# et/B13008325/B13008325.xml.gz
# ga/B13008325/B13008325.xml.gz
(src)="s17.1"> Jäädvustused Euroopa Parlamendi endiste presidentide tegevusest
(trg)="s17.1"> Cuntais iarUachtaráin Pharlaimint na hEorpa
(src)="s41.1"> 1958. aasta 19. märtsi ja 2008. aasta 19. märtsi vahele mahub 50 aastat , mis Euroopa Parlamendi jaoks tähistavad ajavahemikku , mida kujundasid paljud ajaloolised sündmused ja arengud , mis on Euroopa kodanike elu tuntavalt mõjutanud .
(trg)="s40.1"> Ba thréimhse iad na caoga bliain idir 19 Márta 1958 agus an 19 Márta 2008 inar tharla go leor eachtraí stairiúla agus forbairtí a raibh tionchar suntasach acu ar shaol shaoránaigh na hEorpa .
(trg)="s40.2"> Dáta lárnach sa tréimhse sin ab ea na chéad toghcháin dhíreacha chuig Parlaimint na hEorpa i Meitheamh 1979 .
(src)="s41.2"> Keskse tähtsusega ajahetk oli seejuures 1979. aasta juuni , mil toimusid Euroopa Parlamendi esimesed otsevalimised .
(trg)="s41.1"> Ó ‘ chruinniú bunreachta ’ Thionól Parlaiminteach na hEorpa an 19 Márta 1958 in Strasbourg , thóg sé 21 bliain go dtí gur toghadh Parlaimint na hEorpa go díreach den chéad uair , rud a chur ar chumas na saoránach tionchar a imirt ar leibhéal na hEorpa .
(src)="s42.1"> 1958. aastal esindasid 142 parlamendiliiget kuue Euroopa Ühenduse asutajariigi 168 miljonit kodanikku .
(trg)="s42.1"> Sa bhliain 1958 , rinne 142 Feisire ionadaíocht ar na 169 milliún saoránach as na sé Bhallstát bhunaitheacha den Chomhphobal Eorpach , mar a bhí ag an am .
(src)="s42.2"> Pärast Euroopa Parlamendi järgmisi valimisi 2009. aasta juunis esindavad 751 parlamendiliiget nüüd juba 27 liikmesriigi umbes 500 miljonit elanikku !
(trg)="s42.2"> Tar éis na toghcháin Eorpacha seo chugainn i Meitheamh 2009 , beidh 751 Feisire ag déanamh ionadaíochta ar thart ar 500 milliún duine atá ina gcónaí in 27 mBallstát .
(src)="s43.2"> Mõiste „ kodanike Euroopa ” sai sellega sisulise tähenduse .
(trg)="s43.1"> Thug sé seo brí cheart don choincheap ‘ Eoraip na Saoránach ’ .
(src)="s44.1"> Siinkohal ei ole mõtet teha kokkuvõtet tervest Euroopa Parlamendi ajaloost , ka ei ole siin otstarbekas kirjeldada üksikasjalikult parlamendi volituste arengut .
(trg)="s44.1"> Ní hé seo an áit le tuairisc a thabhairt ar stair iomlán Pharlaimint na hEorpa ná dul go mion isteach i bhforbairt a cuid cumhachtaí .
(src)="s44.2"> Euroopa Parlamendi 50. aastapäeva puhul käsitletakse nimetatud teemasid teistes kirjutistes .
(trg)="s44.2"> Agus Parlaimint na hEorpa ag ceiliúradh cothrom 50 bliain a bhunaithe , beidh saothair eile ann chun na críocha sin .
(src)="s45.1"> Euroopa Parlamendi praeguse presidendina seisan ühes reas oma eelkäijatega .
(trg)="s45.1"> Mar Uachtarán ar Pharlaimint na hEorpa faoi láthair , is cuid de shlabhra leanúnach mé den dream a chuaigh romham .
(src)="s45.2"> Oma tööd selles ametis , kuhu olen alates 16. jaanuarist 2007. aastal valitud kaheks ja pooleks aastaks , mõistangi oma eelkäijate töö pideva jätkamisena .
(trg)="s45.2"> Toghadh chun na hoige mé an 16 Eanáir 2007 , ar feadh téarma dhá bhliain go leith .
(trg)="s45.3"> Feictear domsa gur leanúnachas gan uaim ar a gcuidsean saothair mo chuid oibre féin .
(src)="s45.3"> Igaüks neist töötas oma ametiajal selle nimel , et anda Euroopa Parlamendile ja seega ühtlasi Euroopa kodanikele Euroopa otsustusprotsessis rohkem kaalu , mõjuvõimu ja kaasarääkimisõigust .
(trg)="s45.4"> Rinne gach duine díobh , ina sheal nó ina seal féin , iarracht tionchar níos mó agus cead cainte níos mó i bpróiseas cinnteoireachta na hEorpa a bhaint amach don Pharlaimint , agus ar an tslí sin do shaoránaigh na hEorpa .
