# en/output_www-nac-gov-pl_eng-pl_eng-pol.xml.gz
# pl/output_www-nac-gov-pl_eng-pl_eng-pol.xml.gz
(src)="1"> Narcyz Witczak-Witaczyński was born on 1st Regiment of Mounted Fusiliers in Garwolin , where October 29th 1898 in Warsaw .
(trg)="1"> Narcyz Witczak-Witaczyński urodził się Od początku swojej służby w Szwadronie Przy- 29 października 1898 roku w Warszawie .
(src)="2"> As a boy of just under seventeen , he ran away from home and on August 13th 1915 he joined up as a volunteer with the 2nd Puławski Legion Lancers , later reformed as the 1st Polish Cavalry Regiment with the Russian army .
(trg)="2"> Przed ukończeniem 17. roku życia uciekł z domu i 13 sierpnia 1915 roku wstąpił ochotniczo do 2. szwad- ronu ułanów Legionu Puławskiego , przeformowanego później w 1 Pułk Ułanów Polskich przy armii rosyjskiej .
(src)="3"> He took part in the cavalry charge at Krechowce , for which he received the Military Virtue medal when Poland regained its independence .
(trg)="3"> Brał udział w szarży pod Krechowcami , za co otrzymał w niepodległej Polsce Virtuti Militari .
(src)="4"> Following the dissolution of the Corps , he went to the Kiev region , and then to Wołogoda .
(trg)="4"> Po rozwiązaniu Korpusu udał się na Kijowszczyznę , a następnie do Wołogody .
(src)="5"> In August 1918 , he was arrested and then drafted into the Mazowiecki Cavalry Regiment to fight on the side of the Bolsheviks .
(trg)="5"> W sierpniu 1918 roku został aresztowany , a następnie wcielony do Mazowieckiego Pułku Ułanów , walczącego po stronie bolszewików .
(src)="6"> He was wounded near Kazan , during an attempt to lead his platoon across to join the other side .
(trg)="6"> Pod Kazaniem , podczas próby przeprowadzenia swojego plutonu na drugą stronę frontu , został ranny .
(src)="7"> When the Ger- mans took Mitawa , he was deported to Germany as a prisoner of war .
(trg)="7"> Po zajęciu Mitawy przez Niemców wywieziono go do Niemiec jako jeńca .
(src)="8"> In July 1919 he escaped to Poland from the prison camp in Frankfurt an der Oder .
(trg)="8"> W lipcu 1919 roku uciekł z obozu we Frankfurcie nad Odrą do Polski .
(src)="9"> He rejoined the 1st Krechowiecki Cavalry Regi- ment on August 22nd 1919 .
(trg)="9"> Do 1 Pułku Ułanów Krechowieckich ponownie wstąpił 22 sierpnia 1919 roku .
(src)="10"> In September 1919 he was transferred to the Head of State 's Ceremonial Guard of Honour , where he served as a sergeant and later , between December 13th 1919 and May 26th 1926 ( on December 19th 1922 this troop was renamed the Presi- dent of the Republic 's Ceremonial Guard of Honour ) , as a squadron leader .
(trg)="10"> We wrześniu 1919 roku został przeniesiony do Szwadronu Przybocznego Naczelnika Państwa , w którym służył jako wachmistrz , a później w okresie od 13 grudnia 1919 roku do 26 maja 1926 roku ( 19 grudnia 1922 roku pododdział przemia- nowany został na Szwadron Przyboczny Prezydenta Rzeczypospolitej ) szef szwadronu .
(src)="11"> During the Polish-Bolshevik war he took part in the fighting on the Ukrainian front between April and June 1920 .
(trg)="11"> Podczas wojny polsko-bolszewickiej brał udział w walkach na froncie ukraińskim od kwietnia do czerwca 1920 roku .
(src)="12"> After graduating in 1927 from the School for Professional Non-Commissioned Cavalry Officers in Jaworów , he worked in the Ministry of Military Affairs .
(trg)="12"> Po ukończeniu w 1927 roku Szkoły Podoficerów Zawodowych Kawalerii w Jaworo- wie pracował w Ministerstwie Spraw Wojskowych .
