# el/Voltaire-Candide.xml.gz
# es/Voltaire-Candide.xml.gz
(src)="s1"> Source : Project Gutenberg
(trg)="s1"> Source : Project Gutenberg
(src)="s2"> Ο ΑΓΑΘΟΥΛΗΣ ( CANDIDE )
(trg)="s2"> CANDIDO , O EL OPTIMISMO
(src)="s3"> ΒΟΛΤΑΙΡΟΥ
(trg)="s3"> VOLTAIRE
(src)="s4"> ΚΕΦΑΛΑΙΟ I. & Πώς ο Αγαθούλης ανατράφηκε σ ' έναν ωραίον πύργο και πώς διώχτηκε απ ' εκεί . &
(trg)="s4.0"> CAPITULO PRIMERO .
(trg)="s4.1"> Donde se da cuenta de como fué criado Candido en una hermosa quinta , y como de ella fué echado á patadas .
(src)="s5"> Ζούσε στη Βεστφαλία , στον πύργο του κυρίου βαρώνου Τούντερ-τεν- τρονκ , ένας νέος , που η φύση τούχε δώσει το μαλακώτερο χαρακτήρα .
(trg)="s5"> En la quinta del Señor baron de Tunderten-tronck , título de la Vesfalia , vivia un mancebo que habia dotado de la índole mas apacible naturaleza .
(src)="s6.0"> Η φυσιογνωμία του φανέρωνε την ψυχή του .
(src)="s6.1"> Η κρίσις του ήτανε πολύ σωστή και το πνεύμα του πολύ απλό : γι ' αυτόν το λόγο , νομίζω , τον ωνόμασαν Αγαθούλη .
(trg)="s6"> Víase en su fisonomía su alma : tenia bastante sano juicio , y alma muy sensible ; y por eso creo que le llamaban Candido .
(src)="s7"> Οι παλιοί υπηρέτες του σπιτιού είχαν την υποψία , πως ήτανε γυιός της αδελφής του κυρίου βαρώνου κ ' ενός τιμίου ευπατρίδη από τα περίχωρα , που η δεσποινίς αυτή δε δέχτηκε ποτές να τον παντρευτή , γιατί , δε μπορούσε να δείξει περισσότερες από εβδομήντα μια γεννιές , ενώ το υπόλοιπο του γεννεαλογικού του δένδρου χανότανε μέσα στο αίσχος του χρόνου .
(trg)="s7"> Sospechaban los criados antiguos de la casa , que era hijo de la hermana del señor baron , y de un honrado hidalgo , vecino suyo , con quien jamas consintió en casarse la doncella , visto que no podia probar arriba de setenta y un quarteles , porque la injuria de los tiempos habia acabado con el resto de su árbol genealógico .
(src)="s8.0"> Ο κύριος βαρώνος ήταν ένας από τους δυνατώτερους άρχοντες της Βεστφαλίας , γιατί ο πύργος του είχε πόρτα και παράθυρα .
(src)="s8.1"> Μάλιστα η μεγάλη του σάλα ήταν στολισμένη με χαλιά .
(trg)="s8"> Era el señor baron uno de los caballeros mas poderosos de la Vesfalia ; su quinta tenia puerta y ventanas , y en la sala estrado habia una colgadura .
(src)="s9.0"> Όλα τα φυλακόσκυλλά τους τα μεταχειριζότανε σε ώρα ανάγκης , για κυνήγι .
(src)="s9.1"> Οι σταυλίτες του ήσαν και κυνηγοί του .
(src)="s9.2"> Ο εφημέριος του χωριού ήταν ο ιδιαίτερος του παππάς .
(trg)="s9"> Los perros de su casa componian una xauria quando era menester ; los mozos de su caballeriza eran sus picadores , y el teniente-cura del lugar su primer capellan : todos le daban señoría , y se echaban á reir quando decia algun chiste .
(src)="s10"> Τον ωνόμαζαν όλοι Αφέντη και γελούσαν , όταν διηγότανε καμιά ιστορία !
(trg)="s10"> La señora baronesa que pesaba unas catorce arrobas , se habia grangeado por esta prenda universal respeto , y recibia las visitas con una dignidad que la hacia aun mas respetable .
(src)="s11.0"> Η κυρία βαρωνέσσα , που ζύγιαζε πάνω-κάτω τριακόσιες πενήντα λίτρες , είχε γι ' αυτό τη γενικήν εχτίμηση και δεχότανε τον κόσμο με αξιοπρέπεια , που την έκαμνε ακόμα πιο επιβλητική .
(src)="s11.1"> Η κόρη της η Κυνεγόνδη , ηλικίας δεκαεπτά χρονών , ήτανε ροδοκόκκινη , δροσάτη , παχουλή , ορεχτική .
(trg)="s11"> Cunegunda , su hija , doncella de diez y siete años , era rolliza , sana , de buen color , y muy apetitosa muchacha ; y el hijo del baron en nada desdecia de su padre .
(src)="s12"> Ο γυιός του βαρώνου φαινότανε σε όλα άξιος του πατέρα του .
(trg)="s12"> El oráculo de la casa era el preceptor Panglós , y el chicuelo Candido escuchaba sus lecciones con toda la docilidad propia de su edad y su carácter .
(src)="s16.0"> — Είναι αποδειγμένο , έλεγε , πως τα πράγματα δε μπορούν νάναι αλλιώς , διότι , αφού όλα έγιναν για κάπιο σκοπό , όλα αναγκαστικά έγιναν για τον καλύτερο σκοπό .
(src)="s16.1"> Παρατηρήστε καλά , πως οι μύτες έγιναν για να φορούν γυαλιά · κ ' έτσι έχομε γυαλιά .
(trg)="s16.0"> Nótese que las narices se hiciéron para llevar anteojos , y por eso nos ponemos anteojos ; las piernas notoriamente para las calcetas , y por eso se traen calcetas ; las piedras para sacarlas de la cantera y hacer quintas , y por eso tiene Su Señoría una hermosa quinta ; el baron principal de la provincia ha de estar mas bien aposentado que otro ninguno : y como los marranos naciéron para que se los coman , todo el año comemos tocino .
(src)="s16.2"> Τα πόδια είναι ολοφάνερα , κανωμένα για να φορούν παπούτσα , κ ' έτσι έχουμε παπούτσα .
(src)="s16.3"> Οι πέτρες επλάσθηκαν για να πελεκιούνται και για να κάμνομε πύργους · έτσι ο Αφέντης έχει ένα υπερβολικά ωραίον πύργο : ο μεγαλύτερος βαρώνος της επαρχίας οφείλει νάχει την καλύτερη κατσίκα · και επειδή τα γουρούνια έγειναν για να τρώγονται , τρώμε χοιρινό κρέας όλον το χρόνο .
(trg)="s16.1"> De suerte que los que han sustentado que todo está bien , han dicho un disparate , porque debian decir que todo está en el último ápice de perfeccion .
