# en/mlodzi_2011.xml.gz
# pl/mlodzi_2011.xml.gz
(src)="1"> Various factors instigate social change .
(trg)="1"> O zmianie społecznej decydują różne czynniki .
(src)="2"> Social change is also brought about by generations .
(trg)="2"> Decydują o niej również pokolenia .
(src)="3"> Not only sociological theories and hypothesis , but also the conclusions of observers and analysts of social life - publicists , writers , and ordinary people show the significance of generational change .
(trg)="3"> Jak ważna jest ich rola , pokazują nie tylko socjologiczne teorie i hipotezy , lecz również spostrzeżenia obserwatorów i analityków życia społecznego - publicystów , literatów , zwykłych ludzi , którzy niejednokrotnie konstatują , że świat trwa w zastygłej formie , ponieważ nie następuje wymiana pokoleń .
(src)="4"> It is frequently stated that if generational change is not taking place , the world is not moving forward .
(trg)="4"> Jak ważna jest ich rola , pokazują nie tylko socjologiczne teorie i hipotezy , lecz również spostrzeżenia obserwatorów i analityków życia społecznego - publicystów , literatów , zwykłych ludzi , którzy niejednokrotnie konstatują , że świat trwa w zastygłej formie , ponieważ nie następuje wymiana pokoleń .
(src)="5"> What is characteristic of such moments are the expectations harboured by the society and the hopes connected with the rise of the younger generation .
(trg)="5"> Charakterystyczne dla takich momentów jest społeczne oczekiwanie zmiany i nadzieje związane z przejęciem przywództwa przez młodsze pokolenie .
(src)="6"> Also when society faces tasks of particular historical significance , we turn to the young and assume that their innovativeness will allow for tackling new challenges .
(trg)="6"> Również wtedy , gdy przed społeczeństwem pojawiają się zadania szczególnej historycznej wagi , zwracamy się w kierunku młodych , zakładając , że dysponują potencjałem innowacyjności , dzięki któremu sprostają nowym wyzwaniom .
(src)="7"> They have more energy , are more open and critical towards the world , and more often formulate long-term life aims .
(trg)="7"> Mają więcej energii , są bardziej otwarci , krytyczni wobec świata , formułują bardziej dalekosiężne życiowe cele .
(src)="8"> However , the potential of a generation is not determined by the characteristic features of the young , but by attitudes and predispositions forged in youthhood under specific historical conditions .
(trg)="8"> Jednak o potencjale pokolenia nie tyle decydują cechy młodości , co postawy i predyspozycje nabyte w młodym wieku , pod wpływem jakichś szczególnych warunków historycznych .
(src)="9"> Assuming the above , not every generation grows up to become historically significant and therefore , not every generation can set change in motion .
(trg)="9"> Skoro tak , nie każde pokolenie wyrasta na historycznie znaczące i nie każde może być motorem przemian .
(src)="10"> The generation which engaged in Solidarity-led opposition in the 1980s was certainly such a generation in Poland .
(trg)="10"> Pokoleniem takim w polskich realiach na pewno było pokolenie „ Solidarności ” .
(src)="11"> The time of the great political transformation , starting from the events of the Polish Summer and ending in the 1990s , was based on the political and intellectual potential of people brought up in the times of the People 's Republic of Poland ( PRL ) .
(trg)="11"> Czas wielkiej transformacji systemowej , począwszy od wydarzeń Polskiego Lata , a skończywszy na dekadzie lat dziewięćdziesiątych , bazował na potencjale politycznym i intelektualnym ludzi wychowanych w czasach PRL-u .
(src)="12"> It was those people , nowadays aged 50 + , who triggered vast changes .
(trg)="12"> To oni , dziś osoby w wieku 50 + , byli aktorami wielkiej zmiany i to oni , gdy byli w wieku 30 + , budowali w Polsce demokrację i podstawy gospodarki wolnorynkowej .
(src)="13"> It was they , at the time when they were in their thirties , who built democracy and the foundations of the free market economy in Poland .
(trg)="13"> To oni , dziś osoby w wieku 50 + , byli aktorami wielkiej zmiany i to oni , gdy byli w wieku 30 + , budowali w Polsce demokrację i podstawy gospodarki wolnorynkowej .
(src)="14"> Currently , numerous problems occurring in social life and the new influx of challenges seem to suggest that the resources of the Solidarity generation are imminently coming to an end .