(src)="s45.4"> Üritaksin siinkohal välja tuua läbivat joont parlamendi arengus ja kirjeldada omadusi , mis teevad selle institutsiooni ainulaadseks nii Euroopa kui ka rahvusvahelisel tasandil .
(src)="s45.5"> Kuid mingem alustuseks ajas tagasi .
(trg)="s46.1"> Is é an cuspóir atá ag an bhfoilseachán seo deis a thabhairt d ’ iarUachtaráin Pharlaimint na hEorpa , a dtéann a gcuimhní cinn siar chomh fada le 1977 , a léargas de stair na hinstitúide a thabhairt do na léitheoirí , léargas a bheidh le feiceáil trí thuairisc na ndaoine a bhí ann agus na himeachtaí a dtugann siad tuairisc orthu ag tarlú .
(src)="s46.1"> Käesolevas trükises annavad Euroopa Parlamendi endised presidendid , kelle meenutused ulatuvad tagasi 1977. aastasse , lugejale ülevaate institutsiooni ajaloost , manades tollaste sündmuste tunnistajatena selle elavalt lugeja silme ette .
(trg)="s47.1"> Ba mhaith liom an deis a thapú anseo sampla a thabhairt de na téamaí leanúnacha a tháinig chun cinn arís agus arís eile i bhforbairt na Parlaiminte agus tuairisc a thabhairt ar na tréithe a dhéanann institiúid
(src)="s49.1"> Ülemamet konsulteeris ESTÜ ühisassambleega , mis koosnes liikmesriikide parlamentide esindajatest .
(trg)="s50.1"> chomh huathúil agus chomh difriúil den Pharlaimint , ní amháin san Eoraip agus go hidirnáisiúnta chomh maith .
(src)="s50.1"> Milleks üldse on Euroopa Parlamenti vaja ?
(trg)="s50.2"> Ach ar dtús , siar linn ar bhóithre na smaointe .
(src)="s51.1"> Parlamendiliikmed said väga ruttu aru , et mistahes viivitus Euroopa projekti arengus tooks kaasa suurt kahju ning poliitilise liidu suunas tuleb liikuda kiiremini ja kaugemale .
(trg)="s51.1"> nó lena chur i bhfocail eile , trí foghlaim le hacmhainní eacnamaíocha a bhainistiú i gcomhar lena chéile , maireachtáil le chéile agus todchaí a fhorbairt in éindí i lár an Choghaidh Fhuair .
(src)="s51.2"> Nad aimasid seega ette hilisemaid arenguid ning kuigi neil ei õnnestunud oma eesmärki saavutada , algatasid nad siiski reformiliikumise .
(trg)="s52.1"> Cad iad na bearta a rinneadh ?
(trg)="s52.2"> Chruthaigh na sé Bhallstát bhunaitheacha1 institiúidí chun an Conradh Eor-
(src)="s53.1"> Võime ajas ette näha ning soov viia ellu Euroopa unelm lähtusid rahu , demokraatia ja taasleitud vabaduse kinnistamisest ning püüdlustest tagada Euroopa kodanike heaolu .
(trg)="s54.1"> pach do Ghual agus Cruach ( CEGC ) , a síníodh an 18 Aibreán 1951 , a chur i bhfeidhm .
(src)="s53.2"> Samas ei tohtinud unustada ka Kesk- ja Ida-Euroopa naaberrahvaid , kes ei olnud vabad .
(trg)="s54.2"> Tugadh an chumhacht feidhmiúcháin don ‘ Ard-Údarás ’ .
(src)="s53.3"> Vabadus on meie ühiste väärtuste vundament , millele Euroopa Parlamendi poliitika on alati toetunud .
(trg)="s54.3"> Théadh an tÚdarás i gcomhairle leis an gComhthionól CEGC , a bhí comhdhéanta d ’ ionadaithe ó Pharlaimintí na mBallstát .
(src)="s54.1"> Kuidas see teoks sai ?
(src)="s54.2"> Kõigepealt riikide söe- ja terasetööstuse ühendamisega , ehk teisisõnu selle tõttu , et majanduslikke ressursse õpiti üheskoos haldama , õpiti koos elama ning külma sõja ajal ühist tulevikku kujundama .
(trg)="s55.1"> Ba ghearr gur thuig lucht na Parlaiminte go ndéanfadh aon lagú ar an dul chun cinn i dtionscadal na hEorpa damáiste as cuimse don tionscadal sin , agus go gcaithfí fáisceadh ar na maidí agus a bheith níos uaillmhianaí sa ród chuig aontas polaitiúil na hEorpa .
(src)="s55.1"> Milliseid samme astuti ?
(src)="s55.2"> Kuus asutajariiki1lõid institutsioonid 18. aprillil 1951. aastal allkirjastatud Euroopa Söe- ja Teraseühenduse ( ESTÜ ) asutamislepingu rakendamiseks .
(trg)="s56.1"> Do ghlún óg an lae inniu , b ’ fhéidir go bhfuil aidhmeanna bhunaitheoirí an Aontais Eorpaigh aduain agus imigéiniúil dóibh , ach ba chóir dúinn ina dhiaidh sin féin cuimhne a choinneáil ar na haidhmeanna sin .