(src)="s17.0"> Συνεπώς , εκείνοι , που παραδέχονται , πως όλα είναι καλά , είπαν μια ανοησία · έπρεπε να πουν , πως όλα είναι καλύτερα !
(src)="s17.1"> Ο Αγαθούλης άκουε προσεχτικά και πίστευε αθωότατα .
(trg)="s17"> Escuchábale Candido con atención , y le creía con inocencia , porque la señorita Cunegunda le parecía un dechado de lindeza , puesto que nunca habia sido osado á decírselo .
(src)="s18"> Γιατί έβρισκε τη δεσποινίδα Κυνεγόνδη εξαιρετικά όμορφη , αν και δεν έλαβε ποτέ το θάρος να της το πη .
(trg)="s18"> Sacaba de aquí que despues de la imponderable dicha de ser baron de Tunder-ten-tronck , era el segundo grado el de ser la señorita Cunegunda , el tercero verla cada dia , y el quarto oir al maestro Panglós , el filósofo mas aventajado de la provincia , y por consiguiente del orbe entero .
(src)="s19"> Έφτανε στο συμπέρασμα , πως μετά την ευτυχία νάχει κανείς γεννηθή βαρώνος του Τούντερ-τεν-τρονκ , ο δεύτερος βαθμός της ευτυχίας ήτανε να υπάρχει η δεσποινίς Κυνεγόνδη · ο τρίτος να τη βλέπει καθημερινά · και ο τέταρτος ν ' ακούει τον Διδάσκαλο Παγγλώσση , τον μεγαλύτερο φιλόσοφο της επαρχίας και συνεπώς όλης της Γης !
(trg)="s19"> Paseándose un dia Cunegunda en los contornos de la quinta por un tallar que llamaban coto , por entre unas matas vio al doctor Panglós que estaba dando lecciones de física experimental á la doncella de labor de su madre , morenita muy graciosa , y no ménos dócil .
(src)="s20.0"> Μια μέρα , η δεσποινίς Κυνεγόνδη , περιδιαβάζοντας κοντά στο παλάτι , μέσα στο μικρό δάσος που τ ' ωνομάζανε πάρκο , είδε μέσα σε κάτι χαμόκλαδα τον δόχτορα Παγγλώσση , που έδινε ένα μάθημα φυσικής πειραματικής στην καμαριέρα της μητέρας της , μια μικρούλα μελαχροινή και πολύ καλόβολη .
(src)="s20.1"> Και καθώς η δεσποινίς Κυνεγόνδη είχε μεγάλη κλίση για τις επιστήμες , παρατηρούσε χωρίς ν ' ανασαίνει τα δευτερωμένα πειράματα , στα οποία βρέθηκε θεατής .
(trg)="s20"> La niña Cunegunda tenia mucha disposicion para aprender ciencias ; observó pues sin pestañear , ni hacer el mas mínimo ruido , las repetidas experiencias que ámbos hacian ; vió clara y distintamente la razon suficiente del doctor , sus causas y efectos , y se volvió desasosegada y pensativa , preocupada del anhelo de adquirir ciencia , y figurándose que podía muy bien ser ella la razón suficiente de Candido , y ser este la suya .
(src)="s21.0"> Είδε καθαρά τον αποχρώντα λόγο του δόχτορα , τις αιτίες και τ ' αποτελέσματα , κ ' επέστρεψε όλη ταραγμένη , όλη σκεφτική , όλη γεμάτη από την επιθυμία να γίνει σοφή , συλλογιζόμενη πως μπορούσε πολύ καλά να γίνει κι ' αυτή ο αποχρών λόγος του νεαρού Αγαθούλη , όπως κι ' αυτός δικός της .
(src)="s21.1"> Γυρίζοντας στο παλάτι συνάντησε τον Αγαθούλη και κοκκίνισε .
(trg)="s21.0"> De vuelta á la quinta encontró á Candido , y se abochornó , y Candido se puso también colorado .
(trg)="s21.1"> Saludóle Cunegunda con voz trémula , y correspondió Candido sin saber lo que se decia .
(src)="s22.0"> Ο Αγαθούλης κοκκίνισε κι ' αυτός .
(src)="s22.1"> Τον καλημέρισε με μια φωνή κομμένη .
(src)="s22.2"> Ο Αγαθούλης της μίλησε χωρίς να ξέρει τι έλεγε .
(src)="s22.3"> Την άλλη μέρα , μετά το δείπνο , καθώς βγαίνανε από την τραπεζαρία , η Κυνεγόνδη και ο Αγαθούλης βρεθήκανε πίσω από ένα παραβάν η Κυνεγόνδη άφησε να της πέση το μαντήλι , ο Αγαθούλης το σήκωσε · εκείνη τούπιασε το χέρι αθώα , ο νέος φίλησε αθώα το χέρι της νεαράς δεσποινίδος με μια ζωηρότητα , ένα αίσθημα , μια χάρη ολότελα ξεχωριστή · τα στόματά τους συναντήθηκαν , τα μάτια τους εφλογίστηκαν , τα πόδια τους τρεμουλιάσανε , τα χέρια τους παραστράτησαν .
(trg)="s22"> El dia siguiente , despues de comer , al levantarse de la mesa , se encontraron detras de un biombo Candido y Cunegunda ; esta dexó caer el pañuelo , y Candido le alzó del suelo ; ella le cogió la mano sin malicia , y sin malicia Candido estampó un beso en la de la niña , pero con tal gracia , tanta viveza , y tan tierno cariño , qual no es ponderable ; topáronse sus bocas , se inflamáron sus ojos , les tembláron las rodillas , y se les descarriáron las manos ... .
(src)="s23"> Ο Κύριος βαρώνος του Τούντκρ-τεν-τρονκ πέρασε πλάι από το παραβάν , και βλέποντας αυτήν την αιτία κι ' αυτό το αποτέλεσμα , έδιωξε τον Αγαθούλη από τον πύργο με δυνατές κλωτσιές στον πισινό · η Κυνεγόνδη λιποθύμησε · μόλις συνήλθε μπατσίστηκε από την κυρία βαρωνέσσα : και όλα έγιναν θλιβερά μέσα στο ωραιότερο και ευχαριστότερο παλάτι , που ήταν δυνατό να υπάρξη .
(trg)="s23.0"> En esto estaban quando acertó á pasar por junto al biombo el señor barón de Tunder-ten-tronck , y reparando en tal causa y tal efecto , sacó á Candido fuera de la quinta á patadas en el trasero .
(trg)="s23.1"> Desmayóse Cunegunda ; y quando volvió en sí , le dió la señora baronesa una mano de azotes ; y reynó la mayor consternación en la mas hermosa y deleytosa quinta de quantas exîstir pueden .
(src)="s24"> ΚΕΦΑΛΑΙΟ II . & Τι έπαθε ο Αγαθούλης με τους Βουλγάρους . &
(trg)="s24.0"> CAPITULO II .