(trg)="14"> Dziś wiele problemów życia społecznego oraz nowa fala wyzwań zdają się sugerować , że zasoby pokolenia „ Solidarności ” nieuchronnie się wyczerpują .
(src)="15"> This is clearly visible when compared to the youth growing up in the new Polish state , whose aims exceed reality , and the opportunities are beyond the current potential of the middle generation .
(trg)="15"> Widać to wyraźnie w konfrontacji z młodzieżą dorastającą w nowej Polsce , której dążenia wykraczają poza rzeczywistość zastaną , a możliwości przewyższają obecny potencjał średniego pokolenia .
(src)="16"> This is a good moment to take a closer look at both generations and assess their resources .
(trg)="16"> Jest to dobry moment , by przyjrzeć się obu pokoleniom i zbilansować zasoby każdego z nich .
(src)="17"> At the same time , this is a hinge moment in Poland 's history , as perhaps it will determine the fate of further political changes and the country 's civilizational success for the next few decades .
(trg)="17"> Jest to jednocześnie moment krytyczny , w którym decydują się , być może , losy dalszych przemian ustrojowych w Polsce i cywilizacyjny sukces kraju na kilka najbliższych dekad .
(src)="18"> What is the outcome of twenty years of political transformation in Poland in terms of generational change ?
(trg)="18"> Jaki jest pokoleniowy bilans dwudziestu lat przemian ustrojowych w Polsce ?
(src)="19"> Is it possible to believe that the grey-haired generation of persons over 50 - the children of the Solidarity-led opposition and PRL - were the people who lay the foundations for the new political system in Poland ?
(trg)="19"> Czy patrząc dziś na siwiejące pokolenie pięćdziesięciolatków można uwierzyć , że to ono - będąc dzieckiem „ Solidarności ” i PRL-u - budowało w Polsce nowy ustrój ?
(src)="20"> How did they cope with changes of unprecedented nature and scale ?
(trg)="20"> Jak sobie radzili ze zmianami o bezprecedensowym charakterze i skali ?
(src)="21"> Did their children - nowadays referred to as the generation of historical hope and opportunities - take after their parents in terms of the capability to adapt and readiness to continue the process of change ?
(trg)="21"> Czy ich dzieci - dziś określane mianem pokolenia historycznej nadziei i szansy - przejęły po rodzicach zdolności adaptacyjne i gotowość do kontynuowania zmian ?
(src)="22"> The main focus of our report is youth , and the crucial issue discussed in this paper is the young generation 's potential to innovate .
(trg)="22"> Raport nasz traktuje o młodzieży i stawia pytanie o potencjał innowacyjny młodego pokolenia .
(src)="23"> However , there are two reasons for which the discussion of the characteristic features of the young should be preceded by a characteristic of the previous generation .
(trg)="23"> Są jednak dwa powody , dla których charakterystyki dotyczące młodych powinny być poprzedzone charakterystykami pokolenia poprzedniego .
(src)="24"> The previous generation instigated vast changes ( fulfilling the aspirations and endeavours to attain a better life and well-organised society ) , and its achievements are a confirmation of the historical role of generations .
(trg)="24"> Było ono „ aktorem ” wielkiej zmiany i jego dokonania ( ówczesne aspiracje i dążenia do lepszego życia i lepiej urządzonego społeczeństwa ) dowodzą historycznej roli pokoleń .
(src)="25"> The macro- and micro-world they created is the origin of today 's youth .
(trg)="25"> Makro i mikroświat , który tworzyli , tłumaczy rodowód dzisiejszej młodzieży .
(src)="26"> After 1989 , the Solidarity generation did not raise high hopes for change in Poland .
(trg)="26"> Po 1989 roku pokolenie „ Solidarności ” nie było traktowane jako nadzieja polskich przemian .
(src)="27"> The burden of PRL heritage and ambivalent political attitudes , which were revealed in the first period of the political transformation , led to seeking factors accelerating change among young people .
(trg)="27"> Obciążenie dziedzictwem PRL-u i ambiwalencje polityczne , ujawniające się w pierwszym okresie transformacji systemowej sprawiały , że czynników dynamizujących zmiany szukano w ludziach młodych .
(src)="28"> It was expected of youth that they will facilitate change and channel political transformation in a clear direction .
(trg)="28"> Po nich spodziewano się przyspieszenia przemian i skierowania transformacji na bardziej zdecydowane tory .
