντά , η τέλεια ισορροπία της Γης διατήρησε το νερό σε υγρή μορφή .
(trg)="17"> Sa tamang agwat mula sa araw di malayo , di malapit ,
(trg)="18"> Ang mundo may tamang balanse kaya nitong mag-imbak ng tubig sa likidong uri .
(src)="26"> Το νερό άνοιξε κανάλια .
(trg)="19"> Ang tubig ay gumawa ng kanyang daluyan .
(src)="27"> Είναι σαν τις φλέβες ενός σώματος , σαν τα κλαδιά ενός δέντρου , αγωγοί σφρίγους που το νερό χάρισε στη Γη .
(trg)="20"> Itoy parang mga ugat ng isang puno , mga sanga ng isang kahoy , ang mga daluyan ng dagta na ang tubig na ibinigay sa mundo .
(src)="28"> Τα ποτάμια αποσπούσαν μεταλλικά στοιχεία από τα βράχια , τα οποία πρόσθεταν στο γλυκό νερό των ωκεανών .
(trg)="21"> mga mineral mula sa mga bato , ginutay ng mga ilog , gawing maalat , ang karagatan
(src)="29"> Και οι ωκεανοί γέμισαν αλάτι .
(trg)="22"> At ang karagatan naging napakaalat .
(src)="30"> Από που ήρθαμε ;
(trg)="23"> Saan ba tayo nagmula ?
(src)="31"> Που εμφανίστηκε η ζωή ;
(trg)="24"> Saan ba ang buhay unang umusbong ?
(src)="32"> Ένα θαύμα στο χρόνο , οι πρωτόγονες μορφές ζωής ακόμα ζουν στους θερμοπίδακες .
(trg)="25"> Isang kababalaghan ng panahon ,
(trg)="26"> Sinaunang uri na buhay andyan pa rin sa mga hot springs ng mundo
(src)="33"> Τους δίνουν το χρώμα τους .
(src)="34"> Ονομάζονται αρχαιοβακτήρια .
(trg)="27"> Nagbibigay kulay sa mga ito tawag ditoy Archeobacteria
(src)="35"> ' Όλα τρέφονται από τη θερμότητα της Γης .
(trg)="28"> Ito sila ' y kumakain sa init ng mundo .
(src)="36"> Όλα εκτός από τα κυανοβακτήρια , ή κυανοπράσινες άλγεις .
(trg)="29"> Lahat , liban sa cyanobacteria ,
(trg)="30"> O asul-berdeng lumot
(src)="37"> Εκείνα μόνο έχουν τη δύναμη να στραφούν στον Ήλιο και να φυλακίσουν την ενέργειά του .
(trg)="31"> Sila ito , kayang gamitin sikat ng araw kayang kumuha ng enerhiya dito
(src)="38"> Είναι ένας ζωτικός πρόγονος όλων των παρελθοντικών και σημερινών φυτικών ειδών .
(trg)="32"> Sila ang magandang ninuno ng ating kahapon at mga uri ng halaman ngayon .
(src)="39"> Αυτά τα μικροσκοπικά βακτήρια και τα δις απογόνων τους άλλαξαν την μοίρα του πλανήτη μας .
(trg)="33"> Itong maliliit na bacteria at ang million nitong pinanggalingan nagbago ng patutunguhan ng mundo .
(src)="40"> Μεταμόρφωσαν την ατμόσφαιρά του .
(trg)="34"> Bumuo ng ating kapaligiran .
(src)="41"> Τι συνέβη στον άνθρακα που μόλυνε την ατμόσφαιρα ;
(trg)="35"> Ano nga ba ang nangyari sa carbon na lumason sa ating kapaligiran ?
(src)="42"> Είναι ακόμα εδώ , φυλακισμένο στον φλοιό της Γης .
(trg)="36"> Andito pa ito nakakulong , sa balat ng lupa .
(src)="43"> Εδώ , υπήρχε κάποτε μια θάλασσα , όπου ζούσαν μικροοργανισμοί .
(trg)="37"> Heto , dati mayrong dagat na pinamumugaran ng micro-organism .