(trg)="s24.1"> De lo que sucedió á Candido con los Búlgaros .
(src)="s25.0"> Ο Αγαθούλης , διωγμένος από τον επίγειο παράδεισο , περπάτησε πολύν καιρό χωρίς να ξέρει για πού , κλαίοντας , σηκώνοντας τα μάτια του στον ουρανό , στρέφοντας τα συχνά προς τ ' ωραιότερο των παλατιών , που είχε μέσα του την ωραιότερη από τις βαρωνέσσες .
(src)="s25.1"> Κοιμήθηκε νηστικός μέσα στους αγρούς ανάμεσα σε δυο αυλάκια · το χιόνι έπεφτε σε μεγάλες τουλούπες .
(trg)="s25"> Arrojado Candido del paraiso terrenal fué andando mucho tiempo sin saber adonde se encaminaba , lloroso , alzando los ojos al cielo , y volviéndolos una y mil veces á la quinta que la mas linda de las baronesitas encerraba ; al fin se acostó sin cenar , en mitad del campo entre dos surcos .
(src)="s26"> Ο Αγαθούλης καταμουσκεμένος , εσύρθηκε την άλλη μέρα προς την γειτονική πόλη Βαλντμπεργ-κοφφ-τραρμπει-ντικντόρφφ , απένταρος , πεθαμένος από πείνα και κούραση .
(trg)="s26"> Caía la nieve á chaparrones , y al otro dia Candido arrecido llegó arrastrando como pudo al pueblo inmediato llamado Valdberghof-trabenk-dik-dorf , sin un ochavo en la faltriquera , y muerto de hambre y fatiga .
(src)="s27"> Σταμάτησε θλιβερά στην πόρτα μιας ταβέρνας .
(trg)="s27"> Paróse lleno de pesar á la puerta de una taberna , y repararon en el dos hombres con vestidos azules .
(src)="s28.0"> Δυο άνθρωποι , ντυμένοι γαλάζια , τον παρατήρησαν : — Σύντροφε , λέγει ο ένας , να ένας νέος πολύ καλοφκιασμένος και που έχει το απαιτούμενο ανάστημα .
(trg)="s28.0"> Cantarada , dixo uno , aquí tenemos un gallardo mozo , que tiene la estatura que piden las ordenanzas .
(src)="s28.1"> Προχώρησαν προς τον Αγαθούλη και τον πήραν να δειπνήση με πολλήν ευγένεια .
(trg)="s28.1"> Acercáronse al punto á Candido , y le convidáron á comer con mucha cortesía .
(src)="s29"> — Κύριοι , τους είπε ο Αγαθούλης με γοητευτική μετριοφροσύνη , μου κάμνετε πολλή τιμή , μα δεν έχω να πληρώσω το ρεφενέ μου .
(trg)="s29"> Caballeros , les dixo Candido con la mas sincera modestia , mucho favor me hacen vms . , pero no tengo para pagar mi parte .
(src)="s30.0"> — Α ! κύριε , του είπε ο ένας από τους γαλάζιους , οι άνθρωποι του δικού σου αναστήματος και της δικιάς σου αξίας δεν πληρώνουν ποτές τίποτε .
(trg)="s30.0"> Caballero , le dixo uno de los azules , los sugetos de su facha y su mérito nunca pagan .
(src)="s30.1"> Δεν είσασθε ψηλός πέντε πόδια και πέντε δάχτυλα ;
(trg)="s30.1"> ¿ No tiene vm . dos varas y seis dedos ?
(src)="s31"> — Μάλιστα , κύριοι , αυτό είναι το ανάστημά μου , είπε κάμνοντας μίαν υπόκλιση .
(trg)="s31"> Sí , señores , esa es mi estatura , dixo haciéndoles una cortesía .
(src)="s32.0"> — Α !
(src)="s32.1"> Κύριε , καθήστε στο τραπέζι · όχι μονάχα θα πληρώσουμε για σας , μα δε θα δεχτούμε ποτές ένας άνθρωπος σαν και σας να μην έχει χρήματα .
(src)="s32.2"> Οι άνθρωποι είναι κανωμένοι ν ' αλληλοβοηθιούνται .
(trg)="s32"> Vamos , caballero , siéntese vm . á la mesa , que no solo pagarémos , sino que no consentirémos que un hombre como vm . ande sin dinero ; que entre gente honrada nos hemos de socorrer unos á otros .
(src)="s33"> — Έχετε δίκαιο , είπεν ο Αγαθούλης · αυτό μούλεγε πάντα ο κύριος Παγγλώσσης και παρατηρώ καλά , πως όλα είναι άριστα .
(trg)="s33"> Razón tienen vms . , dixo Candido ; así me lo ha dicho mil veces el señor Panglós , y ya veo que todo está perfectísimo .
(src)="s34.0"> Τον παρακάλεσαν να δεχτή λίγα σκούδα .
(src)="s34.1"> Τα παίρνει και κάνει να δώσει απόδειξη , αλλά κείνοι δεν το επιτρέπουν και κάθουνται στο τραπέζι .
(trg)="s34"> Le ruegan que admita unos escudos ; los toma , y quiere dar un vale ; pero no se le quieren , y se sientan á la mesa .
(src)="s35"> — Δεν αγαπάτε τρυφερά ..... ;
(trg)="s35"> --¿No quiere vm . tiernamente ? ...
(src)="s36"> — Ω ! ναι , απάντησε , αγαπώ τρυφερά τη δεσποινίδα Κυνεγόνδη .
(trg)="s36"> Sí , Señores , respondió Candido , con la mayor ternura quiero á la baronesita Cunegunda .
(src)="s37"> — Όχι , είπε ο ένας από τους κυρίους , σας ρωτούμε , αν αγαπάτε τρυφερά τον βασιλέα των Βουλγάρων .
(trg)="s37"> No preguntamos eso , le dixo uno de aquellos dos señores , sino si quiere vm . tiernamente al rey de los Bulgaros .
(src)="s38"> — Καθόλου , απάντησε κείνος , γιατί δεν τον είδα ποτέ !
(trg)="s38"> No por cierto , dixo , porque no le he visto en mi ida .
(src)="s39"> — Πώς ! είναι ο πιο χαριτωμένος από τους βασιλιάδες και πρέπει να πιούμε στην υγειά του .
(trg)="s39"> --Vaya , pues es el mas amable de los reyes , ¿ Quiere vm . que brindemos á su salud ?
(src)="s40.0"> — Ω ! με πολλήν ευχαρίστησι , κύριοι .
(src)="s40.1"> Και ήπιε .
(trg)="s40"> --Con mucho gusto , señores ; y brinda .
(src)="s41"> — Αυτό φτάνει , του είπαν , ιδού εσείς στήριγμα , υπερασπιστής , ήρως των βουλγάρων !
(trg)="s41"> Basta con eso , le dixéron , ya es vm . el apoyo , el defensor , el adalid y el héroe de los Bulgaros ; tiene segura su fortuna , y afianzada su gloria .