(src)="s55.3"> Täidesaatev võim anti ülemametile .
(trg)="s56.2"> Ní lú tábhacht leo inniu ná an tábhacht a bhí leo an uair úd .
(src)="s56.1"> Saksamaa kantsler Konrad Adenauer , kes oli toona Euroopa Liidu Nõukogu eesistuja , märkas ruttu Euroopa Parlamendi arengupotentsiaali .
(trg)="s56.3"> Tar éis an Dara Cogadh Domhanda , shocraigh daoine a raibh fís don todhchaí acu cos a chur i dtaca agus deireadh a chur leis na huafáis a bhain leis na cogaí a scoilt teaghlaigh , a chruthaigh fuath ar an dá thaobh agus bhí ina dtubaiste don ilchríoch .
(src)="s56.2"> 12. septembril 1952. aastal teatas ta : „ Parlamenti iseloomustab eelkõige suur dünaamilisus .
(trg)="s56.4"> ‘ Go deo , deo arís ! ’ a bhí mar fhocal faire acu .
(src)="s56.3"> Teie assamblee püüdleb selle poole – ning see on parlamentaarsele tööle omane – , et julgelt edasi minna .
(trg)="s56.5"> Chun an cuspóir sin a bhaint amach , áfach , chaithfí na ceachtanna cearta a fhoghlaim ónar tharla san am a caitheadh .
(src)="s56.4"> Oleme seisukohal , et parlamendi dünaamika on hädavajalik . ”
(trg)="s57.1"> D ’ eascair an fadbhreathnaitheacht agus an mhian aisling na hEorpa a thabhairt chun fíre as an bhfonn an tsíocháin , an daonlathas agus an tsaoirse nuafhaighte a threisiú agus féachaint le dea-bhail shaoránaigh na
(src)="s56.5"> Selle suure eurooplase sõnad on ka tänasel päeval aktuaalsed .
(trg)="s58.1"> Cén chaoi a bhféadfaí tabhairt faoin aidhm nua ?
(src)="s61.2"> Seepärast allkirjastasid kuus asutajaliiget 25. märtsil 1957. aastal Roomas Euroopa Majandusühenduse ( EMÜ ) ja Euroopa Aatomi-energiaühenduse ( Euratom ) asutamislepingu .
(trg)="s63.2"> Sa phróiseas sin , ní rabhthas chun dearmad a dhéanamh ar na pobail chomharsanacha a bhí i Lár agus Oirthear na hEorpa , agus a bhí ag maireachtáil faoi dhaoirse .
(src)="s61.3"> Ühis-assambleest sai Euroopa Parlamentaarne Assamblee , mis oli ühtaegu kolme ühenduse ainus assamblee .
(trg)="s63.3"> Is í an tSaoirse cloch choirnéil ár gcomhluachanna ar ar fhothaigh Parlaimint na hEorpa riamh a cuid beartas .
(src)="s61.4"> Ta tuli esimest korda kokku 19. märtsil 1958. aastal ning tal oli üksnes nõuandev roll .
(trg)="s64.1"> Ba é Robert Schuman an chéad Uachtarán ar Thionól Parlaiminteach na hEorpa .
(src)="s62.1"> Georges Spénale , kes oli Euroopa Parlamendi president aastatel 1975–1977 , on selle arengu märkimisväärsel viisil kokku võtnud .
(trg)="s65.1"> Thuig Seansailéir Konrad Adenauer na Gearmáine , a bhí ina uachtarán ar Chomhairle na nAirí ag an am , go luath go bhféadfadh Parlaimint na hEorpa forbairt .
(src)="s62.2"> Euroopa integratsioonist kõneledes ütles ta järgmist : „ Üks mõttekäik ütleb , et eeskätt tuleb teenida inimesi ning alles seejärel kodumaad , teine mõttekäik aga , et kodumaa teenimine on inimeste teenimisest tähtsam .
(trg)="s65.2"> An 12 Meán Fómhair 1952 , dúirt sé : ‘ Gné an-suntasach den Pharlaimint ná go bhfuil sí thar a bheith fuinniúil .
(src)="s62.3"> Minu arvates ühendab Euroopa teenimine need kaks mõtteviisi , kuna Euroopat teenides teenitakse võrdselt nii inimesi kui ka isamaad . ”
(trg)="s65.3"> Sa tionól sin atá agaibh – agus is comhartha sóirt é seo in obair pharlaiminte – tá iarrachtaí misniúla ar siúl dul chun cinn a dhéanamh .
(src)="s63.1"> Parlamendi töö keskpunktis on alati olnud püüd saavutada püsiv tasakaal .
(trg)="s65.4"> Creidimid nach féidir déanamh d ’ uireasa fhuinniúlacht na Parlaiminte . ’
(src)="s63.2"> See kehtib eelkõige Euroopa väärtuste3kaitse ning sisemise konsolideerumise ja välise toetuse vahelise tasakaalu puhul .
(trg)="s65.5"> Tá na focail sin , a tháinig ó bhéal duine de dhaoine mór le rá na hEorpa , chomh hábhartha inniu agus a bhí riamh .