(src)="29"> However , research conducted among today 's youth has not shown any radical generational change and did not reveal visible tendencies towards dynamic activity .
(trg)="29"> Jednak badania ówczesnej młodzieży nie pokazywały jakiejś radykalnej pokoleniowej zmiany i nie ujawniały szczególnego dynamizmu młodych .
(src)="30"> Until approx. the end of the first half of the 1990s , the characteristic features of the new young generation were only slightly divergent from the characteristic features of youth of the late 1980s .
(trg)="30"> Mniej więcej do połowy lat dziewięćdziesiątych charakterystyki nowego młodego pokolenia w niewielkim stopniu odbiegały od charakterystyk młodzieży z końca lat osiemdziesiątych .
(src)="31"> Research conducted at the time consistently underlined the permanent focus of youth on “ tried and tested ” values and role models : stabilisation , happy family life , friendship , job satisfaction , and introvert approaches treasuring the egocentric Self .
(trg)="31"> Realizowane wówczas badania niezmiennie podkreślały stałą orientację młodzieży na „ sprawdzone ” wartości i wzory życiowe : stabilizację , szczęście rodzinne , przyjaźń , satysfakcjonującą pracę , introwertyczne - skierowane na siebie Ja .
(src)="32"> The second half of the 1990s brought change , and research noted new different characteristic features of youth .
(trg)="32"> Druga połowa lat dziewięćdziesiątych przyniosła zmianę , a badania rejestrowały już inne , nowe elementy charakterystyk młodzieży .
(src)="33"> Educational and status aspirations of an unprecedented scale appeared , as well as the predilection for a pleasant , comfortable life and pragmatism .
(trg)="33"> Pojawiły się niespotykane dotąd na taką skalę wysokie aspiracje edukacyjne i statusowe , upodobanie do przyjemnego , wygodnego życia , pragmatyzm życiowy , silna orientacja na sukces , ambiwalencje dotyczące posiadania dzieci i rodziny .
(src)="34"> The young turned out to be strongly success-oriented and to experience ambivalent feelings concerning having children and a family .
(trg)="34"> Pojawiły się niespotykane dotąd na taką skalę wysokie aspiracje edukacyjne i statusowe , upodobanie do przyjemnego , wygodnego życia , pragmatyzm życiowy , silna orientacja na sukces , ambiwalencje dotyczące posiadania dzieci i rodziny .
(src)="35"> What is interesting , in the same period of time there were only slight differences between the representatives of the Solidarity generation and youth .
(trg)="35"> Co ciekawe , reprezentanci pokolenia „ Solidarności ” - wykazywali w tym samym czasie tylko nieznaczne różnice w stosunku do młodzieży .
(src)="36"> They were equally ambitious as the young , presented active attitudes towards the future , relied on their own capabilities , supported democracy and market solutions .
(trg)="36"> Byli równie jak młodzi ambitni , aktywnie nastawieni do przyszłości , ufni we własne możliwości , popierali demokrację i rozwiązania rynkowe .
(src)="37"> Elements indicative of relations with PRL were rare or hardly present in their life orientations .
(trg)="37"> W ich orientacjach życiowych elementy świadczące o związkach z PRL-em należały do rzadkich i słabo obecnych .
(src)="38"> This was not the result of introducing a new political system .
(trg)="38"> Nie sprawił tego nowy ustrój .
(src)="39"> This was the effect of socialisation , whose most significant elements occurred during the political thaw .
(trg)="39"> Pokolenie to wykazywało słabe identyfikacje z realnym socjalizmem jeszcze w czasach PRL-u , a przyczyniła się do tego socjalizacja pokolenia , której znaczące momenty przypadały na okres politycznej odwilży systemu .
(src)="40"> The generation did not identify strongly with real socialism during PRL .
(trg)="40"> Pokolenie to wykazywało słabe identyfikacje z realnym socjalizmem jeszcze w czasach PRL-u , a przyczyniła się do tego socjalizacja pokolenia , której znaczące momenty przypadały na okres politycznej odwilży systemu .
(src)="41"> First it was the liberalism introduced by Edward Gierek , and afterwards the events of the Solidarity revolution .
(trg)="41"> Najpierw był to liberalizm epoki gierkowskiej , a następnie wydarzenia rewolucji „ Solidarnościowej ” .