(src)="s42.0"> Εκάματε την τύχη σας και εξασφαλίσατε τη δόξα σας .
(src)="s42.1"> Του βάζουν αμέσως τα σίδερα στα πόδια και τον πάνε στο σύνταγμα .
(src)="s42.2"> Τον βάζουν να κλίνη δεξιά , αριστερά , να βγάζη την τουφεκόβεργα , να ξαναβάζη την τουφεκόβεργα , να πέφτη πρηνηδόν , να πυροβολή , να περπατή γρήγορα και του δίνουν τριάντα ξυλιές · την επομένη κάμνει την άσκηση του κάπως λιγώτερο άσκημα και τρώει μόνο είκοσι ξυλιές · τη μεθεπομένη του δίνουν μόνο δέκα και θεωρείται από τους συντρόφους του ως θαύμα .
(trg)="s42"> Echáronle al punto un grillete al pié , y se le lleváron al regimiento , donde le hiciéron volverse á derecha y á izquierda , meter la baqueta , sacar la baqueta , apuntar , hacer fuego , acelerar el paso , y le diéron treinta palos : al otro dia hizo el exercicio algo ménos jual , y no le diéron mas de veinte ; al tercero , llevó solamente diez , y le tuviéron sus camaradas por un portento .
(src)="s43"> Ο Αγαθούλης τάχε χάσει και δεν καταλάβαινε καθόλου πως ήτανε ήρωας .
(trg)="s43"> Atónito Candido aun no podia entender bien de qué modo era un héroe .
(src)="s44"> Ένα ωραίο ανοιξιάτικο πρωί αποφάσισε να πάει να περπατήση , βαδίζοντας ολόισα μπροστά του , και πιστεύοντας πως ήτανε προνόμιο του ανθρωπίνου γένους , καθώς και του ζωικού , να μεταχειρίζονται τα πόδια τους , όπως τους αρέσει .
(trg)="s44"> Púsosele en la cabeza un dia de primavera irse á paseo , y siguió su camino derecho , presumiendo que era prerogativa de la especie humana , lo mismo que de la especie animal , el servirse de sus piernas á su antojo .
(src)="s45.0"> Δεν είχε κάμει δυο λεύγες και να τέσσερις άλλοι ήρωες έξ ποδιών ύψους τον πλησιάζουν , τον δένουν και τον πάνε σε μια φυλακή .
(src)="s45.1"> Τον ρωτήσανε δικαστικά τι προτιμούσε καλύτερα : να ραβδισθή τριανταέξ φορές από όλο το σύνταγμα ή να δεχθή με μιας δώδεκα μολυβένιες σφαίρες στο κρανίο .
(trg)="s45"> Mas apénas había andado dos leguas , quando héteme otros quatro héroes de dos varas y tercia , que me lo agarran , me le atan , y me le llevan á un calabozo , Preguntáronle luego jurídicamente si queria mas pasar treinta y seis veces por baquetas de todo el regimiento , ó recibir una vez sola doce balazos en la mollera .
(src)="s46.0"> Μάταια είπε , πως οι θελήσεις είναι ελεύθερες και πως δεν ήθελε ούτε τόνα ούτε τάλλο · έπρεπε να διαλέξη · αποφάσισε εν ονόματι του θείου δώρου , που ονομάζουν ελευθερία , να ραβδισθή τριανταέξ φορές και έφαγε τις δυο .
(src)="s46.1"> Το σύνταγμα είχε δυο χιλιάδες άντρες .
(trg)="s46"> Inútilmente alegó que las voluntades eran libres , y que no queria ni una cosa ni otra , fué forzoso que escogiese ; y en virtud de la dádiva de Dios que llaman libertad , se resolvió á pasar treinta y seis veces baquetas , y sufrió dos tandas .
(src)="s47"> Έφαγε λοιπόν τέσσερις χιλιάδες ξυλιές , που απ ' το σβέρκο ως τον πισινό του ξεγύμνωσαν όλα τα ποντίκια και τα νεύρα .
(trg)="s47"> Componíase el regimiento de dos mil hombres , lo qual hizo justamente quatro mil baquetazos que de la nuca al trasero le descubriéron músculos y nervios .
(src)="s48.0"> Ενώ ετοιμαζόντανε ν ' αρχίσουν την τρίτη βόλτα , ο Αγαθούλης μη βαστάνοντας πια , ζήτησε ως χάρη να ευαρεστηθούν να λάβουν την καλωσύνη να του τινάξουν τα μυαλά · του κάμανε αυτό το χατήρι · του δένουν τα μάτια · τον βάζουν να γονατίση .
(src)="s48.1"> Αυτήν τη στιγμή περνά ο βασιλιάς των Βουλγάρων και πληροφορείται το έγκλημα του καταδίκου : κι ' όπως αυτός ο βασιλιάς ήτανε μεγαλοφυής , κατάλαβε , απ ' ό , τι του είπεν ο Αγαθούλης , πως ήταν ένας νεαρός μεταφυσικός , που αγνοούσε ολότελα τα πράγματα του κόσμου τούτου και του έδωσε χάρη με μια καλοκαγαθία , που θα υμνείται σ ' όλες τις εφημερίδες και σ ' όλους τους αιώνες .
(trg)="s48"> Iban á proceder á la tercera tanda , quando Candido no pudiendo aguantar mas pidió por favor que se le hicieran de levantarle la tapa de los sesos ; y habiendo conseguido tan señalada merced , le estaban vendando los ojos , y le hacían hincarse de rodillas , quando acertó á pasar el rey de los Bulgaros , que informándose del delito del paciente , como era este rey sugeto de mucho ingenio , por todo quanto de Candido le dixéron , echó de ver que era un aprendiz de metafísica muy bisoño en las cosas de este mundo , y le otorgó el perdon con una clemencia que fué muy loada en todas las gacetas , y lo será en todos los siglos .
(src)="s49"> Ένας γέρος χειρούργος εγιάτρεψε τον Αγαθούλη σε τρεις βδομάδες με μαλαχτικά διδαγμένα από το Διοσκορίδη .
(trg)="s49"> Un diestro cirujano curó á Candido con los emolientes que enseña Dioscórides .
(src)="s50"> Είχε τώρα λιγάκι δέρμα και μπορούσε να περπατή , όταν ο βασιλιάς των Βουλγάρων κήρυξε πόλεμο στο βασιλιά των Αβάρων .
(trg)="s50"> Un poco de cútis tenia ya , y empezaba á poder andar , quando dió una batalla el rey de los Bulgaros al de los Abaros .
(src)="s51"> ΚΕΦΑΛΑΙΟ III . & Πώς ο Αγαθούλης έφυγε από τους Βουλγάρους και τι απόγινε &
(trg)="s51.0"> CAPITULO III .
(trg)="s51.1"> De qué modo se libró Candido de manos de los Bulgaros , y de lo que le sucedió despues .