(src)="s64.1"> Euroopa Parlamentaarse Assamblee esimene president oli Robert Schuman .
(trg)="s66.1"> Is iad na grúpaí polaitiúla2a chuireann an ghaoth i seolta na hinstitiúide agus san fhorbairt uirthi .
(src)="s64.2"> Ühes kõnes kinnitas ta Euroopa Parlamendi tahet kujundada „ ühise mõtlemise ” kultuuri , mida ta kirjeldas järgmiselt : „ Fraktsioonide tekkimine võimaldas ühisassambleel juba esimestest istungitest peale kujundada Euroopa ühtekuuluvustunnet , mis seisab kõrgemal rahvuslikest huvidest . ”
(trg)="s66.2"> Ó tharla nach raibh aon toscaireachtaí náisiúnta sa tionól , cuidíodh go mór le meon Eorpach a chruthú , díospóireacht oibiachtúil nach raibh faoi chuing ag difríochtaí leasanna náisiúnta a chothú agus cabhrú le hiarrachtaí teacht ar chomhréitigh a thabharfadh leasanna náisiúnta agus leasanna Eorpacha le chéile .
(src)="s65.1"> Fraktsioonid2 on Euroopa Parlamendi ja selle arengu tähtsaimad mõjutajad .
(trg)="s67.1"> Thug Georges Spénale , Uachtarán na Parlaiminte ó 1975 go dtí 1977 , achoimre ar an bhforbairt seo ar bhealach suntasach .
(src)="s65.2"> Tõsiasi , et täiskogul ei olnud esindatud riikide delegatsioonid , aitas oluliselt kaasa Euroopa vaimu väljakujunemisele , kõigist rahvuslikest eripäradest hoolimata konstruktiivsele arutelule ning
(trg)="s67.2"> Agus é ag caint ar lánpháirtiú na hEorpa , dúirt sé : ‘ Deirtear i gcur chuige amháin gur
(src)="s66.1"> Juba 1958. aastal kinnitas Euroopa Parlament , et võitlus inimõiguste eest on üleüldine ja aimas nii ette Euroopa Liidu tulevast poliitilist suunda , andis liidule tähtsaid impulsse ning väljus ühenduste üksnes majanduslikest raamidest .
(trg)="s68.1"> Ba ghearr go mba léir go raibh acmhainneachtaí an CEGC rótheoranta chun dúshláin na ré nua a shásamh .
(trg)="s68.2"> An 25 Márta 1957 sa Róimh , dá bhrí sin , shínigh na sé Bhallstát bhunaitheacha na conarthaí a bhunaigh Comhphobal Eacnamaíochta na hEorpa ( CEE ) agus an Comhphobal Eorpach do Fhuinneamh Adamhach ( CEFA nó Euratom ) .
(src)="s71.1"> Just selles vaimus väljendas parlament solidaarsust nende Euroopa rahvastega , kes olid sunnitud elama diktatuuri all .
(trg)="s72.1"> 1961 , mar shampla , cháin an Pharlaimint tógáil Bhalla Bheirlín .
(src)="s72.1"> Samuti toetas parlament Kesk- ja Ida-Euroopa rahvaid nende vabadusvõitluses ning dramaatilistes sündmustes , mis leidsid aset nõukogude mõjusfääri kuulunud riikides kuni Berliini müüri langemiseni 1989. aastal .
(trg)="s73.1"> chóir fónamh do na daoine ar dtús báire agus ansin ina dhiaidh sin fónamh don tír dhúchais ; ach tá cur chuige eile ann a deir gur chóir tús áite a thabhairt d ’ fhónamh don tír dhúchais le hais fónamh do na daoine .
(src)="s72.2"> Parlament toetas täielikult ka demokraatlikke liikumisi Hispaanias , Portugalis ja Kreekas ning andis neile lootust .
(trg)="s73.2"> Dar liomsa , tugann fónamh don Eoraip an dá chur chuige seo le chéile , mar go mbítear ag fónamh don phobal agus don tír dhúchais go cothrom ag an am céanna . ’
(src)="s73.4"> Nii lisati Lissaboni lepingusse 2007. aasta oktoobris põhiõiguste harta , mis tagab Euroopa kodanike kaitse .
(trg)="s74.2"> Thug an Pharlaimint lántacaíocht freisin do ghluaiseachtaí daonlathacha sa Spáinn , sa Phortaingéil agus sa Ghréig agus thug sí dóchas dóibh .
(src)="s73.5"> Harta on võrdselt siduv liikmesriikidele ja institutsioonidele , v. a Ühendkuningriigile ja Poolale .
(trg)="s75.1"> Bhí obair ár bParlaiminte dírithe den chuid is mó riamh ar iarrachtaí teacht ar chomhréitigh inmharthana .
(src)="s73.6"> Euroopa Parlamendi president , Euroopa Komisjoni president ja Euroopa Ülemkogu eesistuja kuulutasid põhiõiguste harta 12. detsembril 2007. aastal Strasbourgis pidulikult välja ning kirjutasid sellele alla .