(src)="44"> Ανέπτυξαν όστρακα αντλώντας τον άνθρακα της ατμόσφαιρας που ήταν διαλυμένος στον ωκεανό .
(trg)="38"> Pinatubo ang mga sigay na kinuha mula sa carbon ng atmosphere
(trg)="39"> Ngayon natunaw sa karagatan .
(src)="45"> Αυτές οι στρώσεις είναι τα συσσωρευμένα όστρακα αυτών των δισεκατομμυρίων μικροοργανισμών .
(trg)="40"> Itong latag ay mga namuong mga sigay nitong mga bilyun bilyong napakaliliit na organismo
(src)="46"> Χάρη σε αυτούς , απορροφήθηκε ο άνθρακας από την ατμόσφαιρα και μπόρεσαν να αναπτυχθούν άλλες μορφές ζωής .
(trg)="41"> Salamat sa kanila , carbon ay nahugasan sa kapaligiran .
(trg)="42"> at ang mga ibang buhay ay umusbong .
(src)="47"> Είναι η ζωή που άλλαξε την ατμόσφαιρα .
(trg)="43"> Ito ang buhay na nagpabago sa kapaligiran .
(src)="48"> Η φυτική ζωή τρεφόταν από την ηλιακή ενέργεια , κατόρθωσε να διασπάσει τα μόρια νερού και να αποσπάσει οξυγόνο .
(src)="49"> Και το οξυγόνο γέμισε τον αέρα .
(src)="50"> Ο κύκλος νερού της Γης είναι μια διαδικασία αέναης ανανέωσης .
(trg)="44"> halamang buhay , kumakain mula sa araw , upang matunaw nito ang mga molecule ng tubig at kunin dito ang mga oxygen , at ang oxygen ay pinuno ang hangin ang ikot ng tubig ng mundo isang proseso sa tamang palipalit ,
(src)="51"> Καταρράκτες , ατμοί , σύννεφα , βροχή , πηγές , ποτάμια , θάλασσες , ωκεανοί , παγετώνες .
(trg)="45"> Tubig talon , tubig usok , panganurin , ulan , mga batis , ilog , mga dagat , karagatan , yelo ...
(src)="52"> Ο κύκλος δεν σπάει ποτέ .
(trg)="46"> Ang pagpalipalit ay di nabali .
(src)="53"> Υπάρχει πάντοτε η ίδια ποσότητα νερού στη Γη .
(trg)="47"> Na laging tama ang dami ng ng tubig sa mundo .
(src)="54"> Όλα τα διαδοχικά είδη στη Γη , έχουν πιει το ίδιο νερό .
(trg)="48"> Ang lahat ng sumunod na nilalang sa mundo , nakainom ng tubig .
(src)="55"> Την εκπληκτική ουσία που είναι το νερό .
(trg)="49"> Isang kahangahangang bagay , ang tubig .
(src)="56"> Την πιο ασταθή από όλες .
(trg)="50"> Isa sa pinaka hindi estable sa lahat .
(src)="57"> Έχει υγρή μορφή ως τρεχούμενο νερό , αέρια ως ατμός , ή στερεή ως πάγος .
(trg)="51"> Magiging likido muna para itoy dumaloy na tubig , gas na usok , o isang solidong yelo .
(src)="58"> Στη Σιβηρία , οι παγωμένες επιφάνειες των λιμνών το χειμώνα περιλαμβάνουν τα ίχνη των δυνάμεων που αναπτύσσονται στο νερό όταν αυτό παγώνει .
(trg)="52"> Sa Siberia , ang mga yelo sa ibabaw ng lawa sa taglamig mayron itong hibla ng pwersa na dinadala habang itong tubig nagyeyelo .
(src)="59"> Ελαφρύτερος από το νερό , ο πάγος επιπλέει .
(trg)="53"> Magaan kaysa tubig , yelo ay lumulutang .
(src)="60"> Σχηματίζει έναν προστατευτικό μανδύα κατά του κρύου , κάτω από τον οποίο η ζωή μπορεί να συνεχιστεί .
(trg)="54"> Gumagawa ito ng pananggalang laban sa lamig , para ang buhay ay magpatuloy .