(src)="42"> Both factors had a major impact - though to various degrees - on expanding freedom and generating aspirations reaching beyond the political system .
(trg)="42"> Obydwa czynniki znacząco - choć w nieporównywalnym stopniu - poszerzyły sferę wolności i wygenerowały pulę aspiracji daleko wykraczających poza ramy systemowe .
(src)="43"> In 1989 , Poles were generally ready to start living in a new system .
(trg)="43"> Rok 1989 zastał więc Polaków w dużej mierze gotowych do życia w nowym systemie .
(src)="44"> The first years of the transformation only released and strengthened what had been formed earlier .
(trg)="44"> Pierwsze lata transformacji jedynie uwolniły i utrwaliły to , co zostało wcześniej ukształtowane .
(src)="45"> First and foremost , it was the need for success , which was already clearly visible in PRL times , but was effectively blocked by the previous system .
(trg)="45"> Przede wszystkim była to potrzeba sukcesu , bardzo wyraźnie zarysowana już w czasach PRL-u , lecz skutecznie blokowana przez dawny system .
(src)="46"> In post-communist Poland this need was voiced with double force .
(trg)="46"> W realiach postkomunistycznej Polski odezwała się ona ze zdwojoną siłą .
(src)="47"> The middle generation focused on catching up in the area of professional career development , in enhancing material status , completing education and celebrating the new lifestyle .
(trg)="47"> Średnie pokolenie skupiło się na odrabianiu zaległości w przebiegu kariery zawodowej , w podnoszeniu swojego statusu materialnego , w uzupełnianiu wykształcenia , na celebrowaniu nowego stylu życia .
(src)="48"> Poles , who were encouraged to engage in consumption throughout the two decades of political change , achieved a life level incomparable to that at the beginning of the change process and learned to indulge in the lifestyle based on “ having ” .
(trg)="48"> Polacy , namawiani do konsumpcji w ciągu dwóch dekad przemian ustrojowych , osiągnęli poziom życia nieporównywalny do okresu z początku przemian i pokochali styl życia bazujący na „ mieć ” .
(src)="49"> It was rather the result of previously formed values and endeavours , for the realisation of which the new system provided a natural context .
(trg)="49"> Bez obawy popełnienia dużego błędu można powiedzieć , że akceptacja nowego ustroju była nie tyle konsekwencją biografii politycznej pokolenia , co repertuaru wcześniej ukształtowanych wartości i dążeń , dla realizacji których nowy ustrój stanowił naturalny kontekst .
(src)="50"> One can say that the acceptance of a new political system was not entirely the consequence of the political experiences gained by the generation .
(trg)="50"> Bez obawy popełnienia dużego błędu można powiedzieć , że akceptacja nowego ustroju była nie tyle konsekwencją biografii politycznej pokolenia , co repertuaru wcześniej ukształtowanych wartości i dążeń , dla realizacji których nowy ustrój stanowił naturalny kontekst .
(src)="51"> The central values were : happy family life and providing children with a stable future , job satisfaction and material wellbeing .
(trg)="51"> W ich centrum było udane życie rodzinne i przyszłość dzieci , satysfakcjonująca praca oraz materialny dobrobyt .
(src)="52"> These values sufficed to vent the energy resources of the society and involve citizens in social and political change .
(trg)="52"> Te wartości okazały się wystarczające , by wyzwolić zasoby energii angażujące w społeczne i ustrojowe zmiany .
(src)="53"> Major political and social structure changes were possible thanks to “ innovativeness supplies ” and adapting capabilities of thirty-year-olds and then forty-year-olds .
(trg)="53"> Dzięki „ zapasom innowacyjności ” trzydziesto- , a następnie czterdziestolatków i dzięki ich zdolnościom adaptacyjnym mogły , dokonywać się zasadnicze przekształcenia systemowe , w tym zmiany społecznej struktury .
(src)="54"> The group of entrepreneurs increased more than tenfold ( from 1.3 % to 11.8 % ) .
(trg)="54"> Ponad dziesięciokrotnie ( z 1,3 % do 11,8 % ) wzrosła wśród nich grupa przedsiębiorców .
(src)="55"> Other structural shifts also took place - cross-sector and status-related , which involved almost half of the representatives of the generation .
(trg)="55"> Następowały inne przeszeregowania - międzysektorowe i statusowe , które objęły blisko połowę reprezentantów pokolenia .