(trg)="s75.2"> Is fíor sin , go háirithe , nuair a thagann sé chomh fada le luachanna Eorpacha3 a chosaint agus cóimheá a aimsiú idir comhdhlúthú inmheánach agus tacaíocht ó lasmuigh .
(src)="s74.1"> Alates 1988. aastast annab Euroopa Parlament välja Sahharovi-nimelist mõttevabaduse auhinda .
(trg)="s76.1"> Ón mbliain 1988 i leith , tá Duais Sakharov um Shaoirse Smaointeoireachta á bronnadh ag Parlaimint na hEorpa .
(src)="s74.2"> Kõik laureaadid , nagu Nelson Mandela , Aleksander Dubček , Aung San Suu Kyi või Aleksandr Milinkevitš , on hinnanud parlamendi toetust nende vabadusvõitlusele .
(trg)="s76.2"> Bhí na buaiteoirí go léir , mar shampla Nelson Mandela , Alexander Dubček , Aung San Suu Kyi nó Alexander Milinkevich , fíorbhuíoch de thacaíocht na Parlaiminte dá bhfeachtais síochána .
(src)="s75.1"> Püüdlused saavutada tasakaalu ilmnevad ka Euroopa Parlamendi taotlustes laiendada oma volitusi .
(trg)="s77.1"> Chomh luath le 1958 , dheimhnigh an Pharlaimint an ghné dhomhanda a bhain le cosaint chearta an duine , deimhniú a bhí ina thuar ar an treo pholaitiúil a ghlacfadh an tAontas tráth níos faide anonn .
(src)="s75.2"> Volitused ei ole eesmärk omaette , vaid peavad teenima kodanike heaolu .
(trg)="s77.2"> Chuir an Pharlaimint dlús leis sin agus ar an tslí sin ag dul níos faide ná creat iomlán eacnamaíoch na gComhphobal .
(src)="s76.1"> Euroopa Parlament on paljude aastate jooksul pidevalt korranud , et kõikidesse Euroopa Ühenduse ja hiljem Euroopa Liidu koostöölepingutesse kolmandate riikidega tuleb lisada inimõiguste klausel .
(trg)="s78.1"> Ba í Parlaimint na hEorpa freisin , in imeacht na mblianta , a dúirt arís agus arís eile gur chóir go mbeadh clásal faoi chearta an duine i ngach comhaontú comhair a shocródh tríú Stáit leis an gComhphobal Eorpach agus níos deireanaí leis an Aontas Eorpach .
(src)="s77.1"> Nagu inimõiguste puhul , nii aimas Euroopa Parlament ka volituste puhul sündmuste käiku ette ning püüdles tasakaalu saavutamise poole rahvusliku ja Euroopa Liidu lähenemisviisi vahel .
(trg)="s79.1"> Ba sa mheon sin a léirigh an Pharlaimint a dlúthpháirtíocht leis na pobail sin san Eoraip arbh éigean dóibh maireachtáil faoi dheachtóireachtaí .
(trg)="s79.2"> I mí Lúnasa
(src)="s78.1"> Ka Euroopa Liidu sees tegutses Euroopa Parlament erinevates valdkondades , näiteks võitluses rassismi , ksenofoobia ja antisemitismi vastu , isikuvabadusi
(trg)="s80.1"> Go hinmheánach freisin , bhí an Pharlaimint gníomhach i réimsí éagsúla .
(trg)="s80.2"> Áirítear orthu sin an comhrac in aghaidh an chiníochais , seineafóibe agus frith-She-
(src)="s79.1"> Eelarve valdkonnas oli Euroopa Parlamendil võimalik oma volitusi sammhaaval suurendada .
(trg)="s81.1"> 3 Féach an bróisiúr ar ‘ Luachanna ’ .
(src)="s79.2"> Juba 1958.
(trg)="s81.2"> ‘ Luachanna ’ .
(src)="s82.1"> Täna seisab Euroopa Parlament hea selle eest , et liidu eelarve4oleks koostatud nii , et oleks võimalik aastal juhtis ta tähelepanu „ demokraatiadetsiidile ” , kuna liikmesriigid otsustasid Euroopa Liidu eelarve üle , ilma et nad oleks kaasanud riikide parlamente .
(trg)="s84.1"> agus lorg sí comhréiteach idir dearcaí náisiúnta agus dearcaí Eorpacha .
(src)="s83.1"> toime tulla aktuaalsete väljakutsetega .
(trg)="s85.1"> Maidir leis an mbuiséad , bhí an Pharlaimint in ann a cuid cumhachtaí a leathnú de réir a chéile .
(src)="s83.2"> Keskkonnakaitse ja eelkõige võitlus kliimamuutuste vastu , uute tehnoloogiate arendamine ning teadmistele laia juurdepääsu tagamine võimaldavad ELil täita rahvusvahelisi kohustusi .
(trg)="s85.2"> Chomh fada siar le 1958 , tharraing sí aird ar an ‘ easnamh daonlathach ’ sa réimse sin , óir gurb iad na Ballstáit a chinneadh an buiséad Eorpach gan na parlaimintí náisiúnta a bheith páirteach sa phróiseas .