(src)="61"> Η μηχανή της ζωής είναι ο σύνδεσμος .
(trg)="55"> Ang makina ng buhay ay may ugnayan .
(trg)="56"> Lahat ay magkadugtong .
(src)="62"> Τα πάντα συνδέονται .
(src)="63"> Τίποτα δεν είναι αυτάρκες .
(trg)="57"> Walang may sapat .
(src)="64"> Το νερό και ο αέρας είναι αδιαχώριστα , ενωμένα για μια ζωή , για τη ζωή μας στη Γη .
(trg)="58"> Ang tubig at hangin di mapaghihiwalay , magkasama sa buhay at para sa ikabubuhay sa mundo .
(src)="65"> Το να μοιράζεσαι , είναι τα πάντα .
(trg)="59"> Pagbibigayan ay ang lahat .
(src)="66"> Η πράσινη έκταση ανάμεσα στα σύννεφα είναι η πηγή οξυγόνου στον αέρα .
(trg)="60"> Ang luntian lumalaganap sa ulap ay ang pinaggagalingan ng oxygen sa hangin .
(src)="67"> Το 70 % αυτού του αερίου , χωρίς το οποίο οι πνεύμονές μας δεν λειτουργούν , προέρχεται από την άλγη που χρωματίζει το βυθό των ωκεανών .
(trg)="61"> 70 % ng gas na ito , na kung wala ang ating baga ay hindi gagana , nanggagaling sa mga algae na nagkukulay ng karagatan .
(src)="68"> Η Γη μας βασίζεται στην ισορροπία , στην οποία κάθε ον έχει ένα ρόλο να παίξει και υπάρχει μόνο μέσω της ύπαρξης ενός άλλου όντος .
(trg)="62"> Ating mundo , umaasa sa isang balanse , dito ang lahat ng tao ay may ginagampanan nabubuhay lamang sa buhay ng ibang nilalang .
(src)="69"> Μια λεπτή , εύθραυστη αρμονία η οποία εύκολα διαταράσσεται .
(trg)="63"> Ang malambot , babasaging pagsasama na madaling masira .
(src)="70"> Έτσι , τα κοράλλια γεννήθηκαν από τον γάμο άλγεων και οστράκων .
(trg)="64"> Kaya naman , ang mga koral ay ipinanganak na kasama ang mga algae at sigay .
(src)="71"> Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι καλύπτουν λιγότερο από το 1 % του βυθού των ωκεανών , αλλά αποτελούν φυσικό περιβάλλον χιλιάδων ειδών ψαριών , μαλάκιων και άλγεων .
(trg)="65"> Mga coral reefs na bumububong mababa sa 1 % ng paanan ng karagatan , pero nagbigay kanlungan sa libo libong species ng isda , mollusks at algae .
(src)="72"> Η ισορροπία κάθε ωκεανού εξαρτάται από αυτούς .
(trg)="66"> Ang tamang balanse ng karagatan ay nakasalalay sa kanila .
(src)="73"> Η Γη μετρά τον χρόνο σε δισεκατομμύρια έτη .
(trg)="67"> Ang mundo ay bumibilang ng panahon sa bilyon bilyong taon .
(src)="74"> Χρειάστηκε περισσότερα από 4 δις χρόνια για να φτιάξει δέντρα .
(trg)="68"> Nangyayari ito higit sa bilyong taon para gumawa ng mga puno .
(src)="75"> Στην αλυσίδα των ειδών , τα δέντρα είναι αριστούργημα , ένα τέλειο , ζωντανό γλυπτό .
(trg)="69"> Sa kadena ng mga buhay ang kahoy ang pinakasukdulan , isang huwaran at buhay na iskulptura .
(trg)="70"> Ang mga kahoy di alintana ang gravity .
(src)="76"> Τα δέντρα αψηφούν την βαρύτητα .
(src)="77"> Είναι τα μόνα στοιχεία της φύσης που κινούνται συνεχώς προς τον ουρανό .
(trg)="71"> Sila lamang ang isang natural na elemento na walang humpay gumagalaw tungo sa langit .