(src)="13"> In the years 1928-1931 , he served in Józef Pilsudski 's 1st Light Cavalry Regiment .
(trg)="13"> W latach 1928-1931 służył w 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego .
(src)="14"> On September 21st 1931 he was transferred to the he served as the regiment 's educational officer from th July 13 1935 .
(trg)="14"> 21 września 1931 roku został przeniesiony do 1 Pułku Strzelców Konnych w Gar- wolinie .
(src)="15"> He was promoted to the rank of Warrant Officer on February 1st 1936 .
(trg)="15"> Pełnił funkcję oficera oświatowego pułku od 13 lipca 1935 roku .
(src)="16"> From the beginning of his service in the Ceremo- nial Guard of Honour , he fulfilled the role of official photographer , documenting army life .
(trg)="16"> Został awansowany do stopnia chorążego 1 lutego 1936 roku. bocznym pełnił funkcję fotografa dokumentującego życie wojska .
(src)="17"> He also edited the underground magazine " Apel " ( Roll-call ) .
(trg)="17"> Reda-gował konspiracyjne czasopismo „ Apel ” .
(src)="18"> On July 17th 1942 he was arrested by the occupation authorities .
(trg)="18"> 17 lipca 1942 roku został aresztowany przez władze okupacyjne .
(src)="19"> He was jailed in the Pawiak prison until December 1942 and then sent to the Majdanek concentration camp , where he died on March 27th 1943 .
(src)="20"> 11
(trg)="19"> Więziono go na Pawiaku do grudnia 1942 roku , a następnie w obozie na Majdanku , w którym zginął 27 marca 1943 roku .
(src)="21"> Family Archives
(trg)="20"> Archiwa rodzinne
(src)="22"> For Children
(trg)="21"> NAC dla dzieci
(src)="23"> Photographs , recordings and films require a special care .
(trg)="22"> Fotografie , nagrania i filmy są materiałami , które wymagają wyjątkowej troski .
(src)="24"> How to secure a home photographic archive ?
(trg)="23"> Jak zabezpieczyć domowe archiwum fotograficzne ?
(src)="25"> How to take care of old films and recordings ?
(trg)="24"> Jak dbać o stare filmy i nagrania ?
(src)="26"> How to store tham ?
(trg)="25"> W jakich warunkach je przechowywać ?
(src)="27"> Below you will find a guide to be used by anyone who has at home photographs taken 5 , 50 or 150 years ago .
(trg)="26"> Poniżej przedstawiamy krótki poradnik , z którego może skorzystać każdy , kto ma w domu archiwalia sprzed 5 , 50 czy 150 lat .
(src)="28"> Home archive - basics
(trg)="27"> Domowe archiwum - podstawy
(src)="29"> The basic rule of storing photographs , recordings and films says that the room temperature and humidity should be constant .
(trg)="28"> Podstawowa zasada przechowywania zdjęć , filmów i nagrań mówi , że temperatura i wilgotność w pomieszczeniu powinny być stałe .
(src)="30"> Furniture to store photographs should be made of metal , all packages should have a PAT ( Photographic Activity Test , ISO Standard 18916 ) .
(trg)="29"> Meble do przechowywania fotografii powinny być wykonane z bezpiecznych materiałów ( np. metalu malowanego metodą proszkową , aluminium anodowego ) , wszystkie opakowania ochronne powinny mieć atest PAT ( Photographic Activity Test , ISO Standard 18916 ) oraz posiadać konstrukcję dostosowaną do danego rodzaju materiału archiwalnego .
(src)="31"> Photographs should be taken into hand in a cotton glove or with clean hands which will prevent fatty marks ( photographs are to be held gently by the edges ) .
(trg)="30"> Zdjęcia bierzemy do ręki w bawełnianej rękawiczce ochronnej , a jeśli jej nie mamy - przed dotykaniem fotografii ( trzymamy je delikatnie za krawędzie ) trzeba umyć ręce , dzięki czemu nie pozostawimy na odbitkach tłustych śladów .