(src)="s52.0"> Τίποτε δεν ήτανε τόσο ωραίο , τόσο ευκίνητο , τόσο καλά συνταγμένο σαν τα δυο εχθρικά στρατεύματα .
(src)="s52.1"> Οι τρομπέτες , τα φλάουτα , τα όμποα , τα τούμπανα , τα κανόνια αποτελούσαν μιαν αρμονία , που παρόμοια δεν υπήρξε ποτέ στην Κόλαση .
(src)="s52.2"> Τα κανόνια πρώτα-πρώτα ρίξανε κάτου έξη σχεδόν χιλιάδες από κάθε μεριά .
(trg)="s52"> No habia cosa mas hermosa , mas vistosa , mas lucida , ni mas bien ordenada que ámbos exércitos : las trompetas , los pífanos , los atambores , los obués y los cañones formaban una harmonía qual nunca la hubo en los infiernos .
(src)="s53.0"> Έπειτα τα ομαδικά πυρά απάλλαξαν τον καλύτερο των κόσμων από ενιά ως δέκα χιλιάδες κατεργαρέους , που του λέρωναν την επιφάνεια .
(src)="s53.1"> Η ξιφολόγχη έγινε επίσης ο αποχρών λόγος του θανάτου μερικών χιλιάδων ανθρώπων .
(trg)="s53"> Primeramente los cañones derribáron unos seis mil hombres de cada parte , luego la fusilería barrió del mejor de los mundos unos nueve ó diez mil bribones que inficionaban su superficie ; y finalmente la bayoneta fué la razon suficiente de la muerte de otros quantos miles .
(src)="s54"> Το όλον μπορούσε πολύ καλά να λογαριαστή σε καμιά τριανταριά χιλιάδες ψυχές .
(trg)="s54"> Todo ello podia sumar cosa de treinta millares .
(src)="s55"> Ο Αγαθούλης , που έτρεμε σαν φιλοσοφος , κρύφτηκε όσο μπορούσε καλύτερα κατά τη διάρκεια αυτού του ηρωικού μακελλιού .
(trg)="s55"> Durante esta heroica carnicería , Candido , que temblaba como un filósofo , se escondió lo mejor que supo .
(src)="s56"> Τέλος , ενώ οι δυο βασιλιάδες έκαναν δοξολογίες , καθένας στο στρατόπεδό του αποφάσισε να πάη σ ' άλλον τόπο να φιλοσοφή για τις αιτίες και τ ' αποτελέσματα .
(trg)="s56"> Miéntras que hacian cantar un Te Deum ámbos reyes cada uno en su campo , se resolvió nuestro héroe á ir á discurrir á otra parte sobre las causas y los efectos .
(src)="s57.0"> Πέρασε πάνω από τους σωρούς των σκοτωμένων και κείνων που ξεψυχούσαν κ ' έφτασε πρώτα σ ' ένα γειτονικό χωριό .
(src)="s57.1"> Ολόκληρο ήτανε στάχτη .
(src)="s57.2"> Ήταν ένα χωρίο αβαρικό , που οι Βούλγαροι τόχαν κάψει , σύμφωνα με τους νομούς του δημοσίου δικαίου .
(src)="s57.3"> Εδώ γέροι κατατρύπιοι από σφαίρες , έβλεπαν να πεθαίνουν οι σφαγμένες γυναίκες τους , βαστώντας τα παιδιά τους στα ματωμένα τους βυζιά · εκεί κορίτσια ξεκοιλιασμένα , αφού ικανοποίησαν τις φυσικές ανάγκες μερικών ηρώων , ξεψυχούσαν · άλλοι μισοκαμμένοι φώναζαν να τους αποτελειώσουν σκοτώνοντάς τους .
(src)="s57.4"> Μυαλά ήτανε σκορπισμένα απάνω στη γη πλάι σε κομμένα χέρια και πόδια .
(trg)="s57"> Pasó por encima de muertos y moribundos hacinados , y llegó á un lugar inmediato que estaba hecho cenizas ; y era un lugar abaro que conforme á las leyes de derecho público habian incendiado los Bulgaros : aquí , unos ancianos acribillados de heridas contemplaban exhalar el alma á sus esposas degolladas ; mas allá , daban el postrer suspiro vírgenes pasadas á cuchillo despues de haber saciado los deseos naturales de algunos héroes ; otras medio tostadas clamaban por que las acabaran de matar ; la tierra estaba sembrada de sesos al lado de brazos y piernas cortadas .
(src)="s58"> Ο Αγαθούλης τόσκασε όσο μπορούσε γρηγορώτερα σ ' ένα άλλο χωριό : αυτό ήτανε Βουλγαρικό και οι Άβαροι ήρωες τόχαν περιποιηθή με τον ίδιο τρόπο .
(trg)="s58"> Huyóse á toda priesa Candido á otra aldea que pertenecia á los Bulgaros , y que habia sido igualmente tratada por los héroes abaros .
(src)="s59"> Ο Αγαθούλης πάντα βαδίζοντας πάνω σε μέλη , που σπάραζαν ή ανάμεσα σε ρημάδια , έφτασε τέλος , όξω από το θέατρο του πολέμου , έχοντας μερικά τρόφιμα μέσα στο δισάκκι του και μη ξεχνώντας ποτέ τη δεσποινίδα Κυνεγόνδη .
(trg)="s59"> Al fin caminando sin cesar por cima de miembros palpitantes , ó atravesando ruinas , salió al cabo fuera del teatro de la guerra , con algunas cortas provisiones en la mochila , y sin olvidarse un punto de su Cunegunda .
(src)="s60"> Τα τρόφιμα του τέλειωσαν γρήγορα , όταν έφτασε στην Ολλανδία · αλλ ' έχοντας ακουσμένα πως όλος εδώ ο κόσμος ήτανε πλούσιος και καλοί χριστιανοί , δεν αμφέβαλλε πως θα τον μεταχειριζοντανε τόσο καλά , όσο στον πύργο του κυρίου βαρώνου πριν διωχτή για τα ωραία μάτια της δεσποινίδας Κυνεγόνδης .
(trg)="s60"> Al llegar á Holanda se le acabáron las provisiones ; mas habiendo oido decir que la gente era muy rica en este pais , y que eran cristianos , no le quedó duda de que le darian tan buen trato como el que en la quinta del señor baron le habian dado , ántes de haberle echado á patadas á causa de los buenos ojos de Cunegunda la baronesita .
(src)="s61.0"> Ζήτησε ελεημοσύνη από πολλά σοβαρά προσώπατα , μα όλοι του απαντούσαν , πως αν εξακολουθούσε να κάμνη αυτό το επάγγελμα , θα τον κλείνανε σε κανένα σωφρονιστήριο για να μάθη να δουλεύη .