(src)="s84.1"> Pärast pikka ja rasket võitlust sai Euroopa Parlamendist 1970. aastate keskel nõukogu kõrval eelarvepädev institutsioon .
(trg)="s86.1"> imíteachas , an comhrac in aghaidh na sceimhlitheoireachta agus fós saoirsí pearsanta a choimeád slán agus feachtais chun comhionannas inscne a chinntiú .
(src)="s84.2"> Parlament järgib kaljukindlalt põhimõtet , et Euroopa Liidul peab oma eesmärkide saavutamiseks olema piisavalt rahalisi vahendeid .
(trg)="s86.2"> Bhí na díchill sin go léir dírithe ar chearta bunúsacha a chosaint agus a threisiú .
(src)="s84.3"> Selle saavutamiseks on parlament kasutanud kõiki võimalusi : näiteks 1980. aastal lükkas ta esimest korda ühenduse eelarve tagasi .
(trg)="s86.3"> A bhuíochas don bhrú ó Pharlaimint na hEorpa is mór atá bainte amach sna réimsí sin .
(src)="s85.1"> Euroopa Parlament on kasutanud oma eelarvepädevust hoovana , et suurendada erinevates üksteisele järgnevates lepingutes õigusloomega seotud volitusi.5
(trg)="s86.4"> Mar shampla , i nDeireadh Fómhair 2007 bhíothas in ann Cairt um Chearta Bunúsacha a nascadh le Conradh Liospóin a bhfuil ceangal dlí léi agus a thabharfaidh cosaint dár saoránaigh .
(src)="s86.1"> Kui 1958. aastal oli parlamendil üksnes nõuandev roll , siis Lissaboni lepingu jõustumisega saab ta nõukoguga samaväärsed seadusandja volitused praktiliselt kogu õigusloome ulatuses .
(trg)="s86.5"> Tá an Chairt ina ceangal ar na Ballstáit agus ar na hInstitiúidí Eorpacha araon , seachas an Ríocht Aontaithe agus an Pholainn .
(src)="s87.1"> Euroopa Parlament kasutab oma õigusloomega seotud volitusi selleks , et kodanike igapäevaelu lihtsamaks teha .
(trg)="s86.6"> An 12 Nollaig 2007 in Strasbourg , fógraíodh an Chairt go sollúnta agus shínigh Uachtarán Pharlaimint na hEorpa , Uachtarán an Choimisiúin Eorpaigh agus Uachtarán na Comhairle í .
(src)="s87.2"> Seda eesmärki silmas pidades on vastu võetud paljud otsused .
(trg)="s86.7"> Tabharfaidh Conradh Liospóin feidhm dlí di .
(src)="s88.1"> Algselt rahastati eelarvest peamiselt ühist põllumajanduspoliitikat .
(src)="s88.2"> Nii püüti tagada Euroopa Ühenduse põllumajanduse iseseisvus ja sõltumatus .
(trg)="s87.1"> Faoi lár an 1970idí , agus coimheascair fhada , dhiana curtha di aici , d ’ éirigh le Parlaimint na hEorpa a bheith ar cheann d ’ eití an údaráis bhuiséadaigh – ba í Comhairle na nAirí an eite eile .
(src)="s88.3"> Sammhaaval suutis Euroopa Parlament saavutada selle , et rahalisi vahendeid teiste valdkondade tarvis eraldataks riikidele ja piirkondadele solidaarsuse põhimõtte alusel .
(trg)="s87.2"> Chloígh sí go docht lena prionsabal go gcaithdh an tAontas Eorpach cistí leordhóthanacha a bheith aige chun a chuid cuspóirí a bhaint amach .
(src)="s88.4"> Sellele põhimõttele jäi parlament kindlaks ka ühinemisläbirääkimistel kümne liikmesriigiga , kes astusid Euroopa Liitu 2004. aasta mais .
(trg)="s87.3"> Bhain an Pharlaimint úsáid as a cuid cumhachtaí go léir chun é sin a chur i gcrích : sa bhliain 1980 , mar shampla , dhiúltaigh sí do bhuiséad an Chomhphobail den chéad uair riamh .
(src)="s88.5"> Euroopa Liit pidi saama vajalikud rahalised vahendid , et laienemine õnnestuks .
(trg)="s88.1"> Is léir freisin na hiarrachtaí teacht ar chomhthoil ón gcaoi a raibh Parlaimint na hEorpa ag iarraidh a cuid cumhachtaí a mhéadú .
(src)="s88.6"> Ilma rahalise solidaarsuseta ei ole edukas areng võimalik ning olemasolevaid erinevusi ei saa tasandada .
(trg)="s88.2"> Mar sin féin , ní sprioc iontu féin iad sin ach caithdh siad fónamh chun leasa na saoránach .
(src)="s93.1"> deks valmis .
(src)="s93.2"> Euroopa Parlament võib täie õigusega olla uhke selles valdkonnas tehtud töö üle .