(src)="32"> Photographs may be described with a soft pencil only .
(trg)="31"> Fotografie można opisywać jedynie miękkim ołówkiem .
(src)="33"> If you want to fix them to the ground , use polyester or paper straps intended for installation of photographs ( with PAT ) .
(trg)="32"> Jeśli zechcemy przytwierdzić je do podłoża , wykorzystujemy w tym celu poliestrowe lub papierowe paski przeznaczone do montażu fotografii ( z atestem PAT ) .
(src)="34"> Storage of photographs
(trg)="33"> Przechowywanie fotografii
(src)="35"> Albums
(trg)="34"> Albumy
(src)="36"> A lot of family photographs are collected in albums , stuck on sheets of thick , black paper .
(trg)="35"> Wiele zdjęć rodzinnych zgromadzono w albumach , w których na karty z grubego , czarnego papieru naklejono fotografie .
(src)="37"> For particularly valuable hisotrical collections , a paper conservator should be consulted on the possibility to prevent destruction by deacidifying album sheets and repair of the damaged covers .
(trg)="36"> Aby zapobiec przenikaniu w strukturę odbitki szkodliwych substancji ( kwasy , kleje , barwniki ) , które wykorzystano do produkcji kart albumu , sąsiadujące strony możemy oddzielić przekładkami z papieru bawełnianego .
(src)="38"> It is also a good opportunity to have the photographs professionally cleaned and harmful glue removed from them .
(trg)="37"> Trzeba jednak uważać , aby ze względu na dodatkowe arkusze nie spowodować deformacji oprawy , która będzie musiała pomieścić więcej kart .
(src)="39"> Albums with photographs should lie .
(trg)="38"> Albumy ze zdjęciami powinny leżeć .
(src)="40"> This prevents deformation of heavy album sheets and covers .
(trg)="39"> Zapobiega to zniekształceniom ciężkich kart i okładek albumu .
(src)="41"> Each album should be packed into a separate box with adjusted format .
(trg)="40"> Wskazane jest spakowanie każdego albumu do osobnego pudła - wykonanego na wymiar obiektu .
(src)="42"> This will prevent dust from settling on covers , which are frequently valuable themselves - they are sometimes ornamented and made of noble materials .
(trg)="41"> W ten sposób zapobiegniemy osadzaniu się kurzu na okładkach , które często same mają wysoką wartość historyczną i estetyczną - bywają zdobione i wykonane ze szlachetnych materiałów .
(src)="43"> The additional box will also reduce temperature and humidity fluctuations .
(trg)="42"> Dzięki dodatkowemu opakowaniu zabezpieczymy także obiekt przed działalnością szkodliwych wahań temperatury i wilgotności względnej powietrza .
(src)="44"> Photographic copies
(trg)="43"> Odbitki fotograficzne
(src)="45"> Copies are to be stored individually , in packaging specially designed for photographs , made of acid-free cotton paper or polyester .
(trg)="44"> Odbitki przechowujemy pojedynczo w obwolutach przeznaczonych specjalnie do fotografii , wykonanych z bezkwasowego papieru bawełnianego lub poliestru oraz w pudłach zbiorczych .
(src)="46"> In the case of valuable photographs stuck to a cardboard , think about having the ground deacidified by a paper conservator .
(trg)="45"> Fotografie wykonane szlachetnymi technikami z własnymi ramkami ( dagerotypy , ambrotypy itp . ) przechowujemy pojedynczo w pozycji poziomej w pudełkach z bezkwasowego kartonu .
(src)="47"> Negatives , slides
(trg)="46"> Negatywy , diapozytywy
(src)="48"> Photographic films are to be stored cut into strips in polyester dust jackets ( with PAT ) .
(trg)="47"> Pocięte na paski błony fotograficzne przechowujemy w obwolutach poliestrowych , bawełnianych lub koszulkach hybrydowych , posiadających atest PAT ) .
(src)="49"> If individual frames are put into plastic frames , use special slide boxes .
(trg)="48"> Opakowanie ochronne powinno być dostosowane do rozmiaru oraz typu podłoża fotograficznego .