(src)="78"> Ψηλώνουν αργά προς τον ήλιο που θρέφει το φύλλωμά τους .
(trg)="72"> Sila ay umuusbong , di nagmamadali tungo sa araw na nagyayabong sa kanyang dahon .
(src)="79"> Κληρονόμησαν από τα μικροσκοπικά κυανοβακτήρια την δύναμη να φυλακίζουν την ενέργεια του φωτός .
(trg)="73"> Minana nila ito sa mga miniscule cyanobacteria may pwersang kumuha ng enerhiya sa sikat .
(src)="80"> Την αποθηκεύουν και τρέφονται από αυτή ,
(src)="81"> Την μετατρέπουν σε ξύλο και φύλλα , τα οποία αποσυντίθενται σε ένα μείγμα νερού , μετάλλων , φυτικής και έμβιας ύλης .
(trg)="74"> Iniimbak nila ito at kinakain , para maging kahoy at dahon , na mabubulok , magiging sama-sama tubig , mineral , gulayin at bagay na may buhay .
(src)="82"> Κι έτσι , σταδιακά , σχηματίζονται τα εδάφη .
(trg)="75"> Dahil dito , dahan dahan , ang lupa ay nabuo .
(src)="83"> Τα εδάφη αφθονούν από την ακατάπαυστη δραστηριότητα των μικροοργανισμών , που τρέφονται , σκάβουν , παράγουν οξυγόνο και μεταμορφώνονται .
(trg)="76"> Mga lupa , binabahayan ng mga walang humpay na aktibidad ng mga micro-organism kumakain , humuhukay , nagbibigay - hangin at bumubuo .
(src)="84"> Σχηματίζουν το humus ( οργανικό υλικό αποσάθρωσης φυτών ) , το εύφορο στρώμα με το οποίο συνδέεται ολόκληρη η ζωή στον πλανήτη .
(trg)="77"> Gumagawa sila ng humus , matabang patong kung saan ang buhay sa lupa nakatanikala .
(src)="85"> Τι γνωρίζουμε για τη ζωή στη Γη ;
(trg)="78"> Ano ang nalalaman natin sa mundo ?
(src)="86"> Πόσα είδη γνωρίζουμε ;
(trg)="79"> Ilang mga bagay na may buhay ang nalalaman natin ?
(src)="87"> Το ένα δέκατο ;
(trg)="80"> Sampu sa mga ito ?
(src)="88"> Το ένα χιλιοστό ίσως ;
(trg)="81"> Siguro isandaan ?
(src)="89"> Τι γνωρίζουμε για τους μεταξύ τους δεσμούς ;
(trg)="82"> Ano ang nalalaman sa mga ugnayan na nagdudugtong sa kanila ?
(src)="90"> Η Γη είναι ένα θαύμα .
(trg)="83"> Ang mundo ay kababalaghan .
(src)="91"> Η ζωή παραμένει μυστήριο .
(trg)="84"> Ang buhay ay laging misteryo .
(src)="92"> Οικογένειες ζώων σχηματίζονται , ενωμένες με έθιμα και τελετουργίες που παραδίδονται από γενιά σε γενιά .
(trg)="85"> Pamilya ng mga hayop ay pinagsama - sama ng customs at rituals na nagpasalin salin sa mga henerasyon .
(src)="93"> Κάποια προσαρμόζονται στη φύση των βοσκοτόπων και οι βοσκότοποι προσαρμόζονται σε αυτά .
(trg)="86"> Ang iba ' y nakasabay sa kanilang kinakain at ang kinakainang ito ' y nakasabay sa kanila .
(src)="94"> Και τα δύο κερδίζουν .
(trg)="87"> At parehas nakikinabang .
(src)="95"> Το ζώο χορταίνει την πείνα του και το δέντρο μπορεί να ανθίσει ξανά .
(trg)="88"> Ang mga hayop , pinupuno kanilang gutom at mga kahoy , yumayabong muli .
(src)="96"> Στη μεγάλη περιπέτεια της ζωής στη Γη , κάθε είδος έχει ένα ρόλο να παίξει , κάθε είδος έχει τη θέση του .