(trg)="s93.1"> Cé gur tionól comhairleach amháin a bhí sa Pharlaimint i 1958 , ó rachaidh Conradh Liospóin i bhfeidhm beidh a cuid cumhachtaí reachtacha comhionann le cumhachtaí na Comhairle i mórán 100 % de na cásanna .
(src)="s94.1"> hinna langetamine välismaal , „ musta nimekirja ” koostamine lennurmadest , mis ei vasta nõutavatele ohutusstandarditele ning ei tohi seetõttu ELi õhuruumi kasutada , või vähki tekitavate ainete keelustamine mänguasjades .
(trg)="s94.1"> dlúthpháirtíochta .
(trg)="s94.2"> Sheas an Pharlaimint freisin leis an bprionsabal seo sna caibidlíochtaí leis na deich mBallstát a tháinig isteach san Aontas Eorpach i mBealtaine 2004 .
(src)="s95.1"> Pärast 2004. aasta laienemist on EL täiesti uues olukorras , seda ka õigusloome seisukohast .
(trg)="s94.3"> B ’ éigean na cistí riachtanacha a thabhairt don Aontas Eorpach chun go mbeadh rath ar an méadú .
(src)="s95.2"> Nõukogus on järjest keerulisem saavutada 27 liikmesriiki rahuldavat kompromissi .
(trg)="s94.4"> Gan dlúthpháirtíocht airgeadais , ní bheifí in ann forbairt rathúil a dhéanamh agus ní fhéadfaí an ceann is fearr a fháil ar na héagothroimí atá ann .
(src)="s96.1"> Pärast Berliini müüri langemist kutsus Euroopa Parlament juba 1991. aastal külla Bundestagi poolt nimetatud vaatlejad uutest liidumaadest , et soodustada endise Saksa Demokraatliku Vabariigi kodanike integratsiooni Euroopa Liitu .
(trg)="s95.1"> Úsáideann Parlaimint na hEorpa a cuid cumhachtaí reachtacha chun éascaíocht a dhéanamh do na saoránaigh ina saol ó lá go lá .
(src)="s96.2"> Nad kaasati parlamendi töösse , ilma et neil oleks olnud parlamendiliikme staatust .
(trg)="s95.2"> Meabhraíodh é sin agus an iliomad cinneadh á nglacadh .
(src)="s96.3"> See osutus edukaks lahenduseks , kuna neil oli niiviisi võimalik kiiremini tutvuda Euroopa Parlamendi ja kogu Euroopa Liidu tegevusega .
(trg)="s95.3"> As na cinntí sin , ba mhaith liom díreach na cinn a bhfuil an tsiombalachas is mó ag gabháil leo a lua .
(src)="s99.1"> 7 teenuste direktiivi ja kemikaalide määruse ( REACH ) puhul .
(trg)="s96.1"> Cinntíonn an Pharlaimint anois go mbíonn buiséad an Aontais4 leagtha amach ar chaoi gur féidir freastal ar na dúshláin reatha .
(src)="s99.2"> Mõlema õigusakti puhul aitas Euroopa Parlament leida kompromissi , mis võimaldas need õigusaktid vastu võtta .
(trg)="s96.2"> Leis an saothar chun an comhshaol a chosaint agus go háirithe athrú aeráide a chomhrac , chun teicneolaíochtaí nua a fhorbairt agus chun cabhrú le rochtain leathan ar eolas a chinntú , is féidir leis an AE freastal ar a chuid oibleagáidí idirnáisiúnta .
(src)="s100.1"> Kompromiss oli võimalik seetõttu , et rahvuslikud ja poliitilised erinevused jäeti kogu Euroopa huvide nimel kõrvale .
(trg)="s97.1"> Áirítear leo sin an costas a laghdú ar ghlaonna chuig teileafóin phóca agus ó theileafóin phóca ar an gcoigríoch , ‘ dúliosta ’ de na haerlínte nach bhfuil an caighdeán sábháilteachta is gá bainte amach acu agus dá réir sin nach bhfuil cead acu dul isteach in aerspás an AE , nó an toirmeasc ar charcanaiginí i mbréagáin .
(src)="s101.1"> Euroopa Parlament suutis anda selle tähtsa panuse , sest ta oli laienemiseks valmistunud ning uuteks olu-
(trg)="s98.1"> D ’ úsáid Parlaimint na hEorpa a cuid cumhachtaí buiséadacha mar chrann taca chun a cuid cumhachtaí reachtacha a leathnú diaidh ar ndiaidh sna conarthaí éagsúla.5
(src)="s102.2"> Kõik vaatlejad olid oma riigi parlamendi saadikud .
(src)="s102.3"> Nad kaasati fraktsioonidesse ning nad tut vusid parlamendi töömeetoditega .
(trg)="s99.1"> Ó tharla an méadú mór in 2004 , tá an AE i gcás an-difriúil go deo chomh fada agus a bhaineann le reachtaíocht chomh maith .
(src)="s102.4"> Meie uued kolleegid olid seega juba ühinemise esimesest päevast peale täiel määral kaasatud parlamendi töösse .
(trg)="s99.2"> Tá sé ag fáil níos deacra teacht ar chomhréiteach le 27 mBallstát sa Chomhairle .