(src)="56"> Unemployment at the end of the 1990s was not high among forty-year-olds , and those who were employed felt relatively secure about their future .
(trg)="56"> Bezrobocie w końcu lat dziewięćdziesiątych nie było wśród czterdziestolatków duże , a ci , którzy pracowali , byli stosunkowo spokojni o swoją przyszłość .
(src)="57"> This was both the effect of economy , which was in quite good shape , and the generation effect - catching up on status and determination to maintain achieved social and professional positions .
(trg)="57"> Był to zarówno efekt nie najgorszej jeszcze wówczas koniunktury , jak i efekt pokolenia - odrabiającego zaległości statusowe i zdeterminowanego utrzymaniem osiągniętej pozycji społeczno-zawodowej .
(src)="58"> Social and mental characteristic features of the middle-aged proved they were quite well prepared for functioning in the new political system .
(trg)="58"> Również społeczne i mentalne charakterystyki średniolatków dowodziły ich całkiem niezłego przygotowania do funkcjonowania w nowej rzeczywistości ustrojowej .
(src)="59"> At the end of the first decade of the political transformation , most of them had a positive attitude towards the political changes ( Fig .
(src)="60"> 1.1 ) .
(trg)="59"> Pod koniec pierwszej dekady przemian , większość z nich miała pozytywny stosunek do zmian systemowych ( rys. 1.1 ) .
(src)="61"> Although it was not marked by enthusiasm , it might be assumed that it had significant influence on the success of the reforms in the initial period of the political transformation .
(trg)="60"> Choć nie nosił on znamion entuzjazmu , można go nazwać znacząco odpowiedzialnym za powodzenie reform w pierwszym okresie transformacji systemowej .
(src)="62"> This period - representing a new social , political and economic reality - produced adaptation problems for those who were not familiar with the rapidly changing conditions .
(trg)="61"> Okres ten - reprezentujący nową społeczną , polityczną i gospodarczą rzeczywistość - miał prawo generować problemy adaptacyjne dla tych , dla których nie był to świat zastany .
(src)="63"> New reality came into being , nevertheless , the middle generation coped relatively well with the change .
(trg)="62"> I generował , niemniej ówczesne średnie pokolenie radziło sobie z nimi stosunkowo dobrze , chociaż tacy , którzy czuli się w nowych realiach jak przysłowiowa ryba w wodzie , byli w mniejszości ( 25 % ) .
(src)="64"> Still , those who were in their element when the new reality set in constituted the minority ( 25 % ) .
(trg)="63"> I generował , niemniej ówczesne średnie pokolenie radziło sobie z nimi stosunkowo dobrze , chociaż tacy , którzy czuli się w nowych realiach jak przysłowiowa ryba w wodzie , byli w mniejszości ( 25 % ) .
(src)="65"> Those who were determined to realise their own aspirations and plans constituted a majority ( more than 60 % ) .
(trg)="64"> Ludzie którzy , mimo trudności , z determinacją zamierzali realizować własne aspiracje i plany stanowili większość ( ponad 60 % ) .
(src)="66"> Less than 15 % felt they had failed .
(trg)="65"> Poczucie przegranej miało niecałe 15 % .
(src)="67"> Optimism and faith in their own capabilities was declared by 70 % of the middle-aged , and only 14 % exhibited a negative approach .
(trg)="66"> Optymizm i wiarę we własne możliwości deklarowało 70 % średniolatków , pesymizm zaledwie 14 % .
(src)="68"> More than 80 % felt they had a happy and full life .
(trg)="67"> Ponad 80 % miało poczucie udanego i wartościowego życia .
(src)="69"> Almost the entire group ( 85 % ) formulated long-term plans , connected with enhancing family life level ( 28 % ) , investing in the future , especially in educating children ( 26 % ) or in their own professional career ( 23 % ) .
(trg)="68"> Prawie wszyscy ( 85 % ) formułowali dalekosiężne plany , związane z podnoszeniem poziomu życia rodziny ( 28 % ) , inwestowaniem w przyszłość , zwłaszcza w wykształcenie dzieci ( 26 % ) czy we własną karierę zawodową ( 23 % ) .
(src)="70"> Sometimes these plans were accompanied by unfulfilled passions , mainly travelling .
(trg)="69"> Czasami do planów tych dołączały się niespełnione życiowe pasje , przede wszystkim podróże .