(src)="50"> Do not unroll them by force - you might damage the dried emulsion and irretrievably lose the images .
(trg)="49"> Gdy pojedyncze klatki umieszczono w plastikowych ramkach , używamy specjalnych pudeł do slajdów .
(src)="51"> If you notice that films with particularly valuable photographic materials are seriously damaged , give them over to conservators .
(trg)="50"> Niekiedy nie da się rozwinąć rolek , które były zwinięte przez kilkadziesiąt lat .
(trg)="51"> Nie próbujmy rozprostować ich na siłę .
(src)="52"> Materials on films should be stored at a low temperature , preferably in a fridge or refrigerator .
(trg)="52"> W ten sposób można zniszczyć osłabioną warstwę obrazu , tracąc bezpowrotnie zapisane treści .
(src)="53"> This is particularly important in the case of nitrocellulose films .
(trg)="53"> Obiekty takie należy owinąć w bawełniany papier i włożyć do atestowanego pudełka .
(src)="54"> They should be stored in cotton envelopes or wrappers ( in polyester packaging , gases produced as a result of chemical reactions accumulate and cause a quicker destruction of archive materials ) .
(trg)="54"> Jeśli błony ze szczególnie cennymi materiałami fotograficznymi są poważnie zniszczone i podczas prób rozwijania zauważyliśmy zniszczenia - oddajmy je w ręce konserwatorów .
(src)="55"> Digital photographs
(trg)="55"> Zdjęcia cyfrowe
(src)="56"> Storage of photosensitive films
(trg)="56"> Przechowywanie taśm filmowych
(src)="57"> Film rolls are to be stored in a cool room , in a cardboard , plastic or metal box .
(trg)="57"> Rolki z filmami przechowujemy w chłodnym pomieszczeniu w opakowaniu plastiku , metalu lub kartonu .
(src)="58"> Keep them preferably in a friedge or refrigerator .
(trg)="58"> Łatwopalne taśmy nitrocelulozowe należy przechowywać w niskiej temperaturze , oddzielone od innych materiałów archiwalnych .
(src)="59"> Storage of audio and video cassettes
(trg)="59"> Przechowywanie kaset magnetofonowych audio , kaset VHS
(src)="60"> Video and audio cassettes are to be stored in a vertical position .
(trg)="60"> Należy zadbać , by w pobliżu tych materiałów nie znajdowały się źródła generujące pole elektromagnetyczne ( np. głośniki ) .
(src)="61"> Digitalization
(trg)="61"> Digitalizacja
(src)="62"> Nowadays , the most popular way to secure a photograph , film or recording is to digitalize them .
(trg)="62"> Obecnie najpopularniejszym sposobem zabezpieczenia obrazu fotograficznego , filmowego czy nagrania dźwiękowego jest digitalizacja .
(src)="63"> Digitalization enables to maintain the contents which may become illegible under the influence of inevitable processes ( e.g. photographs fade , video tapes demagnetize , etc ) .
(trg)="63"> Pozwala ona na zachowanie treści , która z czasem może stać się nieczytelna pod wpływem nieuchronnych procesów starzenia się materiałów organicznych ( np. blaknięcia obrazu fotograficznego ) .
(src)="64"> Seriously damages photographs or recordings should be given over to professionals who will digitalize them in a safe manner , using appropriate equipment .
(trg)="64"> Najbardziej zniszczone fotografie lub nagrania warto oddać w ręce profesjonalistów , którzy w bezpieczny sposób i na odpowiednim sprzęcie zdigitalizują zbiory .
(src)="65"> Digitalization also helps watching photographs and films and listening to recordings without wearing out the original carriers .
(trg)="65"> Nigdy nie wolno wyrzucać oryginalnych fotografii ani nośników z filmami lub nagraniami nawet , jeśli zostały poddane procesowi digitalizacji i dysponujemy ich kopią cyfrową .
(src)="66"> Central Microfilm Store
(trg)="66"> Centralny Magazyn Mikrofilmów
(src)="67"> Szukajwarchiwach.pl is an on-line service developed by the NDA which presents scans and descriptions of archive materials collected in the Polish archives .