(src)="s61.1"> Απευθύνθηκε κατόπι σ ' έναν άνθρωπο , που μόλις είχε πάψη να μιλή μόνος μιαν ολόκληρη ώρα περί ευσπλαχνίας μπροστά σε μια μεγάλη σύναξη ανθρώπων .
(trg)="s61"> Pidió limosna á muchos sugetos graves que todos le dixéron que si seguia en aquel oficio , le encerrarian en una casa de correccion , para enseñarle á vivir sin trabajar .
(src)="s62.0"> Ο ρήτορας αυτός , κυττάζοντάς τον λοξά , του είπε : — Τι έρχεστε να κάμετε εδώ .
(src)="s62.1"> Σας έφερε κανείς καλός σκοπός ;
(trg)="s62"> Dirigióse luego á un hombre que acababa de hablar una hora seguida en una crecida asamblea sobre la caridad , y el orador , mirándole de reojo , le dixo : ¿ A qué vienes aquí ? ¿ estás por la buena causa ?
(src)="s63.0"> — Δεν υπάρχει διόλου αποτέλεσμα χωρίς αιτία , απάντησε με μετριοφροσύνη ο Αγαθούλης · όλα είναι αλληλένδετα αναγκαστικά και κανωμένα για τον καλύτερο σκοπό .
(src)="s63.1"> Με διώξαν κοντά από τη Δεσποινίδα Κυνεγόνδη , πέρασα από ραβδισμούς και πρέπει τώρα να ζητιανεύω το ψωμί μου , όσο να μπορέσω να το κερδίζω .
(trg)="s63"> No hay efecto sin causa , respondió modestamente Candido ; todo está encadenado por necesidad , y ordenado para lo mejor : ha sido necesario que me echaran de casa de la baronesita Cunegunda , y que pasara baquetas , y es necesario que mendigue el pan hasta que le pueda ganar ; nada de esto podia ménos de suceder .
(src)="s64"> Όλ ' αυτά δε μπορούσαν να συμβούν αλλιώς . — Φίλε μου , του είπεν ο ρήτορας και πιστεύεις πως ο Πάπας είναι ο Αντίχριστος .
(trg)="s64"> Amiguito , le dixo el orador , ¿ crees que el papa es el ante-cristo ?
(src)="s65"> — Δεν τόχα ως τόρα ακούσει να το λένε , απάντησε ο Αγαθούλης · μα είτε είναι είτε δεν είναι , εγώ δεν έχω ψωμί !
(trg)="s65"> Nunca lo habia oido , respondió Candido ; pero , séalo ó no lo sea , yo no tengo pan que comer .
(src)="s66"> — Δεν είσαι άξιος να το φας , είπεν ο άλλος : Φεύγα , κατεργάρη , άθλιε μη με λερώνης με την παρουσία σου .
(trg)="s66"> Ni lo mereces , replicó el otro ; anda , bribon , anda , miserable , y que no te vuelva yo á ver en mi vida .
(src)="s67"> Η γυναίκα του ρήτορα είχε βγάλει το κεφάλι της στο παράθυρο και βλέποντας έναν άνθρωπο , που αμφέβαλλε πως ο Πάπας είναι ο Αντίχριστος , τούρριξε στο κεφάλι ένα τσουκάλι γεμάτο . . . .
(trg)="s67"> Asomóse en esto á la ventana la muger del ministro , y viendo á uno que dudaba de que el papa fuera el ante-cristo , le tiró á la cabeza un vaso lleno de ... .
(src)="s68.0"> Ω ! ουρανοί !
(src)="s68.1"> Σε τι σημείο φτάνει ο θρησκευτικός ζήλος των γυναικών !
(trg)="s68"> ¡ O cielos , á qué excesos se entregan las damas por zelo de la religion !
(src)="s69.0"> Ένας άνθρωπος , που δεν είχε καθόλου βαφτισθή , ένας αγαθός αναβαφτιστής , ονομαζόμενος Ιάκωβος , είδε το σκληρό κι ' ατιμωτικό τρόπο , που μεταχειρίστηκαν έναν αδερφό του , ένα ον δίπουν , άπτερον , έμψυχον .
(src)="s69.1"> Τον επήρε σπίτι του , τον καθάρισε , τούδωσε ψωμί και μπύρα , του χάρισε δύο φιορίνια , θέλησε μάλιστα να τον μάθη να δουλεύη στο εργοστάσιό του , που έφκιανε περσικά χαλιά στην Ολλανδία .
(src)="s69.2"> Ο Αγαθούλης σχεδόν προσκυνώντας τον αναφώνησε !
(trg)="s69"> Uno que no habia sido bautizado , un buen anabantista , llamado Santiago , testigo de la crueldad y la ignominia con que trataban á uno de sus hermanos , á un ser bípedo y sin plumas , que tenia alma , se le llevó á su casa , le limpió , le dió pan y cerbeza , y dos florines , y ademas quiso enseñarle á trabajar en su fábrica de texidos de Persia , que se hacen en Holanda .
(src)="s70"> — Ο διδάσκαλος Παγγλώσσης τώπε πολύ σωστά πως όλα είναι άριστα σ ' αυτό τον κόσμο , γιατί είμαι άπειρα πιο συγκινημένος , με τη δική σας υπέρτατη γενναιότητα παρά λυπημένος με τη σκληρότητα αυτού του κυρίου με το μαύρο μανδύα και της κυρίας γυναίκας του .
(trg)="s70"> Candido , arrodillándose casi á sus plantas , clamaba : Bien decia el maestro Panglós , que todo estaba perfectamente en este mundo ; porque infinitamente mas me enternece la mucha generosidad de vm . , que lo que me enojó la inhumanidad de aquel señor de capa negra , y de su señora muger .
(src)="s71"> Την άλλη μέρα , περιδιαβάζοντας , συνάντησε ένα ζητιάνο , γεμάτον πληγές , με μάτια σβυσμένα , την άκρη της μύτης φαγωμένη , το στόμα στραβωμένο , τα δόντια μαύρα , που μιλούσε με το λαρύγγι , βασανιζόμενος από ένα σφοδρό βήχα και που σε κάθε του βήξιμο φτυούσε κ ' ένα δόντι .
(trg)="s71"> Yendo al otro dia de pasco se encontró con un pordiosero , cubierto de lepra , los ojos casi ciegos , carcomida la punta de la nariz , la boca tuerta , ennegrecídos los dientes , y el habla gangosa , atormentado de una violenta tos , y que á cada esfuerzo escupia una muela .
(src)="s72"> ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV .
(trg)="s72"> CAPITULO IV .
(src)="s73"> & Πώς ο Αγαθούλης συνάντησε τον παλιό του δάσκαλο της φιλοσοφίας , τον δόχτορα Παγγλώσση και τι απέγινε . &
(trg)="s73"> De qué modo encontró Candido á su maestro de filosofía , el doctor Panglós , y de lo que le aconteció .