(src)="71"> Consumptionorientedness , explicit also during PRL , became an unquestioned value in the 1990s , as well as the basic motive for the activity of the middle generation - the generation who delineated political transformation goals and influenced changes .
(trg)="70"> Orientacja konsumpcyjna , wyraźna jeszcze w okresie PRL-u , w końcu lat dziewięćdziesiątych zyskała rangę niekwestionowanej wartości , stając się podstawowym motywem aktywności życiowej średniego pokolenia - pokolenia , które - przypomnijmy - wyznaczało kierunek transformacji i nadawało ton zachodzącym zmianom .
(src)="72"> At the end of the 1990s , the presence of new generation representatives - youth shaped by the new system - became tangible .
(trg)="71"> Pod koniec lat dziewięćdziesiątych zaczęli dawać o sobie znać przedstawiciele nowej generacji - ludzie młodzi , ukształtowani przez nowy ustrój .
(src)="73"> Publicists competing over more and more flamboyant descriptions of youth actively sought features which would allow for labelling it the breakthrough generation or the generation of hope .
(trg)="72"> Publicyści rywalizujący o coraz to barwniejsze opisy młodzieży , z ożywieniem szukali w niej cech pozwalających przykleić jej etykietę pokolenia przełomu i nadziei .
(src)="74"> Sociological research , however , showed striking similarities between life orientations of adults and youth .
(trg)="73"> Badania socjologiczne wykazywały jednak zdumiewające podobieństwo orientacji życiowych i postaw dorosłych i młodzieży .
(src)="75"> What distinctly differentiated the young was the opinion that they adapted easily to the new political system , wider range of opportunities , stronger pragmatism and consumption-oriented attitudes .
(trg)="74"> To co wyraźnie odróżniało młodych , to poczucie naturalnego oswojenia z transformacyjną rzeczywistością , większa ekspansywność życiowa , silniejszy pragmatyzm i bardziej konsumpcyjne nastawienie do życia .
(src)="76"> Proponents of market economy , which in their opinion guaranteed democracy and freedom , were dominant in both generations .
(trg)="75"> To , co łączyło obydwa pokolenia , to powszechna niemal akceptacja wartości sukcesu i podobne przekonania co do najbardziej optymalnych warunków , w których może się ona urzeczywistniać - i w jednym i w drugim pokoleniu dominowali zwolennicy gospodarki rynkowej i gwarantującej wolność demokracji .
(src)="77"> What constituted a link between the two generations was universally accepting success as a value , as well as similar beliefs regarding the most optimal conditions in which success might be attained .
(trg)="76"> To , co łączyło obydwa pokolenia , to powszechna niemal akceptacja wartości sukcesu i podobne przekonania co do najbardziej optymalnych warunków , w których może się ona urzeczywistniać - i w jednym i w drugim pokoleniu dominowali zwolennicy gospodarki rynkowej i gwarantującej wolność demokracji .
(src)="78"> The differences concerned the volume of agreement , which was influenced by status and level of education .
(trg)="77"> Różnice dotyczyły stopnia zgody , który dyktowały odmienności statusu , przede wszystkim zaś różnice w poziomie wykształcenia .
(src)="79"> Although almost all respondents wanted to achieve success ( in terms of status , material wellbeing , consumption ) , persons with high status or born into families with high status had the best chances for fulfilling their aspirations and endeavours .
(trg)="78"> Jakkolwiek niemal wszyscy chcieli osiągnąć sukces ( w sensie statusowym , materialnym , w zakresie konsumpcji ) , to obiektywnie rzecz biorąc największe szanse na urzeczywistnienie swoich aspiracji i dążeń miały osoby z wysokim statusem lub pochodzące z rodzin o wysokim statusie .
(src)="80"> It was among this group that various significant factors determining success were evidently strengthened - both in the case of objective and subjective factors , among which material conditions and accumulated intellectual and cultural capital in the family were decisive .
(trg)="79"> Tam właśnie dochodziło do ewidentnego wzmacniania się różnych , znaczących w osiąganiu sukcesu , czynników - zarówno obiektywnych , jak i subiektywnych , wśród których najbardziej znaczące były warunki materialne oraz zgromadzony w rodzinie kapitał intelektualny i kulturowy .