(trg)="89"> Sa isang pakikibaka ng buhay sa mundo , bawat species ay may ginagampanan , bawat species may kanya kanyang lugar .
(src)="97"> Κανένα δεν είναι περιττό ή επιβλαβές .
(trg)="90"> Walang mahina walang mapaminsala .
(src)="98"> Τα πάντα βρίσκονται σε ισορροπία .
(trg)="91"> Sila ' y nagbabalanseng lahat .
(src)="99"> Και αυτό είναι το σημείο όπου εσύ , homo sapiens , σοφέ άνθρωπε , μπαίνεις στην ιστορία .
(trg)="92"> At andyan ka homo sapien , matalinong tao , pumasok sa kwento .
(src)="100"> Επωφελείσαι από την υπέροχη κληρονομία των 4 δις χρόνων που σου κληροδότησε η Γη .
(trg)="93"> nakinabang ka sa napakagandang bilyong taong pamana na ibinigay ng mundo .
(src)="101"> Είσαι μόνο 200.000 ετών , όμως , άλλαξες το πρόσωπο του κόσμου .
(trg)="94"> Ikaw ay may 200,000 taong gulang lamang , pero ipinagbago mo ang mukha ng mundo .
(src)="102"> Παρά την τρωτότητά σου , κατέκτησες κάθε φυσικό περιβάλλον και απέραντες εκτάσεις όσο κανένα άλλο είδος πριν από σένα .
(trg)="95"> Kahit sa iyong kahinaan , nasakupan mo ang ibang may buhay .
(trg)="96"> At sinakop ang teritoryo , na tulad mo rain nauna sayo .
(src)="103"> Μετά από 180.000 χρόνια νομαδικής ζωής , και χάρη στο πιο ήπιο κλίμα , οι άνθρωποι εγκαταστάθηκαν .
(trg)="97"> Paglipas ng 180,000 taong pagalagala , at salamat sa isang magandang klima , ang mga tao ' y nanirahaan .
(src)="104"> Δεν εξαρτιόνταν πια από το κυνήγι για να επιβιώσουν .
(trg)="98"> At sila ' y di na umaasa sa kanilang ikabubuhay .
(src)="105"> Επέλεξαν να ζήσουν σε υγρά περιβάλλοντα πλούσια σε ψάρια , θήραμα και άγρια φυτά .
(trg)="99"> Pinili nila na tumira sa mga wet environments na sagana sa isda , game at ligaw na mga halaman .
(src)="106"> Εκεί που συνδυάζονταν γη , νερό και ζωή .
(trg)="100"> May mga lupain , tubig at buhay pinagsama .
(src)="107"> Ακόμη και σήμερα , η πλειοψηφία των ανθρώπων ζει στις ακτογραμμές ή στις όχθες ποταμών και λιμνών .
(trg)="101"> Kahit ngayon , ang karamihan ay naninirahan sa mga kontinente ng baybay dagat o sa mga tabing ilog at lawa .
(src)="108"> Σε ολόκληρο τον πλανήτη , ένας στους τέσσερις ζει όπως το ανθρώπινο είδος πριν από 6.000 χρόνια .
(src)="109"> Η μόνη τους ενέργεια είναι αυτή που παρέχει η Φύση εποχή με εποχή .
(trg)="102"> Sa ating planeta , isang tao sa apat ay naninirahan gaya ng mga tao naninirahan me 6,000 taon nakakaraan , na ang enerhiya na ibinigay ng kalikasan sa bamat panahon .
(src)="110"> Έτσι ζουν 1,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι , περισσότεροι από ολόκληρο τον πληθυσμό των εύπορων κρατών .
(trg)="103"> Ito ang bagong pamumuhay ng 1.5 bilyong mga tao , mahigit sa pinagsama samang tao ng lahat ng mayayamang bansa .
(src)="111"> Όμως , το προσδόκιμο ζωής είναι μικρό και η σκληρή δουλειά εξασθενεί τους ανθρώπους .
(trg)="104"> Ngunit ang mga buhay ay umiikli dahil sa mahirap na hanapbuhay .