(src)="s74.0"> Ο Αγαθούλης , περισσότερο από συμπάθεια παρά από φρίκη , έδωσε σ ' αυτόν τον τρομαχτικό ζητιάνο τα δύο φιορίνια , πούχε λάβει από τον έντιμο του αναβαφτιστή , τον Ιάκωβο .
(src)="s74.1"> Το φάνταγμα τον εκύτταξε στα μάτια , δάκρυσε και ρίχτηκε στο λαιμό του .
(trg)="s74"> Mas que á horror movido á compasion Candido le dió á este horroroso pordiosero los dos florines que de su honrado anabautista Santiago habia recibido .
(src)="s75"> Ο Αγαθούλης τρομαγμένος πισωδρόμησε . — Αλλίμονο ! είπεν ο ένας άθλιος στον άλλον άθλιο , δεν αναγνωρίζετε πια τον αγαπημένο σας Παγγλώσση ;
(trg)="s75"> Miróle de hito en hito la fantasma , y vertiendo lágrimas se le colgó al cuello .
(src)="s76.0"> — Τι ακούω !
(src)="s76.1"> Σεις , αγαπημένε μου διδάσκαλε !
(src)="s76.2"> Σεις σ ' αυτά τα φριχτά χάλια !
(trg)="s76"> Zafóse Candido asustado , y el miserable dixo al otro miserable : ¡ Ay ! ¿ con que no conoces á tu amado maestro Panglós ?
(src)="s77"> Τι συμφορά λοιπόν σας βρήκε ; Γιατί δεν είσθε πια στον ωραιότερο των πύργων ; Τι απέγινε η δεσποινίς Κυνεγόνδη , το μαργαριτάρι των κοριτσών , το αριστούργημα της φύσης ;
(trg)="s77.0"> ¿ Qué oygo ? ¡ vm . , mi amado maestro ! ¡ vm . en tan horrible estado !
(trg)="s77.1"> ¿ Pues qué desdicha le ha sucedido ? ¿ porqué no está en la mas hermosa de las granjas ? ¿ qué se ha hecho la señorita Cunegunda , la perla de las doncellas , la obra maestra de la naturaleza ?
(src)="s78.0"> — Δεν βαστώ πια , είπεν ο Παγγλώσσης .
(trg)="s78.0"> No puedo alentar , dixo Panglós .
(src)="s78.1"> Ευθύς ο Αγαθούλης τον ωδήγησε στο σταύλο του Αναβαφτιστή , όπου τούδωσε να φάγη λιγάκι ψωμί .
(src)="s78.2"> Κι ' όταν ο Παγγλώσσης ανάλαβε , — Λοιπόν , τον ξαναρωτά , η Κυνεγόνδη ; . . . . .
(trg)="s78.1"> Llevóle sin tardanza Candido al pajar del anabautista , le dió un mendrugo de pan ; y quando hubo cobrado aliento Panglós , le preguntó : ¿ Qué es de Cunegunda ?
(src)="s79"> — Απέθανε , απάντησεν ο άλλος .
(trg)="s79"> Es muerta , respondió el otro .
(src)="s80"> Ο Αγαθούλης στ ' άκουσμα αυτής της λέξης λιποθύμησε .
(trg)="s80"> Desmayóse Candido al oirlo , y su amigo le volvió á la vida con un poco de vinagre malo que encontró acaso en el pajar .
(src)="s81"> Ο φίλος του τον ξανάφερε στις αισθήσεις του με λίγο κακό ξίδι , που βρέθηκε κατά τύχη μέσα στο σταύλο .
(trg)="s81"> Abrió Candido los ojos , y exclamó : ¡ Cunegunda muerta !
(src)="s82.0"> Ο Αγαθούλης ξανάνοιξε τα μάτια .
(src)="s82.1"> Η Κυνεγόνδη απέθανε !
(trg)="s82"> Ha perfectísimo entre los mundos , ¿ adonde estás ?
(src)="s83"> Α ! άριστε των κόσμων πού είσαι ; Κι ' από τι αρρώστια πέθανε ;
(trg)="s83"> ¿ y de qué enfermedad ha muerto ? ¿ ha sido por ventura de la pesadumbre de verme echar á patadas de la soberbia quinta de su padre ?
(src)="s84.0"> Ίσως άραγε γιατί μ ' είδε να με διώχνουν από τον ωραίον πύργο του κυρίου πατέρα της με δυνατές κλωτσές ; — Όχι ! απάντησε ο Παγγλώσσης .
(src)="s84.1"> Την ξεκοίλιασαν Βούλγαροι στρατιώται , αφού πρώτα την εβίασαν όσο μπορεί να συμβή αυτό σε άνθρωπο .
(src)="s84.2"> Σπάσανε το κεφάλι του κυρίου βαρώνου , που θέλησε να την υπερασπισθή · την κυρία βαρωνέσσα την κόψανε κομματάκια κομματάκια · ο αγαπητός μου μαθητής έπαθε τα ίδια με την αδελφή του · όσο για τον πύργο , δεν έμεινε πείρα σε πείρα , ούτε αποθήκη , ούτε πρόβατο , ούτε πάπια , ούτε δένδρο .
(src)="s84.3"> Όμως εκδικηθήκαμε καλά , γιατί οι Άβαροι κάμανε τα ίδια σε μια γειτονική βαρωνεία , που ανήκε σ ' έναν Βούλγαρο ευπατρίδη .
(src)="s84.4"> Πάνω σ ' αυτή τη διήγησι , ο Αγαθούλης λιποθύμησε άλλη μια φορά .
(trg)="s84.0"> No por cierto , dixo Panglós , sino de que unos soldados bulgaros le sacáron las tripas , despues que la hubiéron violado hasta mas no poder , habiendo roto la mollera al señor baron que la quiso defender .
(trg)="s84.1"> La señora baronesa fué hecha pedazos , mi pobre alumno tratado lo mismo que su hermana , y en la granja no ha quedado piedra sobre piedra , ni troxes , ni siquiera un carnero , ni una gallina , ni un árbol ; pero bien nos han vengado , porque lo mismo han hecho los Abaros en una baronía inmediata que era de un señor bulgaro .
(src)="s85"> Μα όταν συνήλθε και είπε ό , τι έπρεπε να πη , ρώτησε για την αιτία και το αποτέλεσμα και για τον αποχρώντα λόγο , που κατάντησε τον Παγγλώση σε μια τόσο οιχτρή κατάστασι . — Αλλίμονο , είπεν ο άλλος .
(trg)="s85"> Desmayóse otra vez Candido al oir este lamentable cuento ; pero vuelto en sí , y habiendo dicho quanto tenia que decir , se informó de la causa y efecto , y de la razon suficiente que en tan lastimosa situacion á Panglós habia puesto .
(src)="s86"> Είναι ο έρωτας : ο έρωτας ο παρηγορητής του ανθρωπίνου γένους , ο διατηρητής του κόσμου , η ψυχή όλων των όντων , πόχουν αισθήσεις , ο τρυφερός έρωτας !