(src)="81"> One can readily state that the higher the social status , the more positive the attitude to political change , the quicker the adaptation process , the greater the faith in one 's own capacities , the better the material situation and the better the living conditions , the greater the political awareness , the bolder the plans regarding children and children-related investments .
(trg)="80"> Bez konieczności przytaczania wielu szczegółowych danych można powiedzieć , że im wyższy status społeczny , tym bardziej pozytywny stosunek do zmian systemowych , tym lepsze samopoczucie w systemie , większa wiara we własne możliwości , lepsza sytuacja materialna i lepsze warunki życia , większa dojrzałość polityczna , śmielsze plany wobec własnych dzieci i większe z myślą o nich inwestycje .
(src)="82"> Each segment represented a different type of socialising environments and each exhibited different conditions for the development and functioning of youth ( Fig .
(src)="83"> 1.2 ) .
(trg)="81"> W wyniku procesów dywersyfikacyjnych , działających w pierwszej dekadzie transformacji systemu , doszło do ukształtowania się trzech zasadniczych segmentów społecznych , spośród których każdy reprezentował odmienny typ środowiska socjalizacyjnego i w których panowały odmienne warunki dla rozwoju i funkcjonowania młodzieży ( rys. 1.2 ) .
(src)="84"> Due to diversification processes pending in the first decade of the political transformation , three major social segments were created .
(trg)="82"> W wyniku procesów dywersyfikacyjnych , działających w pierwszej dekadzie transformacji systemu , doszło do ukształtowania się trzech zasadniczych segmentów społecznych , spośród których każdy reprezentował odmienny typ środowiska socjalizacyjnego i w których panowały odmienne warunki dla rozwoju i funkcjonowania młodzieży ( rys. 1.2 ) .
(src)="85"> The first point ( A ) designates families consisting of persons with high status and life aspirations ( intellectual families , higher-rank white-collar employees ) , not only accepting the changes occurring in the country , but also disposing of personal capital ( intellectual , mental , material ) , enabling the fulfilment of their own high life aspirations and goals .
(trg)="83"> W pierwszym ( A ) znalazły się rodziny tworzone przez osoby o wysokich statusach i wysokich aspiracjach życiowych ( rodziny inteligenckie , wyższych rangą pracowników umysłowych ) , nie tylko akceptujące kierunek zmian dokonujących się w kraju , lecz również dysponujące osobistym kapitałem ( intelektualnym , mentalnym , materialnym ) , umożliwiającym realizację własnych wysokich aspiracji życiowych i zamierzeń .
(src)="86"> The “ middle ” group ( B ) denoted those with a slightly lower - medium - status ( office employees , technical employees , employees rendering qualified services , wealthier farmers ) .
(trg)="84"> Pole „ środkowe ” ( B ) wypełniali ci , którzy mieli nieco niższy - średni - status ( urzędnicy , pracownicy techniczno-biurowi , świadczący wykwalifikowane usługi , bogatsi rolnicy ) .
(src)="87"> Changes in the political system were accepted to a lesser degree , and their political affiliations were clearly of mixed nature .
(trg)="85"> Zmiany systemowe akceptowali w nieco mniejszym stopniu , a ich identyfikacje polityczne miały wyraźnie hybrydalny charakter .
(src)="88"> Life aspirations were not much lower , but contrary to the groups representing the first field , this group did not dispose of capital allowing for fulfilling life goals without greater difficulties .
(trg)="86"> Aspiracje życiowe były niewiele niższe , lecz w odróżnieniu od grup reprezentujących pierwsze pole nie dysponowali oni takim kapitałem , który pozwoliłby osiągać stawiane sobie życiowe cele bez większych napięć .
(src)="89"> The third field ( C ) groups persons of lowest status ( farmers , workers , pensioners , the unemployed ) .
(trg)="87"> Pole trzecie ( C ) gromadziło osoby o najniższym statusie ( rolnicy , robotnicy , renciści , osoby bezrobotne ) .
(src)="90"> Their aspirations were notably lowest , and were connected mainly with social security and hopes for enhancing life standard .
(trg)="88"> Ich aspiracje były zdecydowanie najniższe , związane głównie z oczekiwaniem bezpieczeństwa socjalnego lecz również nadziejami na poprawę standardu życia .
(src)="91"> They were the only group not to accept the changes Poland was undergoing , and demonstrated a yearning for the previous socialist order or a specifically Polish liking for democracy ( as the order ensuring wellbeing and social security ) .