(src)="s108.1"> oma allkirjaga ELi eelarve .
(trg)="s105.1"> dá ghníomh reachtacha sin a ghlacadh .
(src)="s108.3"> Euroopa Parlamendi president juhatab koos kolleegiga ühest Vahemere riigist Euroopa – Vahemere piirkonna parlamentaarset assambleed .
(src)="s108.4"> Lisaks sellele osaleb ta ka G8-riikide parlamentide esimeeste kohtumistel .
(trg)="s106.1"> Bhíothas in ann teacht ar an gcomhréiteach sin óir gur cuireadh difríochtaí náisiúnta agus polaitiúla i leataobh ar mhaithe le leas foriomlán na hEorpa .
(src)="s109.1"> Igapäevane koostöö Euroopa Parlamendis inimeste vahel , kel on erinev poliitiline ja kultuuriline taust , ning pidev kogemuste vahetamine on alates 1958. aastast Euroopa Parlamendi eripära ja rikkus .
(trg)="s107.1"> Rinneadh an dea-chleachtas sin faoi dhó arís ina dhiaidh sin : ar dtús , san ullmhúchán d ’ aontachas na deich mBallstát nua , tháinig breathnóirí chuig Parlaimint na hEorpa ó Bhealtaine 2003 go dtí an méadú féin an 1 Bealtaine 2004 agus arís , in ullmhú d ’ aontachas na Bulgáire agus na Rómáine , ó Mheán Fómhair 2005 go dtí Mí na Nollag 2006 .
(src)="s110.1"> Euroopa Parlamendi iga president on andnud oma panuse institutsiooni arengusse .
(trg)="s108.1"> Bhí Parlaimint na hEorpa in ann an cuidiú tábhachtach seo a thabhairt mar gurbh fhacthas in am di go dtiocfadh an méadú ar Pharlaimint na hEorpa agus go raibh sí ullmhaithe do staid nua na gcúrsaí .
(src)="s110.2"> Presidendid annavad impulsse aruteludeks , on vahendajad parlamendi sees , esindavad seda Euroopa Liidus ja väljaspool ning suhtlevad kodanikega .
(trg)="s108.2"> Is maith a fhéadfaidh an Pharlaimint a bheith bródúil as a cuid oibre sa réimse sin .
(src)="s111.1"> Oma ametiaja tähtsa ülesandena näen ma Euroopa Liidu väärtuste edendamist liidu sees ja väljaspool seda ning kultuuridevahelise dialoogi soodustamist , eelkõige meie partneritega araabia ja islamimaades .
(trg)="s109.1"> Ba chomhaltaí de pharlaimintí náisiúnta a dtíre ab ea na breathnadóirí go léir .
(src)="s111.2"> Üleilmastumise ajajärgul , mis on ühtlasi nii lootustandev kui ka hirmutav , peame otsustavalt võitlema sallimatuse kõikide vormidega ning edendama üksteisemõistmist .
(trg)="s109.2"> Bhí de chead acu dul leis na grúpaí polaitiúla agus fuair siad eolas ar mhodhanna oibre na Parlaiminte .
(src)="s111.3"> Sest ühiseid väärtusi – vabadust , demokraatiat , inimõigusi , õigusriiki ning eelkõige rahu pikaaegset kindlustamist – on võimalik saavutada üksnes kultuuridevahelise dialoogiga .
(trg)="s109.3"> Bhí ár gcuid comhghleacaithe nua dá réir sin lánpháirtithe go hiomlán in obair na Parlaiminte ón gcéad lá den mhéadú .
(src)="s113.1"> Presidendi tähtsus ja tema ülesanded on kasvanud koos parlamendi mõjuvõimu suurenemisega .
(trg)="s111.1"> 6 Saoradh seirbhísí a chuireann soláthróir seirbhíse ó Bhallstát eile ar fáil , agus ag an am céanna urraim a thabhairt do dhlí oibreachais an Bhallstáit ina gcuirtear an tseirbhís ar fáil .
(src)="s113.2"> Nii on aegade jooksul välja kujunenud tava , et Euroopa Parlamendi president kutsutakse regulaarselt selgitama riigipeadele ja valitsusjuhtidele Euroopa Ülemkogu kohtumise avaistungil Euroopa Parlamendi seisukohta päevakorda kantud teemade suhtes .
(trg)="s112.1"> Is mar gheall ar thraidisiún seo na tuisceana frithpháirtí , cuid mhaith , a bhíothas in ann teacht ar chomhréitigh a bhí riachtanach go polaitiúil laistigh de Pharlaimint na hEorpa , mar shampla , mar a luamar cheana , an Treoir um Sheirbhísí agus an Rialachán um Cheimiceáin .
(src)="s113.3"> Lisaks sellele kirjutab Euroopa Parlamendi president koos nõukogu eesistujaga alla kaasotsustamismenetluse raames vastu võetud õigusaktidele ning kinnitab
(trg)="s113.1"> 7 Faireachán níos déine ar na rioscaí a d ’ fhéadfadh ceimiceáin a chothú do shláinte an duine .