(trg)="s86"> ¡ Ay ! dixo el otro , el amor ha sido ; el amor , el consolador del humano linage , el conservador del universo , el alma de todos los seres sensibles , el blando amor .
(src)="s87.0"> — Αλλίμονο ! είπεν ο Αγαθούλης .
(src)="s87.1"> Τόνε γνώρισα αυτόν τον έρωτα , αυτόν το βασιληά των καρδιών , αυτή την ψυχή της ψυχής μας .
(trg)="s87"> Ha , dixo Candido , yo tambien he conocido á ese amor , á ese árbitro de los corazones , á esa alma de nuestra alma , que nunca me ha valido mas que un beso y veinte patadas en el trasero .
(src)="s88.0"> Ποτές δε μου κόστισε περισσότερο απόνα φιλί και είκοσι κλωτσιές στον πισινό .
(src)="s88.1"> Πώς μια τόσο ωραία αιτία μπόρεσε να προκαλέση σε σας ένα τόσο αποτρόπαιο αποτέλεσμα ;
(trg)="s88"> ¿ Cómo tan bella causa ha podido producir en vm . tan abominables efectos ?
(src)="s89.0"> Ο Παγγλώσσης απάντησε ως εξής : — Ω αγαπημένε μου Αγαθούλη · έχεις γνωρίσει την Πακέττα , αυτή την νόστιμη ακόλουθο της σεβαστής μας βαρωνέσσας .
(src)="s89.1"> Γεύτηκα στην αγκάλη της τις χαρές του παραδείσου , που μου φέραν αυτά τα δεινά της κόλασης , από τα οποία με βλέπετε φαγωμένον .
(src)="s89.2"> Ήτανε η ίδια μολυσμένη κ ' ίσως απέθανε απ ' αυτά .
(trg)="s89"> Respondióle Panglós en los términos siguientes : Ya conociste , amado Candido , á Paquita , aquella linda doncella de nuestra ilustre baronesa ; pues en sus brazos gocé los contentos celestiales , que han producido los infernales tormentos que ves que me consumen : estaba podrida , y acaso ha muerto .
(src)="s90"> Η Πακέττα είχε πάρει αυτό το δώρο από έναν κορδελιέρο ( 1 ) πολύ σοφόν , ο οποίος είχε ανεύρει την πρώτη πηγή του κακού · αυτός τόχε πάρει από μια γρηά κόμησσα , που τόχε πάρει απόναν αξιωματικό του ιππικού , που το χρεωστούσε σε μια μαρκησία , που τόχε πάρει απόναν υπηρέτη , που τόχε πάρει από έναν ιησουίτη , ο οποίος όντας δόκιμος , τόχε πάρει απ ' ευθείας από έναν σύντροφο του Χριστοφόρου Κολόμβου .
(trg)="s90.0"> Paquita debió este don á un Franciscano instruidísimo , que había averiguado el orígen de su achaque , porque se le habia dado una condesa vieja , la qual le habia recibido de un capitan de caballería , que le hubo de una marquesa , á quien se le dió un page , que le cogió de un jesuita , el qual , siendo novicio , le habia recibido en línea recta de uno de los compañeros de Cristobal Colon .
(trg)="s90.1"> Yo por mi no se le daré á nadie , porque me voy á morir luego .
(src)="s92"> Δεν ήταν ο διάβολος ο πρώτος σπόρος της ; — Καθόλου , απάντησε ο μέγας αυτός άνθρωπος .
(trg)="s92"> ¡ O Panglós , exclamó Candido , qué raro árbol de genealogía es ese ! ¿ fué acaso el diablo su primer tronco ?
(src)="s93.0"> Ήταν ένα πράγμα απαραίτητο στον καλύτερο των κόσμων , ένα συστατικό του αναγκαίο , γιατί αν ο Κολόμβος δεν άρπαζε σ ' ένα νησί της Αμερικής αυτήν την αρρώστεια , που φαρμακώνει όλη τη γενεά , που συχνά μάλιστα την εμποδίζει ολότελα και που είναι , φανερά , το αντίθετο του μεγάλου σκοπού της φύσης , δε θάχαμε ούτε τη σοκολάτα ούτε την κοκκινόμπογια της κοχενίλλης .
(src)="s93.1"> Πρέπει ακόμα να παρατηρήσομε , πως ίσαμε σήμερα , αυτή η αρρώστεια είναι ξεχωριστά της δικής μας ηπείρου , όπως οι θεολογικοί καυγάδες .
(trg)="s93"> No por cierto , replicó aquel varon eminente , que era indispensable cosa y necesario ingrediente del mas excelente de los mundos ; porque si no hubieran pegado á Colon en una isla de América este mal que envenena el manantial de la generacion , y que á veces estorba la misma generacion , y manifiestamente se opone al principal blanco de naturaleza , no tuviéramos ni chocolate ni cochinilla ; y se ha de notar que hasta el dia de hoy es peculiar de nosotros esta dolencia en este continente , no ménos que la teología escolástica .
(src)="s94"> Οι Τούρκοι , οι Ινδοί , οι Πέρσες , οι Κινέζοι , οι Σιαμαίοι , οι Γιαπωνέζοι δεν την γνωρίζουν ακόμα · αλλ ' υπάρχει αποχρών λόγος να τη γνωρίσουν κι ' αυτοί σε μερικούς αιώνες .
(trg)="s94"> Todavía no se ha introducido en la Turquía , en la India , en la Persia , en la China , en Sian , ni en el Japon ; pero razon hay suficiente para que la padezcan dentro de algunos siglos .
(src)="s95.0"> Στο αναμεταξύ έκαμε θαυμαστή πρόοδο αναμεταξύ μας και πιο πολύ σ ' αυτούς τους μεγάλους στρατούς , που αποτελούνται από μισθοφόρους , οι οποίοι αποφασίζουν για την τύχη των Κρατών .
(src)="s95.1"> Μπορούμε να βεβαιώσομε , πως , όταν τριάντα χιλιάδες άνθρωποι πολεμούν ταχτική μάχη ενάντια σε δυνάμεις ισάριθμες , υπάρχουν περίπου είκοσι χιλιάδες σιφιλιδικοί από κάθε μέρος .
(trg)="s95"> Miéntras tanto es bendicion de Dios lo que entre nosotros prospera , con particularidad en los exércitos numerosos , que constan de honrados ganapanes muy bien educados , los quales deciden la suerte de los estados , y donde se puede afirmar con certeza , que quando pelean treinta mil hombres en campal batalla contra un exército igualmente numeroso , hay cerca de veinte mil galicosos por una y otra parte .
(src)="s96.0"> — Ιδού τι είναι αξιοθαύμαστο , είπεν ο Αγαθούλης .
(src)="s96.1"> Αλλά πρέπει να σε γιατρέψομε .
(trg)="s96"> Portentosa cosa es esa , dixo Candido , pero es preciso tratar de curaros .