(trg)="89"> Jako jedyni nie akceptowali zachodzących w Polsce przemian , zdradzając wyraźną tęsknotę za minionym , socjalistycznym porządkiem społecznym lub swoiście polskim upodobaniem demokracji ( jako ładu gwarantującego dobrobyt i bezpieczeństwo socjalne ) .
(src)="92"> They did not dispose of any capital which would enable transforming their aspirations into effective action .
(trg)="90"> Nie dysponowali też żadnym kapitałem , który mógłby przekształcić ich aspiracje w skuteczne działanie .
(src)="93"> Each of these fields stood for different social and cultural worlds , and affected different conditions and development opportunities for the young generation .
(trg)="91"> Każde z tych pól tworzyło odmienne społeczno-kulturowe światy , rzutujące na odmienne warunki i możliwości rozwojowe młodego pokolenia .
(src)="94"> Youth designated by the first field ( A ) displayed very high and unconventional life aspirations .
(trg)="92"> Młodzież funkcjonująca w pierwszym polu ( A ) zdradzała bardzo wysokie i niekonwencjonalne aspiracje życiowe .
(src)="95"> Young people planned and realised long-term educational strategies , including graduating from universities .
(trg)="93"> Planowała i realizowała długie strategie edukacyjne , uwzględniające ukończenie studiów wyższych .
(src)="96"> Their anticipation-oriented ( innovative ) parents , with high social status , supported their children with the whole capital they had at their disposal ( intellectual , social , material , mental ) , and used it to perform anticipation procedures .
(trg)="94"> Ich antycypacyjnie ( innowacyjnie ) nastawieni rodzice , z wysokim statusem społecznym , wspierali swe dzieci całym kapitałem , jakim dysponowali ( intelektualnym , społecznym , materialnym , mentalnym ) , używając do tego równie antycypacyjnych procedur .
(src)="97"> Thanks to this their children made a leap ahead - in relation to their peers and in relation to their parents ( line AA ' in the figure ) .
(trg)="95"> Fundowali w ten sposób swym dzieciom niezwykły skok do przodu - w stosunku do rówieśników i w stosunku do siebie ( na rysunku linia AA ' ) .
(src)="98"> In the central field ( B ) , the aspirations of youth were equally high ( or slightly lower ) , but more conventional .
(trg)="96"> W polu środkowym ( B ) młodzieżowe aspiracje były równie wysokie ( lub niewiele niższe ) , ale bardziej konwencjonalne .
(src)="99"> Youth belonging to the group planned long-term educational strategies , including higher education , however , in reality it realised shorter or simpler educational variants ( secondary school , vocational schools , BAs , universities with less strict recruitment procedures ) .
(trg)="97"> Młodzież stamtąd planowała zazwyczaj dłuższe strategie edukacyjne , obejmujące studia wyższe , faktycznie jednak realizowała krótsze lub prostsze warianty wykształcenia ( szkoła średnia , pomaturalna , studia I stopnia , uczelnia z łatwiejszym dostępem ) .
(src)="100"> Parents , displaying an attitude open to change ( white collar employees with secondary general education ) , instilled their life ambitions into their children , but did not have sufficient capital to translate their expectations and ambitions into their children 's success .
(trg)="98"> Otwarci na zmiany rodzice ( pracownicy umysłowi ze statusem średniego wykształcenia ) zaszczepiali swym dzieciom życiowe ambicje , lecz nie dysponowali kapitałem , który dokonałby skutecznego przełożenia ich oczekiwań i ambicji na powodzenie życiowe dzieci .
(src)="101"> Their investments , mainly of educational nature , fed their children 's optimism and faith in their own capabilities , however , they did not guarantee effective adaptation to the new reality and decreased chances for accomplishment in the world of success .
(trg)="99"> Ich inwestycje , głównie o wychowawczym charakterze , podtrzymywały w dzieciach optymizm i wiarę we własne możliwości , nie gwarantowały jednak skutecznej adaptacji do nowej rzeczywistości i osłabiały szanse powodzenia w świecie sukcesu .
(src)="102"> This meant the possibility of climbing up the social ladder ( in relation to parents , but also peers ) , though their opportunities were notably smaller than in the first group .
(trg)="100"> Oznaczało to możliwość awansu ( w stosunku do rodziców , ale i niektórych rówieśników ) , choć znacząco mniejszą niż w grupie pierwszej .