(trg)="67"> Szukajwarchiwach.pl to rozwijany przez NAC serwis internetowy , na którym prezentowane są skany i opisy materiałów archiwalnych zgromadzonych w polskich archiwach .
(src)="68"> Currently more than 28 million scans of archive materials are available in the service , their number still growing .
(trg)="68"> Obecnie w serwisie dostępnych jest ponad 28 mln skanów materiałów archiwalnych , a ich liczba stale rośnie .
(src)="69"> Service content
(trg)="69"> Zawartość serwisu
(src)="70"> The source of the archive descriptions in the service are the data from the Integrated Archive Information System ( ZoSIA ) .
(trg)="70"> Źródłem opisów archiwalnych umieszczonych w serwisie są dane pochodzące z aplikacji Zintegrowany System Informacji Archiwalnej ( ZoSIA ) .
(src)="71"> The service also contains data from the Programme for the Registration of Records from Parish and Civil Registration Offices ( PRADZIAD ) , which collects information on genealogical materials kept in the state archives .
(trg)="71"> Ponadto serwis zawiera dane z bazy Program Rejestracji Akt Metrykalnych i Stanu Cywilnego ( PRADZIAD ) , gromadzącej informacje o materiałach genealogicznych przechowywanych w archiwach państwowych .
(src)="72"> Scans of archive materials are derived from the collections of the Polish state archives and other cultural institutions .
(trg)="72"> Skany materiałów archiwalnych pochodzą ze zbiorów polskich archiwów państwowych , a także innych instytucji kultury .
(src)="73"> The information of interest may be easily found thanks to the user-friendly search engine offering many useful filters and options .
(trg)="73"> Łatwość wyszukiwania interesujących infromacji gwarantuje prosta w obsłudze wyszukiwarka , która oferuje wiele przydatnych filtrów i opcji .
(src)="74"> Copies of archive materials presented in the service may be used in any manner , including downloading , copying and other distributing using any technology unless otherwise stated in the descriptions of the materials or on the digital copies .
(trg)="74"> Kopie materiałów archiwalnych prezentowane w serwisie , o ile nie zastrzeżono inaczej w opisach tych materiałów lub na samych kopiach cyfrowych , mogą być w dowolny sposób wykorzystywane , w tym pobierane ze strony na dysk lokalny , kopiowane i rozpowszechniane w inny sposób z wykorzystaniem dowolnej techniki .
(src)="75"> Users
(trg)="75"> Użytkownicy
(src)="76"> The szukajwarchiwach.pl service may be used by geneologists , students , teachers , academics , and any other person interested in using the resources of the Polish archives .
(trg)="76"> Z serwisu szukajwarchiwach.pl korzystać mogą genealodzy , studenci , uczniowie , nauczyciele , pracownicy naukowi oraz wszystkie inne osoby zainteresowane korzystaniem z zasobu polskich archiwów .
(src)="77"> The service renders it possible to use archive materials kept in the archives in the various parts of Poland from home .
(trg)="77"> Serwis umożliwia korzystanie z materiałów archiwalnych przechowywanych w archiwach z różnych częsci Polski bez wychodzenia z domu .
(src)="78"> You only need Internet access and a browser to use the service .
(trg)="78"> Do korzystania z serwisu potrzebne są tylko dostęp do internetu i przeglądarka internetowa .
(src)="79"> History of development
(trg)="79"> Historia rozwoju
(src)="80"> 2009 premiere of the Search the Archives service .
(trg)="80"> 2009 Premiera serwisu Szukaj w Archiwach ( listopad ) .
(src)="81"> The generally accessible part of ZoSIA was made available at www.szukajwarchiwach.pl.
(trg)="81"> 2010 Archiwum m.st.
(src)="82"> 2010 the Archives of the Capital City of Warsaw start to make available scans of archive materials at www.szukajwarchiwach.pl , providing access to a total of more than 470 thousand digital copies .
(trg)="82"> W systemie ZoSIA jest już ponad 1,3 mln opisów jednostek ( prawie milion z nich dostępnych online ) i 11 tys. opisów zespołów .
(src)="83"> 2011 new scans are made available at www.szukajwarchiwach.pl.
(trg)="83"> 2013 Premiera nowej wersji Szukaj w Archiwach ( marzec ) .
(src)="84"> 2 791 115 scans are presented in the service .
(trg)="84"> Zaprezentowano nowy interfejs graficzny , a liczba skanów przekroczyła 5 milionów ( w czerwcu przekroczyła 7 milionów ) .
(src)="85"> 2013 The number of scans at www.szukajwarchiwach.pl exceeded 7 millions .
(trg)="85"> 2014 10 milionów skanów na 6. urodziny NAC ( marzec ) i ponad 14 mln dostępnych skanów w listopadzie .
(src)="86"> 2014 1.2 million new scans at szukajwarchiwach.pl , November The number of scans exceeded 14 millions .
(trg)="86"> 2015 22 kwietnia serwis szukajwarchiwach.pl otrzymał nagrodę Skrzydła IT w Administracji w kategorii Narzędzia do komunikacji z obywatelami .
(src)="87"> 2017 12 January updated service at www.szukajwarchiwach.pl new descriptions and scans .
(trg)="87"> Liczba skanów osiągnęła prawie 23 mln skanów i ponad 4,3 mln opisów jednostek archiwalnych
(src)="88"> Currently , the system is nearly 23 million scans , and more than 4.3 million descriptions of archival units
(trg)="88"> 2017 Podczas aktualizacji w lipcu dodaliśmy ponad 2,5 miliona skanów w serwisie szukajwarchiwach.pl.
(src)="89"> 2017 In July we added over 2,4 million new scans to szukajwarchiwach.pl
(trg)="89"> Łączna liczba skanów , które znajdowała się na portalu to 25 828 446
(src)="90"> 2018 In January we added almost 1 million new scans .
(trg)="90"> 2018 Podczas aktualizacji na początku stycznia w serwisie pojawiło się blisko milion nowych skanów .
(src)="91"> Register of archive groups
(trg)="91"> Nr Nazwa zespołu / zbioru Daty
(src)="92"> Donors
(trg)="92"> Szczegóły
(src)="93"> Register of archive groups
(trg)="93"> Status Prawny
(src)="94"> Currently , the NDA 's resources contain 116 archive groups and collections .
(trg)="94"> 1 Koncern Ilustrowany Kurier CodziennyArchiwum Ilustracji
(src)="95"> Description : The archive group contains photographs of the “ Illustrated Daily Courier ” press publisher , which owned the “ Światowid ” photo agency .
(trg)="95"> Zespół liczy ponad 188 tys. jednostek archiwalnych z lat 1910-1939 .
(src)="96"> The publishing house operated during the years 1910 - 1939 with the most dynamic period of its operation being the interwar period , when the “ Illustrated Daily Courier ” was the largest Polish press concern .
(trg)="96"> Najczęściej są to szklane negatywy i pozytywy na papierze matowym , rzadziej negatywy na błonie i pozytywy na papierze błyszczącym .
(src)="97"> This collection contains four groups of photographs :
(trg)="97"> W zbiorze tym znajdują się cztery grupy fotografii :
(src)="98"> the period of the 2nd Republic ( documented most extensively ) .
(trg)="98"> okres II Rzeczpospolitej ( najobszerniej udokumentowany ) .
(src)="99"> They show various issues : state authorities , political , social , religious life , economy , culture , science , education , military , sports , life of the Polish community abroad ;
(trg)="99"> Ukazane są różnorodne zagadnienia : władze państwowe , życie polityczne , społeczne , religijne , gospodarka , kultura , nauka , szkolnictwo , wojskowość , sport , życie Polonii ;
(src)="100"> pre-1st World War period ;
(trg)="100"> okres przed I wojną światową ;
(src)="101"> photographs of foreign photographic agencies which cooperated with the Illustrated Daily Courier .
(trg)="101"> zdjęcia z zagranicznych agencji fotograficznych , z którymi współpracował Ilustrowany Kurier Codzienny .